Prof. Dr. Nizami AKTÜRK Genel Müdür

(1)

(2)

Dünya tarihi incelendiğinde tüm önemli değişimlerin, teknolojideki gelişimi takiben yaşandığı görülmektedir. Üretici zekânın meyvesi olan bilim ve teknolojideki geliş‐

meler geriye insanı besleyen değişimler olarak dönmektedir. Bu süreç özellikle 20.

yüzyılın son yarısında bilgi dolaşımını hızlandırırken, 21. yüzyılda güç dengelerini değiştirmiştir. Güç dengeleri eğitim öğretime zaman ve kaynak ayıran, üretici insan gücünü bilim ve teknolojiye yönlendiren toplumlar yönünde değişmiştir. Bu toplum‐

lar gelecekteki değişim ve gelişmelere önderlik edecektir. Geleceğin lider toplumla‐

rından olmak hedefleniyorsa bilim ve teknolojinin alt yapısını bugünden oluşturmak, bunları en üst seviyede kullanma bilinç ve becerisine erişmek gerekir. Eğer bu bece‐

riye ulaşılamazsa söz konusu teknolojik değişime ayak uydurulamaz. Bu da toplum‐

ların günümüzdeki ilişkiler sistemi içindeki yerinin kökten sarsılmasıdır. Çünkü ar‐

tık tüm ilişkiler bilgi ve iletişim sistemleri üzerinden yayılmakta, bilişimin temeli de bilim ve teknolojiye dayanmaktadır.

Eğitim, hayat boyu süren çok önemli bir etkinlik olup, geleceğimizdir. Bu insanî süreç, değişik yöntemlerle en eski çağlardan beri gelişerek devam etmektedir. Kal‐

kınmanın sınır tanımadığı dünyamızda, kalkınmayı sürükleyici faktörlerin başında insan kaynağı gelmektedir. Bu sebeple ülkeler kendi millî sınırları içindeki insan kaynağını eğitim yolu ile akılcı bir şekilde değerlendirip, planlı kalkınmalarında vazgeçilmez bir unsur olarak görmektedir.

Bakanlığımızın insan kaynakları eğitimi ülküsü; öğretmen eğitimini ileri teknolo‐

jilerle kaynaştırmak, yeniliklerle desteklemek, sürekli geliştirmek, en üst düzeyde bilişim teknolojilerini kullanarak öğrenci merkezli ve proje tabanlı eğitimi destekle‐

mektir. Bu ülküyü gerçekleştirmek için; öğretmenlerin ileri teknolojileri yetkinlikle kullanmalarına imkân vermek, öğrencilerin diledikleri yer ve zamanda teknolojiden yararlanmalarını sağlamak, etkin uygulamalara ortam hazırlamak, eğitim ve öğreti‐

mi teknoloji ile bütünleştirmek, eğitim sistemine uzmanlık hizmetleri sunmak ama‐

cıyla Bakanlığımız insan kaynakları eğitimine büyük önem vermektedir.

Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü olarak bu düşün‐

ceden hareketle bilişim teknolojilerinin eğitim öğretim alanında kullanımının yaygın‐

laşması için “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı” hazırlaya‐

rak özellikle bu öğretmenlerimize katkı vermeyi görev kabul ettik.

Uzun süreli bir çalışmanın ürünü olan “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğret‐

men Eğitimi Programı”nın alandaki bir ihtiyacı karşılaması ve amaca hizmet etmesi dileğiyle hazırlanmasında ve sizlere ulaşmasında emeği geçen herkese katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Prof. Dr. Nizami AKTÜRK Genel Müdür

(3)

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü

Strateji Geliştirme, Plânlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığı

HAZIRLAYANLAR Dr. Tunç Erdal AKDUR

Eğitim Bilimleri Dilşat PEKER ÜNAL Program Geliştirme Uzmanı

Hüseyin KOCASARAÇ Program Geliştirme Uzmanı

Şule ÖZBİŞİRİCİ Bilgisayar Öğretmeni

Cumhur BAYBAŞ Bilgisayar Öğretmeni İÇERİK DÜZENLEME EKİBİ

Adem KIR – Balıkesir Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni

Alev DOKUMACI- Bingöl Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmeni Aytaç BAŞOK – Kayseri Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni

Bayram GÖKBULUT – Çorum Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Cengiz Çiğdem – Diyarbakır Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Emin DEMİRTAŞ – Manisa Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Erdoğan PETÜK – Ankara Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Fuat ÇATALKAYA – Kayseri Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Hasan KOÇ- Ankara Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni

Menderes ALTUN – İzmir Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Mustafa AŞKIN – Balıkesir Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Nurhan TEMİR-Şırnak Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmeni Ömer AKİ – Bolu Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni

Seril SAVUNLU – Eskişehir Eğitici Bilgisayar Formatör Öğretmeni Sema DEMİRKOL-Muğla Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmeni

İnternet adresi : http://bitefo.meb.gov.tr e-posta : bitefo@meb.gov.tr

(4)

İÇİNDEKİLER

1. Giriş ……… 2

2. Programın Temelleri ………... 4

2.1. Programa Yönelik Genel Bilgiler ……… 4

2.2. Programın Amacı ……… 4

2.3. Programın Hedef Kitlesi ………... 6

2.4. Programın Süresi ………. 6

2.5. Öğretim Mekânı ……….. 7

2.6. Öğretim Görevlisi ……… 8

3. Programın Uygulanmasına Yönelik Bilgiler ………. 9

3.1. Yapılandırıcı Öğrenme Yaklaşımı ……….. 10

3.2. Öğretim Stratejileri ……….. 11

4. Ölçme Ve Değerlendirme ……….. 12

4.1. Değerlendirme Araç Ve Yöntemleri ……… 12

4.1.1. Görüşme (Mülâkat) ……….. 12

4.1.2. Gözlemler ………. 13

4.1.3. Kursiyer Ürün Dosyası (Portfolyo) ……….. 13

4.1.3.1. Kursiyer Ürün Dosyası Neleri İçermelidir? ……….. 13

5. Öğrenme Alanları ………... 15

5.1. I. Öğrenme Alanı: Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenlerinin Görevleri ……… 15

5.2. II. Öğrenme Alanı: Temel Bilgisayar Bilgisi ………. 16

5.3. III. Öğrenme Alanı: İşletim Sistemleri ……… 17

5.4. IV. Öğrenme Alanı: Kelime İşlemci Yazılımı ………. 19

5.5. V. Öğrenme Alanı: Hesap Tablosu Yazılımı ………... 20

5.6. VI. Öğrenme Alanı: Veri Tabanı Yazılımı ………. 21

5.7. VII. Öğrenme Alanı: Sunu Hazırlama Yazılımı ……….. 22

5.8. VIII. Öğrenme Alanı: Resim/Fotoğraf İşleme Yazılımı ………. 23

5.9. IX. Öğrenme Alanı: Vektörel Grafik / Animasyon Hazırlama Yazılımı ………. 24

5.10. X. Öğrenme Alanı: Video / Ses İşleme Yazılımı ……….. 25

5.11. XI. Öğrenme Alanı : Masaüstü Yayıncılık Yazılımı ………. 26

5.12. XII. Öğrenme Alanı : Web Sayfası Hazırlama Yazılımı ……… 27

5.13. XIII. Öğrenme Alanı: Server (Sunucu) İşletim Sistemi Yazılımları …….. 28

5.14. XIV. Öğrenme Alanı: İnternet Üzerinden İletişim ………. 29

5.15. XV. Öğrenme Alanı: Bilişim Teknolojilerinin Ders Alanlarında Uygulanması ………..………. 30

5.16. XVI. Öğrenme Alanı: Bilgisayar Kullanımında Sosyal Ve Etik Konular .. 32

6. Etkinlikler ……… 33

7. Kaynakça ……… 79

8. Ekler ……… 80

8.1. Değerlendirme Formu ………... 80

8.2. Kursiyer Değerlendirme Formu ……… 81

(5)

1.Giriş

1. Eğitim sistemini ileri teknolojilerle kaynaştırmak, yeniliklerle desteklemek, yaratıcı çözümler geliştirmeyi özendirmek ülküsü ile çalışmalarını sürdüren Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü bu ülküsünü gerçekleştirmek amacıyla öğretmenlerin ileri teknolojileri yetkinlikle kullanmalarını sağlamak, eğitim ve öğretimi teknoloji ile bütünleştirmek ülküsü doğrultusunda çalışmalar yürütmektedir.

