MEDENİ HUKUK
Sosyal hayatı düzenleyen kurallar şunlardır:
1) Din Kuralları
2) Ahlak Kuralları yaptırımları (müeyyideleri) manevidir (ayıplanma, kınanma vs.)
3) Görgü (teamül) Kuralları
4) Hukuk Kuralları yaptırımı maddidir (cebren icra edilebilir- kendilerine uyulması devlet kuvveti yardımıyla sağlanabilen kurallardır).
Hukuk: İnsanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen maddi yaptırımlı, genel (aynı durumdaki herkese uygulanabilmesi), soyut (belli ve tek bir olaya değil aynı özelliği gösteren bütün olaylara
uygulanmasıdır) ve sürekli (yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
kaldırılıncaya kadar uygulanabilme) kurallar bütünüdür.
Müspet Hukuk (Pozitif hukuk-Yürürlükte olan hukuk – dogmatik hukuk): Bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan yazılı (anayasa, uluslar arası antlaşmalar, kanunlar, khkler, tüzükler vs.) ve yazısız hukuk kurallarının (örf ve
adet hukuku kuralları) tümüne birden verilen isimdir.
2) Mevzu Hukuk: Bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan, yetkili bir makam tarafından konulmuş olan sadece yazılı hukuk kurallarını ifade eder. Örf ve adet bu kavrama girmez.
3) Tabii Hukuk (İdeal hukuk): Olması gereken (de lege feranda) hukuk kurallarını ifade eder.
4) Tarihi hukuk: Yürürlükten kalkmış olan hukuktur. Ör.
Mecelle.
Kamu Hukuku: Devlet ile bir kişi veya diğer bir devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarına denir. Devlet ile kişinin girmiş olduğu bir hukuki ilişkinin kamu hukukuna dahil olabilmesi için devletin söz konusu ilişkiye kamu kudretinin sahibi olarak girmesi gerekir (egemenlik yetkisi teorisi).
Kamu Hukukunun Alt Dalları
1) Anayasa Hukuku
2) İdare Hukuku
3) Ceza Hukuku
4) Yargılama hukuku: Bu kurallar şekli hukuku oluşturur.
Medeni Usul Hukuku
Ceza Yargılaması (muhakemesi) hukuku
Anayasa yargısı
İdari yargı
Seçim yargısı
f) İcra – iflas hukuku
5) Devletler Genel (umumi) Hukuku
6) Mali (özellikle vergi) Hukuk
2) Özel Hukuk: Bir kişi ile diğer bir kişi arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuktur. Özel hukukta taraflar arasında eşitlik ilkesi söz konusudur.
ÖZEL HUKUKUN DALLARI
Özel Hukukun Alt Dalları
1) Medeni Hukuk: Özel hukukun en geniş ve en
önemli dalıdır. Medeni hukuk kelime anlamı itibarıyla
“şehir hukuku” demektir. Terimin kökeni roma
hukukuna dayanır. Türk medeni hukuku temel olarak Roma-Germen hukuk sistemine dayanmaktadır.
2) Borçlar Hukuku
3) Ticaret Hukuku
4) Devletler Özel Hukuku
KAMU VE ÖZEL HAKLAR
Hak: Hukuk düzeni tarafından kişilere tanınmış olan
yetkilere, menfaatlere hak denir. Hukukta hak sahibi olabilen ve borç altına girebilen varlıklara şahıs (kişi) denir.
Haklar doğdukları hukuk kurallarına göre kamu hakları ve özel haklar diye ikiye ayrılır:
1) Kamu hakları: Kamu hukukundan doğan haklardır. Ör.
Seçme-seçilme, memur olma hakkı.
2) Özel haklar: Özel hukuktan doğan haklardır. Ör. Alacak hakkı, mülkiyet hakkı, kişilik hakları, fikri haklar.
