DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ

2. ^BÖLÜM

DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ

TESLİM ŞEKİLLERİ

TESLİMDE TARAFLARIN SORUMLULUKLARI INCOTERMS 2020

TESLİM GRUPLARI

 EXW İŞ YERİNDE TESLİM

 FCA ANA TAŞIYICIYA MASRAFSIZ TESLİM

 FAS GEMİ DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ

 FOB GEMİDE MASRAFSIZ TESLİM

 CFR MASRAFLAR NAVLUN DAHİL TESLİM

 CIF MASRAFLAR SİGORTA NAVLUN DAHİL

 CPT TAŞIMA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM

 CIP TAŞIMA SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK

 DPU BOŞALTILDIĞI YERDE TESLİM

 DAP BELİRLENEN YERDE TESLİM

 DDP GÜMRÜK VERGİLERİ ÖDENMİŞ OLARAK

TESLİM ŞEKİLLERİNDE KARŞILAŞTIRMALAR

2. DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ

2.1. TESLİM ŞEKİLLERİ

Dış ticaret işlemlerinde taşımacılık faaliyetinde en önemli faktör; mal ve hizmetin ihracatçıdan eksiksiz, kusursuz olarak zamanında teslim alınma- sı, dış ticaret kurallarına göre sevki ve ithalatçıya en kısa zamanda ve uygun koşullarda teslimidir. Teslim şeklinin ihracatçı ve ithalatçının alım satım söz- leşmesinde yer alması gerekir. Teslim şekline göre gerek ihracatçı, gerekse ithalatçı sorumluluklarını yerine getirir.

On dokuzuncu (XIX) yüzyılın ilk çeyreğine kadar, dış ticarette teslim şekilleri yazılı olmayan ticari örf ve adetlere göre belirlenirdi. Ticari örf ve adetler herkes tarafından bilindiği için sözleşmelerde ayrıca yer almasına gerek kalmıyordu. Ancak; ticari örf ve adetler, tarafların farklı yorumları, ülkeden ülkeye farklı uygulamaları vb. sebeplerle dış ticarette sorunların büyümesine neden olmuştur. Bunun üzerine, ticari örf ve adetleri bütün dış ticaret yapan ülkelerin ortak bir şekilde kullanabileceği biçimde standartlara ulaştırmak hedeflenmiştir. Hükümetler, uluslararası ve bağımsız bir kuruma ihtiyaç duymuştur.

1919 yılında, Uluslararası Ticaret Odası (ICC) kurulmuştur.

Uluslararası Ticaret Odasının görevlerinden biri de, ülkeler arasında ticaretin serbest ve en kolay biçimde yapılabilmesi, dış ticarette ihracata ko- nu olan malın, ithalatçının kullanımına bırakılması için uluslararası teslim şekillerinde standart belirlemek olmuştur.

Bu standartlara, Dış Ticarette Teslim Şekilleri [International Commercial Terms (INCOTERMS)] adı verilir.

2.2. TESLİM ŞEKLİNDE MALİYETLER ve SORUMLULUKLARI

İthalatçı ve ihracatçının aralarında yapmış oldukları alım, satım söz- leşmesinde teslim şeklini belirlemiş olmaları, kendilerine teslim şekline göre önemli maliyet ve sorumluluklar yüklemektedir. ¹

2.2.1. İHRACATÇI VE İTHALATÇININ MALİYET UNSURLARI

a) İhracatçının yükleme işlemleri ve maliyeti,

b) İhracatçı ülkesinde; iç taşıma işlemleri ve maliyeti,

c) İhracatçı ülkesinde; gümrükleme işlemleri ve hizmet bedeli, d) İhracatçı ülkesinde; liman ve antrepo masrafları,

e) Navlun (uluslar arası taşıma), sigorta ve teminat bedelleri, f) İthalatçı ülkesinde; liman ve antrepo masrafları,

g) İthalatçı ülkesinde; boşaltma işlemleri ve maliyetleri, h) İthalatçı ülkesinde; gümrükleme işlemleri ve hizmet bedeli, i) İthalatçı ülkesinde; iç taşıma ve depolama maliyeti, j) İthalatçı gümrüğünde; ödeyecek vergi, resim ve harçlardır.

