12 KASIM AFETE HAZIRLIK GÜNÜ SİVİL SAVUNMA KULÜBÜ HAZIRLIĞIDIR: KULÜP ÖĞRETMENLERİ: NEVİN ARI - AYKUT GÜLER - ŞAKİR YILMAZ

(1)

12 KASIM AFETE HAZIRLIK GÜNÜ

SİVİL SAVUNMA KULÜBÜ HAZIRLIĞIDIR:

KULÜP ÖĞRETMENLERİ:

NEVİN ARI - AYKUT GÜLER - ŞAKİR YILMAZ

(2)

Afet Türleri

Dünya genelindeki doğal afetler ele alınınca, 31 çeşit doğal afetin 28 tanesini meteorolojik afetlerin oluşturduğu görülür. Doğal afetlerin çeşitleri ve önem sıraları ülkeden ülkeye de değişmektedir. Örneğin, Akdeniz Bölgesinde doğal afetler kuraklık, seller, orman yangınları, heyelan, dolu fırtınaları, çığlar, donlardır. Ülkemizde ise en sık görülen meteorolojik karakterli doğal afetler dolu, sel, taşkın, don, orman yangınları, kuraklık, şiddetli yağış, şiddetli rüzgâr, yıldırım, çığ, kar ve fırtınalardır. Dünya Meteoroloji Örgütüne (WMO) göre sadece 1980'li yıllarda dünyada 700,000 kişi meteorolojik afetlerden dolayı hayatını kaybetmiştir (MMO, 1999)

DOĞAL AFETLER

Yavaş gelişen doğal afetler

 şiddetli soğuklar

 kuraklık

 kıtlık vb.

Ani Gelişen Doğal Afetler

 deprem

 seller, su taşkınları

 toprak kaymaları, kaya düşmeleri

 çığ

 fırtınalar, hortumlar

 volkanlar

 yangınlar vb.

İNSAN KAYNAKLI AFETLER

1. nükleer, biyolojik, kimyasal kazalar 2. taşımacılık kazaları

3. endüstriyel kazalar

4. aşırı kalabalıktan meydana gelen kazalar 5. göçmenler ve yerlerinden edilenler vb.

(3)

DEPREM NEDİR ?

Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzeyini sarsma olayına “DEPREM” denir.

Deprem, insanın hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayağını bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapılarında hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini gösteren bir doğa olayıdır.

Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yer yuvarı içinde ne şekilde yayıldıklarını, ölçü aletleri ve yöntemlerini, kayıtların değerlendirilmesini ve deprem ile ilgili diğer konuları inceleyen bilim dalına

“SİSMOLOJİ” denir.

(4)

Yangın

Dikkatsizlik ve ihmalkarlık nedeniyle her yıl hektarlarca orman, kısa sürede yok oluyor.

Ormanlarımız Kül Olmasın

(5)

Sel

Sel, suların bulunduğu yerde yükselerek veya başka bir yerden gelerek, genellikle kuru olan yüzeyleri kaplaması olayıdır.

Taşkın ise, bir akarsuyun, çeşitli sebeplerle yatağından taşarak

çevresindeki arazilere, yerleşim yerlerine, altyapı tesislerine ve canlılara zarar vermek suretiyle etki bölgesinde normal sosyoekonomik hayatı kesintiye uğratacak ölçüde bir akış büyüklüğü oluşturması olayıdır Sırasında:

Sakin olun. Sel bölgesini hemen terk ederek yüksek ve güvenli bölgelere gidin. Elektrik kaynaklarından uzak durun. Sel sırasında araç

içindeyseniz su ile kaplı yoldan gitmeye çalışmayın. Sel sularının bulunduğu bölgelerde araç kullanmayın. Aracınızda herhangi bir arıza oluştuysa hemen terk ederek yüksek bir yere çıkın. Özellikle geceleri, selin tehlikelerini görmek güçleşeceğinden daha dikkatli olun. Bu

nedenlerle sel sularına girmeyin, çocuklarınızın sel ve yağmur suları ile oynamalarına müsaade etmeyin. Sel sularının temas ettiği yiyecekleri yemeyin. Evinizin çevresindeki emniyet ve istinat duvarlarının

yıkılabileceğini düşünerek bu bölümlerden uzak durun. Kopmuş elektrik telleriyle temas halinde olabilecek su birikintilerinden uzak durun. Binada gaz sızıntısı olabileceğinden, herhangi bir türde elektrikli alet ve ışık kullanmayın. Işığa ihtiyacınız olduğunda pilli fener kullanın.

(6)

Denizdeki Gizli Tehlike: Çeken Akıntı

Çeken Akıntı Nedir?

Çeken akıntılar, deniz dip yapısının topuk-dalyan-topuk (kum tepeciği- yarık-kum tepeciği) şeklinde olduğu bölgelerde görülen ve sığ sudan derin suya hareket eden oldukça kuvvetli akıntılardır. Rüzgarlı havalarda topuklarda (kum tepesi) kırılan dalgaların dalyan (çukurluk) bölgelerinden geriye doğru hareketi sonucu oluşan bu akıntılar, dünya şampiyonu bir yüzücünün dahi karşı koyamayacağı kadar güçlüdür.

