MEZOZOYIK ZAMAN MEZOZOYIK ZAMAN
1- TRIYAS DEVRE 1- TRIYAS DEVRE
Trias Devir (225-193 milyon yıl önce) Mesozoik dönemin (Yaşamın Orta Çağı) başlangıcında yer alır ve Dinozorlar Trias Devir (225-193 milyon yıl önce) Mesozoik dönemin (Yaşamın Orta Çağı) başlangıcında yer alır ve Dinozorlar çağı olarak isimlendirilir. Trias, Almanya'da bulunan 3 kaya tabakasının yaşlandırılmasından sonra Latince "trias" (3) çağı olarak isimlendirilir. Trias, Almanya'da bulunan 3 kaya tabakasının yaşlandırılmasından sonra Latince "trias" (3) tan adını almıştır.
tan adını almıştır.
Trias'da süper kıta Pangea yeniden kuzey ve güney olarak ayrılmaya başlamıştır: Laurasia ve Gondwana. Kara Trias'da süper kıta Pangea yeniden kuzey ve güney olarak ayrılmaya başlamıştır: Laurasia ve Gondwana. Kara hayvanları, durgun koloniler kurmuşlardır. Bu dönemde çöller büyük iç alanlar oluşturuyordu. Kozalaklılar ve diğer hayvanları, durgun koloniler kurmuşlardır. Bu dönemde çöller büyük iç alanlar oluşturuyordu. Kozalaklılar ve diğer bitkiler soğuk ve sıcak şartlarda zenginleşmeye başlamışlar, yine de eğrelti otları ve atkuyrukları kıyılarda
bitkiler soğuk ve sıcak şartlarda zenginleşmeye başlamışlar, yine de eğrelti otları ve atkuyrukları kıyılarda gelişmişlerdir. Şimdi buralarda palmiye benzeri cycadlar ve bennettitaleanlar, porsuk ağaçları ve ginkgolar gelişmişlerdir. Şimdi buralarda palmiye benzeri cycadlar ve bennettitaleanlar, porsuk ağaçları ve ginkgolar bulunmaktadır.
bulunmaktadır.
Bu devre gerçekten de reptillerin çağıdır. Rhynchosaurlar, thecodontlar ve memeli benzeri reptiller yaygındır. Fakat Bu devre gerçekten de reptillerin çağıdır. Rhynchosaurlar, thecodontlar ve memeli benzeri reptiller yaygındır. Fakat bunların tümünün soyu tükenmiştir. Orta Geç Trias'da erken Saurischian (kertenkele kalçalı) dinozorlar,
bunların tümünün soyu tükenmiştir. Orta Geç Trias'da erken Saurischian (kertenkele kalçalı) dinozorlar, kaplumbağalar ve kertenkeleler, erken Ornithiscian (kuş kalçalı) dinozorlar ve sivriburunlu farelere benzer kaplumbağalar ve kertenkeleler, erken Ornithiscian (kuş kalçalı) dinozorlar ve sivriburunlu farelere benzer memelilerle birlikte karaları paylaşmışlardır.
memelilerle birlikte karaları paylaşmışlardır.
Pterosaurların kafalarının üzerinde deri-tüyler aşağı sarkıyordu. Göller ve nehirler krokodillerin evi haline gelmiş, Pterosaurların kafalarının üzerinde deri-tüyler aşağı sarkıyordu. Göller ve nehirler krokodillerin evi haline gelmiş, erken kurbağalar, suların kenarındaki nemli yeşilliklerde yaşıyordu. Sığ sularda ise büyük yabancı denizel reptiller erken kurbağalar, suların kenarındaki nemli yeşilliklerde yaşıyordu. Sığ sularda ise büyük yabancı denizel reptiller (Placodontlar, nothasaurlar ve esrarengiz yunusbalığı benzeri canlılar yüzgeçli Ichthyosaurlar) avlanıyordu.
(Placodontlar, nothasaurlar ve esrarengiz yunusbalığı benzeri canlılar yüzgeçli Ichthyosaurlar) avlanıyordu.
Dinozorlar, krokodiller ve uçan kertenkeleler -karalarda, sularda ve havada- in tümü bir grubun üyeleridir:
Dinozorlar, krokodiller ve uçan kertenkeleler -karalarda, sularda ve havada- in tümü bir grubun üyeleridir:
Archosaurlar. Bunlar Mesozoik zamanda tüm karalar üzerinde dominant olan reptillerdir.
Archosaurlar. Bunlar Mesozoik zamanda tüm karalar üzerinde dominant olan reptillerdir.