2.2.2. “INCOTERMS” TARAFINDAN AÇIKLANAN SORUMLULUKLAR

a) Malların bir yerden bir başka yere taşınmasında hangi taraf ne derece sorumlu olur.

b) Sorumluluklar, yerine getirilmediği takdirde riskler, taraflar ara- sında nasıl bölüşülür.

c) Taşıma sırasında mallara gelebilecek kayıp ve zarar riski hangi tarafa ait olur.

d) Hukuki açıdan ithalatçıya teslim olayı nasıl gerçekleşir.

e) Hangi durumda ihracatçı, görevini yerine getirmiş sayılır.

f) CIP ve CIF teslim şeklinde satıcı malları sigortalar. Diğer teslim şekillerinde sigorta kim tarafından yapılır.

1 Emine KOBAN, Hilal Yıldırır KESER. a.g.e. s. 27

TİCARİ UYGULAMADA; Genelde; EXW, FOB, FAS, FCA, CFR, CPT teslim şekillerinde sigorta alıcı tarafından yapılır. CIF, CIP, DPU, DAP, DDP teslim şekillerinde ise sigorta satıcı tarafından yapılır. CIF ve CIP tes- limde satıcının sigorta yapması zorunludur.

2.3. INCOTERMS (İNTERNATİONAL COMMERCİAL TERMS)

Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından belirlenen "Incoterms" dış ticarette kullanılan bir dizi standart teslim şeklini ifade eder.

Uluslararası ticaret hareketlerinde anlaşmazlıkları, uyuşmazlıkları ve hukuksal ihtilâfları ortadan kaldırmak ve böylece alıcı ile satıcının gereksiz finansman ve zaman kaybını önlemek amacıyla, alım, satım işlemlerine bazı kurallar getirilmiştir. Bu düzenlemeler ilk kez 1936’da “INCOTERMS” adıyla yürürlüğe koyulmuştur.

“INCOTERMS” terimleri tarafların yükümlülüklerini açıkça belirtir.

Malların teslim şekli, masrafların paylaşımı, hasarın yükümlülüğü, belge dü- zeni gibi konuları kapsar. Dış ticaret sürecine çözüm üretir.

INCOTERMS revizyonu ilk 1936 yılında yayınlanmıştır. O günden bugüne 2020 versiyonu da dahil, sekiz (8) defa güncellenmiştir. Incoterms 1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000, 2010 ve 2020 revizyonları mevcuttur.

Sekizinci güncelleştirme, ICC tarafından, "INCOTERMS 2020" adı altında yayımlanmış, 01.01.2020 ‘de uygulanmaya başlamıştır.

2.4. ULUSLARARASI TESLİM GRUPLARI VE ŞEKİLLERİ

2.4.1. ULUSLARARASI TESLİM GRUPLARI ve INCOTERMS 2020

Teslim şekillerinde gruplar harfler ile temsil edilir. Her grubun dış ticaret teslim şekillerinde özelliği vardır.

"INCOTERMS 2020" da ticari işlem sürecinde, uygulamada ortaya çıkan sorunları çözmeye yönelik değişiklikler yapılmıştır.

2020 INCOTERMS İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER;

a) INCOTERMS taşıma araç türleri için iki gruba ayrılmıştır;

Tüm kara, hava, deniz, tren taşıma araç türlerini kapsayan ortak teslim şekilleri; EXW, FCA, CPT, CIP, DPU, DAP, DDP ‘dir.

