Ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği. Dr. Rana GÜVEN, MSc., PhD. Genel Md. Yrd , Nevşehir

Dr. Rana GÜVEN, MSc., PhD.

Genel Md. Yrd.

13.10.2015, Nevşehir

Ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği

• Rakamlarla İSG

• İSGGM Çalışmaları

• Sorunlar

• Hedefler

İÇERİK

Rakamlarla İSG

Türkiye - SGK İstatistikleri (2013)

 İşyeri sayısı – 1.611.292

 İşçi sayısı – 12.484.113

 İşyerlerinin %99.8’i KOBİ (1-250 işçi)’dir.

 İşçilerin %83,5’i KOBİ’lerde çalışmaktadır.

 İş kazalarının %62,9’u KOBİ’lerde olmaktadır.

 İş kazası sayısı – 191.389

 Meslek hastalığı sayısı – 371

 Ölümlü iş kazası ve MH sayısı – 1360

Ülkemizde Her Gün

•524 - İş Kazası

•4 - İş kazası sonucu hayatını kaybeden

•5 - Sürekli iş göremez hale gelen

İş Kazası Oranlarının Dağılımı /100.000 İşçi

0 2000 4000 6000 8000 10000

12000 ₉₉₆₆

9383

10965

10017

7239

5676

4522

2112

1425 1070

627

1533

Kaynak: SGK İstatistikleri

Sürekli İş Göremez Olan İşçi Sayılarının Dağılımı / 100.000

0 50 100 150 200 250 300

1961 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013

271

113

169 155

117 105 94

72

35

24 21

14

Kaynak: SGK İstatistikleri

Ölümlü İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Sayısının Dağılımı / 100000 işçi

0 10 20 30 40 50 60 70

1961 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013

63

30

39

59 60

41 45

22 22

16 14,5

10,9

Kaynak: SGK İstatistikleri

0 2 4 6 8 10 12 14

0 5 10 15 20 25 30

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

İşçi sayıları (milyon)

Yüzbin işçide ölümlü iş kazası oranı

Yüzbin işçide ölümlü iş kazası oranı İşçi sayıları

Kaynak: 1995-2013 SGK İstatistik Yıllıkları

Ölümlü İş Kazaları ile Çalışan Sayılarının Dağılımı / 100000 işçi

MH Sayılarının Dağılımı (2000-2013)

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

601

440 384 519

574

1208

539

429

533

697

395 371

Kaynak: SGK İstatistikleri

kazaları İş Meslek hastalıkları

İş Sağlığı ve

Güvenliği

• Meslek hastalıkları

%100 önlenebilir.

• İş kazalarının %98’i

önlenebilir.

İSG

alanında gelişmişlik

MH T anı Say ısı

İş kazaları say ısı

Ulusal

Politika Mevzuat Proje ve

İşbirlikleri Yetkilendirme

Piyasa, Gözetim

ve Denetim

Tanıtım ve Yayın

İSGÜM

İSGGM Çalışmaları

Ulusal İSG Politikası

Ulusal İSG Hedefleri (2014-2018)

İSG alanında yapılan faaliyetlerin niteliğinin arttırılması ve standart hale getirilmesi.

İK ve MH istatistiklerinin ve kayıt sisteminin geliştirilmesi.

Metal, maden ve inşaat sektörlerinin her biri için iş kazası oranının azaltılması.

Karşılaşılması muhtemel MH belirlenerek ön tanılarının toplanması.

Kamu ve tarım sektörlerinde İSG geliştirilmesine yönelik faaliyetlerin arttırılması.

Toplumda İSG kültürünün yaygınlaştırılması.

Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgelerinin zorunlu hale getirilmesi.

7 Hedef

42 Eylem

28

Performans Göstergesi

29 Kurum ve Kuruluş

(UİSGK Üyeleri + KİK, MYK, ÖSYM, TÜİK, TOKİ, Üniversiteler)

Mevzuat Çalışmaları

İSG - ILO Sözleşmeleri

Sözleşme No ve Adı Kabul tarihi 155 Çalışma Ortamı 2004

161 İş Sağlığı Hizmetleri 2004

187 Çerçeve 2013

176 Maden 2014

167 İnşaat 2014

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

ÇalışanlarTüm

Bütün

işyerleri Tehlike

Sınıfları

Risk

değerlendirmesi

Proaktif

İkincil Mevzuat Çalışmaları

(Ekim 2015)

KANUN ADI YÖNETMELİK SAYISI

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 36

4857 sayılı İş Kanunu 2

854 sayılı Deniz İş Kanunu 1

3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 3

4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun 2

Toplam: 44

KONU TEBLİĞ SAYISI

İş Sağlığı ve Güvenliği 7

Piyasa Gözetimi ve Denetimi (KKD) 8

Toplam: 15

YÖNETMELİKLER TEBLİĞLER

MADDE 6

• DSP görevlendirme zorunluluğu

(10 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli )

