KPSS MALİYE KAMU HARCAMALARI

(1)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU KPSS MALİYE

KAMU HARCAMALARI 1. Kamu Harcamalarının Tanımı:

Dar anlamda: para olarak yapılan harcamaların tamamıdır.

Geniş anlamda: devletçe yapılan tüm işlerin mali- yetine giren unsurların tümüdür. Yani, parasal har- camalarla birlikte devlet aktifinden meydana gelen azalmalar, vergi muafiyet, istisna ve indirimleri, özel şahısların yardımları da buna dahildir.

Harcamayı yapan birim esas alındığında;

Dar anlamda: merkezi yönetim ve yerel yönetimle- rin harcamaları.

Geniş anlamda: merkezi yönetim ve yerel yöne- timlerin yanı sıra sosyal güvenlik kurumları, fon- lar, döner sermaye işletmeleri, KİT’ler.

2.Kamu Harcamalarının Özellikleri:

-Kamu harcamaları karşılığında para ödenir.

-Kamu harcamaları belirli bir kamusal ihtiyacı karşılar.

-Kamu harcamaları artma eğilimi gösterir.

-Kamu harcamaları mevzuata uygun olarak yetkili şahıslarlarca yapılır.

-Kamu harcamaları gelirden önce belirlenir.

-Kamu harcamaları siyasi ve iktisadi bir özelliğe sahiptir.

-Kamu harcamalarında başlıca amaç sosyal fayda- nın maksimizasyonudur.

3. Kamu Harcamalarının Büyüklüğüne İlişkin Yaklaşımlar:

a. Adolf Wagner - Kamu Giderlerinin Artış Kanunu: Buna göre kamu harcamalarındaki artış, devletin vermiş olduğu hizmetin kalitesini artırma- sından (yoğunluğuna artış) ya da hiç vermediği hizmetleri vermeye başlaması (genişliğine artış) ile ilgilidir.

Toplum, eğitim, sağlık güvenlik gibi hizmetlerin devlet tarafından daha fazla üretilmesi için baskı yapar. Ayrıca, devlet çok büyük maddi yatırım gereken hizmetleri tekel olarak yapmak zorunda kalır. Ayrıca buna şehirleşme ile birlikte gerek duyulan altyapı yatırımlarının artması da eklenir.

Tüm bu nedenlerle kamu harcamaları sürekli olarak artar. Bu artış milli gelirdeki artıştan daha fazla olacağı içindir ki, milli gelir içindeki kamu

harcamalarının payı da sürekli olarak artış göstere- cektir. Bunu şu şekilde formüle edebiliriz: (ΔG / G) / (ΔY / Y) > 1 ya da ΔG / G > ΔY / Y

Ayrıca, Wagner’e göre kamu harcamalarının artı- şında devlet şeklinin ve sisteminin bir önemi yoktur.

b. Musgrave: Savaş durumları dışında kamu har- camaları sabit ve milli gelirle dengeli bir seyir iz- ler. Yani gerçek bir artış söz konusu değildir. Ül- kenin gelişmişlik düzeyi arttıkça kamu harcamaları içerisinde eğitim, sağlık ve sosyal harcamalara ayrılan pay da artacaktır.

c. Peacock ve Wiseman - Sıçrama Tezi: Savaş dönemlerinde kamu harcamaları artış gösterir. Bu harcamaları finanse etmek için bu dönemlerde konulan vergiler her ne olursa olsun halk tarafın- dan kabul edilir. Ancak savaş dönemi bittikten sonra kamu harcamaları bir miktar azalsa bile asla eski haline dönmez, çünkü halk zamanla benim- semiş olur.

ç. Colin Clark: Kamu harcamalarının bir ülkede milli gelirin %25’ini aşması durumunda ekonomik sistemin çalışmasında ciddi sakıncalar ortaya çıka- caktır.

d. W. Rostow: Rostow’a göre bir ülke kalkınma sürecinde şu aşamalardan geçer: Geleneksel aşa- ma, geçiş aşaması, take-off aşaması, olgunluk aşaması, yoğun kitlesel tüketim aşaması. Rostow bir süreçten her diğer sürece geçişte kamu harca- malarının artacağını savunmaktadır. Kamu harca- malarının niteliği de aşamanın niteliğine göre be- lirlenecektir.