Deniz ve iç su (nehir) taşımalarına özgü kurallar ise; FAS, FOB, CFR, CIF kuralları aynı şekilde devam etmektedir.

b) “DAT Terminalde Teslim” şekli yürüklükten kaldırılmıştır. Yerine

“DPU Boşaltıldığı Yerde Teslim” şekli düzenlenmiştir.

c) “FCA Belirlenen Yerde Ana Taşıyıcıya Teslim” şeklinde, taşıyıcı tarafından, satıcıya konşimento verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.

d) “FAS Gemi Doğrultusunda Teslim” şeklinde, 2020 Incoterms ile ihracat gümrük işlemleri satıcı tarafından yapılır şeklinde değişmiştir. 2010 Incoterms 'de FAS teslimde, ihracat gümrükleme işlemi alıcı tarafında yapılır şartı vardı. Bu şart 2020 Incoterms ile iptal edilmiştir.

e) FCA, DAP, DPU, DDP teslim şekillerinde, taşıma aracı ya da üçüncü bir aracı taşıyıcı firma (taşıma şirketi) şartı olmayacaktır. İsterse ihra- catçı firma ya da ithalatçı firma kendi nakliye aracı ile taşıma hizmetini ya- pabilecektir.

f) Sadece CIF ve CIP teslim şekillerinde satıcı zorunlu sigorta yapa- caktır. CIF teslimde eskisi gibi Clause-C (dar teminatlı) sigorta devam ede- cektir. CIP teslimde ise satıcının malları Clause-A (geniş teminatlı) sigorta yapması zorunlu hale getirilmiştir.

g) 2020 Incoterms ile “FOB Gemide Teslim” şeklinin sadece liman yüklemelerinde kullanılacağına vurgu yapılmıştır.

h) “C” grubunda çoklu teslimlerde; sigorta hariç bir limanda teslim sevkiyatı söz konusu ise, CPT teslim yerine, CFR teslimin kullanılmasının doğru olacağı vurgusu yapılmıştır.

ı) "INCOTERMS 2020"; 01.01.2020 tarihinden itibaren aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi guruplara ayrılarak uygulanmaya başlamıştır.

I N C O T E R M S 2020 Tüm Taşıma Türlerinde Kullanılan Teslim Şekilleri:

EXW Ex Works İşyerinde Teslim

FCA Free Carrier Ana Taşıyıcıya Masrafsız Teslim CPT Carriage Paid To Taşıma Ödenmiş Olarak Teslim CIP Carriage and Insured Paid To Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak DPU Delivered at Place Unloaded Boşaltma Yerinde Teslim

DAP Delivered at Place Belirlenen Yerde Teslim

DDP Delivered Duty Paid Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Sadece Deniz ve İç Su Yolu Taşımalarında Kullanılan Teslim Şekilleri:

FAS Free Alongside Ship Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim FOB Free On Board Gemide Masrafsız Teslim

CFR Cost and Freigh Masraflar ve Navlun Dahil Teslim CIF Cost, İnsurance and Freight Masraflar, Sigorta ve Navlun Dahil

Not; Sadece CIP ve CIF teslim şeklinde satıcı malları sigortalar.

Kaynak; www.ihracat.co

2.4.2. ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ

Incoterms 2020, grupları ve teslim şekilleri aşağıda açıklanmıştır.

2.4.2.1. “ E ” GRUBU TESLİMLER

“E” Grubunda yer alan teslimde temel kural; ihracata konu mallar satıcının iş yerinde alıcıya ya da taşıyıcıya teslim edilmesidir.

“E” Grubunda; sadece; EXW İşyerinde Teslim yer almaktadır.

2.4.2.1.1. EXW İşyerinde Teslim ( Ex Works )

Ticari işletmede teslim olarak da adlandırılır. Bu teslim şeklinde satıcı ihracatçı firma malları kendi mahallinde işyerinde, fabrikada, depo gibi yer- lerde hazırlar. Malları alıcıya ya da taşıyıcıya teslim eder.

İhracatçının malı teslim ile sorumluluklar alıcıya geçer.

Alıcı, tüm iç ve dış taşıma, ihracat ve ithalat gümrükleme işlemlerini kendisi yapar. Bu teslim şeklinde alıcının, satıcı ülkesindeki yerel bir alıcıdan pek de farkı yok gibidir.

İhracatçı için riski en az, ithalatçı için riski yüksek teslim şeklidir.

EXW teslimde; sigorta zorunlu değildir. Sözleşmeye göre yapılır.

Kara, deniz, hava, tren taşıma türlerinde geçerli teslim şeklidir.

SATICININ SORUMLULUKLARI;

Satıcı ihracata konu malları hazırlar. Gerekli kalite kontrolü, ölçüm, tartma ve işaretleme gibi tüm kontrolleri yapar.