Bilişim teknolojisi araçlarının öğretim ortamlarında kullanılabilmesi için,

öğretmenlerin bilişim teknolojilerini sınıf etkinliklerinde kullanmaları ve bilişim teknolojisi araçlarını düzenledikleri etkinliklerle bütünleştirmeleri gerekmektedir. Günümüzde

öğretmeler tarafından en yoğun olarak kullanılan bilişim teknolojisi aracı bilgisayardır.

Öğretmenlerin bilgisayarı etkin olarak kullanmalarını sağlamak için Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından çeşitli hizmet içi eğitim kursları aracılığıyla Bilgisayar Formatör Öğretmenleri yetiştirilmiştir.

Bilgisayar Formatör Öğretmenleri’nin görevleri ili yönergeyle tanımlanmıştır. Ancak, teknolojide meydana gelen ilerlemeler bu öğretmenlerin bilgisayarların eğitim ortamlarında kullanımı konusunda sahip oldukları bilgi ve becerilerinin yenilenmesini gerektirmektedir. Bu amaçla önceki dönemlerde kullanılmış olan “Bilgisayar Formatör Öğretmen Eğitimi

Programı”, Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı Hazırlama Komisyonu tarafından

“Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı” olarak güncellenmiştir.

“Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı”nın amacı; öğretmenlerin eğitim-öğretim sürecinde bilişim teknolojisi araçlarını etkin ve verimli kullanmalarını

sağlamaktır.

Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı ile temel bilgisayar okuryazarlık bilgi ve becerisine sahip, elektronik ortamda ders programlarına ve öğrencilerin bireysel özelliklerine uygun etkinlikler oluşturabilen, oluşturduğu etkinlikleri öğrencileri ile eğitim ortamında uygulayabilen ve İnternet üzerinden meslektaşları ile paylaşmayı ilke edinmiş öğretmenlere rehberlik edebilecek Bilişim Teknolojileri Formatör öğretmenlerinin

(6)

İnternet adresi : http://bitefo.meb.gov.tr e-posta : bitefo@meb.gov.tr

yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, hazırlanan eğitim programı aracılığı ile öğretmenlerin bilişim teknolojisi araçlarına yönelik olumlu tutum geliştirmeleri de hedeflenmektedir

“Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı” mevcut bilgisayar formatör öğretmen eğitim programına yönelik görüşler değerlendirilerek, gelişmiş ülkelerde aynı amaçla kullanılan eğitim programları da incelenip, teknolojik gelişmeler göz önünde bulundurularak hazırlanmış bir programdır.

Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitim Programı iki bölümden oluşmuştur:

“Programın Temelleri” adı altındaki birinci bölümde programa yönelik genel bilgiler

anlatılmış, ikinci bölümde ise “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı”

sunulmuştur.

(7)

2. PROGRAMIN TEMELLERİ

2.1. PROGRAMA YÖNELİK GENEL BİLGİLER

Eğitim sürecinin dinamik yapısı, eğitim aracılığı ile bireylere kazandırılmak istenen özelliklerin sıralandığı eğitim programlarının yapısının da dinamik olmasını gerektirmektedir.

Sürekli gelişen ve değişen toplum yapısında eğitim programlarının geleneksel yapıda kalması, yenilikleri yansıtmaktan uzak olması toplumdaki bireylerin de çağın gerisinde eğitim almalarına neden olmaktadır. Bu sebeple düzenli aralıklarla eğitim programlarının güncellenmesi gerekmektedir.

Bakanlığımız tarafından oluşturulan Bilgisayar Formatör Öğretmen Eğitimi Programı da teknolojideki gelişmelere ve değişen öğrenci yapısına uygun olarak “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı” adıyla güncellenmiş ve elinizdeki eğitim programı ortaya çıkmıştır. Güncelleme ihtiyacı yanında uygulamada karşılaşılan sorunlar ve uygulayıcı öğretmenlerden gelen öneriler de programın güncellenmesi gerektiğini ortaya çıkartmıştır.

2.2. PROGRAMIN AMACI

“Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı”nın genel amaçları:

Eğitim ve öğretim süreçlerinin bilişim teknolojileriyle bütünleştirilmesi,

Öğretmenlerin, eğitim-öğretim sürecinde bilişim teknolojisi araçlarını diledikleri yer ve zamanda yetkinlikle kullanmalarının sağlanma sınmalarını sağlamak., Bilişim teknolojilerinin yeni öğretim programlarına entegre edilmesini sağlayarak eğitimde etkinliğin ve verimliliğin artırmak,

Öğretmenlerin ihtiyaç duydukları ders materyallerini geliştirebilecek bilgi, beceri ve donanıma sahip hâle getirilmesi,

Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenleri’nin kurumuna ve çevresine bilişim teknolojilerinin kullanılmasında rehberlik etmelerinin sağlanmasıdır.

Bu genel amaçlar doğrultusunda aşağıdaki özel alanlar belirlenmiş ve öğretmenlerin bu özel alanlarda bilgi ve beceri sahibi olmaları hedeflenmiştir.

(8)

• Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmeninin Görevleri

• Temel Bilgisayar Bilgisi

• İşletim Sistemleri

• Kelime İşlemci Yazılımı

• Elektronik Hesap Tablosu Yazılımı

• Veri Tabanı Yazılımı

• Sunu Hazırlama Yazılımı

• Resim/Fotoğraf İşleme Yazılımı

• Grafik / Animasyon Hazırlama Yazılımı

• Video/Ses İşleme Yazılımı

• Masaüstü Yayıncılık Yazılımı

• Web Sayfası Hazırlama Yazılımı

• Server (Sunucu) İşletim Sistemleri

• İnternet Üzerinden İlet

• Bilişim Teknolojilerinin Ders Alanlarında Uygulanması

• Bilgisayar Kullanımında Sosyal ve Etik Konular

Özel alanlar büyük ölçüde gereklilikçi (essentialist) bir müfredat yaklaşımı ile belirlenmiştir. Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı hazırlama komisyonunda bulunan üyeler kendi ön bilgi ve deneyimlerine dayanarak Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenleri’nin sahip olması gereken bilgi ve becerilere karar vermişlerdir.

Öğrenme alanlarının belirlenmesinde ayrıca; “Temel Eğitim Programında Bilgi Teknolojisi Sınıflarının Etki Araştırması Final Raporu” bulgularından da yararlanılmıştır. Adı geçen etki araştırması, bünyesinde “Bilgi Teknolojisi Sınıfı” bulunan okullarda görev yapan öğretmen, yönetici ve bilgisayar formatör öğretmenlerinin görüşlerinden yola çıkılarak oluşturulmuştur. Ayrıca il / ilçe millî eğitim müdürlüğü yetkililerinden de görüşler alınmıştır.

Araştırma sonunda, bilgisayar formatör öğretmenlerinden Bakanlığın tanımladığı “rehberlik, öncülük” gibi sorumlulukların yanında, “bilgisayar dersi vermek, okuldaki donanım sorunlarını çözmek”, hatta “bilgisayarla ilişkili olabilecek her türlü sorumluluğu üstlenme”

görevleri de beklendiği görülmüştür. Bu bulgu, bilgisayar formatör öğretmenlerinin

(9)

sorumlulukları ve görevleri hakkında, ilgililerde belirsizlik olduğunu ortaya koymaktadır. Bu belirsizliği gidermek amacıyla özel alanlara “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmeninin Görevleri” eklenmiş ve ilk öğrenme alanı olarak belirlenmiştir.

Aynı araştırma bulgularına göre okul yöneticileri ve öğretmenlerin yarısı okullarda bilgisayar formatör öğretmenlerinden yeteri kadar yararlanılmadığını belirtmiştir. Yeteri kadar yararlanamama sebebi ise, bilgisayar formatör öğretmenlerinin BT konusunda aldıkları eğitimlerin güncelliğini yitirmiş olmasından dolayı BT’nin eğitim öğretim süreçlerine entegrasyonu konusunda yeterli düzeyde rehberlik edememeleridir. Bu sebeple mevcut formatör öğretmen eğitim programı üzerinde güncelleme çalışmaları yapılmasına ihtiyaç duyulmuş ve yeni konular eklenmiştir.

