| • lahrWLÜ. 1T tt ^nqııiTrnwrna\ \\\

arttek

U johlrclllk mimarlık mUhondlsllk dekorasyon alıantaft vali konanı cad.10/2 aylaç monço enin manço o/lon blrol ortan blrol

mlma/laı

; yllltsol vmvler

l-JL U1JLI ifjk \\\

| • lahrWLÜ. ^1T tt ^nqııiTrnwrna\ \\\

M Rı I B T ı r ı r ı R ı T ı F I T R T T F M M | \ Y

^ ^ ^ ^ ^ I f i i ı j u ı ı ı ı i i i ı ı t j i i ı ı ı ı ı ı ı r i j l ^ ,

\ \ \ ^ ^ ^ ^ Î T I T İT İT 1T p | p 7 T T m

vaıiyet planı

2. ödül

DEMİRCİLER ÇARŞISI : (2. Projenin izah notu)

Mimarlar :

Yüksel U M U T E R : l.T.Ü. ' Ersan BÎROL : S.A.U.Î.

Ersin M A N Ç O : D.M.M.A. I Aytaç M A N Ç O : D.G.S.A. <

Ertan BIROL : D.G.S.A.

Ulaştırma sistemi:

Ulaştırma sisteminin çözümünde iki prensip göz önünde tutulmuştur.

— Sitenin Londra asfaltına bağlanarak derhal hizmete sokulması.

— İstanbul çevre yolu ve buna bağlı diğer besleme yollarının yapılması halin- de siteyi bu yollardan beslemek.

a. Sitenin derhal hizmete sokulabil- mesi ancak. Londra asfaltına bir bağlantı yapmakla mümkün olmaktadır. Site iç yol- larının tek yönlü trafiğe açık olması nede- niyle Londra asfaltından mevcut toprak yolun ıslahı ile siteye gelecek vasıtalar aşa- ğıdan yukarıya işleyecek site ana yolunu kullanmak sureti ile site dükkân yollarına girecek ve çevre yolundan faydalanarak tekrardan tek istikametli yollarla Londra asfaltına katılacaklardır.

b — İstanbul çevre yollan yapıldık- tan sonra sitenin üst tarafındaki kavşaktan faydalanacak vasıtalar siteyi bu sefer yu- karıdan aşağıya besleyecekler ve yine çev- re yolları yardımı ile diğer çevre bağlantı yollarına ulaşabileceklerdir.

Her iki şıkta'da trafik daima tek yön- lü olmakta ve hiç bir kesişme olmadan akım sağlanmaktadır.

Sitenin Yerleşme Prensipleri s

Site iç yolları ve dükkânlar arazi eği-

mine paralel olarak yerleştirilmiş ve asga-

ri hafriyat miktarı temin edilmeğe çalışıl-

mıştır. Bütün dükkânlar sitenin mevcut

arazisi içersine yerleştirilmiş olup günleş-

Maket

lenme ve rüzgâr şartları etüd edilerek en iyi çözüm yoluna gidilmeğe çalışılmıştır.

Dükkânlar üç katlı olarak düşünül- müştür. Zemin katlar esas dükkânlara ay- rılmış ve diğer katlar büro ve tâli dükkân- lara verilmiştir. Tâli dükkânlar birer üst yaya yoluna açılmış ve bu tâli yollarla köprüler ve rampalarla birbirlerine ve si- te merkezine bağlanmışlardır.

Bu üst kat dükkânların aynı zaman- da esas site merkezi inşaası tamamlanana kadar sitenin pek çok sosyal ihtiyaçlarına cevap verebilecek seviyede olmasına gay- ret edilmiştir.