• İşverenlere İSG hizmetlerini yürütebilme imkanı

(10’dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıf - muayeneler hariç)

MADDE 15

• Sağlık raporlarının işyeri hekimi ve kamu hizmet sunucularından alınması

İSG Kanununda 10/9/2014 tarihinde yapılan Değişiklikler

23

 İSG harcamaları Kamu İhale kanununda yer alacak,

 Kamudan ihale ile alınan işlerde üretim zorlamalarının önüne geçilecek,

 İH ve İGU için güvence getirilmektedir. Hakları ihlale edilen İH ve İGU’ya bir yıllık sözleşme tutarında tazminata hükmedilecek,

 İGU için sektörel düzenleme,

 Üniversitelerde zorunlu İSG dersi okutulacak

 3 yıl boyunca iş kazası olmayan işyerinden işsizlik sigortası priminin yarısı alınacak,

 İdari para cezaları kademelendirilerek artırılacak,

 Durdurulan işte çalışma yapan işverene 3 yıl hapis cezası verilecek, İSG Kanununda 4/4/2015 tarihinde yapılan Değişiklikler

24

 CE belgesi olmayan KKD veren işverene kişi başına ceza verilecek,

 Yapı denetim kuruluşlarına İSG denetim sorumluluğu ve cezai işlem getirilecek,

 İl Özel İdareleri ile Belediyelere asansörlerin periyodik kontrolleri ile ilgili sorumluluk getirilmektedir.

 Kamudan ihale ile alınan maden işyerlerinde meydana gelen ölümlü iş kazasında kusuru bulunan işveren 2 yıl ihalelerden men edilecek

 Maden sahalarında havza madenciliği teşvik edilecek,

 Madenlerde hayat hattı kurulması zorunlu olacak,

 Madenlerde takip(ÇİP) sistemi kurulması zorunlu olacak.

İSG Kanununda 4/4/2015 tarihinde yapılan Değişiklikler

İSG

HİZMETLERİ

İSG Hizmet Modelleri

İşveren tarafından sağlanır.

İSG Hizmetleri

Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) veya Toplum Sağlığı

Merkezlerinden (TSM) sağlanabilir.

İşyeri Dışından

 Uygun niteliklere sahip personel atanabilir.

 İşveren tarafından gerçekleştirilebilir.

İşyeri İçerisinden

İSG-KATİP

http://isgkatip.csgb.gov.tr

 İSG Kurumlarının Yetkilendirmesi

 Eğitim Kurumları

 OSGB

 İSG profesyonelleri

 İşyeri hekimi

 İGU

 İşyeri hemşiresi

 İSG Profesyonellerinin ve eğitim programlarının izlenmesi ve kontrolü

OSGB’lerin Dağılımı

Sayı:2036+83:2119 (9.10.2015)

Eğitim Kurumlarının Dağılımı

Sayı:159

Sayılarla İSG Profesyonelleri

(9.10. 2015)

İSG-KATİP ’te tanımlı İSG Profesyoneli Sayısı

A Sınıfı İGU Belgesi 13. 941

B Sınıfı İGU Belgesi 8.448

C Sınıfı İGU Belgesi 67.518

Toplam Uzman Belge Sayısı 89.907

İşyeri Hekimliği Belge Sayısı 28.286

TOPLAM İSG PROFESYONELİ 118.193

Piyasa Gözetim ve Denetim Çalışmaları

KKD - PGD Denetimleri Karşılaştırması

• 11 Denetçi

• 332 Ürün

2007

• 54 Denetçi

• 2167 Ürün

2014

Yıl Ürün sayısı

Uygunsuz ürün

% Denetim yapılan iller

2007 332 137 41,3 1 il (Ankara)

2008 305 92 30,2 2 il

2009 409 131 32,0 6 il

2010 620 186 29,4 10 il

2011 872 127 14,6 15 il

2012 3209 1131 35,2 16 il

2013 2460 575 23,4 21 il

2014 2167 390 18,1 25 il

Proje Çalışmaları

ULUSLARARASI PROJELER (2002-2015)

 WLE Projesi - İsveç

 HESME Projesi – WHO

 İSAG I ve II - EU

 KKD Twinning Projeleri – Finlandiya

 ENETOSH Projesi- EU

 İSGİP Projesi (Maden, metal, inşaat)-EU

 İSG-Lab Projesi -EU

 MATRA Projesi - Hollanda

 KKD Test Merkezi Kurulması Projesi -EU

 TAIEX Projeleri - EU

 OSHA Projesi - EU

ULUSAL PROJELERDEN… (2002-2015)