Kamu harcamalarındaki artış başlangıçta altyapı ve beşeri sermaye yatırımlarında, sonraki süreçte özel sektörün tamamlayıcısı olarak ortaya çıkmak- tadır. Gelişmişlik düzeyi arttıkça da refah artışı ve gelir dağılımında adaletin sağlanmasına yönelik harcamalar artmaktadır.

e. Dalton: Kamu harcamalarındaki artışın nedeni devletlerin savunma harcamalarını artırması ile doğrudan ilgilidir. Savunma harcamalarında kısın- tıya gidilmelidir.

f. Niskanen: Bürokratların daha fazla güç, gelir veya prestij sağlama çabaları kamu harcamalarının artmasına neden olur.

(2)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU g.Baumol: Kamu kesimi emek-yoğun üretim tar- zına ağırlık verirken, özel kesim sermaye-yoğun üretim tarzına ağırlık vermektedir. Kamu kesiminin emek-yoğun üretim yapması nedeniyle emek verimliliği sanayideki kadar hızlı artmayacaktır.

Ayrıca, bu durum kamu hizmetlerinin birim maliyetinin yükselmesine de neden olacaktır. Bu 2 durum kamu harcamalarının reel olarak artmasına neden olacaktır.

Bunun yanı sıra, kişiler emeklerini kamuya arz etmek isteyeceklerdir, çünkü özel kesime göre daha az efor sarfedip aynı ücreti alacaklardır. Bu durum da özel kesimde emek arzında daralmaya neden olacak ve ekonomik büyüme olumsuz etki- lenecektir.

ğ. Samuelson: Kamu harcamalarındaki artışın nedeni devletin tam kamusal ve gerektiğinde yarı kamusal mal ve hizmetlerin üretimini üstüne alma- sıdır.

h. Pyle: Kamu harcamalarının artış hızının milli gelirin artış hızından daha fazla olması durumunun Wagner’in iddia ettiği gibi sürekli değil sadece belli dönemlerde ve geçici bir süre için olacağını savunmuştur.

ı. Pigou - Sosyal Refah yaklaşımı: Kamu harca- malarının artış nedeni devletin refah düzeyini maksimize etmeye çalışmasıdır. Refah maksimizasyonu için devlet daha fazla kamu harcaması yapacaktır. Sosyal refahın maksimize olduğu nok- tada marjinal sosyal maliyet ile marjinal sosyal fayda birbirine eşit olur.

i. Downs - Maksimizasyon Yaklaşımı: Temsili demokrasilerde seçmenler kendi faydalarını maksimize edecek olan siyasi partilere oy vereceğini, siyasi partilerin de seçilme güdüsüyle oylarını maksimize etmeyi amaçlayacağını savunur. Yani, seçmenlerin amacı fayda maksimizasyonu, siyasi partilerin amacı da oy maksimizasyonudur. İşte bu karşılıklı maksimizasyon ilişkisi kamu harcamala- rının artmasına neden olmaktadır.

j. Buchanan - Kamu Tercihleri Yaklaşımı: Ka- mu harcamalarında artışın temel nedeni devlet borçlanmasıdır. Seçmenler bütçe açıklarını yanlış algılarlar ve devletten artan oranda mal ve hizmet

talep ederler. Bu durum da sürekli bir döngüye neden olur. (mali illüzyon)

k. H.C.Adams: Kamu harcamalarındaki artışın temel nedeni devletin sürekli artan borçları ve sa- vaşlardır. Ayrıca, sanayileşme de kamu harcamala- rını etkilemektedir.

4. Kamu Harcamalarında Gerçek ve Görünüşte Artış:

-Kişibaşına denk gelen kamu harcaması tutarı art- makla birlikte , kişibaşına düşen mal ve hizmetlerin miktar ve kalitesinde de artış görülüyorsa “ger- çek artış” söz konusudur.

-Kişibaşına denk gelen kamu harcaması tutarı art- makla birlikte, kişibaşına düşen mal ve hizmetlerin miktar ya da kalitesinde herhangi bir artış görül- müyorsa “görünürde artış” söz konusudur.

a.Kamu Harcamalarında Görünürde Artış Ne- denleri

1.Paranın satın alma gücünün düşmesi 2.Bütçe yöntem ve tekniğinde değişmeler 3. Bütçedışı bazı harcamaların bütçeye alınması 4.Ayni ekonomiden parasal ekonomiye geçiş 5. Devletleştirme ve millileştirme

6. Yüzölçümü ve ülke nüfusunun artması.

b. Kamu Harcamalarında Gerçek Artış Neden- leri

1. Savunma giderlerinin artması (savaş ekonomisi) 2. Bilim ve Teknikteki Gelişmeler

3. Devlet anlayışında değişmeler 4. Uluslararası faaliyetlerde bulunmak

5.Vatandaşların hayat standartlarının yükseltilmesi 6. Şehirleşme

5. Kamu Harcamalarının Sınıflandırılması:

a. İdari (Organik) sınıflandırma: Harcamayı yapan birim baz alınır. Nereye harcandığı önemli değildir.

