TSÜAB TOHUMCULUK SEKTÖRÜNDE ÜNİVERSİTE-KAMU ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ ÇALIŞTAYI

TSÜAB

TOHUMCULUK SEKTÖRÜNDE

ÜNİVERSİTE-KAMU –ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

ÇALIŞTAYI

30 Kasım-1 Aralık 2015/Antalya

Kamil YILMAZ

TAREKS AŞ Genel Müdür Yardımcısı

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

KAPSAM

 Kamu-GHTB Ve Diğer Resmi Kuruluşların Sektördeki Yeri,

 Üniversitenin Rolü

 Özel Sektörün Durumu

 Yapılması Gerekenler

12/4/2015 2

ÜNİVERSİTE-KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

Tohumculuk sektörü

Kamu

Üniversite Özel

Sektör

 Dünyada tohum Sektörünün büyüklüğü; gelişmiş tohum sistemleri ,özel sektörün

üretim gücü , Ar-ge kapasitesi veÜniversitelerin bilimsel çalışmaları ile

değerlendirilmektedir.

 Bir ülkede, Tohum

sektörünün bölgesel ve uluslararası rekabet

gücünün oluşmasında ar- ge ve üretim kapasitesi ile kamunun doğru

tohumculuk politikaları ve tohum sistemleri önemlidir.

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

KAMU-GHTB VE DİĞER RESMİ KURULUŞLAR;

Tohumculuk sektöründe sektördeki paydaşların birçok rolünü yasalar

belirlemiştir. Tohumculuk sektörü ile ilgili çok sayıda yasa GTHB tarafından uygulama konulmuştur. Bu yasalar;Bitki Islahçı Hakları Yasası hariç

Kamu hukuku hükümlerini içermektedir.

 Tohumda kalite standartları,

 Kayıt altına alma ile ilgili teknik ve hukuki prensipler,

 Sektördeki araştırıcı, üretici ve dağıtıcıların yetkilendirilmesi,(Tohum,fide,fidan üretim ,yetiştirici belgesi, ÖSTAK belgesi,Tohum bayilik belgesi vb.)

 Üretim aşamalarında tarla-lab.da teknik denetim ve sertifikasyon hizmetleri,

 Pazarda piyasa denetimi,

 Tohum ticareti ile ilgili ulusal ve uluslararası kurallar ile ilgili hususlar,

12/4/2015 4

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

 Karantina ve Bitki pasaportu Uygulamaları

 Kamudaki Ar-ge çalışmaları,

 Genetik kaynakların toplanması, muhafaza edilmesi ve çoğaltımı,

 Bitki ıslahçı hakları ile ilgili düzenlemeler ve teknik uygulamalar,

 Biyogüvenlik yasası ile ilgili düzenleme ve uygulamalar,

 Sektörün yapılandırılması ile ilgili yasal düzenlemeler,

 Uluslararası tohumculukla ilgili kuruluşlara üyelik ve devamlılığın sağlanması,(FAO,OECD,ISTA,UPOV vb.)

 Özel sektörde yapılanma(Türktob ve alt birliklerin kurulması),

 Desteklemeler(Ar-Ge projeleri-üretim-yatırım-işletme),

KANUNLAR - İKİNCİL MEVZUATLAR

5553 SAYILI TOHUMCULUK YASASI -2006 –on dört yönetmelik

Y Ö N E T L İ K L E R

•

•5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine ait ıslahçı

haklarının korunmasına ilişkin kanun -2004 (üç yönetmelik)

• 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu-2010 (Tohumla ilgili iki yönetmelik-Karantina ve Bitki Pasaportu ve Operatörlerin Kay.altına alınması))

•

Bu kanunlarda öngörüldüğü üzere, Başta “Kayıt altına alma,Tohumluk üretimi sertikasyonu ile ilgili

yönetmelikler,Karantina,Bitki ıslahçı hakları uygulama yönetmeliği olmak üzere tohumculukla ilgili, 19 adet yönetmelik çıkarılmıştır

12/4/2015 6

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

ÜNİVERSİTELER; mevcut durum

 Ziraat fakültelerinde ve tarımla ilgili açılan fakültelerde eğitim ve öğrenci/insan kaynakları yetiştirme faaliyetleri,