Sitenin sosyal merkezi arazinin kuzeyi- ne yerleştirilmesi ile sitenin kuzey yönün- den gelecek hâkim rüzgârın zararlı olabi- lecek tesislerinin azaltılması düşünülmüş- tür. Sosyal merkez arazi eğimine uygun plâtformlar üzerine kademeli olarak yer- leştirilmiş ve istanbul'un ileride iş merke- zi haline gelecek bu bölgede büyük bir ih- tiyacı karşılayacak kapasitede ele alınmış- tır. Kule bloklar halinde plânlanmış büro- lar, otel ve diğer iş yerleri alçak katlı sos- yal binalarla tam bir ahenk teşkil etmesi im- kân dahiline gitmiştir. Aynı zamanda yek- nesak yatay bloklar halinde uzanan dük- kân blokları ile hem tam bir plâstik yar- moni hemde sitenin İstanbul şehri girişin- de gerekli değer ve önemi kazanması dü- şünülmüştür.

Büyük otopark ihtiyacı çirkin ve ge- niş alanlara ihtiyaç gösteren hemzemin otoparklar yerine yeraltına katlı garajlar halinde tertiplenmiş böylelikle şehirlerimiz- de ve bilhassa bu yönlü iş merkezleri et-

rafında görülmekte olan kötü tesisli oto- parklar ortadan kaldırılmıştır.

Sosyal merkez pek çok avlularla be- zenmiş ve bir yapı ve beton yığını olmak-

tan kurtarılmıya çalışılmıştır.

Yüksek bloklar arasındaki mesafeler blokların birbirleri ile olan ilişkileri göz- önüne alınarak plânlanmıştır.

Perspektif

l î T M f M E B f l

t ' . şg,.

Çarşıdan bir perspektif D ü k k â n üniteleri ve elevasyonlar

B CEPHESİ

m lililllilll ılKlil • M İ M İ

r I M l mmm

m

Un M m ^f

A CEPHESİ

YAN CEPHE

S İ ^{rmi;:ı! Tİ}

c

^

I i

_f?9

m m ^ R M i + m î

S ^Pr i* I

n

£

CT.tr

S

(Baştarafı 164. sahifada)

Kooperatif idare Heyetine teslim edi- len teklif projelerin, 1/1000 ölçekli vazi- yet plânlan, arazi ve yerleşme maketi, 1/200 ölçekli Dükkân ünitelerine ait plân, kesit, cephe ve perspektifler:

1 — Ulaştırma Sistemi,

2 — Yerleşmenin kitle ve fonksiyon ba- kımlarından arazi özellik ve strüktürüne uygunluğu.

3 — Dükkân ünitelerinin mimarî tertibi, yük alış-verişi ve yollarla münasebetleri, 4 — Sosyal tesislerin Site ve çevresine uy- gun konumda olup olmadığı,

yönlerinden ayrıntılı bir inceleme yapıl- mıştır.

1 — Ulaştırma Sistemi :

Ulaştırma problemi için 2 çözüm tarzı düşünülmelidir:

1 — Arsanın Löndra asfaltına bağlanarak sitenin hizmete sokulması,

2 — İstanbul çevre yolu ve buna bağlı li- man yolunun yapılması halinde, siteyi, li- man yoluna, çevre yoluna ve Londra as- faltına daha elverişli şekilde bağlamak su- retiyle ulaştırma hizmetinin daha seviyeli şekilde halledilmesi.

Bu iki çözüm tarzı sıra ile tatbik edil- melidir :

İstanbul çevre yolu ve liman yolu ve bunların farklı seviyeli kavşakları teşekkül etmeden evvel, Sitenin tek ulaşım yolu Londra asfaltıdır.

Londra asfaltından giriş ve çıkışı sağ- layacak çift yönlü ve (C) kesitinde gözü- ken iki trafik izli bir yol yapılmalıdır. Ter- cihen bu yol arsa ve Londra asfaltı ara- sında kadastro plânında yol olarak gözü- ken bir sahaya oturtulmalıdır.

Ekteki şemada gösterildiği gibi site çevresinde bir ring yolu tertiplenmelidir.

Bu yol iki trafik izli ve tek yönlü olarak projelendirilmelidir. Bu ringin kuzeyindeki otopark etrafında da otopark ring yolu yapılmalıdır.

Sosyal merkez ile dükkân bloklarının yerleştirildiği saha arasındaki yol çift yön- lü olarak projelendirilmelidir.