1. düzey: Bakanlıklar ve Anayasal kurumlar (Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Yüksek Mahkemeler) 2.düzey: 1. düzeyde tanımlanan yöneticilere karşı müsteşarlar gibi doğrudan sorumlu birimler 3.düzey: Ana hizmet birimleri gibi 2. düzeye bağlı birimler

4. düzey: Destek, logistik ve uygulayıcı birimler

(3)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU b. Fonksiyonel sınıflandırma: Harcama yapılan alan baz alınır. Kimin ya da hangi birimin harcama yaptığı önemli değildir.

1. Genel hizmetler: Savunma, yargı, kolluk

2. Ekonomik hizmetler: Tarım, enerji, inşaat, ula- şım

3. Sosyal Hizmetler: Eğitim, sağlık, sosyal güven- lik

c. İktisadi (Bilimsel) Sınıflandırma:

1. Reel-transfer harcamaları (Pigou-Dalton):

Karşılığında bir mal veya hizmet alınan harcamalar reel harcamalardır. Reel harcamalar toplam talebi, fiyatlar genel düzeyini ve milli geliri doğ- rudan etkiler. Çünkü bu harcamalar üretim faktör- lerinin kullanımını gerektirir. Devletin geleneksel görevlerini yerine getirirken yaptığı harcamalar olan askeri harcamalar, idari harcamalar, eğitim harcamaları, yatırım harcamalar nitelik itibariyle reel harcamalardır.

Ekonomik ve sosyal nedenlerle karşılıksız olarak yapılan harcamalara transfer harcamaları denir.

Transfer harcamalarında devlet herhangi bir mal veya hizmet alımında bulunmaz. Sadece ekonomi içerisinde satın alma gücü şahıslar ya da sosyal tabakalar arasında yer değiştirir. Bu nedenle doğ- rudan milli geliri artırıcı ya azaltıcı etkisi yoktur.

İşsizlik yardımı, emekli maaşı, 65 yaş aylığı, burslar, İDT vb. kurumlara yapılan transferler, savaş tazminatı, sübvansiyon, mahalli idarelere ayrılan kaynaklar, devlet borç faizleri.

Para olarak yapılan transfer harcamalarına nakdi transferler, mal olarak yapılan transfer harcamala- rına ayni transferler denir.

Şahısların gelirlerini doğrudan doğruya artıran harcamalar dolaysız transfer harcamaları (emekli maaşı), şahısların gelirlerini dolaylı olarak artıran harcamalar dolaylı transfer harcamalarıdır. (süb- vansiyonlar)

Devletin üreticilerin durumlarını iyileştirmek için yaptığı transferlere iktisadi transfer harcamaları (sübvansiyonlar), devletin kendi kurumlarının açıklarını finanse etmek için yaptığı karşılıksız transferler mali transfer harcamaları, devletin bi- reylerin durumunu iyileştirmek için yaptığı karşı- lıksız transferler de sosyal transfer harcamalarıdır.

(emekli maaşı, öğrenci bursları)

Sermaye teşkili harcamalar: Transfer harcamala- rı genel olarak karşılıksız olmasına rağmen, bazı tür harcamalar karşılığı olmasına rağmen nitelik olarak transfer harcaması olarak kabul edilmekte- dir. Sermaye teşkili harcamaları buna örnektir. 1- Kamunun özel sektöre ait taşınır sermaye malları ve daha önceki dönemlerde üretilmiş taşınmazları satın almak için yaptığı harcamalar sermaye teşkili harcamaları denir. 2- Tahvil, bono, hisse senedi vs.

ile önceki yıllarda üretilmiş gayrimenkullere yapı- lan harcamalar bu tür harcamalara dahildir.