 Farklı türlerde çeşit geliştirme çalışmaları,(Bireysel çalışmalar),

 Tohum teknolojileri(tohum kalitesi,depolama,çimlenme vb.

ile lab. çalışmaları,(Bazı üniversiteler)

 Bazı üniversitelerde,Moleküler tekniklerin kullanıldığı çeşit tanımlama, hastalık testleme ile ilgili faaliyetler,

 Bitki ıslahı ve tohumculukla ilgili master ve doktora

çalışmaları,

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

ÖZEL SEKTÖR ;

2000’li yıllara kadar ithal eden,çoğaltan bir özel sektör,Bu yıllardan itibaren

genelde çeşit ve üst kademe tohum ithal eden,(Yem bitkileri ve sebze tohumları hariç)bitki ıslahı,çeşit geliştirme ve tohum kalitesi lab.ve moleküler tekniklerin ıslahta kullanılmasına yönelik lab.alt yapılarının kurulması ,

üretim,proses,yatırıma ağırlık veren güçlü ve ar-ge’nin önemini bilen ,farkında olan bir özel sektör var

.

 Ar-ge ve çeşit geliştirme çalışmaları(tarla bitkileri, sebze, fidan vb.),

 Tohumculuk sektöründe mısır,ayçiçeği,patates,ş.pancarı,sebze ve hububat ve bazı türlerde tamamı veya önemli bir kısmını kapsayan üretim faaliyetleri,

 Tohum işleme ve paketleme kapasitesi ,

 Pazarlama faaliyetleri,

 İthalat ve ihracat faaliyetleri,

 Yeni teknolojilerin transferi,

^{12/4/2015 8}

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

Tohumculuk sektörü

KAMU

ÖZEL SEKTÖR

ŞİRKETLER

MESLEK KURULUŞLARI TÜRKTOB-ALT

BİRLİKLER ÜNİVERSİTE

BEKLENTİLER VE YAPILMASI GEREKENLER

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

mevzuat denetim destekleme

KAMUNUN ETKİNLİK ALANLARI

UYGULANABİLİR-REKABET SAĞLAYAN –GELİŞMEYİ DESTEKLEYEN –KATILICIMCI POLİTİKALAR TOHUMCULUK SEKTÖRÜNÜ GÜÇLENDİRECEKTİR.

12/4/2015 10

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

Kamudan beklentiler?

 Yasaların-ikincil mevzuatların; uygulanabilir, teknik ve haksız rekabeti engelleyen hususları içermeli,

 Dünyadaki tohum endüstrisi ve bilimsel alandaki gelişmeleri takip etmeli,

 Kayıt dışı, merdiven altı tohumculuğun etkin piyasa denetimi ile önlenmeli,

 Üretim maliyeti yüksek, stratejik ve üretimi yetersiz bitki türlerinde etkili ar- ge ve destekleme programlarının uygulanması ,

 Tohumculuk sektörünün yurt içinde ve dışında rekabet gücünün artırılmasına yönelik politikaların belirlenmesi,

 Kamudaki bilgi, teknik alt yapı, arazi, genetik kaynakların-ıslah materyallerinin sektörün kullanımına sunulması ve bunun kurulacak mekanizmalar ile etkin olarak uygulanması,

12/4/2015 11

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

 Mevzuatların oluşturulmasında özel sektör, üniversitelerin katılımının sağlanması,

 Sertifikasyon ve karantina uygulamalarında analiz sürelerinin belirlenmesi, müşterilere duyurulması, hizmet süreçlerinin tanımlanarak analiz işlemlerinin hızlandırılması ,

 İhracat işlemlerinde sektörün desteklenmesi, ihracatın kolaylaştırılması, ihraç yapılan ülkelerde süreci kolaylaştırıcı teknik ve idari tedbirlerin alınması ve teknik engellerin kaldırılmasına yönelik çalışma ve projeler yapılması,

 Sektörün tohumculukla ilgili uluslararası kuruluşlarda etkin temsil edilmesi hususunun ülke politikası haline getirilmesi, politika ve kuralların

oluşturulmasında etkin olunması,

 Tohumculuk yasasında yer alan tohum üretimi, ticareti, sertifikasyonu ile ilgili yetkilerin devredilmesi ile ilgili süreçlerin hızlandırılması,

 Piyasa denetiminde birlik ve alt birliklerden kurulacak yeni sistemlerle yararlanılması önemlidir.