Dükkân blokları arasındaki yollar (D) kesitinde gösterilen şekilde, 3'er m.lik iki park izi, 3.50 m. lik bir trafik izi ve 1.5 m. lik iki yaya kaldırımından teşekkül et- melidir.

Otopark dizileri arasındaki yollar (E) kesitinde gösterilen şekilde tek yönlü ve 2 trafik izli olmalıdır.

Bu çözüm tarzında trafik, ring yolu ve dükkân blokları arasındaki tek yönlü yolları bir karışıklığa düşmeden kolay bir işaretleme ile kullanabilecektir.

Bu ulaştırma sistemi, kolay, basit ve çabuk alışılabilecek bir biçimdedir.

r

FFFF s m ı m C . :-H#FRR E

t l f mâ

-

S

m

m u g

ti S # ^{m 53 § FTE}

s "

1 .

İ m .

-

S

m ^RFF m

us

I ' ı

1

I 1

ü i 2. proje — Dükkân üniteleri plânı

— İstanbul çevre yolu ve liman yolu ve farklı seviyeli kavşakları gerçekleştik- ten sonra, site ve otoparkı, (B) noktasında hemzemin ve çok basit bir (T) kavşağı ile liman yolu ve Londra asfaltı arasında ya- pılacağı tasarlanan şemada sarı renkte gös- terilen yola bağlanacaktır.

Bu takdirde, (B) noktasından siteye girip çıkacak trafik, (A) noktasında (A,) çözüm tarzı ile gösterilen hemzemin ve basit bir kavşağa verilmelidir.

Bu kavşakta A j çözüm tarzı, ulaşım krokisinde sarı renkte gösterilen yolda tra- fik çok arttığı takdirde, ( A J çözüm tarzın- da gösterilen köprülü kavşağın yapılması düşünülebilir.

— Site çevre yolu ve otopark alanı iki şekilde projelendirilebilir:

a — 20-21 parseller kooperatif taralın- dan satın alındığı takdirde: ilişikte gös- terilen şemada, otopark alanı site için ye-

terli olup, satın alınarak temin edilecek ta- ralı üçken alana dükkân ilâvesi veya bu alanın otoparka katılması veya kısmen ye- şil saha clarak kullanılması mümkündür.

b — 20-21 parseller kooperatif tara- fından satın alınamayıp, bedeli koopera- tif tarafından ödenerek Belediye tarafın- dan, kamulaştırıldığı takdirde, otopark ala- nı daha geniş tutulabilir.

Sitenin yol şeması, ekli krokide gös- terilen şekilde tatbik edilmeli, taralı üçken alana ise dükkân blokları konulamıyaca- ğından, bu üçken alana yeşil saha ve ilâ- ve otopark yerleştirilmelidir.

Blok başlarında dönüşlerin rahat ya- pılabilmesi için yerleştirilmiş olan yollarla, blok başlan arasındaki boş sahalara küçük taşıtların park edilmesi uygun görülmüştür.

Sosyal merkeze ait otopark ise, bu kı-

sımdaki boş alanlara veya yapı altlarına

yerleştirilebilir.

— Teklif edilen 4 projenin bu ulaş- tırma prensiplerine göre kritiği:

Bütün projelerde site etrafında bir ring yolu düşünülmüştür.

Kamyon otoparkı 20-21 parsellerde tasarlanmıştır.

İstanbul çevre ve liman yolu yapıldı- ğı takdirde sitenin liman yoluna bağlana- cağı bütün projelerde düşünülmüştür.

Bu yollar gerçekleşmeden Sitenin Lon- dra asfaltına bağlanarak ara çözüm tarzı ile hizmete sokulması prensibi:

1, 3 ve 4 no.lu projelerde tasarlan- mış, 2. no.'lu projenin rapor ve eklerinde bu hususa ait bir kayıt görülmemiştir.

1 no.'lu projede ise, her iki çözüm tarzı, yani Londra asfaltı bağlantısı ve li- man yolu yapıldıktan sonra buna bağlan- tı, ayrı ayrı ve ayrıntılı olarak etüd edil- miştir.