Fabrikasında, deposunda ya da iş yerinde malları, alıcının belirlediği araca ya da konteynere teslim eder.

Fatura ve Çeki Listesi gibi belgeleri hazırlar. Alıcının gümrük müşavi- rine ve nakliye firmasına, mal ile ilgili; malın tanımı, kap, adet, kilo, paket- leme, istifleme şekli gibi bilgileri vermek zorundadır.

Satıcının alıcıya karşı taşıma ve sigorta sözleşmesi yapma yükümlü- lüğü yoktur.

ALICININ SORUMLULUKLARI;

Malın bedelini sözleşmede açıklandığı şekilde öder. Malları satıcının işletmesinde teslim alır. Risk ve sorumluluklar alıcıya geçer.

Malın ihracat ve ithalat için yükleme, taşıma, boşaltma ve diğer masrafları, çıkış gümrük giderleri, varış gümrük masrafları, vergileri, resimler ve harçların ödenmesi alıcıya aittir.

“EXW” TESLİMDE; İŞLEMLER, GÖREVLER, TARAFLAR ve TAŞIMA;

 Ambalaj, İşaretleme ve Kontrol; satıcı (ihracatçı) yapar.

 Yükleme işlemleri; ithalatçı (alıcı) tarafından yapılır.

 Çıkış gümrüğü işlemleri; alıcı tarafından yapılır.

 Taşıma İşlemleri; iç taşıma ve ana (asıl) taşımayı alıcı yapar.

 Sigorta işlemleri; zorunlu değildir. Genelde alıcı yapar.

 Varış yerinde boşaltma işlemi; alıcı tarafından yapılır.

 Varış gümrük işlemleri ve vergileri; alıcı yapar ve öder.

 Taşıma türü; tüm taşıma araç türleri ve şekilleri olan Deniz, Kara, Hava ve Demiryolunda taşımalar için uygun teslim şeklidir.

Aşağıda EXW Teslim Şekli tablo ile birlikte gösterilmiştir.

“EXW TESLİM” İHRACATÇI MALİYETİ VE FİYATI;

ÖRNEK; (Fiyat tutarı maliyet için varsayım olarak alınmıştır)

Eşyanın (malın) Maliyeti; 100.- $ + Paketleme ve İşaretleme; 1.- $ + İhracatçı Kâr Payı; 20.- $ = 121.- $ Dolar EXW Fiyat.

UYGULAMADA - 1; EXW fiyat, ihracatçılar tarafından başlangıç teklif fiyatı verilirken çok sık kullanılır. Diğer tüm Incoterms fiyatları EXW fiyatın üzerine diğer masraflar ilave edilerek hesaplanır.

UYGULAMADA - 2; Bu teslim şeklinde her ne kadar satıcı malını firmada teslim eder ve ihracat gümrük işlemlerine karışmazsa da; uygula- mada, satıcı, gümrük işlemleri için, kendi gümrük müşavirini kullanır. Güm- rük masraflarını ayrıca fatura eder. Ya da asıl faturasına, "gümrük masrafla- rını" ayrı bir tutar satırı olarak yazar.

2.4.2.2. “ F ” GRUBU TESLİMLER

“F” Grubunda yer alan teslimlerde temel kural; mallar, ihracatçı- nın çıkış gümrüğünde taşıyıcı ya da alıcıya teslim edilir.

“F” GRUBU Teslimde Şekillerinde;

 FCA Belirlenen Yerde Ana Taşıyıcıya Teslim,

 FAS Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim,

 FOB Gemide Masrafsız Teslim şekilleri yer alır.

2.4.2.2.1. FCA

Satıcının sorumluluğu; mallar ihracat gümrük işlemlerinden geçirilir, ana taşıyıcıya belirlenen yerde teslim edilmesi ile son bulur.

2020 Incoterms ile FCA teslim şekli deniz yolu ve kara yolu yükle- meleri için iki gruba ayrılmıştır.

Deniz yolu ile taşımalarda, satıcının sorumluluğu malın limanda teslimi ile son bulur. Konşimento (taşıma senedi) nakliyeci firma tarafından, satıcı (ihracatçı) firmaya teslim edilir. İhracatçı ülkesinde limana kadar yapı- lan ara (yurt içi) taşımalarda sorumluluk satıcıya aittir.