2. Cari-yatırım harcamaları:

Her yıl tekerrür eden, sağladığı faydalar kullanıl- dıkları yılda tükenen ve asli fonksiyonu devlet mekanizmasının işlevi olan harcamalara cari harcamalar denir. İdari harcamaların tamamı (memur maaşları, yolluklar, harcırahlar, kira, su, elektrik faturaları, kırtasiye malzemeleri vs.) Cari harcamalar mal ve hizmet satın almaya yönelik olduğu için genel makro ekonomik dengeleri etkiler ancak cari dönemde tükenir ve sonraki dönemlere taşmaz.

Ekonomide sermaye birikimi sağlama, üretim kapasitesini artırmayla ilgili harcamalar yatırım har- camalarıdır. Bu harcamalar milli geliri ve istihdam düzeyini artırır. Etüd ve proje giderleri; yapı, tesis ve büyük onarım giderleri; makine, teçhizat ve taşıt alımları ve onarımları vb. yapılan harcamalara yatırım harcamaları denir.

Kalkınma carileri: Eğitim, sağlık ve sosyal gü- venlik gibi insan üzerine yapılan yatırım niteliğin- deki harcamalara kalkınma carileri denir. Kalkın- ma carileri verimli harcamalardır.

** Cari ve yatırım harcamaları, reel harcamaların içindedir.

3. Verimli-Verimsiz harcamalar:

Ekonominin üretim kapasitesini artıran ve GSMH’da artış meydana getiren harcamalar verimli, diğer harcamalar da verimsiz harcamalardır.

4. Olağan-Olağanüstü harcamalar:

Olağan harcamalar her yıl tekrarlanan ve önceden öngörülebilen harcamalardır. Olağanüstü harcamalar ise uzun aralıklarla ortaya çıkan ve öngörüle- meyen harcamalardır. Faydaları sürekli olan harcamalar olağanüstü, faydaları süreksiz olan harcamalar ise olağan harcamalardır. Olağan harcamalar kural olarak devletin olağan gelirleriyle, olağanüs-

(4)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU tü harcamalar da olağanüstü gelirlerle karşılamak- tadır.

6. Kamu Harcamalarının Ekonomik Etkileri:

a. Makro ekonomik etkileri:

Çarpan ve hızlandıran mekanizmasını harekete geçirir.

*Çarpan, otonom harcamalarda meydana gelen bir artış ya da azalışın, milli gelir üzerinde ne kadarlık bir artış ya da azalışa neden olacağını gösteren katsayıdır.

*Hızlandıran, tüketim malları talebinde meydana gelen değişikliğin uyarılmış yatırımlar üzerindeki etkisini ifade eder. Yatırım mallarına olan talep tüketim mallarına olan talepten doğma bir taleptir.

Tüketim malı talebindeki bir artış, yatırım malları talebinde kendisinden daha büyük bir artış sağlar.

b. Üretim ve yatırım üzerine etkileri:

Devlet kamu harcamaları aracılığıyla kendisi üre- tim faktörlerine sahip olarak ya da mal ve hizmet talep ederek üretimin artmasını sağlar.

Devlet talep edici vasfıyla yatırımı özendirebilir.

Devlet gelişmesini istediği sektörlerde enerji, ula- şım, haberleşme gibi altyapı harcamalarını destek- ler, gelişmesini istemediği sektörlere ek maliyetler yükleyebilir.

c. Tüketim üzerine etkileri:

Eğitim ve sağlık hizmetlerinin parasız hale geti- rilmesi; çalışanların az bir bedelle dinlenebilmesi- nin sağlanması; ulaştırma hizmetlerinden maliye- tin altında yararlanılması; konut yardımlarının, sosyal yardımların, sigortalılara ödenen tazminat- ları ve tüketiciye yönelik sübvansiyonların artırıl- ması özel tüketimi artırır.

d. Fiyatlar genel düzeyine etkisi:

Kamu harcamalarında meydana gelen sürekli artış- lar toplam talebi artırır. (Devlet daha fazla mal ve hizmet talep edecektir.) Diğer taraftan da devlet vergi yoluyla özel kesimin toplam talebini kısıcı etki yapar. Eğer, kamu harcamaları vergilerden fazlaysa ekonomide toplam talebin artması ile fiyatlar genel düzeyinde de yükselme olur, yani enf- lasyona neden olur.

e. İstihdam düzeyine etkileri:

Devlet kamu harcamaları yoluyla kamu talebini artırarak üretimi teşvik edebilir. Bu da istihdamı artırıcı etki yapar. Ayrıca, kamu yatırımları da doğrudan istihdam artırır.

f. Gelir dağılımı üzerine etkileri:

Transfer harcamaları ile sosyal tabakalar arasında gelir dengesini düzeltici etkiler yapabilir.

