Eşyayı ve malları çalan, satan, rehine veren ve alanlar12 Madde 131 - 1. (Değişik: 11.12.1935 - 2862 S.Kn)
Askerî bir hizmet yaparken veya vazifeyi suiistimal ederek bir hizmet veya vazifeden ötürü tevdi veya emanet edilmiş olan para veya kıymeti ne olursa olsun bir eşyayı yahut kendisine tevdi veya emanet edilmiş olmasa bile her türlü askerî erzak, eşya ve hayvanları çalanlar veya zimmetine geçirenler, yahut ihtilâs edenler veya satanlar yahut rehine verenler ve bunları bilerek satın alanlar veya rehin kabul edenler veya gizleyenler beş seneye kadar ağır hapis cezasiyle cezalandırılırlar.
(Değişik: 22.3.2000 - 4551 S.Kn.) Az vahim hallerde, altı aydan üç seneye kadar hapis cezası hükmolunabilir.
Çalınan veya rehin edilen mallar bulunursa geri alınır. yok edilen eşya, hayvan ve sairenin değerlerinin ödettirilmesine de hükmolunur.
2. Yukarıki fıkrada yazılı fiiller silâh, cephane veya herhangi bir müdafaa vasıtasına taallûk ederse ceza arttırılır.
3. Yukarıki iki fıkrada yazılı fiiller seferberlikte yapılırsa, yapanlar hakkında on seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis, az vahim hallerde iki seneden aşağı olmamak üzere beş seneye kadar ağır hapis cezası verilir.
NOT:
Bu maddeye göre tayin edilen cezalar ertelenemez: As.C.K. 47/A.
1 Maddenin matlabındaki “Askeri” kelimesi 27.6.1932 tarih ve 2034 sayılı Kanunun 7.
maddesi ile kaldırılmıştır.
2 Bu Sayfadaki açıklama ve dosyalar, (E.) HÂKİM ALBAY ORHAN ÇELEN tarafından yayınlanmış olan "En son içtihatlı, notlu, açıklamalı, ek ve örnekli TSK. İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği, Askeri Ceza Kanunu, Disiplin Mahkemeleri Kanunu, TSK. Personel Kanunu, Ankara 2010, 1.Baskı, 1635 sayfa" isimli kitaptan alınmıştır. Buraya yapılan alıntılar için YAZARIN AÇIK İZNİ MEVCUTTUR.
Burada yer alan tüm dosya ve açıklamalardan alıntı yapmak için, alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir : “En son içtihatlı, notlu, açıklamalı, ek ve örnekli TSK. İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği, Askeri Ceza Kanunu, Disiplin Mahkemeleri Kanunu, TSK. Personel Kanunu, Ankara 2010, 1.Baskı " isimli Kitaptan alıntı yapılan ve askerihukuk.net isimli internet sitesine konulan bu dosya ve açıklamaların tüm hakları anılan kitabın yazarı (E.) Hak.Alb. Orhan ÇELEN'e aittir." Bu ibare eklenmek şartıyla, buradaki dosyalardan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının açık izni olmaksızın açıklama ve dosyanın tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
AÇIKLAMA:
As.C.K.nun 131 inci maddesinde, bir hizmet veya vazifeden dolayı tevdi veya emanet edilmiş olan para veya kıymetli ne olursa olsun bir eşyayı yahut kendisine tevdi veya emanet edilmiş olmasa bile her türlü askeri erzak, eşya ve hayvanlara karşı işlenen; çalmak, zimmete geçirmek, ihtilas etmek, satmak, rehine vermek, bunları bilerek satın almak, rehin kabul etmek ve gizlemek suçları cezai müeyyideye bağlanmıştır.
Yukarıda sayılanlardan zimmet, ihtilas, rehine vermek ve askeri eşyayı satmak suçları; failin kendisine bir hizmet veya vazifeden ötürü verilen, bırakılan(tevdi olunan) veya kendisine teslim edilmemiş olsa bile muhafazasına memur olduğu eşya üzerinde işlenebilir.
Askeri eşyayı çalmak ve ihtilas fiilleri hakkında bu maddeye konulmuş olan ceza çerçevesi müstesna olmak üzere, T.C.K.nun hırsızlık, zimmet ve ihtilas fiilleri hakkında vazetmiş olduğu bütün hükümler bu fiiller hakkında da geçerlidir.3
Hâkim, "Az vahim hal"i suçun işleniş şekli, çalınan, zimmete geçirilen veya ihtilas edilen eşyanın bedeli gibi hususları gözönünde tutarak serbestçe tayin edecektir.4 Ancak mahkemeyi "az vahim hal"in kabulüne götüren sebeplerin karar yerinde gösterilmesi icap eder(As.Yrg.Drl.Krl., 19.11.1965, E.131, K.130).
Maddeye göre, çalınan veya rehin edilen mallar bulunursa geri alınacaktır.
Yok edilen eşya, hayvan vesairenin değerlerinin ödettirilmesine de hükmolunur(Bkz:
As.C.K.nun 17 nci maddesinin açıklaması).