2.3 PROGRAMIN HEDEF KİTLESİ

Bu programın hedef kitlesi:

• Resmî okullarda kadrolu öğretmen olarak görev yapan,

• Bilgisayar kullanımı konusunda hizmet içi eğitim kursu veya MEB’den onaylı en az toplam 75 saat bilgisayar kursu aldığını belgelendiren,

• En az, stajyerliği kalkmış, en çok 15 yıllık meslekî deneyime sahip,

• En az lisans mezunu öğretmenlerdir.

2.4. PROGRAMIN SÜRESİ

“Bilgi Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı”nın tahmini toplam süresi 180 saat olarak belirlenmiştir. Öğrenme alanlarına göre detaylı süre aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Öğretim görevlileri kursiyerlerin durumu ve ihtiyaçlarına göre bu süreleri değiştirebilir.

(10)

ÖĞRENME ALANI TAHMİNİ SÜRE (saat) Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenin Görevleri 3

Temel Bilgisayar Bilgisi 18

İşletim Sistemleri 12

Kelime İşlemci Yazılımı 9 Elektronik Hesap Tablosu Yazılımı 12

Veri Tabanı Yazılımı 12 Sunu Hazırlama Yazılımı 12 Resim/Fotoğraf İşleme Yazılımı 12 Grafik / Animasyon Hazırlama Yazılımı 12

Video/Ses İşleme Yazılımı 6 Masaüstü Yayıncılık Yazılımı 12 Web Sayfası Hazırlama Yazılımı 18

Server (Sunucu) İşletim Sistemleri 12

İnternet Üzerinden İletişim 6

Bilişim Teknolojilerinin Ders Alanlarında Uygulanması 18 Bilgisayar Kullanımında Sosyal ve Etik Konular 6

TOPLAM 180

2.5. ÖĞRETİM MEKÂNI

Öğretim yapılacak BT sınıflarının her birinde 20 kursiyer bilgisayarı ve 1 adet öğretim görevlisi bilgisayarı olmalıdır. BT sınıfındaki bilgisayarlar arasında bilgisayar ağı bağlantısı kurulu olmalı ve sunumcu öğretim görevlisi ve kursiyer bilgisayarları en az 512 Kbps ADSL bağlantı hızıyla internete bağlı olmalıdır. Sınıfta ayrıca en az birer adet yazıcı, tarayıcı, dijital fotoğraf makinesi, dijital video kamera olmalıdır. Her bilgisayarda bir adet web kamera bağlı olmalıdır.

(11)

Öğretimde kullanılacak öğretim görevlisi ve kursiyer bilgisayarlarının teknik özellikleri öğrenme alanlarının öğretiminde kullanılacak yazılımları çalıştırabilecek özellikleri karşılamalıdır.

Öğretimde kullanılacak yazılımlar ise aşağıda isimleri belirtilen yazılımların son sürümleri olmalıdır:

• İşletim Sistemi (Windows XP, Linux, vb.)

• Kelime İşlemci (MS Word 2003, vb.)

• Elektronik Hesap Tablosu Yazılımı (MS Excel 2003, vb.)

• Veri Tabanı Yazılımı (MS Access 2003, vb.)

• Sunu Hazırlama Yazılımı (Powerpoint, vb.)

• Resim/Fotoğraf İşleme Yazılımı (Photoshop, Fireworks, vb.)

• Grafik / Animasyon Hazırlama Yazılımı (Flash, vb.)

• Video/Ses İşleme Yazılımı (Adobe Premiere, Soundforge, Moviemaker, vb.)

• Masaüstü Yayıncılık Yazılımı (MS Publisher, vb.)

• Web Sayfası Hazırlama Yazılımı (Dreamweaver, Frontpage, vb.)

• Server (Sunucu) İşletim Sistemi (Windows 2003 Server, vb.)

2.6. ÖĞRETİM GÖREVLİSİ

Öğretim görevlileri, eğitim programını uygulamadan önce “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı”nı incelemeli, programda ortaya konulan felsefeyi, öğrenme, öğretme ve değerlendirme ile ilgili anlayış ve düşünceleri, öğretim programının organizasyon ve yapısını özümsemeli, bu yapıya uygun etkinlikler düzenlemelidir. Program uygulanırken kazanımlarda verilen bilgi ve becerilerin en etkili şekilde kazandırılacağı öğrenme ortamlarının hazırlanması önemlidir.

Öğretim görevlileri tüm kursiyerlerin öğrenme ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmalı, yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygun çeşitli öğretim stratejilerini kullanmaya özen göstermelidir. Öğretim görevlileri, kursiyerlerin yaparak-yaşayarak öğrenmelerini sağlamalı, yeni bilgilerin eski bilinenlerle bütünleştirilmesine imkân vermelidir. Yapılacak etkinlikler,

(12)

kursiyerlerin araştırarak, inceleyerek, gözlem yaparak temel kavram ve becerileri keşfetmesini, öğrenmesini sağlamalıdır.

Eğitim programının belirlenen hedeflere ulaşmasını sağlamak için öğretim görevlileri öğretme motivasyonu yüksek, sabırlı ve kursiyerleri teşvik edici yapıda olmalıdır. Bununla birlikte, bütün kursiyerlere kendi öğrenmelerinden sorumlu oldukları bilincini yerleştirmelidir.

3. PROGRAMIN UYGULANMASINA YÖNELİK BİLGİLER

Eğitimde bilişim teknolojisi araçlarının kullanımı konusunda yapılan çalışmalar, öğretmenlerin eğitim ortamlarında bu araçları kullanmalarının eğitim öğretim süreçlerini pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. Bu dikkate alındığında, bir eğitim programının hedeflerine ulaşabilmesi için öğrenme-öğretme sürecinin bilişim teknolojisi araçları ile desteklenmesi gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple hazırlanan eğitim programı ile öğretmenlere, derslerinde bilişim teknolojisi araçlarını etkin olarak kullanmaları konusunda rehber olmaları amaçlanmıştır. Hazırlanan eğitim programına katılan kursiyerlerin, bilişim teknolojisi araçları yardımı ile öğretmenlerin derslere yönelik eğitim materyalleri hazırlamalarında ve hazırladıkları bu ürünleri meslektaşları ile paylaşmalarında rehberlik edeceklerdir. Bilişim teknolojisi araçlarının kullanılması ile öğrenenlerin birden fazla duyu organına hitap edilecek, kursiyerlerin derse yönelik ilgileri daha uzun süre canlı tutulacak, öğrenmede kalıcılık artacak, öğrenme süreci öğrenen bireyler için daha eğlenceli hâle gelecektir.

Kursiyerlerin programda belirlenen kazanımlara ulaşabilmesi için kullanılacak öğretim stratejileri ve öğrenme deneyimleri mümkün olan her durumda yapılandırıcı öğrenme yaklaşımıyla yönlendirilmeli, öğrenme ortamları ve öğretim stratejileri de “yapılandırmacı yaklaşımı” olabildiğince yansıtmalıdır. Programda belirtilen örnek etkinlikleri tümüyle uygulama zorunluluğu yoktur. Benzer ve amaca uygun başka etkinlikler öğretim görevlisi tarafından tasarlanıp uygulanabilir.

(13)

(14)

3.1. YAPILANDIRICI ÖĞRENME YAKLAŞIMI

Yapılandırıcı öğrenme yaklaşımı, bireyin bilgi edinmeye başlarken boş bir zihinle yola çıkmadığını belirtmektedir. Öğrenen birey, yeni öğrendiği konu veya kavramla ilintili, hazır bilgilerini tekrar hatırladığını, kendi bildikleri ile birleştirebildiği hususları özellikle seçip öğrendiğini, öğrendiği yeni bilgileri zihninde kendisinin yeniden yapılandırdığını vurgular.