NOTLAR:

……….……

……….………

………….………

……….………

……….……

……….………

……….…

………

……….

……….………

……….…………

……….………

……….…………

……….………

……….…

………

….………

….……….….………….

……….…………...….…

………...………

….………

……….………

……….……….….

………….………

….………

(5)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU

……….………

……….……….….

………….……….……

……...….…………...………

………...………

ÖRNEK SORULAR-1

1) Peacock ve Wiseman’ın sıçrama tezinin temeli aşağıdakilerden hangisidir? (KPSS 2002)

A) Nüfusun hızla artması sonucu kamu harca- malarının artması

B) Kamu harcamalarının milli gelirin %25’ini aşması

C) Devletin piyasaya ani müdahalesi sonucu kamu harcamalarının artması

D) Savaş gibi büyük bunalım dönemlerinden sonra kamu harcamalarının savaş öncesi düzeye dönememesi

E) Teknolojinin gelişmesi sonucu kamusal har- camaların artması

2) A. Downs, J.M. Buchanan ve G. Tullock gibi teorisyenler tarafından benimsenmiş olan ve kamu harcamalarındaki artışı, demokrasi ile yönetilen ülkelerde siyasi partilerin oylarını artırmaya yöne- lik çabalarına dayalı olarak açıklayan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? (KPSS 2003)

A) Minimizasyon yaklaşımı B) Maksimizasyon yaklaşımı C) Ramsey yaklaşımı

D) Yatay entegrasyon yaklaşımı

E) Marjinal maliyet fiyatlaması yaklaşımı

3) W. J. Baumol’un kamu harcamalarının artışına ilişkin görüşü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (KPSS 2010)

A) Teknolojik gelişmeler kamu hizmetlerinin çeşitlenmesine ve talep artışına yol açtığından kamu harcamaları reel olarak artar.

B) Teknolojik gelişmeler özel sektöre de yansı- makla beraber kamu kesimine daha fazla yansıdı- ğından kamu hizmetinin arz maliyeti artar ve bunun sonucunda kamu harcamaları reel olarak artar.

C) Kamu kesiminin büyük ölçüde emek-yoğun üretim yapması, emeğin veriminin sanayide oldu- ğundan daha fazla artmasına ve kamu hizmetlerinin birim maliyetinin düşmesine neden olduğun- dan kamu hizmetlerine olan talep artar.

D) Kamu kesiminin büyük ölçüde emek-yoğun üretim yapması, emeğin veriminin sanayide oldu- ğu kadar hızlı artmamasına ve kamu hizmetlerinin birim maliyetinin yükselmesine neden olduğundan kamu harcamaları reel olarak artar.

E) Kamu kesiminin büyük ölçüde sermaye- yoğun üretim yapması, emeğin veriminin sanayide olduğundan daha fazla artmasına ve kamu hizmetlerinin birim maliyetinin düşmesine neden oldu- ğundan kamu hizmetlerine olan talep artar.

4) Aşağıdakilerden hangisi R. Musgrave’in kamu harcamalarına ilişkin saptamalarından biridir?

(KPSS 2006)

A) Merkezi ve yerel yönetim harcamalarının milli gelire oranı sürekli artmaktadır.

B) Kamu harcamalarının milli gelire oranı merkezi hükümette sürekli olarak artarken, yerel yöne- timlerde azalmaktadır.

C) Savunma harcamaları dışında kamu harca- malarının milli gelire oranı sürekli artmaktadır.

D) Savunma harcamaları dışında kamu harca- malarının milli gelire oranı istikrarlı bir seyir izle- mektedir.

E) Savunma harcamaları dışındaki kamu harca- malarının milli gelire oranı zaman içerisinde düş- mektedir.

(6)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU 5) Wagner yasasının dar anlamdaki yorumuna iliş- kin olarak kamu harcamaları (G) ve gayrisafi milli gelir (Y) arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangi- sinde verilmiştir? (KPSS 2007)

A) (ΔG/ΔY) = 0

B) (ΔG/G) / (ΔY/Y) > 1 C) (ΔG/G)/( ΔY/Y) < 1 D) (ΔG/G)/( ΔY/Y)=0 E)( ΔG/G) = (ΔY/Y)

6) I. Eğitim, sağlık gibi bazı harcamaların artışı gelir artışından daha fazladır.