Yukarda sözünü ettiğimiz temel pren- siplere göre küçük değişiklikler yapılmak suretiyle bu projeden yararlanmak müm- kündür.

Diğer taraftan kamyon otoparkının sosyal merkez kısmında ve yapı altlarında, yerleştirilmesinin şu mahzurları doğurabi- leceği tesbit edilmiştir.

a — Gürültü için alınacak tedbirlerin pahalı olabileceği ve başarılı bir sonuç bağlayamaması ihtimali mevcuttur.

b — Kamyonların giriş çıkış ve park etmek üzere yapacakları manevra için ser- best bırakılacak alanlara büyük açıklıklı kirişler yerleştirilmesi ve seyrek kolon kul- lanılması mecburiyeti, yapıların normal ma- liyetin üstünde bir bedele varmasını gerek- tirebilir.

c — Yapı elemanları arasında düşü- nülen bir otoparkın kullanma alanlarında kayıp sahalar olacaktır.

2 no.'lu projede: Bugünkü ulaşım im- kânının çözümlenmesi için Londra asfal- tına bağlantı düşünülmemiştir.

Liman yolu yapıldıktan sonraki dev- rede, Sitenin ulaşımı için düşünülen çözüm tarzı, oldukça iyi bir etüde istinad etmek- tedir.

Ulaştırma hizmetine ayrılan yol ve otopark alanları yerleştirilmesinde fizikî bakımdan başarılı bir plân meydana gel- miştir. Ancak:

a — Londra asfaltı bağlantısı ile ula- şım sisteminin hizmete sokulması için yu- karda sözü geçen ulaştırma prensiplerine uygun bir düzeltme yapılmalıdır.

Bu takdirde, yüklü kamyonların giriş ve çıkışında site içinde kat edecekleri top- lam boy kısalacak, otoparktan çıkarak yük almaya gelecek taşıtların katedeceği boy artacaktır. Fakat bu durumda, ulaştırma işletmesi daha basitleşecek ve otopark için 20-21 parseler dışında arazi satın alınma- sı veya kamulaştırılmasına lüzum kalmı- yacaktır.

b — Sosyal merkezle dükkân blokları arasındaki yolun çok fazla trafiğe maruz bırakılmasını önlemek için, sarı renkteki yolla site arasındaki ilişkinin (A) noktası civarına çekilmesi daha doğru olacaktır.

Sosyal sitenin Londra asfaltı cephesine yerleştirilecek bir yol sarı renkteki yol için de fayda sağlayacaktır.

c — Otoparkta toplanacak personelin ihtiyaçları teklif edilen projede çözümlen- mediği için proje bu yönden geliştirilmeli- dir.

3 no.'lu projede:

Londra asfaltı bağlantısı ile site hiz- mete girdiği zaman iç yollarda bir hayli kesişme meydana gelmektedir. Fakat tek- lif edilen ulaşım şeması tadil edilerek yu- kardaki prensiplere uydurulabilir.

Kamyon otoparkı için 20-21 parsel- lerde çözüm tarzı verilmiştir. Otoparkta birikecek personelin ihtiyaçları teklif edi- len projede başarılı şekilde çözümlenmiş- tir. j _ ;

4 no.'lu projede:

Londra asfaltı bağlantısı ile hizmete sokulacak safhada, yukarda yazdığımız prensiplere uygun düzeltmeler yapılabilir.

Otoparkta toplanacak personelin ihti- yaçları teklif edilen projede çözümlenmiş- tir.

2 — Yerleşmenin Kitle ve Fonksiyon bakımlarından arazi özellik ve strüktürüne uygunluğu.

1 — Evvelce sunulan raporda da be- lirtildiği gibi, arazide mevcut kot farkı ortalama % 7,5 eğime tekabül etmekte- dir.

Arsanın güney-batı cihetinden bir kıs- mında hafriyat yapılarak batı cihetine im- lâ edilmek suretiyle mevcut eğim bir mik- tar hafifletilmelidir.

Fakat bu toprak ameliyesi esnasında, arazide, civarına nazaran büyük seviye farkları meydana getirilmemelidir.