Kara yolu ile taşıma da ise, malın ana taşıyıcıya teslimi ile sorum- luluk alıcıya geçer. Ara taşımalarda sorumluluk satıcıya aittir.

Örnek; İhracata konu mallar ana taşıyıcıya “TIR” ‘a, İstanbul, Am- barlı gümrüğünde teslim edilecek ise Bursa dan, Ambarlı gümrüğüne kadar yapılan ara (yurt içi) taşımanın sorumluluğu satıcıya aittir.

Şayet; Ana taşıyıcı “TIR” ise mallar iki taraf arasındaki anlaşmaya göre ihracatçının iş yerinde yada başka bir yerde (depo, antrepo veya ima- latçı fabrikada) “TIR” ‘a yüklenecek ise bu yüklemeden sonra sorumluluk alıcıya geçer. Buradaki teslim ana taşıyıcıya teslim kabul edilir. Bu durum- da satıcının nakliyeciden konşimento istemesi halinde, nakliyeci satıcıya konşimento vermek zorunludur.

Örnek; İhracat malları ana taşıyıcı “TIR” a, Bursa da imalatçı fabri- kada yüklenecek, kontrol edilip, mühürlenerek teslim edilecek ise artık ara (yurt içi) taşımaya gerek kalmaz. Bursa da imalatçı fabrikada teslim ile so- rumluk alıcıya geçer.

2020 Incoterms de FCA teslim şekline konulan; konşimento verme zorunluluk şartı ile akreditifli satışlarda, konşimento eksikliği nedeniyle olu- şan engeller ve akreditif iptal sorunu da ortadan kalkmıştır.

UYGULAMADA - 1; Genelde taşıyıcı ile alıcı sözleşme yapar.

Masraflar alıcıya ait olmak üzere satıcı, alıcıya yardımcı olur. Kara ve hava yolu taşımacılığında genelde satıcı yardımcı olur. Bu durumda “Nakliye De- posu” sözleşmeye yazılır. İç nakliye ona göre oluşturulur.

Örnek; FCA Bursa / Nilüfer / OSB Fabrika ya da; FCA İstanbul / Ambarlı / Gümrük gibi. Yüklemeler bu belirlenen yerde yapılır.

UYGULAMADA - 2; Alıcı, ithalatçı firmalar FCA teslim şeklini ge- nelde, birden fazla tedarikçiden yapılacak ortak mallar veya ortak yükleme- ler için tercih eder. Ana taşıyıcıya teslim bir yere toplamış olur.

Örnek; Farklı tedarikçilerden, aynı konteynere ya da aynı TIR ‘a yükleme yapılacak olması halinde veya aynı tür malın birden fazla tedarikçi- den temin edilecek olması gibi durumlarda, malların belirlenen adrese, de- poya ya da antrepoda toplanması ve oradan yüklenmesi için FCA teslim şekli tercih edilir. Bura da yükleme yeri ortak kararlaştırılan depodur. Ana taşıyıcı ise TIR ya da Konteyner olmaktadır.

UYGULAMADA - 3; 2020 Incoterms öncesi ihracatlar da akreditif- li satışlarda, bankalar malın taşıyıcıya eksiksiz teslim edildiğini belgeleyen konşimento ister. Genelde konşimento temini taşıyıcılar tarafından bazı şart- ların yerine getirilmemesi nedeniyle ertelenir ya da geciktirilir. Bu belgenin eksik olması halinde akreditifin iptaline kadar giden sorunlar yaşanır. Buna Akreditifli ihracatlar da “Rezerv Bildirimi” denir. Yani; Akreditife uygun olmayan ya da eksik belge var demektir.

2020 Incoterms FCA teslim şekline, konşimento şartı getirilmiştir.

On Board ibareli konşimentonun düzenlenmesi ile akreditifli satışlarda, konşimento eksikliğinden oluşan engeller ortadan kaldırılmıştır.