II. Devletin, kalkınmada uygun bir ortam yaratma- sı için güvenlik harcamalarını azaltması gerekir.

III. Büyüme ve kalkınma ile birlikte altyapı hizmetleri gibi büyük ölçekli ve tekel niteliğinde olan hizmetlere ihtiyaç artar.

Wagner’e göre, yukarıdakilerden hangileri bir ül- kede kamu harcamaları artışının nedenleri arasında yer alır? (KPSS 2011)

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

7) A. Wagner’e göre, kamu harcamalarının artışıy- la ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

(KİK 2006)

A) Kamu harcamalarındaki artış devlet faaliyetlerindeki artıştan kaynaklanmaktadır.

B) Kamu harcamalarındaki artışta devlet şekli- nin temsili hükümet, monarşik, üniter ya da fede- ratif olmasının bir rolü yoktur.

C) Devlet faaliyetlerindeki yoğunluğuna artış devletin eskiden sunduğu hizmetleri daha iyi sun- masından kaynaklanmaktadır.

D) Devlet faaliyetlerindeki genişliğine artış, devletin daha önce sunmadığı hizmetleri sunma-

sından kaynaklanmaktadır.

E) Kamu harcamaları merkezi hükümet düze- yinde artarken, yerel yönetimler düzeyinde artma- makta, hatta azalmaktadır.

8) Aşağıdakilerden hangisi kamu harcamalarının büyük bunalım dönemlerinde sıçramalar yaparak daha sonra eski düzeyine inmediği için arttığını savunmuştur? (KPSS 2008)

A) Wagner

B) Rostow ve Musgrave C) Peacock ve Wiseman D) C. Clark

E) G. Tullock

9) Pigou ve Dalton sosyal refahın kamu harcama- ları yoluyla maksimize edilmesi için aşağıdakiler- den hangisinin sağlanması gerektiğini ileri sürmüş- tür? (KPSS 2006)

A) Vergilemenin neden olduğu marjinal oy kaybının, vergilerin harcanmasıyla sağlanan marjinal oy kazancına eşit olması

B) Vergilemeden sağlanan marjinal liranın har- camasının yaratacağı sosyal fayda ile mükellefe olan maliyetinin eşitlenmesi

C) Kamu harcamalarının sağladığı marjinal sosyal faydanın, vergilerin neden olduğu marjinal oy kaybına eşitlenmesi

D) Vergilemenin neden olduğu marjinal sosyal fayda kaybının maksimize edilmesi

E) Vergilemenin yarattığı sosyal refah ile vergilemenin olmaması halinde elde edilecek olan sosyal refah arasındaki farkın minimize edilmesi

10) Kamu harcamalarının artışını kabul eden ve bu artışın en azından belli bir süre için milli gelir artış hızından daha hızlı yükseldiğinin ifade eden aşa- ğıdakilerden hangisidir? (Devlet Malları Uzman Yard. Giriş Sınavı 2011)

A) Pyle

(7)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU B) Buchanan

C) Pigou D) Colin Clark E) Wagner

ÖRNEK SORULAR-2

1) Kamu harcamalarının devleti oluşturan te- mel birimlere göre gruplandırıldığı tasnif aşa- ğıdakilerden hangisidir? (KPSS 2008)

A) Organik tasnif B) Fonksiyonel tasnif C) Bilimsel tasnif D) Hiyerarşik tasnif E) İktisadi tasnif

2) Aşağıdakilerden hangisi kamu giderlerinin fonksiyonel ayrımına dahil edilemez? (KPSS 2003)

A) Yönetim giderleri B) Eğitim giderleri C) Transfer giderleri D) Bayındırlık giderleri E) Sosyal hizmet giderleri

3) Transfer harcamalarının dolaylı-dolaysız ayrımıyla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (KİK 2006)

A) Dolaylı transferler dolaylı vergilere, dolaysız transferler dolaysız vergilerle finanse edilir.

B) Dolaylı transferler kişilere, dolaysız transferler kurumlara yapılır.

C) Dolaylı transferler kişilerin gelirinin dolaylı olarak artırırken, dolaysız transferler doğrudan artırır.

D) Dolaylı transferler yılın belirli dönemlerinde yapılırken, dolaysız transferler sürekli yapılır.