Maddenin 2 numaralı fıkrasında; yasal ağırlaştırıcı nedenler gösterilmiştir.
Maddenin birinci fıkrasında yazılı suçların silah, cephane veya herhangi bir müdafaa vasıtasına karşı işlenmesi halinde birinci fıkraya göre verilecek ceza, As.C.K.nun 50 nci maddesine göre arttırılarak hükmolunacaktır(Milli müdafaa vasıtalarını tahrip suçu için As.C.K.nun 59 ncu maddesine bkz.)
3 Taşkın, Rifat: A.g.e., s.225
4 Mis, Olcay: A.g.e., s.246
AS. YARGITAY KARARLARI:
Tabur mutemedi olan sanığın eratın ve subayların maaşlarını mal edinip sarfeylemesi; zimmet suçunu teşkil eder(As.Yrg.İçt. Brl.Krl., 11.12.1945, E.3052, K.5881).
Mutemetlerin, erat namına gelip postanelerden aldıkları paraları zimmetlerine geçirmeleri fiilleri, As.C.K. 131. maddesine uyar(As.Yrg.İçt.Brl.Krl., 19.3.1946, E.1134, K.1135).
Askeri kantinlere ait para, devlet parası olmadığı; eşya ise askeri eşya vasfında bulunmadığı cihetle, kantin idarecisi olmamak şartiyle buralara ait para ve mala karşı hırsızlık suçunu işleyen sanıkların As.C.K.nun 131 inci maddesi gereğince değil, T.C.K.na gore cezalandırılması gerekir (As.Yrg.Drl.Krl., 25.9.1964, E.63, K.99).
Askeri eşyayı bilerek gizlemek suçu, gizleme fiilinin yapılması ile tamamlanır.
Gizleme fiili nerede yapılmış olursa olsun (garnizon içi veya dışı) bu suça teşebbüs bahis konusu olmaz(As.Yrg.Drl.Krl., 22.5.1965, E.58, K.67).
Zimmet suçu; memurun kendisine tevdi olunan veya vazife dolayısiyle muhafaza, murakabe veya mes'uliyeti altında bulunan paraları, para hükmündeki evrakı veya diğer menkul eşyayı aşırması veya mal edinmesidir(As.Yrg.Drl.Krl., 26.6.1970, E.52, K.52).
İhtilas, zimmet suçunun mevsuf şeklidir. T.C.K.nun 202 ve 203. maddelerinde ifadesi bulunan söz konusu suçun teşekkül ve tekevvünü için; memura tevdi olunan veya görevi icabı muhafaza ve murakabesi altında bulunan paranın veya para hükmündeki evrak ve senetlerin yahut sair malların memur tarafından zimmete geçirilmesi veya mal edinilmesi fiilin meydana çıkmasını önlemek için kuyudat ve hesaplarda veya başka şekil ve suretle hile ve desise yapılması gerekmektedir(As.Yrg.1.D., 14.6.1974, E.48, K.350).
Sanığın, askeri bir hizmet yaparken ve bu hizmet ve vazifeden ötürü kendisine tevdi ve emanet edilmiş bulunan inşaat malzemesini (askeri eşyayı) faydalanmak maksadıyla evinin bahçesine bırakması eylemi, zimmet vasfında iken,
askeri eşyayı çalmaktan hüküm tesisi kanuna aykırıdır(As.Yrg.4.D., 26.10.1982, E.839 K.789).
120 teneke yağ teslim ettiği halde 89 teneke yağ teslim etmişcesine aralarında anlaşıp senet tanzim eden sanıkların fiili; ihtilasen zimmet olup, suçun T.C.K.nun 230 ne de As.C.K.nun 134 ncü maddeleri ile alaka ve münasebeti yoktur(As. Yrg.5.D., 25.3.1987, E.186, K.174).
Orduevlerine ait yemek tabakları askeri eşya vasfında olup, eylem As.C.K.nun 131 nci maddesine mümas askeri eşyayı çalmak suçunu teşkil eder(As.Yrg.5.D., 29.4.1987, E.275, K.257).
Askeri eşyayı satmak suçu, sırf askeri suç niteliğinde olmadığından, 647 sayılı K.nun 4 ncü maddesinin tatbikinde bir hata yoktur(As.Yrg.5.D., 17.6.1987, E.393, K.375).
Erat istihkakı olarak çıkan erzaktan madut muhtelif maddeleri (et, tavuk, konserve, zeytinyağı, pirinç, çay gibi) paketlettirerek izinli gittiği zamanlarda memleketine götüren sanığın eylemi; As.C.K.nun 131/1 nci maddesinde yazılı askeri erzakı çalmak suçunu teşkil eder. Sanık hakkında T.C.K.nun 80 nci maddesi de gözetilerek yapılan uygulama da isabet görülmüştür(As.Yrg.Drl.Krl., 16.3.1989, E.10, K.73).
Sanığın firara giderken yanında götürdüğü silah ve teçhizatı dikkatı çekmemek için gizlediğini söylemesi ve zorunluluk yokken sakladığı yeri göstermesi karşısında askeri eşyayı gizlemek kastı ile davrandığı söylenemez(As.Yrg.3.D., 5.3.1991, E.162, K.149).