Çeken Akıntıya Kapılan Birini Gördüğümüzde Nasıl Yardım Etmeliyiz?

 Deniz içerisinde elini kaldıran birini gördüğünüzde bu kişinin yardıma ihtiyacı olduğunu bilin.

 Kişiyi sakin olması konusunda uyararak derhal cankurtaran çağırın.

Cankurtaran yoksa, can simidi, halat vb. deniz malzemeleri atarak yardım edebilirsiniz.

(7)

Yıldırım

1. Yıldırımdan korunmak için sığınabileceğin bir bina veya üstü kapalı bir araç bulmaya çalış, sığınacak bir yer yoksa yere çök ve kapan.

2. Fırtına anında açık alanlardan ve ağaçlardan uzak dur.

3. Yıldırım düşme tehlikesi sezdiğinde dışarıdaysan, yakındaki bir bina ya da araba içerisine gir.

4. Yıldırım düşme tehlikesi sezdiğinde pencere ve kapıları sıkıca kapat; güneşlik ve perdeleri çek.

5. Açık arazide eğer saçın dikleşmeye başlıyorsa, derin sızlıyorsa ve çatırdama gibi bir ses duyuyorsan, DİKKAT! Seni her an yıldırım çarpabilir.

6. Yıldırım tehlikesi oluştuğunda, eğer sığınacak kapalı bir yer yoksa arazinin en alçak noktasında hemen yere çök, ayaklarını birleştirip ayak parmaklarının üzerinde dur ve başını dizlerinin arasına alarak kapan.

7. Eğer yüksek ve düz bir yerdeysen başını mümkün olduğu kadar alçakta tut.

Voltaj farkı yaratmamak için ayaklarını birleştir ve yerle temasını mümkün olduğu kadar azalt. Asla ama asla yere boylu boyunca yatma! Yıldırımın taşıdığı elektrik yere temas ettiği andan itibaren bulunduğu bölgeye yayılır. Yere yatarsan yıldırıma daha büyük bir hedef oluşturmuş olursun.

8. Yıldırım birçok kez aynı yere düşebilir.

9. Yıldırım yağışın 15-20 kilometre uzağına kadar düşebilir.

10. Lastik tabanlı ayakkabılar veya lastik tekerlekler yıldırımdan korumazlar. Diğer yandan metale temas etmediğiniz sürece çelik gibi sert malzemeden yapılmış araçlar yıldırıma karşı korumayı artırır.

(8)

Heyelan

HEYELANA KARŞI DUYARLI ALANLAR NERELERDİR?

 Eski heyelan bölgeleri

 Doğal yamaçların üst ve topuk kesimleri

 Eski dolguların üst ve topuk kesimleri

 Çok dik ve derin yamaçların üst ve topuk kesimleri

 Atık sistemlerinin kullanıldığı ve yerleşimin geliştiği tepelik alanlar HEYELAN AÇISINDAN GÜVENLİ ALANLAR NERELERDİR?

 Geçmişte herhangi bir hareketin meydana gelmediği sert ve masif kayaların oluşturduğu yamaçlar

 Yamaç eğiminde ani değişimlerin gözlenmediği nispeten düşük eğimli araziler



Burun şeklinde çıkıntılı sırtların üstü veya çevresi

(9)

Çığ

Eğimli arazi üzerinde birikmiş büyük kar örtüsünün, yer çekimi etkisiyle hızla kaymasına “çığ” adı verilir. Çığ, genellikle bitki örtüsü olmayan, dağlık ve eğimli arazilerde görülür.

Çığa maruz kalırsanız;

 Yerden destek alarak ve geniş yüzme hareketleri yaparak akan karın üstünde ve mümkünse kenarında kalmaya çalışın.

 Ağzınızı sıkıca kapatın; kafanız kar altında kaldığı anda mümkünse uzun süre nefesinizi tutmaya çalışın.

 Akışa kapılırsanız bacaklarınızı ve kollarınızı birbirine yapıştırarak oturma pozisyonu alın.

 Mümkünse çığ durmadan kısa süre önce bacaklarınızla yeri sertçe iterek kalkmaya çalışın.

 Mümkünse çığ durmadan önce mutlaka bir elinizi yüzün önünde (ağzınızı ve burnunuzu kapatacak şekilde), diğer elinizi de başınızın üzerinde (yüzeye doğru uzatarak) tutun ve kar altında kaldığınız zaman boyunca hayati önem taşıyacak olan nefes boşluğunu genişletin.

 Başınızı sağa sola çevirerek boşluğu büyütmeye çalışın.

Çığ sonrasında;

 Karda ses iletimi az olmasına rağmen eğer yüzeye yakın olduğunuzu hissediyorsanız bağırın.

 Enerjinizi dikkatli kullanın.