Yapılandırıcılık, bilginin nasıl elde edildiğine ilişkin bir teori olmasına karşın, öğrenme- öğretme deneyimlerini anlama ve yorumlamada da oldukça başarılıdır. Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının ortaya koyduğu ilkeler daha etkili öğretim yaklaşımları geliştirmek için neler yapılabileceğini göstermektedir. Bu yaklaşım, bilginin kaynaktan alıcıya doğru tek yönlü olarak aktarılamayacağını, öğrenen birey tarafından aktif katılımla, mevcut bilgilerle bütünleştirilerek zihninde yeni bir formata dönüştürüldüğünü ileri sürer. Bu yaklaşımın ana hatları benimsenerek hazırlanan Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmen Eğitimi Programı’nın öğrenme ile ilgili kabullenişleri şöyle özetlenebilir:

• Bilgi ve beceriler, öğretim uygulamaları ile öğretmenden öğrenciye olduğu gibi aktarılamaz. Bu sebeple eğitim programında öğrenen bireylerin aktif olması, uygulama çalışmalarını ilk elden deneyim kazanacak şekilde gerçekleştirmeleri, öğrenme sürecine ve sonucuna hâkim olmaları gerekmektedir. Öğrenme pasif bir süreç değil, öğrenen bireyin öğrenme sürecine katılımını gerektiren etkin, sürekli ve gelişimsel bir süreçtir. Bunun için, öğretim sürecinin çoğunlukla “öğrenen merkezli” olması gerektiği genel kabul görmüş bir gerçektir.

• Bilgi ve anlayışlar her birey tarafından kişisel ve sosyal olarak yapılandırılır. Öğrenen bireylerin kişisel ön bilgi, görüş, inanç, tutum ve amaçları öğrenmeyi etkiler. Bu sebeple öğrenme sürecine katılan tüm bireylerin sahip oldukları bilgi ve becerilerin eşit ya da yakın seviyede olması imkânlar ölçüsünde sağlanmalıdır. Bu durum eğitim programının belirlenen hedeflere ulaşmasını kolaylaştıracak, programdan beklenen faydanın elde edilmesini sağlayacaktır. Ayrıca öğrenmeye yönelik ihtiyacın benzer ya da aynı olması da eğitim-öğretim etkinliklerinde gerçekleştirilecek grup çalışmalarının daha etkili olmasını sağlayacaktır.

• Her bireyin öğrenme sürecinde kullandığı farklı bir öğrenme yöntemi vardır. Bu sebeple öğretim görevlisinin farklı öğrenme yöntemine sahip bireylere yönelik

(15)

etkinlikler düzenlemesi, bireylere en uygun öğrenme yöntemini etkinliklerde kullanması gerekmektedir.

3.2. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

Kursiyerlerin bu öğretim programında belirlenmiş olan kazanımları edinmesini sağlamak için yapılandırıcı öğrenme yaklaşımına dayanan ve kursiyerleri etkin kılan öğretim stratejilerine yer verilmelidir.

Kursiyerlerin bilgiyi yapılandırmalarını ve öğrenmelerini değerlendirmelerini sağlayan bireysel veya grup etkinlikleri etkin şekilde kullanılmalıdır. Öğretim sürecinde öğretim görevlisinin rolü, öğrenen bireylere rehberlik ederek öğrenmeyi kolaylaştırmak olmalıdır.

Öğretim görevlisi, öğretim stratejileri ile ilgili olarak;

• Öğrenime uygun ve destekleyici bir ortam oluşturmalı,

• Kursiyerlerin motivasyon, ilgi, beceri ve öğrenme tarzları gibi bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurmalı, öğretme etkinliklerini bireysel farklılıklara göre düzenlemeli,

• Kursiyerlerin işlenen konu ile ilgili ön bilgi ve anlayışlarını açığa çıkarmalı ve kendi düşüncelerinin farkında olmalarını sağlamak için sürekli sorular sorarak öğrenen bireyleri yönlendirmeli,

• Kursiyerlerin ileri sürülen düşünceler üzerinde düşünmelerini, tartışmalarını ve değerlendirme yapmalarını teşvik etmeli, bu süreç için zaman planlamasını yapmalı,

• Tartışmaları ve etkinlikleri, her fırsatta kursiyerlerin bilgi ve becerileri kendilerinin yapılandırmasına imkân verecek şekilde yönlendirmeli,

• Kursiyerlere yapılandırdıkları yeni bilgileri ve becerileri farklı durumlarda özellikle kendi derslerinde kullanmalarını sağlayacak şekilde fırsatlar sunmalıdır.

Program uygulanırken kursiyerlerin araştırma, sorgulama, problem çözme ve karar verme süreçlerine katılmasını sağlayacak çeşitli etkinlikler kullanılabilir. Öğretim görevlisi, kursiyerlerin bilmeleri gereken her şeyi söylemek yerine soru sormalarını, meraklarını sürdürmelerini sağlamalı ve bu sorulara cevap ararken onlara rehber olmalıdır.

Seçilen öğretim yöntemleri, öğretim görevlisinin bir antrenör gibi kursiyerleri motive eden, durumlara tanı koyan, gerektiğinde rehberlik eden, kursiyerlerin yararına yeni ve özgün ortamlar hazırlayabilen, öğretmekten ve öğrenmekten bıkmayan, sürekli araştıran özelliklere

(16)

sahip olmasını gerektirir. Kursiyer de araştırma ve sorgulama yöntemlerini kullanarak günlük hayatta karşılaştığı sorunlara kendine göre cevaplar arayan, bilgi üretebilen bir birey konumuna gelir. Bu süreçlerde kursiyer hem bedenen hem de zihnen etkin olmalıdır.

4. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Değerlendirme, öğretme ve öğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını içeren çok adımlı, sistematik bir süreçtir.

Programda, yapılandırıcı yaklaşıma paralel olarak öğrenme ve öğretme stratejilerinin öğretmen merkezli bir yapıdan öğrenci merkezli alana doğru kaydığı da dikkate alınırsa, değerlendirme ile ilgili anlayışın da bu değişime uygun biçimde yapılandırılması gerekir.

Öğrenmede bireysel farklılıkları dikkate alan, bireyin kendine özgü özelliklerini ön plâna çıkararak herkesin sahip olduğu bilgilerle yeni aldığı bilgileri kendine özgü biçimde yapılandırdığını öne süren, bu sebeplerden dolayı da öğretim yöntem ve tekniklerinin mümkün olduğunca çeşitlendirilmesi gerektiğini vurgulayan yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı, ölçme ve değerlendirmede de öğrencilere bilgi, beceri ve tutumlarını sergileyebilecekleri çoklu değerlendirme fırsatları sunulması gerektiğini vurgular.

4.1. DEĞERLENDİRME ARAÇ VE YÖNTEMLERİ

4.1.1. GÖRÜŞME (MÜLÂKAT)

Kursiyerlerle yapılan görüşmeler, kursiyerlerin çalışmaları ve konuları nasıl anladıkları hakkında anlama düzeylerinin daha iyi değerlendirilmesine yardım eder.

Aşağıda bazı örnek görüşme soruları verilmiştir:

• Bilişim teknolojileri formatör öğretmenliğinin görev ve sorumlulukları ile ilgili görüşleriniz nelerdir?

• Bilgisayar donanım bileşenlerini isimleriyle açıklayabilir misiniz?

• Bir ders yazılımını eğitim etkinliğine nasıl entegre edebilirsiniz?

• Bilgisayar ve internet kullanımında uymamız gereken etik kurallar nelerdir?

• Bilişim teknolojileriyle ilgili telif haklarının genel kuralları nelerdir?

(17)

4.1.2. GÖZLEMLER

Çıktılarının görülebildiği bazı alanlarda bu yöntem oldukça önemlidir. Uygulamada hız ve zaman önemlidir. Gözlemler, kursiyerler hakkında doğru ve çabuk bilgiler sağlar.

Öğretim görevlisi kursiyerlerin aşağıdaki aktivitelerini gözlemlemelidir:

• Sınıf içi tartışmalarda ve aktivitelere katılımlarını gözlemleyiniz.

• Grup çalışmalarında ve tartışmalarında katılımlarını gözlemleyiniz.

Aşağıdaki noktalar ise öğretim görevlilerine gözlem yapmada kolaylık sağlayacaktır.

• Ölçütleri koyarken bütün kursiyerler için aynı standartları kullanınız.

