Histolojiye Giriş Dr. Öğr. Üyesi Ferda Topal Çelikkan

(1)

Histolojiye Giriş

(2)

(3)

I. Histoloji nedir?

II. Niçin Histoloji öğreniyoruz?

(4)

Histology (Eski Yunanca,Grekçe ):

/histo-

doku

/logia-

bilim

(5)

• Organ ve sistemlerin hastalıklarının teşhis ve tedavilerinin

düzenlenmesinde histoloji bilgilerinden yararlanmak zorundayız. • Histoloji bilimi Fizyoloji, Anatomi, Biyokimya bilimleriyle birlikte

(6)

Hücre:

Vücudun temel yapı birimidir. Hücre canlılığını

bağımsız sürdürebilme yeteneğindedir.

Doku:

Belli bir amaç için bir araya gelmiş hücreler ve bu

hücrelerin ürettiği, bulunduğu yere göre değişebilen

hücreler arası madde topluluğudur.

Dört temel doku vardır:

epitel, destek dokusu, kas

dokusu, sinir dokusu

.

Organ:

Dokular belli bir amaç için bir araya gelerek özel

şekil yapı ve işlev oluştururlar.

Sistem:

Belli amaca yönelik organlar biraraya gelerek

sistemleri oluştururlar.

(7)

Histolojik inceleme

• Kullanılan mikroskop tipleri

(8)

Niçin Mikroskop Kullanıyoruz?

• Mikroskop; çıplak gözle izlenemeyen cisimleri tanımak ve

değerlendirmek amacıyla ışın ve optik ilkelerine dayanılarak yapılmış bir görme ve büyütme cihazıdır.

• Çıplak insan gözü 0,1 mm ’den daha küçük cisimleri

göremez.

• Cismi oluşturan maddeler hakkında doğrudan dış

(9)

Büyüterek inceleme aygıtları

n

Büyüteçler

n

Stereo mikroskoplar

n

Bileşik ışık mikroskopları

n

Elektron mikroskopları

(10)

Mikroskoplar

Aydınlatma kaynağına göre • Işık Mikroskobu

(11)

• Renk farklarının ışığı

kırma

sıyla (AYDINLIK

ALAN)

• Cismin ışığı

saçma

özelliğiyle (KARANLIK ALAN)

• Işığın

fazını değiştirerek

(FAZ KONTRAST ve DİK

(Diferansiyel İnterferans-Kontrast))

• Işığın

kutuplaşma

(polarizasyon) özelliğiyle

(POLARİZASYON)

• Işığın

enerjisini değiştirerek

(FLORESAN)

Bileşik Işık Mikroskoplarında

(12)

Çözünürlük (Rezolüsyon)

İki partikülün ayrı objeler olarak görülebildiği

en küçük mesafedir.

Øİnsan gözünün ayırdetme gücü

0.1 mm

ØIşık mikroskobunun ayırdetme gücü

0.2 μm

ØElektron mikroskobunun ayırdetme gücü

(13)

Klasik Işık Mikroskobu

• Genellikle boyalı preparatlar incelenir. • Optik ve mekanik kısımlardan oluşur.

(14)

MEKANİK BÖLÜMLER

n Tüp n Revolver n Gövde n Sehpa (tabla) n Makrovida n Mikrovida n Şaryo n Taban

OPTİK BÖLÜMLER

n Oküler n Objektif n Kondansör n Işık kaynağı

(15)

Histolojide kullanılan ölçümler:

• Mikron/mikrometre (μ or μm) = 10-3_{mm ya da}₁₀-6 _m

• Nanometre (nm) = 10-9_m

• Angström (A0_{) = 10}-10_m • 1nm = 10A0

(16)

Faz Kontrast

n Fikse edilmemiş hücre ve

dokularıyla boyanmamış biyolojik

örneklerin incelenmesinde kullanılır.

n Temel prensip ışığın farklı kırma

indisleri ile hücre ve hücre dışı yapılardan geçerken hızını ve yönünü (fazını) değiştirmesidir.

n Bu değişiklik yapıların daha açık

yada daha koyu görünmesine neden olur.

(17)

Fluoresans Mikroskobu

• Işık kaynağı olarak UV ışınları

(18)

Polarizasyon Mikroskobu

• Sellüloz, kollajen,

mikrotübüller, mikrofilamanlar

gibi kristalli maddeler yada

yönlendirici, tekrarlayıcı molekül yapıların

(19)

Elektron Mikroskobu

• Transmisson EM (geçirimli)

• Scanning EM (tarayıcı)

• Işık kaynağı yerine dalga boyu çok kısa olan

elektronlar

• Cam mercekler yerine elektromanyetik

kondansatörler kullanılır

• Elektronlar objeden geçerken geçirgenlik derecesine

göre az yada çok absorbe olurlar.

(20)

Akciğer alveol TEM X2784

(21)

(22)

n Işık mikroskobu Aydınlatma Kaynağı: Görünür ışınlar (λ=550 nm) Çözünürlük: 0.25 µm Max büyüme: X1400 n Elektron mikroskobu

Aydınlatma Kaynağı: Elektron demeti (λ =0.005 nm)

Çözünürlük: 0.05 nm

Max büyüme: 2x106_-8x106 1mm=1000 µm 1 µm=1000 nm