DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ BÜYÜME BEKLENTİLERİ

(1)

284 Sk. No:2 K:3/312 Folkart Time Ofis 2 Kazım Dirik Mah. Bornova-İzmir Tel : 0 232 464 49 94 - 464 49 95 Fax: 0 232 464 49 20 info@diplomatymm.com.tr

www.diplomatymm.com.tr

BEKLENTİLERİ

2019’un son günlerinde Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan Covid 19 virüsü 2020 yılında tüm dünyayı esir aldı . Elbette küresel ticaretin ve ülke ekonomilerinin pandeminin yıkıcı etkilerinden kaçınması düşünülemezdi. Ekonomik daralma , enflasyondaki dalgalanmalar ve yüksek işsizlik oranlarıyla geçen 2020 yılının ardından dünya ekonomileri , 2021 yılı ile birlikte yaralarını sarmaya çalışacak. Farklı ilaç firmalarının covid 19 virüsüne karşı geliştirmiş olduğu onaylı aşı çalışmaları ve ülke merkez bankalarının pandemiye karşı uyguladıkları para politikalarının birlikte yaratacağı etkinin , ekonomik toparlanmaya öncülük etmesi bekleniyor.

Tüm bu bilgiler ışığında OECD , Dünya Bankası , Birleşmiş Milletler ve IMF gibi kurumlar 2021 ve 2022 yıllarına dair küresel ekonomi beklentilerini yayınladılar.

Dünya ve Türkiye Ekonomisi Büyüme Tahminleri %

2021 2022

Dünya Türkiye Dünya Türkiye

İMF % 5,5 %6,0 % 4,2 %3,5

Dünya Bankası %4,0 %4,5 %3,8 %5,0

Birleşmiş Milletler %4,7 %3,8 %3,4 %4,2

OECD %4,2 %2,9 %3,7 %3,2

İMF’ye göre¹ dünya ekonomisi 2021 yılında %5,5, 2020 yılında ise %4,2 oranında büyüyecek. Her ne kadar farklı firmaların aşı çalışmaları onaylanmış olsa da, IMF virüsün yayılma hızının düşmemesi ve mutasyonlu virüs konusundaki bilinmezliğin piyasaları tedirgin ettiğini düşünüyor. Yine aynı çalışmada ülke ekonomilerindeki iyileşmenin en büyük belirleyicisinin, ülkelerin sahip olduğu sağlık bütçesi ve organizasyon becerisi olduğu vurgulanıyor. Toparlanmanın bir başka itici gücü olarak ise, pandemiden en çok etkilenen yoğun temaslı iş kollarında çalışan kadınlar, gençler, yoksullar ve kayıt dışı çalışan göçmenlerin 2021 yılı ile birlikte yeniden iş gücüne katılacak olması olarak gösteriliyor.

2021’e düşük gelirli birçok gelişmekte olan ülke, pandemi ile birlikte yüksek borç oranıyla girdi. Raporda özellikle G20 ülkelerinin, bu düşük gelirli ülke ekonomilerinin yüksek borçlarını yönetebilmeleri için, işbirliği içerisinde yakın bir şekilde çalışılması gerekliliğinin önemi vurgulanmaktadır. IMF 2021 ile birlikte küresel ekonomide güçlü bir toparlanma beklese de, ekonomik aktivitelerin salgın öncesi seviyesine dönmesinin 2022 sonunu bulabileceğini belirtiyor.

1 https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2021/01/26/2021-world-economic-outlook-update

(2)

İMF Dünya Büyüme Tahminleri

% Tahmin Projeksiyon

2020 2021 2022

Dünya Hasıla Büyüme –3.5 5,5 4,2

Gelişmiş Ekonomiler –4,9 4,3 3,1

ABD -3,4 5,1 2,5

Almanya -5,4 3,5 3,1

Fransa -9,0 5,5 4,1

Japonya -5,1 3,1 2,4

İngiltere -10 4,5 5,0

Yeni Piyasa ve Gelişmekte olan Ekonomiler -2,4 6,3 5,0

Rusya -3,6 3,0 3,9

Çin 2,3 8,1 5,6

Ortadoğu Ve Merkez Asya -3,2 3,0 4,2

Dünya Ticaret Hacmi -9,6 8,1 6,3

Gelişmiş Ekonomiler -10,1 7,5 6,1

Yeni Piyasa ve Gelişmekte olan Ekonomiler -8,9 9,2 6,7

Emtia Fiyatları (U.S. dollars)

Petrol -32,7 21,2 -2,4

Petrol Dışı Mal ve Hizmetler 6,7 12,8 -1,5

Tüketici Fiyatları

Gelişmiş Ekonomiler 0,7 1,3 1,5

Yeni Piyasalar ve Gelişmekte olan Ekonomiler

5,0 4,2 4,2

Londra Interbank Faiz

ABD Doları (6 ay) 0,7 0,3 0,4

Euro (3 ay) -0,4 -0,5 -0,6

JaponYen (6 ay) 0,0 -0,1 -0,1

Dünya Bankası’nın tahminlerine göre2 2021 yılında dünya ekonomisindeki büyüme

%5,5 oranında, 2022 yılında ise %4,2 oranında gerçekleşecek. Dünya Bankası raporunda aşılamanın başlamış olmasının piyasalara getirmiş olduğu pozitif havaya vurgu yapmasına rağmen, pandeminin yatırım ve insan sermayesine vermiş olduğu zararın telafisinin zaman alacağı belirtiliyor. Kurum ekonomik toparlanmanın anahtarı olarak ise, yüksek borç oranları ile başa çıkabilecek yeni mali planlama, küresel işbirliği vizyonu, yeşil ekonomiye daha büyük çaplı yatırımları gösteriyor.