E) Dolaylı transferler sübvansiyonlarla, dolaysız

transferler malların fiyatı yoluyla yapılır.

4) Kamu harcamalarının ekonomik sınıflan- dırmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (KPSS 2009)

A) Reel harcamalar doğrudan mal ve hizmet talebi yaratan, transfer harcamaları ise doğrudan mal ve hizmet talebi yaratmayan harcamalardır.

B) Konsolide bütçeden yapılan harcamalara reel, genel bütçeden yapılan harcamalar ise transfer olarak nitelendirilir.

C) Reel harcamalar ayni, transfer harcamaları ise nakdi yapılır.

D) Reel harcamalar mal, transfer harcamaları ise hizmet sunmak üzere yapılır.

E) Bütçeye yük getiren harcamalar reel, getir- meyen harcamalar ise transfer olarak nitelendirilir.

5) Kamu harcamalarının genel olarak iktisadi sınıflandırmasında gerçek ve transfer ayrımı neye göre yapılır? (KPSS 2009)

A) Bütçeden yapılan harcamalar gerçek, bütçe dışı fonlardan yapılan harcamalar transferdir.

B) Yatırım harcamaları gerçek, diğer harcamalar transferdir.

C) Yatırım mallarına yapılan harcamalar gerçek, iş gücüne yapılan harcamalar transferdir.

D) Mal alımına yapılan harcama gerçek, hizmet alımına yapılan harcamalar transferdir.

E) Mal ve hizmet alımına yapılan harcamalar gerçek, diğer harcamalar transferdir.

6) Devletin ödediği emekli memur maaşları aşağıdaki harcamalarından hangisinin kapsa- mında yer alır? (KPSS 2010)

A) Gerçek harcamalar B) Transfer harcamaları C) Verimli harcamalar D) Yatırım harcamaları E) Kalkınma carileri

7) Kamu harcamalarının milli gelirde artışa

(8)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU aşağıdakilerden hangisidir? (KPSS 2009)

A) Dolaylı-dolaysız B) Gerçek-transfer C) Verimli-verimsiz D) Cari-yatırım E) Altyapı-tüketim

8) Kalkınma carileri aşağıdakilerden hangisin- de doğru tanımlanmıştır? (KPSS 2010)

A) Kalkınma projelerine ayrılmış cari ödenek- lerdir.

B) Faydası genellikle 1 yılı aşan, insana yatırım niteliğindeki cari harcamalardır.

C) Yatırımların cari nitelikteki kısmıdır.

D) Maddi sermaye malı üretmeye yönelik olarak yapılan harcamalardır.

E) Etkisi 1 yılı aşmayan yatırım harcamalarıdır.

9) Aşağıdakilerden hangisi yatırım harcamala- rının özelliklerinden biri değildir? (KMS 2001) A) Tüketime yönelimi artırması

B) Dayanıklı mal biçiminde olması C) Üretkenliği artırması

D) Sermaye stokunu çoğaltması

E) Sayladığı faydaların uzun süreli olması 10) Kamu giderleri ayrımında, devletin yaptığı personel giderleri aşağıdakilerden hangisinin kapsamında yer alır?

A) Zorunlu olmayan giderler B) Yatırım giderleri

C) Transfer giderleri D) Olağanüstü giderler E) Cari giderler

11) Olağan ve olağanüstü harcamalar ayrımıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

(KPSS 2008)

A) Bütçede ödenek ayrılan harcamalar olağa- nüstü, diğerleri olağan harcamalardır.

B) Her ay yapılan harcamalar olağan, her yıl yapılan harcamalar ise olağanüstü harcamalardır.

C) Faydaları sürekli olan harcamalar olağanüs- tü, faydaları süreksiz olan harcamalar ise olağan harcamalardır.

D) Cari harcamaların çoğu olağan, transfer har- camalarının çoğu olağanüstü harcamalardır.

E) Yatırım harcamaları olağan, transfer harca- maları olağanüstü harcamalardır.

