ŞIRNAK
TÜRKİYE
SURİYE
IRAK
İRAN
ŞIRNAK ŞIRNAK
Türkiye’nin Ortadoğu’ya Açılan Kapısı
Türkiye’nin Ortadoğu’ya
Açılan Kapısı
Şırnak Yatırım Ortamı
Şırnak sektörel gelişme eksenlerine bakıldığında tarım, madencilik, imalat sanayi, turizm ve lojistik önemli bir yer tutmaktadır. Stratejik bir konumda bulunmasının sonucu olarak 2011 yılı itibariyle 116 firmanın Şırnak’tan toplam ihracatı 625.575.000 dolardır. 2010 yılı verilerine göre demir, çelik, çimento gibi sanayi ürünleri toplam ihracatın %84’ünü oluşturmaktadır.
Tarım ve hayvancılık sektörlerinde el verişli bir sahaya sahip olan Şırnak’ta, çiftçi kayıt sistemine kayıtlı toplam 20,834 işletme mevcuttur. Şırnak’a 2007-2010 yılları arası devlet tarafından toplamda 109.429.000 TL hibe desteği sağlanmıştır.
Anılan bu sektörlerin yanı sıra tarımsal üretimde seracılık, kültür mantarcılığı, tekstil sektöründe Cizre, Silopi ve İdil’deki yetişmiş işgücü, Güçlükonak’taki jeotermal enerji ve turizm, Hezil Çayı üzerinde rafting turizmi, İdil bazalt taşının işlenmesi ve Beytüşşebap’ın bal üretimi potansiyeli yatırıma dönüşebilecek fırsatlar arasındadır.
5
Ortadoğu’ya Açılan Kapı Şırnak
Ülkemizden Ortadoğu’nun en büyük gelişme potansiyeline sahip pazarı olan Irak’a açılan Habur Gümrük kapısı Şırnak ilimiz sınırları içersinde bulunmaktadır. Bu bağlamda taşımacılık sektörü ileri düzeyde gelişmiştir. Taşımacılık sektörünün gelişmesiyle birlikte başta Irak olmak üzere bütün Ortadoğu pazarına yönelik imalat, gıda, kimya, tekstil, turizm sektörleri de büyük bir gelişme sürecine girmiştir. Dolayısıyla yaklaşık 200 milyonluk Ortadoğu Pazarına yakınlık Şırnak ilimizde yatırımcılar için çok büyük fırsatlar sunmaktadır.
2012 yılında tamamlanması beklenen Şırnak uluslar arası havaalanı ilin ticaret ve turizm potansiyeline ivme kazandıracak gelişmeler arasındadır.
1 milyon 677 bin metrekare üzerine kurulacak havaalanı sivil ve askeri kullanım amaçlı inşa edilmektedir. Şırnak’ı yurtiçi ve yurtdışı rotalara bağlayacak olan havalimanı kentin ulaşım altyapısında görülmüş en büyük gelişmedir.
İnsanlığın Yeniden Doğduğu Şehir
Şırnak deyince akla ilk olarak Cudi Dağı, Hz. Nuh’un gemisi ve Dicle Nehri akla gelmektedir. Özellikle Nuh Tufanının ardından insanlığın küllerinden Cizre dolaylarında yeniden doğduğuna inanılmaktadır. Şırnak binlerce yıllık tarihi ile ilk devlet kuran kavimlere ev sahipliği yapmıştır. Şırnak birçok eski medeniyeti de içinde barındırmıştır. Babil, Asur, Med, Pers, Sasani, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlılara ait izler Şırnak’ta mevcuttur.
7
Genç ve Dinamik Nüfus
Şırnak ‰ 137 doğurganlık hızı ile genç ve dinamik nüfus açısından önemli bir avantaj oluşturmaktadır. 2010 yılı verilerine göre toplam nüfusu 430.109 olan Şırnak’ta şehirli toplam nüfus 269.494’tür. Toplam nüfusun %20’si 15-39 yaş grubu arasında bulunmaktadır.
Şırnak’ta Şirket Sayısı Her Geçen Gün Artıyor
Sadece Şırnak Merkez’de 2011 Mart istatistiklerine göre 87 yeni işletme kurulmuştur. Şırnak genelinde toplam 3865 kayıtlı şirket bulunmaktadır.
80
70 60
50
40 30
20 10
0
ŞİRKET GER. KİŞİ
TİC. İŞL.