12/4/2015 12

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ ÖZEL SEKTÖR/ BİRLİK-ALT BİRLİKLER-Beklentiler

 Tohumculuk yasası kapsamında yetki devri öngörülen alanlarda;

Tohum sertifikasyonu (Etiketleme,tarla kontrolleri, post kontrol testleri vb.) konularında yetki alınması,

 Dayanıklılık ıslahı, sertifikasyon amaçlı fidan , fide, patates ve diğer bazı türlerde zararlı organizma testlemeleri yapan akredite olmuş «ulusal tohum-fide test lab.»kurulması,

 Alt birlikler bünyesinde(TSÜAB,BİSAB,FÜAB vb.)teknik çalışma guruplarının oluşturulması (bitki gurubu veya çalışma konusu) ve çalışma sisteminin

mevzuatla düzenlenmesi,

 Ar-Ge çalışmalarına daha fazla yatırım yapılması, yapılacak bitki türü

bazında uzun süreli bitki ıslahı eğitim programları kamu-üniversite işbirliği ile gerçekleştirilmesi,

 İhracatın geliştirilmesi-Uluslararası alanda rekabet gücünün artırılması- diğer ülkelerle uyumun sağlanması, teknik engellerin kaldırılması

amacıyla kamu ile birlikte çalışılması ve projeler yapılması,

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

ÖZEL SEKTÖR/ BİRLİK-ALT BİRLİKLER-Beklentiler

 Piyasa denetiminde( kayıt dışı tohum üretimi ve ticaretinin önlenmesi amacıyla) görev alınması, çalışma mekanizmalarının birlikte oluşturulması,

 Alt birlik içinde veya alt birlikler arasında koordinasyonun güçlendirilmesi, üyelerin etik kurallara uymasının sağlanması,

 Tohumculukla ilgili ISF,ESA,APSA gibi uluslararası kuruluşlarda ve ECOSA gibi bölgesel kuruluşlarda daha etkin olunması amacıyla strateji ve politikalar geliştirilmesi,

 Şirketlerin belirli alanlarda işbirliği yapması, ortak projeler uygulaması ve

aynı bitki gurubunda çalışan firmaların ar-ge-lab. alt yapısını ortak kullanma alanında birlikte hareket etmesi ülke tohumculuk sektörünü güçlendirecektir.

TOHUM ŞİRKETİ AR-GE-ÜRETİM-TOHUM İŞLEME-DEPOLAMA- TOH.LAB./SERTİFİKASTON-PAZARLAMA

12/4/2015 14

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

ÜNİVERSİTELER-Beklentiler

 Tohum endüstrisinin ihtiyacı olan temel araştırmalar ,

 Tohum bilimi ve teknolojileri ,(tohum kalitesi, depolama ,tohum kaplama, peletleme, taksonomi vb. )

 Tohum muhafaza yöntemleri ve araştırma projelerinin uygulanması,

 Tohum kalitesi, izolasyon mesafeleri ve zararlı organizmaların teşhisi ve mücadelesi ile ilgili Metot araştırmaları yapılması,

 Gen teknolojileri ve transferi alanında özel sektörün taleplerini karşılanması,

 Farklı bitki türlerinde gen havuzlarının oluşturulması ve özel

sektörle paylaşılması önem taşımaktadır.

ÜNİVERSİTE –KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

 Kamu-üniversite-özel sektör/meslek kuruluşlarının birlikte çalışacağı

mevzuat-denetim-destekleme ile ilgili politikaların belirlenmesi amacıyla ülkesel teknik komitelerin/çalışma guruplarının oluşturulması

sağlanmalıdır.

KAMU

ÜNİVERSİTE

ÖZEL SEKTÖR (BİRLİK-ALT

BİRLİKLER)

MİLLİ

TOHUMCULUK SEKTÖRÜ

12/4/2015 16

Kamil YILMAZ

TAREKS AŞ Genel Müdür Yardımcısı