Aşağıda FCA Teslim Şekli tablo ile birlikte gösterilmiştir.

SATICININ SORUMLULUKLARI;

Satıcı malları, alıcı tarafından belirlenmiş ana taşıyıcıya, yine alıcı tarafından belirlenmiş tarihte ve yerde ya da noktada teslim eder.

İhracat için gerekli kalite kontrolü, ölçüm, tartım kontrollerini yapar. Fatura, Çeki Listesi gibi diğer ihracat belgelerini düzenler.

Malın çıkış gümrük işlemlerini satıcı yaptırır. Malın ana taşıyıcıya teslim anına kadar tüm masraflar ve riskler satıcıya aittir.

İsterse, taşıyıcıdan konşimento talep eder.

Hazırlanan ihracat ve taşıma belgelerini alıcıya gönderir.

ALICININ SORUMLULUKLARI;

Malın bedelini sözleşmede açıklandığı şekilde öder.

Malların belirlenen yerde ve tarihte ana taşımacıya teslimi ile risk ve oluşan masraflar alıcıya geçer.

Alıcı kendi ülkesinde; ithalat iznini alır. İthalat belgelerini düzen- ler. İthalat gümrük masraflarını ve gümrük vergilerini öder.

“FCA” TESLİMDE; İŞLEMLER, GÖREVLER, TARAFLAR ve TAŞIMA;

 Ambalaj, İşaretleme ve Kontrol; ihracatçı (satıcı) yapar.

 İhracat Yükleme işlemleri; iç taşımalarda yükleme satıcı tara- fından yapılır. Ana taşıyıcıya yükleme ise alıcı tarafından yapılır.

 Çıkış gümrük işlemleri ve vergileri; satıcı yapar ve öder.

 Taşıma İşlemleri; iç taşımayı ihracatçı yapar. İhracat gümrüğün- den sonraki ana (asıl) taşımayı ithalatçı yapar.

 Sigorta işlemleri; İhracatçının sigorta sözleşmesi yapma zorun- luluğu yoktur. Sigorta anlaşmaya göre yapılır.

 Varış yerinde boşaltma işlemleri; alıcı yapar.

 Varış gümrük işlemleri ve vergileri; alıcı yapar ve öder.

 Taşıma türü; tüm taşıma şekilleri olan Deniz, Kara, Hava ve De- miryolu taşıma türleri için uygun teslim şeklidir.

“FCA TESLİM” İHRACATÇI MALİYETİ VE FİYATI;

ÖRNEK; (Fiyat tutarı varsayım olarak alınmıştır)

Eşyanın (Malın) Maliyeti; 100.- $ + Paket ve İşaretleme; 1.- $ + İç Yükleme; 2.- $ + İç Nakliye; 3.- $ + Sigorta (Varsa); 00.- $, + İhracat Gümrük Masrafı; 5.- $ + Kâr Payı; 20.- $ = 131.- $ Dolar. FCA Fiyatı.

2.4.2.2.2. FAS Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim.

( Free Alongside Ship )

Bu teslim şeklinde; ihracatçı malları yükleme limanında, alıcı tarafın- dan seçilen gemi doğrultusunda (geminin yanında) taşıyıcıya teslim eder.

Malın taşıyıcıya teslimi ile tüm risk ve masraflar alıcıya geçer.

Gemi limandan açıkta demirlemiş ise yükleme için limandan gemiye kadar bir ara taşıyıcı gerekiyorsa, ara taşıyıcının da masrafları satıcıya aittir.

Ara taşıyıcılara mavna (taşıyıcı tekne) adı verilir. Mallar açıkta, gemi yanında teslim edildiğinde sorumluluk alıcıya geçer.

SATICININ SORUMLULUKLARI;

Satıcı malları, belirlenen tarihte alıcının daha önceden bildirdiği ge- minin yanına rıhtıma getirir. Malın gemi yanında tesliminden itibaren tüm riskler, sorumluluklar ve masraflar alıcıya geçer.

İhracat gümrük işlemlerini satıcı yapar. Gümrük masraflarını satıcı öder. (Bu yeni kurul; 2020 Incoterms ile eklenmiştir).