KOOP. KURULAN 2011
MART (BİR YILLIK) ŞIRNAK
67
14
16
9
100.00 USD 90.00 USD 80.00 USD 70.00 USD 60.00 USD 50.00 USD 40.00 USD 30.00 USD 20.00 USD 10.00 USD 0.00 USD
2010 OCAK 2011 OCAK
Şırnak İhracat (milyon dolar)
39,8
62,2
İhracat
Şırnak Yıllık İhracat 630
625
620
615
610
605
600
595 2009 2010
İhracat (milyon dolar) 607
625
Şırnak İhracatta Fark Yaratıyor
Türkiye Habur Sınır Kapısı’ndan ayda ortalama 100.000-110.000 araç giriş ve çıkış yapmaktadır. 2011 yılı itibariyle Şırnak’ta ihracat yapan 170 firma bulunmaktadır. 2010 yılında Şırnak ili toplamda 625,575,000 dolar ihracat gerçekleştirmiştir. 2010 yılı Ocak ayı 39,646,000 dolar olan ihracat rakamı, 2011 yılının Ocak ayında 62,189,000 dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı ayın bir yıl sonrası ihracat rakamında yaklaşık %64’lük bir artış gerçekleşmiştir.
İhracat rakamlarının bu denli yüksek olması, kişi başına düşen kamyon sayısında da artışa sebep olmaktadır. Türkiye’de bin kişiye düşen ortalama kamyon sayısı 10’ken, bu sayı Şırnak’ta 42 ile ülke ortalamasının üzerindedir.
Sektörel bazda, Şırnak üzerinden yapılan ihracatta sanayi ve tarım ön plana çıkmaktadır. Sanayi sektöründe demir, çelik ve çimento ürünleri özellikle gelişen Kuzey Irak piyasasına ihraç edilmektedir.
İnşaat Ürünlerinde Öncü Şehir
C.SANAYİ MAMULLERİ Hazırgiyim ve Konfeksiyon Taşıt Araçları ve Yan Sanayi
Gemi ve Yat Elektrik-Elektronik Makine ve Aksamları Demir ve Demir Dışı Metaller
Demir Çelik Ürünleri Çimento ve Toprak Ürünleri Değerli Maden ve Mücevherat
Diğer Sanayi Ürünleri Tüm Sektörlerde Toplam İhracat
ŞIRNAK İLİ OCAK-ARALIK 2010 DÖNEMİ TÜRKİYE GENELİ İHRACATÇI BİRLİKLERİ KAYITLARINA GÖRE SANAYİ MAMÜLLERİ İHRACAT DEĞERLERİ
OCAK 29.707.579,19
129.979,66 888.190,82 0,00 603.770,89 658.747,06 211.225,08 12.433.974,75 14.772.584,93 9.106,00
0,00
34.034.054,74
MART 36.393.773,69
179.619,27 541.809,73 0,00 426.368,85 780.686,91 185.965,10 16.708.302,78 17.567.147,05 3.874,00
0,00 46.586.915,58
MAYIS 39.573.060,68
225.899,52 659.037,96 0,00 602.985,47 699.793,76 123.613,30 19.054.995,32 18.200.304,25 1.531,50 4.899,60 46.470.993,26
EKİM 35.465.199,20
188.223,79 138.220,25 0,00 291.495,15 358.218,74 276.843,52 18.195.871,48 16.004.750,27 11.576,00
0,00 41.423.886,80 TEMMUZ
40.162.201,95 209.585,99 111.851,54 0,00 770.240,79 1.084.782,84 284.310,12 20.287.898,93 17.410.904,74 2.627,00
0,00 45.481.979,64
ARALIK 44.161.809,56
406.441,10 597.122,18 0,00 759.820,68 748.035,89 221.337,57 29.225.847,26 12.189.044,88 13.960,00
200,00 51.798.091,46
TOPLAM 445.616.497,11
3.857.803,09 5.293.311,13 0,00 6.559.004,68 9.563.647,08 2.643.117,35 228.186.258,22 189.406.290,85 94.930,99 12.133,72 528.825.792,78 ŞUBAT
27.770.341,14 425.640,31 953.559,42 0,00 530.727,86 486.431,50 64.899,89 11.303.451,93 14.001.258,75 1.607,00 2.764,48 35.001.573,16