Trias Yaşam:Trias Yaşam:
Bitkiler:Bitkiler: a- Kabuksuz tohumlulara- Kabuksuz tohumlular
Omurgasızlar: a- Eklem bacaklılarOmurgasızlar: a- Eklem bacaklılarb- Yumuşakçalarb- Yumuşakçalar
Amfibiyanlar: a- KurbağalarAmfibiyanlar: a- Kurbağalar b- Labirent dişlilerb- Labirent dişliler
Sürüngenler: a- EuryapsidlerSürüngenler: a- Euryapsidler b- Eosuchianlarb- Eosuchianlar c- Chelonianlar c- Chelonianlar d- Ichthyosaurlard- Ichthyosaurlar e- e- Cotylosaurlar
Cotylosaurlar f- Crocodiller g- Therapsidlerf- Crocodiller g- Therapsidler h- Rhynchocephalianlar h- Rhynchocephalianlar ı- Thecodontları- Thecodontlar i- i- Kertenkele kalçalı dinozorlar
Kertenkele kalçalı dinozorlar j- Kuş kalçalı dinozorlarj- Kuş kalçalı dinozorlar
Memeliler: a- EotherianlarMemeliler: a- Eotherianlar
2- JURA DEVRE 2- JURA DEVRE
Jura devri (193-136 milyon yıl önce) Fransa ve İsviçre’nin Jura dağlarındaki kayaç formlarından ismini Jura devri (193-136 milyon yıl önce) Fransa ve İsviçre’nin Jura dağlarındaki kayaç formlarından ismini almaktadır. Gondwana kırılmaya başlamış; Kuzey Atlantik Okyanusu açılmış ve sığ denizler Orta almaktadır. Gondwana kırılmaya başlamış; Kuzey Atlantik Okyanusu açılmış ve sığ denizler Orta Kuzey Amerika ve Avrupa'nın bir kısmını istila etmiştir. Fakat karasal hayvanlar hala her yerde Kuzey Amerika ve Avrupa'nın bir kısmını istila etmiştir. Fakat karasal hayvanlar hala her yerde özgürce dolaşıyordu. İklim çok fazla ılık ve nemli olmuş, yağmurlarla Trias çölleri sulanmıştır.
özgürce dolaşıyordu. İklim çok fazla ılık ve nemli olmuş, yağmurlarla Trias çölleri sulanmıştır.
Palmiye benzeri ağaçlar, tohumlular ve tohumlu ağaçlarla birlikte çok yoğun olarak nemli nehir Palmiye benzeri ağaçlar, tohumlular ve tohumlu ağaçlarla birlikte çok yoğun olarak nemli nehir kıyılarında gelişmişlerdir. Erken zırhlı dinozorlar bu alçak eğrelti otları ve mantarları yiyerek kıyılarında gelişmişlerdir. Erken zırhlı dinozorlar bu alçak eğrelti otları ve mantarları yiyerek gelişmişlerdir. Yüksek dizli canlıların yaşamı, çevik ornithopodlara (kuş bacaklılar) uygun yiyeceklerle gelişmişlerdir. Yüksek dizli canlıların yaşamı, çevik ornithopodlara (kuş bacaklılar) uygun yiyeceklerle gelişme göstermiştir. Stegosaurlar alçak ağaç dalları üzerindeki otları arka bacaklarının üzerinde gelişme göstermiştir. Stegosaurlar alçak ağaç dalları üzerindeki otları arka bacaklarının üzerinde yükselerek yiyiyorlardı. Fakat Jura zürafaları diğer dinozorların yetişemediği ağaç tepelerindeki yükselerek yiyiyorlardı. Fakat Jura zürafaları diğer dinozorların yetişemediği ağaç tepelerindeki ürünleri yiyebilme kabiliyetine sahip çok iri cüsseli Sauropodlardır. Bu büyük canlılar, küçük ürünleri yiyebilme kabiliyetine sahip çok iri cüsseli Sauropodlardır. Bu büyük canlılar, küçük dinozorlarla yiyecek bulma ve izleme yollarında tamamen ayrılmış ve ormanlara büyük darbe dinozorlarla yiyecek bulma ve izleme yollarında tamamen ayrılmış ve ormanlara büyük darbe vurmuştur.
vurmuştur.