Raporda Türkiye ekonomisine ilişkin büyüme beklentisi 2021 için %4,5, 2022 yılı için ise %5 olarak açıklanmıştır. Gelişmiş ülkeler için ise önceki raporların aksine ekonomik daralmanın beklenenin altında olacağı, 2021 yılında %4,3, 2022 yılında %3,1’lik bir büyüme gerçekleşeceğini tahmin etmiştir. Pandemiyle birlikte gerçekleşen yüksek işsizlik oranlarına vurgu yapan Dünya Bankası, kısıtlamaların dünya çapında 2.7 milyar çalışanı etkilediğini belirtmiştir, ki bu sayı tüm dünyadaki çalışan sayısının %81’ine isabet ediyor. 2020 ortasında

2 https://www.worldbank.org/en/publication/global-economic-prospects

(3)

Brezilya gibi ülkelerde %13 gibi rekor rakamlara yükselmiş durumda .

Yine dünya çapındaki muazzam teşvik paketleri ve harcama planları sayesinde finansal piyasalar likidite sıkıntısı çekmediler. Örneğin Amerika Birleşik Devletler’inde para arzının %23,2’lik bir artış gösterdiği bir dönemde, konut dışı yatırım oranı %7,8’lik düşüş gösterdi. Bu oran bize para arzının büyük ölçüde finansal varlıkların satın alınmasına harcandığını gösteriyor. Dünya Bankası parasal genişleme politikasının tetiklediğini düşündüğü finansal piyasalardaki balonların, pandemi sonrası, piyasaları tehdit edebileceği konusunda tereddütlerini ortaya koyuyor.

DÜNYA BANKASI BÜYÜME TAHMİNLERİ

Reel GSYİH %

Estimates Projections

2019 2020 2021 2022

Dünya 2,3 -4,3 4,0 3,8

Gelişmiş Ekonomiler 1,6 -5,4 3,3 3,5

ABD 2,2 -3,6 3,5 3,3

Euro Bölgesi 1,3 -7,4 3,6 4,0

Japonya 0,3 -5,3 2,5 2,3

Yeni Piyasa ve Gelişmekte olan Ekonomiler

3,6 -2,6 5,0 4,2

Diğer Gelişmekte Olan Ülkeler 4,8 -1,3 6,1 4,8 Doğu Asya ve Pasifik Bölgesi 5,8 0,9 7,4 5,2

Çin 6,1 2,0 7,9 5,2

Avrupa ve Orta Asya 2,3 -2,9 3,3 3,9

Rusya 1,3 -4,0 2,6 3,0

Türkiye 0,9 0,5 4,5 5,0

Latin Amerika ve Karayipler 1,0 -6,9 3,7 2,8

Arjantin -2,1 -10,6 4,9 1,9

Ortadoğu ve Kuzey Afrika 0,1 -5,0 2,1 3,1

Saudi Arabistan 0,3 -5,4 2,0 2,2

İran -6,8 -3,7 1,5 1,7

Güney Asya 4,4 -6,7 3,3 3,8

Hindistan 4,2 -9,6 5,4 5,2

Dünya Ticaret Hacmi 1,1 -9,5 5,0 5,1

Emtia Fiyatları

Petrol -10,2 -33,7 8,1 13,6

Enerji Dışı Emtia fiyat İndeksi -4,2 2,2 2,4 1,3 Birleşmiş Milletler Dünya Ekonomik Durum ve Beklenti Raporu WESP’e göre3 ; 2020 yılında başlayıp dünyayı etkisi altına alan covid 19 salgını, rapor tarihi itibariyle dünya çapında yaklaşık 90 milyon kişiye bulaşıp, 2 milyon kişinin ölmesine yol açtı. Pandeminin yol açtığı panik ve belirsizlik Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Ekonomilerini derinden etkiledi.

Ticaret ve turizm aktiviteleri daha önce eşi benzeri görülmemiş şekilde daraldı, bu sektörlerde çalışan milyonlarca insanın işini kaybetti. Birleşmiş Milletler raporunda, yavaş ve dikkatli bir

3 https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/WESP2021_FullReport.pdf

(4)

şekilde gerçekleşmesi gereken toparlanmanın 2030 yılına kadar etkilerini hissettireceği söyleniyor.