• Her kursiyeri birkaç kez gözlemleyiniz.

• Her kursiyeri değişik özellikler, beceriler ve davranışlara göre değerlendiriniz.

4.1.3. KURSİYER ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO)

Kursiyer ürün dosyası, kursiyerlerin derslerde yaptıkları bir ya da birkaç alandaki çalışmalarını, harcadığı çabayı, gelişim sürecini gösteren çalışmaların tamamıdır. Sınıf içi etkinlikler sonunda hazırlanan ürünlerin kursiyer tarafından bir araya getirilmesiyle oluşan kursiyer ürün dosyası, aynı zamanda hem öğretim görevlisi hem de kursiyer için bir değerlendirme aracıdır.

4.1.3.1. KURSİYER ÜRÜN DOSYASI NELERİ İÇERMELİDİR?

Kursiyerlerin kurs süresi boyunca hazırladıkları aşağıdaki çalışmalar, her kursiyerin ürün dosyasında, CD/DVD-ROM ortamında bulunmalıdır.

• Bilişim teknolojisi formatör öğretmenlerinin görevleri ve sorumlulukları ile ilgili kursiyerin önerilerini içeren metin,

• Kelime işlemci yazılımı ile hazırlanan doküman. (Zümre toplantı tutanağı, öğrenci sınav kâğıdı, vb.)

(18)

• Elektronik hesap tablo yazılımı ile hazırlanan doküman, (öğrenci not ortalaması, not grafiği, vb.)

• Veri tabanı yazılımı ile hazırlanan veri tabanı dosyası, (öğrenci kimlik bilgileri veri tabanı, vb.)

• Sunu hazırlama yazılımıyla hazırlanmış sunu örnekleri, (Ders konularının öğretimiyle ilgili hazırlanan sunu, okul tanıtımı sunusu, vb.)

• Resim/Fotoğraf işleme yazılımı ile optimize edilmiş bir resim ya da fotoğraf dosyası, (Dijital kameradan çekilmiş bir fotoğrafın web sayfaları ya da sunum yazılımı için optimize edilmiş hâli, vb.)

• Grafik / Animasyon hazırlama yazılımı ile hazırlanmış grafik ve animasyon dosyası, (Okulun amblemi, ders konularıyla ilgili bir animasyon, vb.)

• Video / ses işleme yazılımı ile hazırlanmış web sayfalarında yayımlanmaya uygun film dosyaları ya da ses dosyaları,

• Masaüstü yayıncılık yazılımı ile hazırlanan çalışmalar, (Okul tanıtım broşürü, vb.)

• Web sayfası hazırlama yazılımıyla kursiyerlerin kendi ders alanlarıyla ilgili hazırladıkları eğitici web sayfaları,

• Kursiyerlerin BT araçlarını kullanarak yapılandırmacı yaklaşıma uygun tasarladıkları proje örnekleri,

• Kursiyerlerin ders yazılımı değerlendirme kriterlerini kullanarak değerlendirdikleri bir ders yazılımı değerlendirme sonuç raporu,

• Kursiyerlerin video konferans, e-posta ve eğitsel içerikli web sayfalarını aktivitelere entegre ettikleri bir öğrenim aktivitesi örneği,

Kursiyerlerin değerlendirilmesinde Ek 1 ve Ek 2’de verilen değerlendirme formları kullanılarak her bir kursiyer değerlendirilecektir. Kursiyerler tarafından hazırlanan ürünler CD/DVD ortamına kayıt edilecek ve CD/DVD üzerine kursiyerlerin kimlik ( Kimlik No, Adı soyadı) ve görev bilgisi ( Branşı, Okul adı ve adresi) yazılarak İl Millî Eğitim Müdürlüğünde ilgili birim tarafından muhafaza edilecektir.

(19)

5.1. I. ÖĞRENME ALANI: BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ FORMATÖR ÖĞRETMENLERİNİN GÖREVLERİ

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenlerinin

Görevleri:

1. Bilişim teknolojileri formatör öğretmenlerinin görev ve sorumluluklarını açıklar.

2. Bilişim teknolojileri formatör öğretmenliği kariyer basamaklarını tanımlar.

3. Bilişim teknolojileri formatör öğretmenlerinin sahip olması gereken bilgi, beceri ve tutumları açıklar.

Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenliği ile İlgili Yönergeleri İnceleyelim:

Öğretim görevlisi, kursiyerlere formatör öğretmenlikle ilgili önceden yayınlanmış yönetmeliklerin, yönergelerin, vb.

fotokopilerini dağıtır. Kursiyerlerden bunları okumaları ve anlamadıkları yerleri sormalarını ister. Kursiyerler ve öğretim görevlisi arasındaki soru cevaplarla formatör öğretmenlik yönergeleri tartışılır.

Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenliği Kariyer Basamaklarını öğrenelim:

Derse, deneyimli çeşitli formatör öğretmenler (Eğitici Formatör, Okul Koordinatörü, İlçe Koordinatörü, İl Koordinatörü) davet edilir. Kursiyerler onlara sorular sorarak yaptıkları işleri ve görevleri arasındaki farklılıkları öğrenir.

Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenleri’nin bilgi, beceri ve tutumları nasıl olması gerektiğini tartışalım.

Kursiyerler, Bilişim Teknolojisi Formatör öğretmenlerde olması gereken bilgi, beceri ve tutumlarla ilgili görüşlerini bir kâğıda yazarak, görüşlerini diğer arkadaşları ve öğretim görevlisiyle paylaşır. Sınıf ortamında yapılan bir tartışma sonunda bilgi, beceri ve tutumlar hakkında ortak bir karara varılır.

Öğretim görevlisi aşağıda belirtilen konu başlıklarını etkinlikler boyunca vurgular.

•Bilişim teknolojileri formatör öğretmenliğinin tanımı

•Bilişim teknolojileri formatör öğretmenleri yönetmeliği

•Bilişim teknolojileri formatör öğretmenliği kariyer basamakları:

o Eğitici bilgisayar formatörü

o Bilgisayar formatörü

•Bilişim teknolojileri formatör öğretmenliği yönetim basamakları:

o İl koordinatörü o İlçe koordinatörü o Okul koordinatörü

•Bilişim teknolojileri formatör öğretmenlerin sahip olması gereken bilgi, beceri ve tutumlar

(20)

5.2. II. ÖĞRENME ALANI: TEMEL BİLGİSAYAR BİLGİSİ

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Bilgisayarın Tanımı:

1. Bilgisayarı tanımlar.

2. Bilgisayarın temel çalışma prensiplerini açıklar.

3. Günlük yaşamda bilgisayarın kullanım alanlarını ve uygulamalarını açıklar.

4. Bilgisayar donanımının ana parçalarının işlevlerini açıklar.

5. Yazılım ve çeşitlerini açıklar.

6. Bilgisayar kullanırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini açıklar.

7. Bakım, onarım, arıza ve tanı konusunda bilgilenir ve çözümler üretir.

Bilgisayarın kullanım alanlarını öğrenelim:

Öğretim görevlisi, kursiyerlerden, günlük hayatta ve eğitimde bilgisayarın nerelerde kullanıldığı ile ilgili örnekler vermelerini ister. Kursiyerler hazırladıkları örnekleri kâğıtlara yazarak öğretim görevlisine verir. Öğretim görevlisi en iyi örneği veren kursiyerin sınıfta örnekleri diğer arkadaşlarına anlatmasını ister.

Bilgisayar donanımını öğrenelim:

Öğretim görevlisi sınıfta bir bilgisayarı parça parça sökerek kursiyerlere her parçayı gösterir ve söktüğü her parçanın özelliklerini açıklar. Kursiyerlerden 5–6 kişilik gruplar olması istenir ve her bir gruba bir bilgisayar verilir.

Kursiyerler grup

hâlinde çalışarak bilgisayarları parça parça söker ve her bir parçanın görevlerini tartışırlar. Etkinlik sonunda sökülen parçalar yerlerine takılır, hatalı donanımın takılması sonucunda ortaya çıkan sonuçlar tartışılarak değerlendirilir.