 Asbest ve İnsan Yapımı Liflerle Çalışanların İzlem Projesi

 Meslek Hastalıkları Projesi I, II ve III. Aşamaları

 Riskli Sektörlerin Belirlenmesi Projesi

 Tarım Projesi

 İSG’nin Eğitime Entegrasyonu Projesi

 İSGİP’in Genişletilmesi Projesi

 Sağlıklı Yaşam Projesi

 Zonguldak Kömür Madenlerinde İSG Araştırması Projesi

 Gemi Adamlarının İSG Koşullarının İncelenmesi Projesi

 Otomotiv San. İSG Koşullarının İncelenmesi Projesi

 OSGB Hizmetlerinin Geliştirilmesi Projesi (HİSİP)

 Dökümhanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Projesi

 Tükenmeye Yüz Tutmuş Mesleklerde İSG Projesi

Uluslararası ve Ulusal İşbirlikleri

Uluslararası İSG İşbirlikleri

 Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU-OSHA)

 Alman İnşaat Meslek Sandığı (BG BAU)

 Güvenli İskele, İskelede Güvenlik Eğitimi Projesi

 Alman Sosyal Kaza Sigortası Kurumu (DGUV)

 Almanya Dresden İSG Akademisi

 İngiltere HSE

 İslam İşbirliği Teşkilatı

 İslam İşbirliği Teşkilatı İSG Ağı Projesi (OIC-OSHNET)

Ulusal İSG İşbirlikleri

• Sağlık Bakanlığı,

• Milli Eğitim Bakanlığı,

• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

• Çevre ve Şehircilik bakanlığı

• Üniversiteler

• İşveren Örgütleri

• İşçi Örgütleri

• Meslek Örgütleri

• STK

İş Sağlığı ve Güvenliği

Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü

İSGÜM

Adana Kayseri İzmir

Bursa

Kocaeli İstanbul

Gaziantep Samsun

Eğitim

• Pnömokonyoz Okuyucu (272)

• Asbest Söküm Uzmanlığı (239) Saha Çalışmaları

• Ölçüm, Analiz, İşyeri Ziyareti

Laboratuvar Yetkilendirme Araştırma ve

Projeler

KKD Testleri (28 test)

İSG Lab. Hizmetlerinin Standardizasyonu İSG Lab. Yetkilendirilmesi

 20/02/2014 tarihinden bu yana başvuru sayısı: 83

 Ekim 2015 yetki verilen laboratuvar: 32

20.08.2015 tarihinden itibaren İSGÜM tarafından

yetkilendirilen İSG Lab. hizmet verebilmektedir.

Ankara ve Kocaeli

Gezici İş Sağlığı Akciğer ve Kalp Tarama Aracı Gezici İş Sağlığı Tıbbi Laboratuvar Aracı

Gezici İşitme Tarama Aracı

Tanıtım ve Bilgilendirme Çalışmaları

İSG Duyarlık Artırma Çalışmaları

• İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası (1987, her yıl 4-10 Mayıs)

• Uluslararası İSG Bölgesel Konferansı (2001, 2 yılda bir)

• İSG Dergisi (2001-2012)

• HESME Kampanyası(2002 – 2003, 33 il)

• Risk Değerlendirmesi Sempozyumları (2004, 5 il)

• Güvenlik Kültürü Seminerleri (2005, 10 il)

• İnşaatlarda İSG Kampanyası (2007, 10 il)

• Madenlerde İSG Kampanyası (2007-2008, 10 il)

• Tersanelerde İSG Eğitimleri (2008)

• İSGİP Eğitimleri (33 il)

• MH Projesi (2011-2014, 41 il)

İSGGM Yayın Örneklerinden…

Meslek Liselerinde İSG Rehberi

Meslek Hastalıkları Rehberi

Risk Değerlendirmesi Rehberi (27)

MH ve İşle İlgili has. Rehberi

Çalışma yaşamında Sağlık Gözetimi rehberi

KOBİ İSG Yön. Rehberi

İnşaat, Maden, Metal sektörü

Patlamadan Korunma Dokümanı,

Sağlıklı Yaşam Rehberi,

Meslek Hastalıkları Bildirim Rehberi

6 adet Tarım Rehberi

Broşürler

Afişler (85 çeşit)

CD (NAPO)

İSG Sorunlar & Planlar

Türkiye’de İSG Konusunda mevcut Sorunlar-ÖZET

 Genel sosyo ekonomik düzey

 İşsizlik

 Kayıt dışı ekonomi

 Araştırma ve çalışma yetersizliği

 Etkin denetim ve rehberliğin yetersizliği

 “MH Gizli Epidemisi” ve tanıda yaşanan güçlükler

 Koordinasyon ve sosyal diyalog eksikliği

 Güvenlik kültürünün yetersizliği

Hedefler :

Ülke çapında her türlü İSG hizmeti ve eğitimlerinin;

 Standardize edilmesi,

 Yaygınlaştırılması,

 İzlenmesi,

 Kontrolü,

 Etkin denetimi

planlanmaktadır.

Sağlıklı ve Güvenli Bir Yaşam

Hepimizin İhtiyacıdır.

www.isggm.gov.tr

Konferansımıza katılımınızı

bekliyoruz…