NİSAN 34.680.624,59
358.714,69 590.976,67 0,00 335.758,24 937.614,24 166.719,54 16.244.137,17 16.040.785,16 5.897,00
21,88 45.535.217,38
EYLÜL 36.798.685,18
213.390,98 253.145,19 0,00 238.708,50 516.867,16 233.688,80 18.237.864,56 17.103.371,99 1.648,00
0,00 42.638.981,90 HAZİRAN
41.328.950,62 156.162,31 247.755,61 0,00 602.208,13 1.905.817,10 139.741,24 22.035.766,63 16.230.181,60 11.318,00
0,00 48.517.653,90
KASIM 39.743.043,79
1.106.334,47 118.586,81 0,00 758.898,53 705.715,58 389.436,86 23.022.263,23 13.605.774,06 31.786,49
4.247,76 45.951.826,94 AĞUSTOS
39.831.227,52 257.811,00 193.054,95 0,00 638.021,59 680.936,30 345.336,33 21.435.884,18 16.280.183,17 0,00 0,00 45.384.618,02
11
Ortadoğu Ulaşımının Kalbi Şırnak
Şırnak Merkez’e 65 km ve Cizre’ye de 20 km uzaklıkta yapılacak olan havaalanı hem sivil hem de askeri amaçla kullanılacaktır. 1 Milyon 677 bin metrekare alan üzerinde kurulacak ve uluslararası ölçeklerde yapılacak havaalanının fizibilite ve ÇED etüdü ile Alt Yapı Kesin Projeleri ve Üstyapı Uygulama Projeleri tamamlanmıştır. Temmuz 2010 tarihinde temeli atılan havaalanının, 2012 yılında tamamlanması beklenmektedir.
Araç Giriş - Çıkış Verileri 1.400.000
2007 2008 2009
1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0
HABUR NUSAYBİN
Uluslararası Taşımacılıkta Öncü Şehir
GÜZERGAH
İSTANBUL KERKÜK
İSTANBUL ERBİL
İSTANBUL MUSUL
İSTANBUL BASRA
İSTANBUL BAĞDAT
MARDİN KERKÜK
MARDİN ERBİL
MARDİN MUSUL
MARDİN BASRA
MARDİN BAĞDAT
G.ANTEP KERKÜK
G.ANTEP ERBİL
G.ANTEP MUSUL
G.ANTEP BASRA
G.ANTEP BAĞDAT
3.400 $ 3.300 $ 4.000 $ 5.100 $ 4.900 $
1.100 $
2.250 $ 1.350 $ 1.000 $ 850 $
1.600 $ 1.500 $ 1.850 $ 3.250 $ 2.350 $
GÜZERGAH GÜZERGAH
NAKLİYE BEDELİ ( DOLAR )
NAKLİYE BEDELİ ( DOLAR )
NAKLİYE BEDELİ
( DOLAR ) BAŞLANGIÇ
YERİ
ŞIRNAK
ŞIRNAK İSTANBUL
İZMİR ANKARA
BURSA MERSİN GAZİANTEP
TRABZON
HABUR
NUSAYBİN HABUR HABUR HABUR HABUR HABUR HABUR HABUR
76 145 1630 1600 1120 1520 700 430 745 VARDIŞ YERİ ( SINIR
KAPISI )
UZAKLIK ( KM )
13
Yatırıma Teşvik Var
Ulusal teşvik programı kapsamında Şırnak’ta gerçekleştirilen yeni yatırımlar; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz desteği, yatırım yeri tahsis imkanlarından faydalana bilmektedir.
• KDV muafiyeti
• Gümrük vergisi muafiyeti,
• Yüzde 90 oranında vergi indirimi,
• 7 yıl boyunca sigorta primi ,işveren hissesi desteği
• Yatırım yeri tahsisi
Şırnak Yatırım Çekiyor Bölge Kalkınıyor
Orta ve büyük ölçekli yatırımların sayısı Şırnak’ta gün geçtikçe artıyor. Şırnak Merkez ve Silopi’de bulunan 4 yıldızlı oteller, konaklama konusunda üstün kalite anlayışıyla hizmet sunarken, Silopi’de 17,3 milyon TL’lik yatırım ile tamamlanan ve hammadde olarak asfaltiti kullanan termik santral, 135 MW başlangıç kapasitesine sahiptir ve çevreyle uyumlu akışkan yatak teknolojisi ile çalışmaktadır.