Hazırlanan ihracat ve taşıma belgelerini alıcıya gönderir.

ALICININ SORUMLULUKLARI;

Malın bedelini sözleşmede açıklandığı şekilde öder. Taşıma acentesi ile anlaşma yapar. Geminin yükleme limanına yaklaşık ne zaman gideceğini satıcıya bildirir. Malları satıcıdan gemi yanında ya da mavnada teslim alır.

Malın teslimi ile risk ve masraflar alıcıya geçer.

İthalat gümrük vergilerini ve masraflarını öder.

NOT; 2020 Incoterms ‘den önce FAS teslimde ihracat gümrük iş- lemlerini ithalatçı yapar şartı vardı. Bu kural 2020 Incoterms ile iptal edilmiş- tir. Yeni düzenleme ile FAS teslimde ihracat gümrük işlemlerini ihracatçının yapma şartı getirilmiştir.

Aşağıda FAS TESLİM ŞEKLİ tablo ile birlikte gösterilmiştir.

“FAS” TESLİMDE; İŞLEMLER, GÖREVLER, TARAFLAR ve TAŞIMA;

 Ambalaj, İşaretleme ve Kontrol; satıcı yaptırır.

 Çıkış gümrüğü işlemleri; satıcı tarafından yapılır.

 Yükleme işlemleri; gemiye yüklemeyi alıcı yapar.

 Taşıma İşlemleri; iç taşıma satıcı tarafından yapılır. Ana (asıl) ta- şımayı alıcı yapar. Risk ve diğer masraflar alıcıya geçer.

 Sigorta işlemleri; sigorta anlaşmaya göre yapılır.

 Varış yerinde boşaltma işlemleri; alıcı yapar.

 Varış gümrük işlemleri ve vergileri; alıcı yapar ve öder.

 Taşıma türü; deniz ve iç su (nehir) taşımalarında geçerlidir.

“FAS TESLİM” İHRACATÇI MALİYETİ VE FİYATI;

ÖRNEK; (Fiyat tutarı varsayım olarak alınmıştır)

Eşyanın (Malın) Maliyeti; 100.- $ + Paket ve İşaretleme; 1.- $ + İç Yükleme; 2.- $ + İç Nakliye; 3.- $ + Sigorta (Varsa); 00.- $, + İhracat Gümrük Masrafı; 5.- $ + Kâr Payı; 20.- $ = 131.- $ Dolar. FAS Fiyatı.

2.4.2.2.3. FOB

Satıcının malları belirlenen tarihte ve yükleme limanında, alıcı tara- fından seçilen gemide teslim etmesini ifade eden teslim şeklidir.

İhracatçı; malları geminin küpeştesini (güverte kenarlıklarını) aşa- cak şekilde gemi güvertesine uygun şekilde istif ederek malları teslim eder.

Malın teslimi ile sorumluluk, risk ve masraflar alıcıya geçer. FOB teslim gemi güvertesinde “Gemide Masrafsız” teslim olarak adlandırılır. Satıcı ihracat için tüm belgeleri hazırlar, gümrük işlemlerini yapar.

“FOB Teslim”, dış ticarette “Deniz Yolu” ile yapılan sevkiyatlarda en çok kullanılan teslim şeklidir.

Not; FOB teslim şeklinde satıcı, FAS teslim şeklindeki kuralları aynı şekilde uygular. Farklı olarak; limana getirilmiş malı gemiye yükler. Malın gemiye yüklenmesinden sonra sorumluk alıcıya geçer.

Aşağıda FOB TESLİM şekli tablo ile birlikte gösterilmiştir.

SATICININ SORUMLULUKLARI;

Sözleşme şartlarına göre malı hazırlar. Gerekli kontrolleri yapar. İh- racat belgelerini düzenler, gümrük işlemlerini yapar. Malları gemi güverte- sinde teslim eder. Teslimi ile risk ve sorumluluk alıcıya geçer.

Alıcıya yüklemenin yapıldığını bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve alıcının ülkesinde kullanacağı diğer belgeleri hazırlar.

Hazırlanan ihracat ve taşıma belgelerini alıcıya gönderir.