2009 krizinde %1,7 daralan dünya ekonomisi, 2020 yılında %4,3 daraldı. Tek başına pandeminin etkisini göstermesi açısından önemli bir gösterge. Birleşmiş Milletler Raporu, diğer kurumlar gibi hane halkı borçluluğuna vurgu yapıyor. Salgının insani ve ekonomik sonuçlarını hafifletmeyi amaçlayan Merkez Bankaları, parasal genişleme stratejileri ile birlikte, 5.7 Trilyon Doları Likit varlıklar olmak üzere toplamda 12.7 Trilyon dolarlık destek paketleri hayata geçirildi. Toplam brüt çıktının %15’ini temsil eden bu tutar, 2.Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük oransal yükseliş. Birleşmiş Milletler, bu önlemlerin yalnızca günü kurtarma amacı taşıdığı, bu teşvik paketlerinin yapısal reformlarla desteklenmediği sürece, özellikle finansal piyasalarda bölgesel balonlar yaratma riski konusunda ülkeleri uyarıyor.

Raporda Türkiye’nin sınırlarını yabancı turistler için erken açmasına rağmen, 2020 yılında 2019 yılına göre turizm gelirinde %71’lik çok çarpıcı bir düşüş yaşadığı vurgulanıyor.

Bu düşüşün Türk lirasındaki değersizleşme ile birlikte yüksek enflasyona sonuç açtığı ve hane halkı alım gücünde önemli bir düşüş yaratmasının Türk ekonomisinin kırılganlığına katkı sağladığı belirtiliyor.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KÜRESEL BÜYÜME BEKLENTİSİ

% 2019 2020 2021

Tahmin

2022 Tahmin

Dünya 2,5 -4,3 4,7 3,4

Gelişmiş ekonomiler 1,7 -5,6 4,0 2,5

ABD 2,2 -3,9 3,4 2,7

Japonya 0,7 -5,4 3,0 1,8

Rusya 1,3 -4,0 3,0 2,4

Avrupa Birliği 1,5 -7,4 4,8 2,7

Diğer Gelimiş Ekonomiler

1,6 -4,9 3,6 2,4

Çin 6,2 2,4 7,2 5,8

Dünya Ticareti 1,0 -7,6 6,9 3,7

OECD’nin ‘’Aralık ayı Geçici Dönem Raporu’’nda 4, covid 19 virüsüne karşı aşılamanın başlaması ile birlikte ekonomi ve sağlık alanındaki belirsizliklerin azaldığı, pandeminin küresel ticaret üzerindeki baskısının bir miktar azaldığı vurgulanıyor. Hizmet sektöründe kısıtlamalardan kaynaklı kaybın sürmesine rağmen, merkez bankalarının ve hükümetlerin hayata geçirdiği teşvik paketleri sayesinde birçok sektörün pandemi öncesi

4 https://www.oecd-ilibrary.org/economics/oecd-economic-outlook/volume-2020/issue-2_39a88ab1-en

(5)

toparlanma süreci, Çin’in liderliğinde 2 yıllık bir süreç alacak. Raporda ABD için, 2021 yılında ülke ekonomisinin büyüme tahmini %4’ten , %3,2’ye düşürülerek revize edildi.

Aynı raporda Türkiye’nin, 2021 yılında %2,9, 2022 yılında %3,2 büyüyeceği tahmin ediliyor. Ülkedeki işsizlik oranının, pandemi şartlarında beklenildiği gibi yükseliş gösterdiği vurgulanırken, cari açıktaki artış, yüksek risk primi ve döviz kurundaki yükselişin Türkiye ekonomisinin önündeki en önemli zorluklar olduğu belirtiliyor. Raporda yakın tarihli istikrar odaklı ekonomi politika önlemleri, yabancı yatırımcının ilgisini ve uluslararası duyarlılığı arttırıp toparlanmayı destekleyebilir görüşü yer alıyor.

OECD BÜYÜME TAHMİNLERİ

Reel GSYİH %

2019 2020 2021 2022

Dünya 2,9 -4,5 4,2 3,7

Avustralya 1,7 -3,8 3,2 3,1

Kanada 1,6 -5,4 3,5 2,0

Euro Bölgesi 1,2 -7,5 3,3 3,3

Almanya 0,6 -5,5 2,8 3,3

Fransa 1.5 -9,1 6,0 3,3

Italya 0,2 -9,1 4,3 3,2

Japonya 0,2 -5,3 2,3 1,5

Korea 2,0 -1,1 2,8 3,4

İngiltere 1,3 -11,2 4,2 4,1

ABD 2,2 -3,7 3,2 3,5

Arjantin -2,1 -12,9 3,7 4,6

Brezilya 1,1 -6,0 2,6 2,2

Çin 6,1 1,8 8,0 4,9

Hindistan 4,2 -9,9 7,9 4,8

Endonezya 5,0 -2,4 4,0 5,1

Meksika -0,3 -9,2 3,6 3,4

İsrail 3,4 -4,2 4,2 2,3

Güney Afrika 0,2 -8,1 3,1 2,5

Türkiye 0,9 -1,3 2,9 3,2

Uğur Kaan Bora Denetçi Yardımcısı

Ecovis Diplomat Denetim ve Ymm Aş.