ŞIRNAK’TA YATIRIM YAPILAN SEKTÖREL HAZIR BETON
4 YILDIZLI OTEL 4 YILDIZLI OTEL PVC BORU ÜRETİMİ
3 YILDIZLI OTEL ELEKTRİK ÜRETİMİ ( TERMİK SANTRAL )
TEKSTİL YUMURTA PAKETLEME KONFEKSİYON, İŞ ELBİSESİ ÜRETİMİ
MERKEZ, CİZRE, İDİL, SİLOPİ
MERKEZ SİLOPİ
SİLOPİ
SİLOPİ İDİL, SİLOPİ
CİZRE CİZRE CİZRE, GÜÇLÜKONAK
YATIRIM YAPILAN İLÇE ŞIRNAK’TA YATIRIM YAPILAN SEKTÖREL OTO KILIF İMALATI
KÖMÜR ÜRETİM, ELEME - PAKETLEME MERMER ÜRETİM ve İŞLEME TESİSİ
KABLO ÜRETİM TESİSİ
BANYO KÜVETİ ÜRETİMİ ÇİT TELİ ÜRETİMİ PARKE TAŞI ÜRETİMİ
BAL ÜRETİMİ
CİZRE
MERKEZ CİZRE
MERKEZ, İDİL
SİLOPİ İDİL, MERKEZ BEYTÜŞŞEBAP MERKEZ YATIRIM YAPILAN İLÇE
15
Şırnak Sanayi Altyapısı
CİZRE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
ADI
KURUCU KÖYÜ-DİCLE KARAKOLU YANI CİZRE 62 KM, CİZRE’YE UZAKLIĞI 18 KM
100 (1.000 DÖNÜM) 62
- 80 KM YERİ
İL MERKEZİNE UZAKLIĞI TOPLAM ALAN (Ha)
PARSEL SAYISI TAHSİS EDİLEN PARSEL SAYISI HABUR SINIR KAPISINA MESAFE
CİZRE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
ŞIRNAK ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
ADI
BAHÇELİEVLER MAH. GERMAVOK MEVKİİ MERKEZ-ŞIRNAK 11 KM
84 (840 Dönüm) (1. ETAP 50 HA, 2. ETAP 34 HA) 1. ETAP-17 ADET
2. ETAP-7 ADET 3 40 KM ADI
YERİ İL MERKEZİNE UZAKLIĞI
TOPLAM ALAN (Ha) PARSEL SAYISI TAHSİS EDİLEN PARSEL SAYISI HABUR SINIR KAPISINA MESAFE
ŞIRNAK ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
Şırnak aynı zaman iki ayrı Organize Sanayi Bölgesine sahip.
İl merkezine biri 62 km diğeride 11 km uzalıkta bulunan sanayi bölgeleri Habur Sınır Kapısına da 80 km ve 40 km mesafede bulunuyor. Şırnak sahip olduğu iki Organize Sanayi Bölgesini konumu sebebiyle de yatırmcılarına da Orta Doğu’nun kapıların açıyor.
Şırnak asfaltit tipi kömürde 82 milyon tonluk rezerv ile Türkiye rezervlerinin tamamına sahiptir.
Şırnak ilinde faal olan iki termik santralden biri tarafından toplam 17,3 milyon TL’lik yatırımın tamamlandığı Silopi sahasındaki asfaltit üretimi 2009’un ikinci çeyreğinde başlamıştır. Hammadde olarak asfaltiti kullanan termik santral, 135 MW başlangıç kapasitesine sahiptir ve akışkan yatak teknolojisi ile çalışmaktadır.
Şırnak ilçe bazlı güneş enerji atlasına göre Beytüşşebap ilçesi toplam güneş radyasyon değerleri bazında en avantajlı ilçedir.
Şırnak iline bağlı Hısta Kaplıcası, Güçlükonak ilçesi Düğünyurdu köyü yakınında, Dicle Irmağı kıyısındadır. Bölgenin en yüksek ısılı sıcak su kaynağı olup, sıcaklığı 67’C dir.
Şırnak İli’nde Suriye sınırında Cizre, İdil ve Nusaybin ilçeleri arasında endüstriyel kullanım amaçlı zengin bazalt rezervleri bulunmaktadır. Şırnak’ın Cizre ilçesinde bulunan birçok tarihi eser ile İdil’e bağlı Süryani köy ev ve ibadethaneleri bazalt taşından yapılmıştır.