Yazılım ve çeşitlerini öğrenelim:

Sistem yazılımları, uygulama yazılımları (paket programlar), programlama dilleri ile ilgili beyin fırtınası yapılır. Tartışma sonunda kursiyerlerle beraber sistem ve uygulama yazılımlarının anlamları ile ilgili kararlar alınır.

Bilgisayar kullanırken dikkat edilmesi gerekenleri öğrenelim:

Bilgisayar virüslerinin özellikleri ve virüslere karşı alınması gereken önlemlerle ilgili soru-cevap uygulaması yaptırır.

• Bilgisayarın tarihçesi ve kullanım alanları

• Bilgisayarın tanımı ve çalışması

o Donanım

İç donanım

Dış donanım o Yazılım

İşletim sistemleri

Uygulama yazılımları

• Bilgisayar kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar:

o Bilgisayarın sağlıklı kullanımı

o Bilgisayarın güvenli kullanımı

o Virüsler ve çeşitleri o Anti virüs programları

(21)

5.3. III. ÖĞRENME ALANI: İŞLETİM SİSTEMLERİ

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR İşletim Sistemi:

1. Bilgisayarın “BIOS Setup” ayarlarını yapar.

2. Dosya sistemine göre harddiski yapılandırır.

3. İşletim sistemlerinin özelliklerini ve işlevlerini açıklar.

4. İşletim sistemini bilgisayara yükler.

5. İşletim sistemine donanım bileşenleri ve çevre birimlerini tanıtır.

6. Gerekli uygulama yazılımlarını kurar ve çalıştırır.

7. Antivirüs ve firewall programlarını kurar, ayarlarını yapar.

8. Sistemin yedeğini (imajını) alır.

9. Sistem koruma programlarını ve koruma kartlarını kurarak sistemi korumaya alır.

10. Masaüstü bileşenlerini tanımlar ve işlemlerini gerçekleştirir.

11. Pencere özelliklerini kullanır.

12. Dosya ve sürücüleri yönetir.

13. Denetim masası elemanlarını kullanır.

14. Ağ kablolama işlemini yapar.

15. Ağ ayarlarını yapar ve ağda diğer bilgisayarlarla yazıcı ve dosya paylaşımını sağlar.

16. ADSL modem ayarlarını yapar.

BIOS ayarlarını yapalım:

Öğretim görevlisi, BIOS’ta açılış (boot) sırasının önemini belirtir ve sıralama uygulaması yaptırır.

Harddiski yapılandıralım:

Öğretim görevlisi, kursiyerleri gruplara ayırır ve her bir gruba harddiski yapılandırma görevi verir. (Her grup harddiski farklı sayıda bölüme ayırır.)

İşletim sistemini bilgisayara kuralım:

Öğretim görevlisi bilgisayar laboratuarında bulunan her bilgisayar için birer set işletim sistemi CD’lerini kursiyerlere dağıtır. Kursiyerler her bir bilgisayarın başına eşit sayıda gruplar oluşacak biçimde oturur. Öğretim görevlisi işletim sisteminin kurulumunu aşama aşama kursiyerlere gösterir ve kursiyerlerden bu kurulum aşamalarını kendi bilgisayarlarında yapmalarını ister.

İşletim sisteminin donanım ayarlarını yapalım:

Öğretim görevlisi bilgisayarlara kurulan işletim sisteminin donanım ayarlarının (yazıcı, ekran kartı, Ethernet kartı, modem, vb.) yapılışını sınıfta gösterir ve kursiyerlerden kendi başlarına yapmalarını ister. Kursiyerler donanım ayarlarını yaparken karşılaştıkları problemler hakkında öğretim görevlisinden destek alırlar.

Sistem yedeğini (imajını) alalım:

Sistem yedeğini almak için kullanılacak programlar kursiyerlere dağıtılır ve bilgisayarlarına kurmaları istenir.

Öğretim görevlisi kendi bilgisayarının imajını alır ve kursiyerlere gösterir. Kursiyerlerin kendi bilgisayarlarının imajını almalarını ister.

• En çok kullanılan BIOS özellikleri

• Harddisk’i yapılandırma

• İşletim sistemini ve sürücülerini yükleme

• Gerekli uygulama ve güvenlik yazılımlarını kurma

• Sistemin yedeğini (imajını) alma ve geri yükleme

• Dosya yönetimi

• Disk biçimlendirme

• Dizin oluşturma

• Dosya ve dizinleri listeleme, kopyalama, taşıma, silme, arama

• Denetim masası elemanları

• Ağ bağlantısının yapılması ve paylaşım

• Program ekleme ve kaldırma

• Kullanıcı hesapları oluşturma

• Sistem özelliklerini yönetme

(22)

İşletim sisteminin dosya ve dizin yapısının kullanalım:

Öğretim Görevlisi işletim sisteminde dosya ve klasör oluşturulması, kopyalanması, silinmesi, vb. işlemleri kursiyerlere gösterir. Kursiyerlerden aynı işlemleri farklı klasörler ve dosyalar üzerinde yapmalarını ister. Kursiyerler dosya ve klasörler üzerinde çalışırken onlara yardımcı olur.

Kursiyerler kendileri için eğitim boyunca oluşturacakları materyalleri saklayacakları birer klasör oluştururlar.

Ağ kablolarını oluşturalım

Öğretim görevlisi kursiyerlerden CAT 5 – CAT 6 kablo ve ağ pensesi yardımı ile kablo standart bağlantılarından T568A- T568B standart bağlantı örneklerini uygulamalarını ister.

Cross bağlantı ve düz bağlantı örneklerini kursiyerlere yaptırır.

ADSL modemin kurulum (setup) ayarlarını yapalım:

Öğretim görevlisi kursiyerlere ADSL modemin setup ayarlarına girmelerini söyler. Kullanıcı adı ve şifre kaydını yaptırır. DNS ayarlarını yaptırır. ADSL modemi fabrika ön ayarlarına (default) getirmelerini ister.

• Ağ bağlantısı için gerekli ağ pensesi, swich, kablo ve konektör temin etme

• Kabloyu standart şekliyle konektöre çakma

(23)

5.4. IV. ÖĞRENME ALANI: KELİME İŞLEMCİ YAZILIMI

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Kelime İşlemci Yazılımı:

1. Kelime işlemci yazılımını kurar ve çalıştırır.

2. Kelime işlemcilerin meslekî alanda sağladığı kolaylıkları ve avantajları bilir.

3. Kelime işlemci yazılımındaki tüm menülerin işlevlerini bilir.

4. Metni biçimleyebilir.

5. Metne tablo ekler ve tabloyu düzenler.

6. Görünüm özelliklerini değiştirebilir.

7. Metne resimler, nesneler, görsel ögeler ekleyebilir.

8. Kelime işlemci yazılımını kullanarak okunabilir ve görsel nitelikte kapsamlı dokümanlar hazırlar.

9. Denklem düzenleyiciyi kullanarak matematiksel ifadeleri dokümana ekleyebilir.

10. Hazırlanan dokümanı bir klasöre kaydedebilir.

11. Bir şablon oluşturabilir.

12. Dokümanı değişik formatlarda kaydedebilir.

13. Kayıt seçeneklerini kullanarak parola korumalı kayıt yapabilir.

14. Hazırlanan dokümanı son hâli ile izler ve yazıcıdan çıktısını alır.

Kelime işlemci yazılımını kuralım:

Öğretim görevlisi kelime işlemci yazılımının kurulum CD’lerini kursiyerlere dağıtır ve bilgisayarlarına kurmalarını ister. Gerektiğinde kursiyerlere yardımcı olur.

Sınıf oturma planı şablonu hazırlayalım:

Kursiyerler gruplar hâlinde tablo menüsü özellikleri kullanılarak resimli sınıf içi oturma planı şablonu hazırlarlar.

Zümre toplantısı tutanağı yazalım:

Kursiyerler, kendi alanlarıyla ilgili zümre toplantı tutanaklarını grup hâlinde çalışarak, birbirleriyle yardımlaşarak kelime işlemci programını kullanarak hazırlar.

Takıldıkları konularda öğretim görevlisinden yardım alırlar.