Bunlardan başka küçük hızlı koşucular Coeluruslar ağaçların altındaki çalılardaki kertenkeleler Bunlardan başka küçük hızlı koşucular Coeluruslar ağaçların altındaki çalılardaki kertenkeleler ile beslenmiş ya da Allosaurusların öldürdüğü canlıların leşlerini yemişlerdir. Artık erken kuşlar ile beslenmiş ya da Allosaurusların öldürdüğü canlıların leşlerini yemişlerdir. Artık erken kuşlar havada uçmaya başlamıştır. Sürünmeye ve vızıldamaya başlayan hayvanat bahçesinde yaşayan havada uçmaya başlamıştır. Sürünmeye ve vızıldamaya başlayan hayvanat bahçesinde yaşayan böcekler ise; kulağakaçanlar, sinekler, dörtkanatlı böcekler, balarıları, yabanarıları ve karıncaların böcekler ise; kulağakaçanlar, sinekler, dörtkanatlı böcekler, balarıları, yabanarıları ve karıncaların atalarıdır. Aynı zamanda uzun boyunlu ve kısa boyunlu plesiosaurlar ve Ichthyosaurlar balık veya atalarıdır. Aynı zamanda uzun boyunlu ve kısa boyunlu plesiosaurlar ve Ichthyosaurlar balık veya kafadan bacaklıların peşinde sığ denizlerde dolaşıyorlardı.
kafadan bacaklıların peşinde sığ denizlerde dolaşıyorlardı.
Jura Yaşam:Jura Yaşam:
Bitkiler:Bitkiler: a- Kozalaklılara- Kozalaklılar b- Palmiye benzeri ağaçlar (Bennettitaleanlar)b- Palmiye benzeri ağaçlar (Bennettitaleanlar)
Omurgasızlar:Omurgasızlar: a- Dokungaçlılara- Dokungaçlılar b- Eklem bacaklılarb- Eklem bacaklılar c- Yumuşakçalar c- Yumuşakçalar
Balıklar:Balıklar: a- Kemikli balıklara- Kemikli balıklar b- Chondrichthyanb- Chondrichthyan
Amfibiyanlar:Amfibiyanlar: a- Salamandıralara- Salamandıralar
Sürüngenler:Sürüngenler: a- Plesiosaurlara- Plesiosaurlar b- Ichthyosaurlarb- Ichthyosaurlar c- Crocodiller c- Crocodiller
d- Pterosaurlard- Pterosaurlar e- Kertenkele kalçalı dinozorlar f- Kuş kalçalı dinozorlare- Kertenkele kalçalı dinozorlar f- Kuş kalçalı dinozorlar
Kuşlar:Kuşlar: a- Archaeopteryxa- Archaeopteryx
Kretase devre (136-65 milyon yıl önce) sığ sularda birikmiş geniş tebeşir tabakalarından adını almıştır (Latincede Cret= tebeşir). Kretase devre (136-65 milyon yıl önce) sığ sularda birikmiş geniş tebeşir tabakalarından adını almıştır (Latincede Cret= tebeşir).
Geç Kretasede süper kıtalar Gondwana ve Laurasia parçalanarak günümüzdeki pozisyonlarını almaya başlamışlardır.
Geç Kretasede süper kıtalar Gondwana ve Laurasia parçalanarak günümüzdeki pozisyonlarını almaya başlamışlardır.
Güneydeki kıtalar çok geniş adaları oluşturmuştur. Denizler kuzeydeki kütle olan Laurasia'yı ikiye ayırmıştır: Asyamerika (Doğu Güneydeki kıtalar çok geniş adaları oluşturmuştur. Denizler kuzeydeki kütle olan Laurasia'yı ikiye ayırmıştır: Asyamerika (Doğu Asya ile Batı Kuzey Amerika) ve Avrupamerika (Avrupa ile Doğu Kuzey Amerika). Yer hareketleri, Raki, And ve birçok dağ Asya ile Batı Kuzey Amerika) ve Avrupamerika (Avrupa ile Doğu Kuzey Amerika). Yer hareketleri, Raki, And ve birçok dağ grubunu oluşturmuştur.
grubunu oluşturmuştur.
Bu değişiklikler bazı dinozor gruplarını izole etmiş, Asyamerika'daki gelişmiş türler diğer kıtalara kolaylıkla ulaşamamışlardır. Bu değişiklikler bazı dinozor gruplarını izole etmiş, Asyamerika'daki gelişmiş türler diğer kıtalara kolaylıkla ulaşamamışlardır.
Aynı zamanda iklim de soğumaya başlamıştır. Çiçekli bitkiler gelişmiş ve Kretase boyunca arılar ve kelebekler sayesinde Aynı zamanda iklim de soğumaya başlamıştır. Çiçekli bitkiler gelişmiş ve Kretase boyunca arılar ve kelebekler sayesinde patlarcasına her yere yayılmıştır. 70 milyon yıl önce Ceviz ağacı, manolya ve meşe ağacı formları dere kenarlarında patlarcasına her yere yayılmıştır. 70 milyon yıl önce Ceviz ağacı, manolya ve meşe ağacı formları dere kenarlarında yetişmişlerdir. Çin köknarları, dev sekoyalar bataklıkları kaplamışlardır.
yetişmişlerdir. Çin köknarları, dev sekoyalar bataklıkları kaplamışlardır.