ALICININ SORUMLULUKLARI;

Malın bedelini sözleşmede açıklandığı şekilde öder.

Malların gemi güvertesinde taşıyıcıya tesliminden sonra risk ve mas- raflar alıcıya geçer. İthalat gümrük işlemlerini yapar, gümrük vergilerini ve masraflarını öder. Taşıma acentesine navlun bedelini öder.

“FOB” TESLİMDE; İŞLEMLER, GÖREVLER, TARAFLAR ve TAŞIMA;

 Ambalaj, İşaretleme ve Kontrol; satıcı yaptırır.

 Çıkış gümrük işlemleri ve masrafları; satıcı yapar, öder.

 Yükleme işlemleri; gemiye yüklemeyi satıcı yapar.

 Taşıma İşlemleri; gemiye kadar iç taşımayı satıcı yapar. Ana (asıl) taşımayı alıcı yapar.

 Sigorta işlemleri; sigorta anlaşmaya göre yapılır.

 Varış yerinde boşaltma işlemleri; alıcı yapar.

 Varış gümrük işlemleri ve vergiler; alıcı yapar ve öder.

 Taşıma türü; deniz ve iç su (nehir) taşımalarında geçerlidir.

“FOB TESLİM” İHRACATÇI MALİYETİ VE FİYATI;

ÖRNEK; (Fiyat tutarı varsayım olarak alınmıştır)

Eşyanın (Malın) Maliyeti; 100.- $ + Paket ve İşaretleme; 1.- $ + İç Yükleme; 2.- $ + İç Nakliye; 3.- $ + Sigorta (Varsa); 00.- $, + İhracat Gümrük Masrafı; 5.- $ + Gemiye Yükleme; 2.- $ + Kâr Payı; 20.- $ = 133.- $ Dolar. FOB Fiyatı.

UYGULAMADA - 1; FOB Teslim fiyatı denildiği zaman, navlun ve sigorta hariç ihracatçı gümrüğünde teslim fiyatı olarak bilinir. Bu nedenle;

Proforma Faturalar da FOB olarak düzenlenir. Sözleşmede varsa; ithalatçı için navlun ve sigorta tutarı ayrıca fatura üzerine yazılır.

UYGULAMADA - 2; İhracata ait devlet yardımları, fuar ve vergi teşvikleri ile vergi cezaları tesbitinde FOB Teslim fiyatı esas alınır.

UYGULAMADA - 3; FOB teslim şekli sadece liman yüklemele- rinde kullanılır. Ancak; uygulamada depo, terminal gibi alanlardaki sevki- yatlarda FCA teslim şekli yazılması gerekirken, bu sevkiyatlar için yanlış bir uygulama olarak belgelere FOB Teslim şekli ibaresi yazılır.

Bu nedenle; 2020 Incoterms de; FOB Teslim şeklinin sadece liman yüklemelerinde kullanılacağına dair vurgu yapılmıştır.

2.4.2.3. “ C ” GRUBU TESLİMLER

“C” Grubunda yer alan teslimlerde temel kural; ihracata konu mallar, ihracatçı tarafından, ithalatçı alıcı gümrüğüne kadar taşınır.

“C” Grubu teslimde şeklinde;

 CFR Mal Bedeli ve Navlun Ödenmiş Teslim,

 CPT Taşıma Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim,

 CIF Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun Dâhil Teslim,

 CIP Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim şekilleri yer alır.

2.4.2.3.1. CFR Mal Bedeli ve Navlun Ödenmiş Teslim ( Cost and Freight )

İç su (nehir) ve deniz yolu ile taşımalarda geçerli teslim şeklidir.

Satıcı malları, navlun bedeli ödenmiş olarak varış ülkesindeki, li- manda ithalatçıya (alıcıya) teslim eder.

Bu teslim şeklinde satıcı ihracat gümrük işlemlerini yapar. Tüm mas- raf ve navlunu üstlenerek malları alıcı limanına kadar taşır.

Navlun dâhil olarak, deniz yolu ile taşımada; ithalatçı gümrüğüne kadar, ithalatçıya sigorta yaptırma esnekliğini veren teslim şeklidir.