12) Belirli bir dönemdeki kamu harcamaları ile o dönemin üretimi arasında ilişki kuran har- camaların sınıflandırması aşağıdakilerden han- gisidir? (KPSS 2011)

A) İdari sınıflandırma B) Organik sınıflandırma C) Fonksiyonel sınıflandırma D) İktisadi sınıflandırma E) Kurumsal sınıflandırma

13) Aşağıdakilerden hangisi gerçek devlet har- camalarının ekonomide yaratacağı etkilerden biri değildir? (KPSS 2010)

A) Kısa dönemde toplam talebi azaltıcı etki ya- pabilmesi

B) Kısa dönemde enflasyonist bir etki yarata- bilmesi

C) Toplam talebin ekonomide üretilen mallar arasındaki dağılımını değiştirebilmesi

D) Toplam talebin bölgeler arasındaki dağılımı- nı değiştirebilmesi

E) Kişisel gelir dağılımını değiştirebilmesi 14) Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de yatırım harcamaları kategorisinde yer almaz?

A) Etüt ve proje giderleri B) Yapı ve tesis giderleri

(9)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU C) Makine ve teçhizat alımları

D) Taşıt alımları E) Kamulaştırmalar

15) Devlet istihdam ettiği memurlara piyasada verilebilecek olan ücretin üzerinde bir maaş ödemesi yaptığında aşağıdaki ifadelerden han- gisi doğrudur? (KPSS 2008)

A) Maaş ödemesi gerçek harcama olduğu halde, piyasa ücreti ile aradaki fark cari harcama sayılabi- lir.

B) Maaş ödemesi gerçek harcama olduğu halde, piyasa ücreti ile aradaki fark transfer harcaması sayılabilir.

C) Kamu çalışanlarına ödenen maaşlar her durumda transfer harcaması sayılır.

D) Kamu çalışanları kamu hizmeti sunmak amacıyla istihdam edildiklerinden ödenen maaşlar yatırım harcaması sayılır.

E) Kamu çalışanlarına ödenen maaşlar yatırım harcaması olduğu halde, piyasa ücreti ile aradaki fark transfer harcaması sayılabilir.

16) Emekli maaşları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Doğrudan mal ve hizmet alımı olmadığından karşılıksız harcamalardır.

B) Daha önceden ödenen sigorta primleri ile ödendiğinden karşılıklı harcamalardır.

C) Emeklilerin alım gücünü artırdığından ger- çek harcamalardır.

D) Faydası uzun döneme yayıldığından yatırıma benzer etki yaratırlar

E) Talebi artırdığından reel harcama sayılırlar.

17) Geleneksel toplum yapılarının çözülmesi sonucu sosyal güvenlik hizmetinin devlet tara- fından karşılanmaya başlaması kamu harcama- larında ne tür bir artışa neden olur? (KPSS 2007)

A) Nominal artış

B) Ayni artış C) Gerçek artış D) Oransal artış E) Görünüşte artış

18) Bazı kamu hizmetlerinin ayni olarak karşı- lanması halinde kamu harcamalarının büyük- lüğü nasıl etkilenir? (KPSS 2011)

A) Bütçeye yansıyan kamu hizmetleri daha pa- halı hale gelir.

B) Bütçeye yansıyan kamu hizmetleri daha ucuz hale gelir.

C) Bütçeden finanse edilen kamu hizmetleri daha adil dağılır.

D) Parasal bütçe açısından kamu hizmetleri ol- duğundan fazla görünür.

E) Parasal bütçe açısından kamu hizmetleri ol- duğundan daha az görünür.

19) Kamusal hizmetlerin artan maliyet koşulla- rında üretildiği durumda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (KPSS 2011)

A) Nüfus artışı kişi başına harcama miktarını düşürür.

B) Nüfus artışı ile beraber kişi başına harcama miktarı artar.

C) Ölçek ekonomileri dolayısıyla toplam harcamalar azalır.

D) Nüfus artışı sonucu toplam harcamalar aza- lır.

E) Kamusal hizmetlerden etkinlik azalır.

20) Aşağıdakilerden hangisi kamu harcamala- rında gerçek artışa neden olan sosyal gelişme- lerden biri değildir? (KPSS 2006)

A) Kentleşme ile beraber altyapı hizmetlerine olan talebin artması

B) Geleneksel toplum yapılarının çözülmesi ile sosyal güvenlik hizmetinin devlet tarafından karşı-

(10)

ONUR DERSHANESİ KPSS A GRUBU lanmaya başlanması

C) Sanayileşme ile beraber ortaya çıkan çevre sorunlarının çözümünde devletin müdahale etmek zorunda kalması

D) Saf kamusal mal ve hizmetlerin artan nüfus ile doğrudan bir ilişki içinde olması

E) Kentleşme hızının artmasıyla emniyet hizmetlerine olan ihtiyacın artması