SENOZOYIK ZAMAN SENOZOYIK ZAMAN 1- PALEOSEN DEVRE 1- PALEOSEN DEVRE
65-54 milyon yıl önceki Paleosen'le Senozoik çağın ilk epoğu başlamıştır. Geri çekilen 65-54 milyon yıl önceki Paleosen'le Senozoik çağın ilk epoğu başlamıştır. Geri çekilen denizler Kuzey Amerika, Afrika ve Avustralya'nın iç kısımlarının çoğunda kurak karalar denizler Kuzey Amerika, Afrika ve Avustralya'nın iç kısımlarının çoğunda kurak karalar bırakmıştır. Güney Amerika ise eşsiz memelilerin gelişmesine sahne olmuştur. Her yerde bırakmıştır. Güney Amerika ise eşsiz memelilerin gelişmesine sahne olmuştur. Her yerde memelilerin yeni türleri ortaya çıkmıştır. İlkel türler azalırken, buralardaki plesentalılar memelilerin yeni türleri ortaya çıkmıştır. İlkel türler azalırken, buralardaki plesentalılar gelişmiştir. Condylart'lar (ilk toynaklı otçullar), rodentler (kemirgenler) ve sincap benzeri gelişmiştir. Condylart'lar (ilk toynaklı otçullar), rodentler (kemirgenler) ve sincap benzeri primatlar, erken et yiyen iri amblyopodlar (etçiller) ve ilkel creodontlar (samur, kunduz vb.)ın primatlar, erken et yiyen iri amblyopodlar (etçiller) ve ilkel creodontlar (samur, kunduz vb.)ın dünyasını paylaşmışlardır. Carnivor memeliler, Diatryma (turna benzeri) yırtıcı kuşları büyük dünyasını paylaşmışlardır. Carnivor memeliler, Diatryma (turna benzeri) yırtıcı kuşları büyük uçamayan kuşlardan bazılarıyla rekabet etmişlerdir. Kuzey Amerika, Avrupa ve merkezi uçamayan kuşlardan bazılarıyla rekabet etmişlerdir. Kuzey Amerika, Avrupa ve merkezi Asya'dan gelen birçok memeli fosili, diğer alanlarda birikmiş sedimanlarda ise yaygın değildir.
Asya'dan gelen birçok memeli fosili, diğer alanlarda birikmiş sedimanlarda ise yaygın değildir.
Denizlerde gastropodlar, molluskların yerine geçmiştir. Foraminiferler ve denizkestanelerinin Denizlerde gastropodlar, molluskların yerine geçmiştir. Foraminiferler ve denizkestanelerinin yeni türleri bu alanlara yayılmıştır. Balıklar içerisinde köpekbalıklarında pek çok özelleşme yeni türleri bu alanlara yayılmıştır. Balıklar içerisinde köpekbalıklarında pek çok özelleşme görülmektedir.
görülmektedir.
Paleosen Yaşam:Paleosen Yaşam:
Omurgasızlar:Omurgasızlar: a- Tentaculatea- Tentaculate
Amfibiyanlar:Amfibiyanlar: a- Caeciliana- Caecilian
Memeliler:Memeliler: a- Amblyopoda- Amblyopod b- Dermopteranb- Dermopteran c- Primatlarc- Primatlar
d- Condylartlar (ilkin toynaklılar)d- Condylartlar (ilkin toynaklılar) e- Multituberculatlar (çok tüberküllüler)e- Multituberculatlar (çok tüberküllüler)
f- Perissodactyller (tek tırnaklılar)f- Perissodactyller (tek tırnaklılar) g- Rodentler (kemirgenler)g- Rodentler (kemirgenler)
2- EOSEN DEVRE 2- EOSEN DEVRE
Eosen'de (54–36 milyon yıl önce), İskoçya ve Hindistan'daki yanardağ ve çatlaklardan büyük lav Eosen'de (54–36 milyon yıl önce), İskoçya ve Hindistan'daki yanardağ ve çatlaklardan büyük lav akıntıları sızıyordu. Kuzey Atlantik yarığı, Antarktika ile bağlantısı kopan Avrupa ve Güney akıntıları sızıyordu. Kuzey Atlantik yarığı, Antarktika ile bağlantısı kopan Avrupa ve Güney Amerika'dan Kuzey Amerika'yı ayırmıştır. Denizler, Afrika, Avustralya ve Sibirya'nın çoğunu işgal Amerika'dan Kuzey Amerika'yı ayırmıştır. Denizler, Afrika, Avustralya ve Sibirya'nın çoğunu işgal etmiştir. İklim, genellikle hafif sıcak ve ılıktır. Tropikal bitkiler Londra havzasında gelişmeye etmiştir. İklim, genellikle hafif sıcak ve ılıktır. Tropikal bitkiler Londra havzasında gelişmeye başlamıştır.
başlamıştır.