Şırnak’a bağlı Uludere, Beytüşşebap yaylalarının, küçükbaş hayvancılık açısından uygun iklim koşullarına sahip olması, son yıllarda otlak alanların halkın kullanımına açılması et üretimi üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. 2010 yılında kayıtlı toplam küçük ve büyükbaş hayvan varlığı 417,170’dir.
2009 itibariyle 58 ton olan toplam bal üretiminin büyük bölümü Beytüşşebap ilçesinden sağlanmaktadır.
Maden ve Enerji Kaynakları Potansiyeli
17
Cizre ve İdil Ovaları’nın büyük bölümünü kaplayan bazalt taşları atıl durumda bulunmaktadır. Bazalt değişik kalınlık ve ölçülerde mimari yapıların her safhasında, alt ve üst yapıda, zemin ve cephe kaplamalarında, şehir içi yollarda, kaldırımlarda, tretuarlarda ve bahçe düzenlemesinde kullanılmaktadır. İdil ya da Cizre’de kurulabilecek bir tesis bazalt parke taşı, bazalt sütunu, bazalt granülü, mıcırı ve bazalt duvar taşı üretebilecektir.
Beytüşşebap’ta, Arıcılar Birliği tarafından uygulanan arıcılık faaliyetleri ve doğal bal üretimi, markalaşma yolunda önemli bir gelişim süreci içerisindedir. Ziraat Bankası tarafından %5 faizli 1.500.000 TL’ye kadar verilen krediler bu alanda gerçekleşebilecek bal işleme ve paketleme yatırımları için avantaj oluşturmaktadır.
Kültür ırkı süt sığır yetiştiriciliği, Silopi, Cizre ve İdil ilçelerinde uygulanabilmektedir. Tarım Bakanlığı tarafından 50 baş ve üstünde gerçekleşen yatırımlarda, %40 büyükbaş hayvan desteği, %30 inşaat desteği ve de %40 süt sağım ünitesi ve soğutma tankı desteği sunulmaktadır.
Tarımsal üretimde, Silopi Ovası sera faaliyetleri, Cizre ve İdil ilçeleri de düşük yatırım maliyetiyle gerçekleştirilebilecek kültür mantar yetiştiriciliği için uygun yatırım ortamı sunmaktadır.
Şırnak Yatırım Olanakları
Meyve yetiştiriciliği kapsamında Uludere, Beytüşşebap ve Şırnak Merkez’e bağlı köylerde ceviz ve badem yetiştiriciliği ile kurak alanlarda yetişebilen ve endüstriyel hammadde olarak kullanılabilen jojoba yetiştiriciliği de Cizre ve İdil ovaları için uygun tarımsal yatırım alanlarıdır.
Tekstil sektörü Şırnak için önemli bir potansiyel taşımaktadır. Tekstil ürünlerinin diğer sektörler için girdi olarak kullanılabilecek olması talebin sürekli olmasını sağlarken, işletme maliyetlerinin düşük olması ve il genelinde faaliyet gösteren tekstil firmalarının sınırlı sayıda olması ayrı bir avantaj sağlamaktadır. Yatırım için uygun arsa ve yetişmiş işgücü Cizre, Silopi ve İdil ilçelerinde bulunmaktadır.
Şırnak Yatırım Olanakları
19
Yararlanıcılara yatırım yapmak istedikleri konularda teknik destek sağlayan Şırnak Yatırım Destek Ofisi, sadece onların gelmesini beklememekte, gerektiğinde potansiyel alanlardaki yararlanıcılara bizzat gitmektedir.
Yatırım alanlarına özel destek ve teşviklerin duyurulmasıyla kişilerin destekten yararlanabilmesi adına onlara bilgi verilmekte, özel koşulların yarattığı bürokratik tıkanmalarda çözüme yönelik yardım sunulmaktadır.
Yatırım Destek Ofisi yatırımcılardan aldığı yatırım fikirlerini onlarla birlikte değerlendirmekte ve uygun teşvik kanalları ile yatırıma dönüşmesine katkı sağlamaktadır. Ofis yararlanıcıların rahatlıkla ulaşabileceği bir noktada kurulmuş olup, kapıları her zaman yatırımcılara açıktır.
Yatırımcıya Tüm Kapıları Açıyoruz
Şırnak Yatırım Destek Ofisi