Bir sınav kâğıdı hazırlayalım:

Kursiyerler kendi başlarına ders alanlarıyla ilgili bir sınav kâğıdını (test ya da klasik) kelime işlemci yazılımını kullanarak hazırlarlar. Sınav kâğıdında altbilgi ve üst bilgi bölümlerini kullanarak bilgi girer. Sınav kâğıdının değerlendirilmesi için bir cevap anahtarı hazırlarlar.

Adres-mektup birleştirme işlemi yapalım:

Kursiyerler öncelikle tablo oluşturur. Adres-mektup-zarf ve etiket birleştirme özelliğini kullanarak kursa katılan bütün kursiyerlerin bilgileri ile yazıcıdan çıktı alırlar.

• Kelime işlemci yazılımında doküman hazırlama

• Metnin biçimlendirilmesi

• Metne sayfa numarası, alt ve üst bilgi, simge, tarih ve saat eklenmesi

• Resim, çizim ve nesne eklenmesi

• Tablo oluşturma

• Dokümanın kaydedilmesi

• Şablon oluşturma

• Yazıcıdan çıktı alma

(24)

5.5.V. ÖĞRENME ALANI: ELEKTRONİK HESAP TABLOSU YAZILIMI

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Elektronik Hesap Tablosu Yazılımı:

1. Elektronik hesap tablosu yazılımını kurar ve çalıştırır.

2. Elektronik hesap tablosu yazılımlarının özelliklerini ve kullanım alanlarını bilir.

3. Çalışma kitabı, sayfa, satır, sütun, hücre vb. kavramları ve sınırlamaları bilir.

4. Hesap tablosu yazılımı menülerinin işlevlerini bilir.

5. Veri tiplerini bilir, dönüştürebilir ve hücrelere veri girişi yapar.

6. Aritmetiksel ve mantıksal işlemlerde öncelik sırasını belirtir.

7. Formül oluşturur ve hazır fonksiyonları kullanır.

8. Tablolardaki verileri kullanarak grafikler oluşturur.

9. Tablo ve grafikleri biçimlendirir.

10. Veri sıralama ve otomatik süzme işlemlerini yapar.

11. Özet tablo hazırlar.

12. Hazırlanan tabloyu ya da grafiği bir klasöre kaydedebilir ve çıktısını yazıcıdan alır.

13. Dokümanı değişik formatlarda kaydedebilir.

14. Tablodan başka bir dosyaya veri gönderebilir ve dosyadan veri alabilir.

15. Kayıt seçeneklerini kullanarak parola korumalı kayıt yapabilir.

Öğrenci not ortalamalarını hesaplayalım:

Kursiyerler kendi ders verdikleri bir sınıfta bulunan öğrenciler için not ortalaması hesaplama tablosu oluşturur.

Bu tabloda öğrenci isimleri, 1. sınav, 2. sınav, 3. sınav, sözlü, kanaat notu ve ortalama not bölümleri olur. Veri süzme ve sıralama işlemlerini uygulayarak veri sıralamasını yaparlar.

Kursiyerler hazırladıkları tabloların kenar çizgilerini vb.

görsel ögelerini ayarlarlar. Hazırladıkları tabloların formunu oluşturarak yazıcıdan çıktılarını alırlar.

Grafik oluşturalım:

Her kursiyer kendi ders konusuyla ilgili grafiği çıkartılabilecek bir konuda tablo hazırlar ve sütun, pasta vb.

grafiği oluşturur. Örneğin, Sosyal Bilgiler dersi için ülke isimleri ve yüzölçümleri tablosu oluşturularak, sütun grafiği çizilebilir. Fen ve Teknoloji dersi için fasulye yetiştirme deneyinde fasulyenin günlük büyüme miktarı ile ilgili bir tablo oluşturularak, grafik çizdirilebilir.

Tablodan veri çağıralım:

Kursiyerler öğrenci devam-devamsızlık tablosunu oluştururlar. Başka bir dosya veya sayfada tablo oluştururlar.

Bu tabloda önceki sayfada oluşturulan veriler çağrılır.

• Tablolarla çalışma

• Veri tipleri ve veri girişi

• İşlemlerde öncelik

• Formül oluşturma

• Hazır fonksiyonlar

• Grafik işlemleri

• Veri sıralama ve süzme

• Tabloların kaydedilmesi

(25)

5.6. VI. ÖĞRENME ALANI: VERİ TABANI YAZILIMI

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Veri Tabanı Yazılımı:

1. Veri tabanı yazılımını kurar ve çalıştırır.

2. Veri tabanı yazılımlarının özelliklerini ve kullanım alanlarını bilir.

3. Tablo, alan, kayıt gibi kavramları bilir.

4. Veri tabanı yazılımındaki menülerin işlevlerini ve kullanımını bilir.

5. Önceden hazırlanmış bir veri tabanında kayıt arama, değiştirme, silme ve kayıtları sıralama işlemlerini yapar.

6. Tablo hazırlama, veri alanlarının özelliklerini belirtme ve değiştirme işlemlerini yapar.

7. Veri tabanı yazılımını kullanarak kullanışlı bir veri tabanı hazırlar.

8. Tablo işlemlerinden, tablo adlarının değiştirilmesi, tablo silinmesi, tablolar arası ilişki kurma işlemlerini yapar.

9. Sorgu hazırlama işlemi basamaklarından, sorgulamada kullanılacak bilgi alanlarının seçilmesi, sorgulama ifadelerinin oluşturulması, vb. işlemlerini yapar.

10. Sorgu raporu hazırlarken raporda kullanılacak bilgi alanlarını seçer, raporu biçimlendirir ve sorgu raporlarının çıktısını yazıcıdan alır.

11. Veri tabanları arasında veri transferi yapabilir.

Öğrenci kimlik bilgileri veri tabanı oluşturalım:

Öğrencilerin kimlik bilgileri, ikametgâh bilgileri, not bilgileri vb. içeren bir veri tabanı hazırlarlar. Veri tabanına veri girişi için bir form oluştururlar. Veri tabanında öğrencilerin kimlik bilgilerine göre sorgu alanları ve formları oluştururlar. Sorgu alanlarını bir form üzerine yerleştirirler. Sorgu sonuçlarını rapor hâline getirerek yazıcıdan çıktısını alırlar.

Öğretmenlerin kimlik, özlük, hizmet içi eğitim bilgileri, vb. içeren bir veri tabanı oluşturalım:

Öğretmenlerin kimlik, özlük, hizmet içi eğitim vb. bilgileri içeren bir veri tabanı oluştururlar. Bu veri tabanı için veri giriş ve sorgulama formları oluştururlar. Sorgu sonuçlarını rapor hâline getirerek yazıcıdan çıktısını alırlar.

Elektronik Hesap Tablosu yazılımında oluşturulan bir veri tablosunu Veri Tabanı yazılımına aktaralım:

Kursiyerler hesap tablosu yazılımda hazırladıkları öğrenci notları tablosunu öğrenci kimlik bilgileri veri tabanı dosyasına aktarır.

• Veri Tabanı Oluşturma

• Tablo Yaratmak ve Çalışmak

• Tabloları İlişkilendirmek

• Sorgu Hazırlama

• Rapor Hazırlama ve Yazdırma

• Hazır Veri Tabanları ile çalışma

• Kayıt Ekleme, Silme, Değiştirme

• Kayıtları Sıralama

(26)

5.7. VII. ÖĞRENME ALANI: SUNU HAZIRLAMA YAZILIMI

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Sunu Hazırlama Yazılımı:

1. Sunu hazırlama yazılımını kurar ve çalıştırır.

2. Sunu hazırlama tekniklerini bilir.

3. Sunu hazırlama yazılımındaki menülerinin özelliklerini ve işlevlerini bilir.

4. Slaytlar oluşturur ve düzenler.

5. Sunuya metin, resim, ses, video, grafik, tablo, eylem düğmesi ekler.

6. Slayt öğelerine efekt verir.

7. Slaytlar arasında geçişler oluşturur ve slaytları slayt gösterisi görünümünde sunar.

8. Slaytlarda ön izleme yapar, sunuya notlar ekler.

9. Sunu slaytlarının yazıcıdan çıktısını alır.

10. Sunu hazırlama yazılımını kullanarak etkili ve görsel yönden uygun nitelikte sunular hazırlar.

11. Paketle-gönder özelliğini kullanarak sunuyu paketler.

12. Sunuyu webde yayınlanacak formatta kaydeder.

Ders konularının öğretimiyle ilgili bir sunu hazırlayalım:

Kursiyerlerden kendi ders alanları ile ilgili bir üniteyi seçerek, o ünitenin öğretimi amaçlı bir sunu hazırlamaları istenir. Kursiyerler resimler, videolar, sesler ve animasyonlar kullanarak ve bunlara çeşitli efektler ekleyerek sunuları hazırlar. Hazırladıkları sunuyu paketleyerek CD’ye kaydederler.