Memeliler çeşitlenmesini sürdürmüştür. İlk balinalar (Cetasea) ve deniz inekleri (Sirenia) denizlerde Memeliler çeşitlenmesini sürdürmüştür. İlk balinalar (Cetasea) ve deniz inekleri (Sirenia) denizlerde yaşamlarını sürdürürken, Rodentler (kemirgenler), esas küçük memeliler olarak çok tüberküllülerin yaşamlarını sürdürürken, Rodentler (kemirgenler), esas küçük memeliler olarak çok tüberküllülerin yerini almıştır. Insectivorlar (böcekçiller), yarasaların evrimleşmesine yol açmıştır. Günümüz lemur yerini almıştır. Insectivorlar (böcekçiller), yarasaların evrimleşmesine yol açmıştır. Günümüz lemur ve tarsierlerin ormanda oturan ataları Primatlar sayıca artmıştır. Hantal denizinekleri Kuzey ve tarsierlerin ormanda oturan ataları Primatlar sayıca artmıştır. Hantal denizinekleri Kuzey Amerika ve Asya civarında ağırlık kazanırken, condylartlar modern toynaklılara -Asya ve Amerika ve Asya civarında ağırlık kazanırken, condylartlar modern toynaklılara -Asya ve Avrupa'daki erken atlar, tapirler, gergedanlar ve domuz benzeri anthracotherler-’e doğru yol Avrupa'daki erken atlar, tapirler, gergedanlar ve domuz benzeri anthracotherler-’e doğru yol almışlardır. Fillerin ataları Afrika’da dolaşıyorlardı. Ayrıca, Güney Amerika’nın izole condylartları almışlardır. Fillerin ataları Afrika’da dolaşıyorlardı. Ayrıca, Güney Amerika’nın izole condylartları nadir toynaklı hayvanları olarak görülüyordu, sadece edentatlar (dişsizler) ve marsupalialar (keseli nadir toynaklı hayvanları olarak görülüyordu, sadece edentatlar (dişsizler) ve marsupalialar (keseli memeliler) vardı. Avustralya’nın bu zamandaki memeli faunası gizemini korumaktaydı.
memeliler) vardı. Avustralya’nın bu zamandaki memeli faunası gizemini korumaktaydı.
Eosen Yaşam:Eosen Yaşam:
Omurgasızlar:Omurgasızlar: a- Sölenterelera- Sölentereler b- Nematod kurtlarb- Nematod kurtlar
Memeliler:Memeliler: a- Yarasalara- Yarasalar b- Tillodontlarb- Tillodontlar c- Primatlarc- Primatlar
d- Creodontlar (Samur, porsuk, kunduzlar)d- Creodontlar (Samur, porsuk, kunduzlar) e- Carnivorlare- Carnivorlar f- Condylarthlarf- Condylarthlar g- Amblyopodlar
g- Amblyopodlar h- Deniz ineklerih- Deniz inekleri ı- Proboscidlerı- Proboscidler i- Perissodactyleri- Perissodactyler j- Artiodactyler
j- Artiodactyler k- Edentatlar (dişsizler)k- Edentatlar (dişsizler) l- Balinalarl- Balinalar
Kuşlar:Kuşlar: a- Devekuşua- Devekuşu b- Deniz kuşları b- Deniz kuşları
3- OLIGOSEN DEVRE 3- OLIGOSEN DEVRE
Oligosen, 36–23 milyon yıl öncesinde devam etmiştir. Avustralya, Antartika'dan uzağa Oligosen, 36–23 milyon yıl öncesinde devam etmiştir. Avustralya, Antartika'dan uzağa kayarken, serin dünya iklimi her yerde hüküm sürmüştür. Yeşillikler ve ılımlı ağaçlar kayarken, serin dünya iklimi her yerde hüküm sürmüştür. Yeşillikler ve ılımlı ağaçlar geniş alanlarda tropikal bitkilerin yerini almışlardır. Asya ve Kuzey Amerika'da geniş alanlarda tropikal bitkilerin yerini almışlardır. Asya ve Kuzey Amerika'da brontotherler dolaşırken, gergedan, deve ve at benzeri otlayan memeliler çoğalmıştır.
brontotherler dolaşırken, gergedan, deve ve at benzeri otlayan memeliler çoğalmıştır.
Köpekler, kakımlar, kediler, domuzlar ve fare benzeri rodentler sayıca artmıştır. Afrika;
Köpekler, kakımlar, kediler, domuzlar ve fare benzeri rodentler sayıca artmıştır. Afrika;
mastodonlar, creodontlar, hyraxeler, anthracotherler ve apelerin atası mastodonlar, creodontlar, hyraxeler, anthracotherler ve apelerin atası Aegyptopithecusların evi durumundadır. Aynı zamanda izoleleşmiş Güney Amerika'da Aegyptopithecusların evi durumundadır. Aynı zamanda izoleleşmiş Güney Amerika'da geyikler, armadillolar, rodentler, kobaylar, fil benzeri pyrotherler bulunuyordu. Bu canlılar geyikler, armadillolar, rodentler, kobaylar, fil benzeri pyrotherler bulunuyordu. Bu canlılar gelişirken, eski moda toynaklı hayvanlar ve etçil memeliler yani creodontlar (samur, gelişirken, eski moda toynaklı hayvanlar ve etçil memeliler yani creodontlar (samur, kunduz vb.) ve condylarthlar (ilkin toynaklılar) azalmışlardır. Aynı zamanda denizlerde kunduz vb.) ve condylarthlar (ilkin toynaklılar) azalmışlardır. Aynı zamanda denizlerde erken denizinekleri ve erken balinaların nesli tükenmiş, yerlerine çok iri dişli balinalar erken denizinekleri ve erken balinaların nesli tükenmiş, yerlerine çok iri dişli balinalar geçmiştir.
geçmiştir.
Oligosen Yaşam:Oligosen Yaşam:
Omurgasızlar:Omurgasızlar: a- Crustaceana- Crustacean
Memeliler:Memeliler: a- Primatlara- Primatlar b- Creodontlarb- Creodontlar c- Embrithopodlarc- Embrithopodlar
d- Pyrothered- Pyrothere e- Perissodactylalare- Perissodactylalar f- Artiodactylalarf- Artiodactylalar
Kuşlar:Kuşlar: a- Coraciiforma- Coraciiform b- Apodiform b- Apodiform