Askeri eşyayı çalmak suçunun maddi unsuru, hırsızlık suçunun maddi unsurunu teşkil eden "almak"tır. Ancak, uygulamada, kışla hudutları dışına çıkarılması halinde yararlanılabilecek olan silah ve benzeri askeri eşyanın çalınması söz konusu ise, "almak" unsurunun, bu tür eşyanın kışla dışına çıkarılmasıyle gerçekleşeceği; buna karşılık bulunduğu yerden alınmakla birlikte kışla dışına çıkarılmadan yakalanması halinde suçun teşebbüs derecesinde kalacağı kabul edilmektedir(As.Yrg.3.D., 13.2.1996, E.88, K.87).
….Mly.Şb.Md.lüğünde mutemet olarak görevli sanığın, birliğe yeni katılan iki subaya ait 77.317.000 TL. tutarındaki maaşlarını MSB. İç Tedarik Bölge Bşk.lığı Saymanlık Md.lüğünden çektiği halde hak sahiplerine ödemediği, bu para ile başka bir kişiye olan borcunu ödediği, olayın bir süre sonra ortaya çıktığı, sanığın bu suretle zimmet suçunu işlediği hk.(As.Yrg.3.D., 25.2.1997, E.112, K.109).
Zimmet suçundan dolayı As.C.K.nun 131/1 (az vahim hal fıkrası) uyarınca verilen cezanın ertelenmesinin mümkün olmadığı, para cezasına çevrilmesi mümkün ise de, yargılama aşamasında bu hükmün uygulanması için sanığın bir talebinin olmadığı takdiren sanık lehine olan bu kuralı uygulamak gereği duymayan mahkemenin uygulamamak gerekçesini kararında göstermek zorunluluğu da bulunmadığı hk.(As.Yrg.4.D., 29.4.1997, E.260, K.258)
.. komutan vekili olan sanığın, uhdesinde bulunan erat maaşlarının tamamının, .. Depreminde zarar gören vatandaşlara yardım amacıyla topluca kesileceğini söyleyerek dağıtmadığı erat maaşının bir kısmını senet karşılığı teslim edip, bir kısmını mal edinmesi zimmet suçunu oluşturur(As.Yrg.Drl.Krl., 17.6.1999, E. 125, K.135)
Sanığın askeri eşya olduğunda kuşku bulunmayan Muhabere Merkezine ait el telsizini bulunduğu yerden alıp, aynı bina içindeki Hareket Merkezi odasında; keza anten ve kılıfını da kendisinin görev yaptığı odasındaki dolapta saklamış olması karşısında, sanığın söz konusu telsizi faydalanmak kasdıyla aşırdığı kabul edilemeyeceği gibi, olayda hırsızlık kasdı ile hareket ettiği de kanıtlanamadığından, eylemi “Askeri Eşyayı Gizlemek” suçunu oluşturur(As.Yrg.Drl.Krl., 9.12.1999, E.233, K.223)
Olay tarihinde …. Tugay Komutanlığı emrinde askerlik hizmetini yapmakta olan sanığın, arkadaşı I.. ile beraber 27.2.1998 günü saat 24.00 sıralarında Tugay melbusat deposunun kilidini anahtar uydurup açarak içeriye girip, depoda bulunan iki adet kamuflajlı elbise, iki çift bot, on adet tire don, iki paket peçete, bir adet oda spreyi, üç adet haki renk fanila, dokuz çift çorap ve bir çift evdiveni çalarak, henüz dışarıya çıkmadan, deponun ışığının yandığını görerek şüphelenen depo sorumluları tarafından yakalandığı ve bu suretle askeri eşyayı çalmaya eksik teşebbüs suçunu
işlediği sabit olduğundan, mahkemece toplanıp kararda değerlendirilmesi yapılan elverişli delillere göre verilmiş olan mahkumiyet hükmünde sübut, vasıf ve uygulama yönlerinden kanuna aykırılık bulunmadığı, haklı gerekçeyle asgari haddin üzerinde ceza tayininde ve paraya çevrilmemesinde isabetsizlik olmadığından, sanığın temyiz isteminin reddiyle, kurulan mahkumiyet kararının onanması gerekmiştir(As.Yrg.2.D., 17.5.2000, E.2000/311, K.2000/306)
Dosya içeriğine göre; 3.6.1999 tarihinde … ... Komutanı olan sanığın kontrol ve murakabesindeki .. nolu Ikmal Deposundan iade belgesini “604054 otoser aracından iade edilmiştir” biçiminde değiştirip imzalayarak eski aküyü verip özel aracı için temellük kastıyla yeni akü aldığı böylece zimmet suçunu işlediği anlaşılmakla, mahkemece verilen mahkumiyet hükmünde, az vahim hal cümlesinin ve 647 sayılı kanunun 4 ncü maddesinin uygulanmasında, kazanılmış hakların dikkate alınmasında, yasaya aykırılık görülmediğinden hükmün onanması gerekmiştir(As.Yrg.2.D., 28.6.2000, E.2000/408, K.2000/403)
