5. konu
Lévi-Strauss ve
Yapısalcılık
5. hafta
• Akrabalık ve Sosyal Organizasyon dersinin 5. ve 6. haftaları, Durkheimcı paradigmanın yapısalcılık formülasyonu ile tepe noktasını oluşturan Lévi-
Strauss’a ayrıldı. Durkheim’ın paradigması
sonradan Mary Douglas gibi ünlü antropologlar kanalıyla devam etse de bu sonrakilerin
kuramında Weberyen izler de bulunur. Lévi- Strauss’ta her ne kadar dilbilimi, kuramının önemli bir parçası olarak görse de senkronik
analiz modeliyle, kollektif bilinçdışı kavramıyla ve ikili zıtlıklar formülasyonu ile Durkheimcı çizginin içerisinde değerlendirilebilir.
5. hafta
• Lévi-Strauss’un sosyal antropolojide yarattığı ilk
önemli tesir hakim yapı kavramının sorgulanmasına önayak olmasıdır. Radcliffe-Brown ile mektuplaşmaları birbirlerinin yapı anlayışlarına getirdikleri eleştirilerle doludur. Radcliffe-Brown’da yapı, sosyal ilişkilerde ve sosyal ağlarda birebir gözlemlenebilir bir gerçeklikken Lévi-Strauss yapının direkt gözlemlenemeyecek kadar derinlerde yattığını belirtir. Kurduğu analoji,
Saussure’cu dilbilimin paroleXlangue ayrımına dayanır.
Buna göre dil nasıl onun tekil dışavurumları olan sözcüklerin ötesinde konuşmayı da aşan derin belirlenimlere sahipse toplumsal yapı da tek tek
bireylerin ve toplulukların eylemlerine indirgenemez.
5. hafta
• Lévi-Strauss, yapı anlayışının direkt gözlemlenememesi fikrini kuramının merkezine taşır. Direkt gözlemlenebilenler olsa olsa toplumsal modellerdir. Bunlar da genellikle araştırmacının
modelleri ile karışmış haldedir. Bir toplumsal model, ne kadar açık seçik ortadaysa, Freudyen anıştırmalar içerisinde topluluğun
toplumsal yapıyı o kadar gizlediğine, kollektif bilinçdışının o kadar dolu olduğuna inanır.
• Bu kuramsal yaklaşım ampirik araştırma geleneğini
sorunsallaştırır. Lévi-Strauss’un kendisinin ifadesi ile bu tarz
araştırmalar çok da gerekli değildir. Kendisinin büyük bir etnografik alanı ve çalışmasının olmadığını da burada dikkate almak önemli olabilir. Ayrıca bu ele avuca gelmeyen yapı anlayışının Amerikan kültür antropolojisi içerisinde fevkalade anlamlı bulunmuş olması, kültür kavramına sağlam bir kuramsal kalkan sunmaya elverişli bir formülasyona sahip olması ile ilişkilendirilebilir.
5. hafta
• Lévi-Strauss, yapı araştırması için mitlerin araştırılmasını önerir. Mitsel dizgelerin
zamansallıklarına göre analize tabi tutulması, Lévi-Strauss’un neredeyse evrensellik arzeden yapısına ulaşmanın yegane yoludur. Farklı
topluluklar, kökende yatan ortak insani durumlarını farklı ifade edilse de mitleri aracılığıyla ortaya koymaktadırlar.
5. hafta
• Zorunlu okuma:
• Claude Lévi-Strauss. Yaban Düşünce. Yapı Kredi Yayınları. (ilk dört bölüm) (bu fevkalade zor
metnin tamamının okunmasını bekliyorum. Ders okumalarınızı metnin zor olduğunu bilerek
önceden yapmanız yerinde olacaktır).