2 — Dükkân blokları ve ara yollar tesfiye eğrilerine paralel olarak yerleştiril- melidir.

3 — Eşit değerde 530 dükkân yer- leştirirken yerleşmedeki yeknesaklığı ber- taraf etmek üzere:

Dükkân ünitesinde iyi bir çözüm tar- zı aranmalıdır.

Dükkân blokları uygun biçimde par- çalanmalıdır.

Sosyal merkezin yerleşme ve plâstiği dükkân blokları ile dengeli olmalıdır.

Belirtilen bu esaslara göre projelerin durumları aşağıda işaret edilmiştir:

1, 2 ve 4 sıra no.'lu projeler, arsanın merkezî kısmında bulunan ve kuzey-güney istikametinde uzanan tümseğin kaldırılma- sını, Londra asfaltına nazaran en yüksek irtifadaki doğu cihetinde de, ortalama me- yili düşürmek gayesiyle önemli bir kazı yapılması öngörülmektedir.

Ancak, arsanın doğu cihetinde bu şe- kilde önemli miktarda kazı yapıldığı tak- dirde, hafriyat ve imlâ işlerinin masrafla- rından başka, civar arazi ile meydana ge- lecek seviye farkı bir mahzur meydana ge- tirmektedir. Zira, böyle bir hafriyatta, ar- sa sınırlarına yakın 10-20 m. genişlikte bir şeridin eğimli yüzey olarak ve istifa- de edilemiyecek bir halde bırakılması ve- ya bu seviye farkının yüksek duvarlarla temin edilmesi gerekecektir.

Bu sebeple arsanın doğusunda yapıl- ması öngörülen tesfiye işlerinde büyük se- viye farkları meydana getirecek çözümler- den uzaklaşılmalıdır.

Teklif edilen bütün projelerde dük- kân blokları ve ara yollar tesfiye eğrileri- ne paralel yerleştirilmiştir.

Ancak, ayrıntılı projelendirme esna- sında, kuzey doğrultusundan gelen hakim rüzgâra karşı bir tedbir düşünülmelidir.

1 sıra no.'lu projede, sosyal merke- zin arsanın kuzey cihetine yerleştirilme- siyle bu husus kısmen sağlanmış bulun- maktadır.

Teklif projeler, gözönünde tutulan bu üç yönden de incelenmiş:

1 sıra no.'lu projede bloklar arasın- daki yaya yollarının ve merdivenlerin ba- şarılı bir sonuç meydana getirebileceği kabul edilmiştir.

2 sıra no.'lu projede de blokların bö- lünmesi, blok başlarında düşünülen hacim oyunları ve blokların çatılarında iki sevi- yeli çatı yüzeylerinin yerleştirilmesi başa- rılı ve çok olumlu görülmüştür.

3 sıra no.'lu projede bu yönlerden yeterli bir etüd teklif edilmemiştir.

4 sıra no.'lu projede ise, çatı seviye- sinde yapıya verilen biçim, 1 ve 2 sıra numaralı projeler kadar başarılı bulunma- mıştır.

3 — Dükkânların Mimarî tertibi, yük alış-verişi ve yollarla ilişkileri:

1, 2 ve 4 sıra no.'lu projelerde Dük- kân üniteleri asma kat ihtiva eden Zemin kat birinci kat ve ikinci kat olmak üzere üç katlı düşünülmüştür.

1 sıra no.'lu projede, blokların batı cihetindeki dükkân ünitelerinin ikinci kat- ları doğu cihetindeki dükkânların Birinci katları umumî bir yaya yolundan kullanı- labilen serbest alış-veriş yapılabilecek ha- cimler olarak çözümlenmiştir. Böylece üç katlı bir dükkânın bir katının gereğinde müstakil olarak kiralanıp kullanılabilme imkânı temin edilmiştir.

3 sıra no.'lu projede ise, asma kat ihtiva eden Zemin kat ve birinci kat bu- lunmaktadır.

Mal alış-verişi yönünden bütün proje-

lerde, döşemelere monte edilmiş ve ilk iki

kata hizmet edebilen mekanik tertibat

teklif edilmişitr.