Okul tanıtımı ile ilgili bir sunu hazırlayalım:

Kursiyerler kendi okullarının tanıtımı ile ilgili, yönetici, öğretmen, öğrenci, hizmetli, okul, sınıf, etkinlik resimlerini vb. içeren bir sunu hazırlarlar.

Sunuyu webde yayınlanabilecek şekilde kaydederler.

Atatürk’ün hayatı sunusunu hazırlayalım:

Atatürk’ün resimlerini, filmlerini, seslerini, hayatını anlatan metinleri kullanarak ve görsel tasarım kurallarına uygun bir şekilde bir araya getirerek sunu hazırlarlar.

Ders konularıyla ilgili soru – cevap aktivitesi sunumu hazırlayalım

Öğretim görevlisi, kursiyerlerden kendi ders öğretim alanlarıyla ilgili en az 10 tane soruyu cevaplarıyla birlikte sunu hâline getirmelerini ister. Kursiyerler birbirleriyle yardımlaşarak bu sunuyu hazırlarlar.

İskelet sisteminin sunusunu hazırlayalım:

Öğretim görevlisi kursiyerlere iskelet sisteminin her bir parçasının resimlerini verir. Kursiyerlerden etkileşimli bir iskelet sistemi tanıtımı yapmasını ister. Kursiyerler birbirleriyle yardımlaşarak bu sunuyu hazırlarlar. Fareyle iskelet parçasının üstüne geldiğinde o parçanın ismi görülür.

• Slaytlarla çalışma

• Slayt ekleme

• Slayt düzenini belirleme

• Tasarım şablonlarını kullanma

• Slaytlara metin, resim, ses, video, grafik, tablo ekleme

• Slayt ögelerine efekt verme

• Eylem düğmelerini kullanma

• Sununun düzenlenmesi ve gösterimi

• Slayt geçişlerini ayarlama

• Sunuya notlar ekleme

• Slayt gösterisini sunma

• Sunuyu web olarak kaydetme ve paketleme

(27)

5.8. VIII. ÖĞRENME ALANI: RESİM/FOTOĞRAF İŞLEME YAZILIMI

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Resim Fotoğraf İşleme Yazılımı:

1. Resim/fotoğraf işleme yazılımını kurar ve çalıştırır.

2. Resim dosya formatlarının (jpeg, tiff, bmp, gif vb.) genel özellikleri ve kullanım yerlerini açıklar.

3. Resim işleme yazılımlarının özelliklerini ve işlevlerini açıklar.

4. Resimlerin özniteliklerini (piksel, dpi, boyut vb.) bilir ve yazılımı kullanarak değiştirebilir.

5. Webde kullanılabilecek resim özniteliklerini ve dosya formatlarını bilir.

6. Masaüstü yayıncılıkta kullanılabilecek resim özniteliklerini ve dosya formatlarını bilir.

7. Araç kutusundaki araçların işlevlerini bilir ve kullanır.

8. Katman mantığını kavrar.

9. Renkleri ayarlar.

10. Filtreleri ve efektleri kullanır.

11. Web sayfalarında kullanılabilecek resimleri, fotoğrafları işler, yeniden düzenler.

12. Yazılımda düzenlediği resimleri ve fotoğrafları

optimize ederek web sayfalarında kullanılabilecek hâle getirir.

13. Düzenlediği fotoğraf ve resimleri diskete ya da hard diske yükler.

Resim dosya formatları arasında dönüştürme yapalım:

Öğretim görevlisi tarayıcıyla bir fotoğrafı bmp formatıyla tarar, daha sonra bu fotoğrafı kursiyerlere dağıtır. Kursiyerler bu fotoğrafı boyutlandırarak webde kullanılabilecek jpeg, gif vb. formatlara ve sunumlarda ve masaüstü yayıncılıkta kullanılabilecek tiff formatına dönüştürür.

Kursiyerler kendi fotoğraflarıyla işlemi tekrarlarlar.

Dijital kamerada çekilmiş bir fotoğrafı web sayfasında ya da sunumda kullanılacak hâle getirelim:

Kursiyerler dijital fotoğraf makinesiyle çektikleri ders ile ilgili ya da öğrencilerle ilgili resimleri Resim/Fotoğraf işleme yazılımındaki optimizasyon araçlarını kullanarak ders sunularında veya web sayfalarında kullanılacak tasarıma getirirler.

Birkaç resmi üst üste getirerek bir web sayfalarında kullanılabilecek bir çalışma yapalım:

Öğretim görevlisi kursiyerlere bir okul resmi, bir Atatürk resmi, bir Türk bayrağı resmi, bir de Türkiye haritası resmi vererek bu resimlerin bir kompozisyon oluşturacak biçimde içinde efektli metinler kullanarak webde kullanılabilecek bir çalışma yapmasını ister. Kursiyerler bu resimleri optimize ederek yayınlanacak hâle getirirler.

• Programın ara yüzünün tanınması

• Araç kutusunun kullanımı

• Katmanlar ile çalışma

• Düzenleme araçları

• Rötuş araçları

• Filtreler

• Resim ve fotoğrafların webde kullanılacak şekilde optimize edilmesi

• Hazırlanan resimlerin değişik formatlarda kaydedilmesi

(28)

5.9. IX. ÖĞRENME ALANI: VEKTÖREL GRAFİK / ANİMASYON HAZIRLAMA YAZILIMI

KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR Vektörel Grafik / Animasyon Hazırlama Yazılımı:

1. Vektörel grafik/animasyon hazırlama yazılımını kurar ve çalıştırır.

2. Grafik / Animasyon hazırlama yazılımlarının özelliklerini ve işlevlerini açıklar.

3. Vektörel grafiklerin özelliklerini bilir.

4. Araç kutusundaki araçların işlevlerini bilir ve kullanır.

5. Katmanlar ve zaman çubuğunu kullanarak animasyonlar oluşturur.

6. Hazırladığı grafik / animasyon, çoklu ortam öğelerini kaydeder.

7. Hazırladığı grafik ve animasyonları optimize ederek web sayfalarında kullanılabilecek hâle getirir.

Okulumuzun amblemini çizelim:

Kursiyerler Grafik / Animasyon hazırlama yazılımını kullanarak kendi okullarının amblemlerini çizerler, web sayfasına ya da sunum yazılımında kullanılacak hâle getirerek, yazıcıdan çıktısını alırlar.

Ders konularıyla ilgili animasyonlar yapalım:

Öğretim görevlisi, kursiyerlerden kendi ders konularıyla ilgili animasyonlar yapmalarını ister. Örneğin Fen ve Teknoloji dersi öğretmeni ayın evreleri ile ilgili bir animasyon, matematik öğretmeni, kümelerle ilgili kesişim, birleşim, kapsam vb. ile ilgili, Fen ve Teknoloji dersi öğretmeni cisimlerin esnek çarpışması ile ilgili, tarih öğretmeni zaman çizelgesi üzerindeki önemli olaylarla ilgili animasyonlar hazırlar. Hazırladıkları animasyonları web sayfasında kullanılacak hâle getirirler.

Web sayfasında kullanılacak bir düğme (buton) yapalım:

Öğretim görevlisi kursiyerlerden, üzerine fareyle gelindiğinde, tıklandığında rengi ve şekli değişen bir düğme (buton) yapmasını ister. Kursiyerler gruplar hâlinde çalışmayı hazırlar.

• Programın ara yüzünün tanınması

• Araç kutusunun kullanımı

• Zaman çubuğu ve katmanlar

• Animasyon oluşturma

• Grafik ve animasyonların kaydedilmesi

• Grafik ve animasyonların webde kullanılacak şekilde optimize edilmesi