Ördekgagalı dinozorlar yeni dayanıklı bitkileri çiğnemeye uygun öğütücü dişleriyle gelişmişlerdir. Eğrelti otları ve kozalaklılar Ördekgagalı dinozorlar yeni dayanıklı bitkileri çiğnemeye uygun öğütücü dişleriyle gelişmişlerdir. Eğrelti otları ve kozalaklılar belki de boynuzlu dinozor Anchiceratopların yiyeceklerini karşılıyorlardı. Kurak alanlarda kemik kafalı dinozorlar belki de boynuzlu dinozor Anchiceratopların yiyeceklerini karşılıyorlardı. Kurak alanlarda kemik kafalı dinozorlar Pachycephalosaurlar yaşarken, dişsiz devekuşu dinozorları açık düz arazilerde dolaşıyorlardı. Tyrannosauruslar ördekgagalı Pachycephalosaurlar yaşarken, dişsiz devekuşu dinozorları açık düz arazilerde dolaşıyorlardı. Tyrannosauruslar ördekgagalı dinozorları öldürerek ormanların tamamen bozulmasına engel oluyorlardı. Bataklıkların delta alanlarında kurbağalar, dinozorları öldürerek ormanların tamamen bozulmasına engel oluyorlardı. Bataklıkların delta alanlarında kurbağalar, sallamandırlar, yumuşak kabuklu kaplumbağalar, yılanlar, martılar ve uzun bacaklı çamur kuşları vb. türleriin modern formları sallamandırlar, yumuşak kabuklu kaplumbağalar, yılanlar, martılar ve uzun bacaklı çamur kuşları vb. türleriin modern formları oluşmuştur. Aynı zamanda uçan dinozorlar da tepelerin üzerinde süzülerek uçuyordu. Mosasaurlar ve uzun boyunlu oluşmuştur. Aynı zamanda uçan dinozorlar da tepelerin üzerinde süzülerek uçuyordu. Mosasaurlar ve uzun boyunlu plesiosaurlar bu çağın büyük su sürüngenleridir ve Pteronodonlar sulardaki balıkları tüketiyordu. Yaklaşık 65 milyon yıl önce plesiosaurlar bu çağın büyük su sürüngenleridir ve Pteronodonlar sulardaki balıkları tüketiyordu. Yaklaşık 65 milyon yıl önce dinozorlar, pterosaurlar ve büyük denizel sürüngenler, kafadan bacaklılar ve diğer birçok grubun soyu tükenmiştir. Uzmanlar dinozorlar, pterosaurlar ve büyük denizel sürüngenler, kafadan bacaklılar ve diğer birçok grubun soyu tükenmiştir. Uzmanlar hala bu afetlerin sebebini tartışmaktadırlar.
hala bu afetlerin sebebini tartışmaktadırlar.
Kretase Yaşam:Kretase Yaşam: Bitkiler:Bitkiler: a- Çiçekli bitkilera- Çiçekli bitkiler
Omurgasızlar: a- YumuşakçalarOmurgasızlar: a- Yumuşakçalar b- Eklem bacaklılarb- Eklem bacaklılar c- Derisi dikenlilerc- Derisi dikenliler
Balıklar:Balıklar: a- Chondrichthyanlara- Chondrichthyanlar b- Sarcopterygianlarb- Sarcopterygianlar
Sürüngenler: a- Chelonialar (su kaplumb.) Sürüngenler: a- Chelonialar (su kaplumb.) b- Plesiosaurlar (yüzen sür.)b- Plesiosaurlar (yüzen sür.) c- Eosuchianlarc- Eosuchianlar
d- Squamatalar (kert., körkert, yılanlar)d- Squamatalar (kert., körkert, yılanlar) e- Crocodiller (timsahlar)e- Crocodiller (timsahlar)
f- Pterosaurlar (uçan sürüngenler)f- Pterosaurlar (uçan sürüngenler) g- Kertenkele kalçalı dinozorlarg- Kertenkele kalçalı dinozorlar h- Kuş kalçalı dinozorlarh- Kuş kalçalı dinozorlar
Kuşlar:Kuşlar: a- Ichthyornisa- Ichthyornis b- Hesperornisb- Hesperornis
Memeliler:Memeliler: a- Insectivora (böcekçiller)a- Insectivora (böcekçiller)
3- KRETASE DEVRE 3- KRETASE DEVRE
