Yunanistan'da ise küçük büyük 180 kadar yat limanı vardır. Bu ülkelerde denizcilik dağ sporundan daha geniş bir potansiyel'e sahip olduğundan, altın yumurtlayan tavuk sayılmaktadır.

A k d e n i z v e E g e ' d e Y a t v e e ğ l e n c e L i m a n l a r ı

— Fransa'da her deniz mevsiminde zenginlerin demir attıkları Port - Canto yat limanının kuşbakışı görünüşü.

Akdeniz'de İspanya,' Fransa ve İtalya'- nın, Ege'de Yunanistan'ın son yıllarda eğ- lence ve yat limanlarına çok önem vermek- te oldukları bu nedenle yeni limanlar ve tesisler kurarak deniz turizmini geliştirdik- leri görülmektedir. Fransa ve italya'da ha- len yüzlerce eğlence limanı bulunmaktadır.

Yunanistan'da ise küçük büyük 180 kadar yat limanı vardır. Bu ülkelerde denizcilik dağ sporundan daha geniş bir potansiyel'e sahip olduğundan, altın yumurtlayan tavuk sayılmaktadır.

Takriben 8.000 kilometre uzunluğunda kıyılara sahip Türkiye ise, deniz sporunun önemini daha yeni anlamağa başlamıştır.

Kıyılarımızın deniz sporuna çok elverişli olması, buna ilâveten tarih, iklim ve doğa güzelliklerine sahip bulunması, bilgili bir şekilde geliştirilecek deniz sporları ve yat limanlarının ülke turizmine büyük katkıda bulunacağını göstermektedir.

ce o ^ülke insanının bu sporu başlatması, gerekli tesis ve gereçlere, yetişmiş perso- nele sahip olduktan sonra yabancı turiste gereği gibi hizmet edebileceğini göstermiş- tir.

İtalya'da bu tür limanlarda çalışan in- sanların klüp ve organizasyonların ihtisas- laşmış kadrolara sahip oldukları, gerekli kanunî ve parasal sorunları çözmüş bulun dukları görülmektedir.

Halkımız deniz sporu'nu ve yatçılığı çok sevmektedir. Son yıllarda küçük şan- tiyelerde yapılan yatlar tirhandeller ve di- ğer motorlu vasıtalar önemli bir şekilde artmaktadır. Halen amatörce başlayan bu tutkuyu geliştirmek ve yaygınlaştırmak için-

bizde de koruyucu kanunlara ihtiyaç var- dır. Oysa, amatörlerimiz bu güne kadar her türlü yardımdan mahrumdurlar. Deniz sporu'nun pahalı bir uğraş olduğunu söy- lemiştik. Halkımızın denizlere açılması için gerekli gereçleri temin etmeleri önemli ekonomik bir sorundur. Küçük bir tekne'yi temin etmek bile binlerce liraya mal ol- maktadır. Daha önemlisi pahalı olan bu araçların deniz mevsiminde ve bilhassa mevsim sonunda korunmalarının teminidir ki, maalesef ülkemizde mümkün değildir.

Marmara'da mevsim geçtikten sonra sahip- leri teknelerini nereye çekeceklerini, ne- rede kışlayacaklarını şaşırmaktadırlar. Ana- dolu yakasındaki birkaç küçük koydan (Fe-

Deniz sporunun gelişebilmesi ancak halkımızın denizlere açılması ile kabildir.

Esasında pahalı bir spor olan denizcilik son yıllarda bütün zorluklara rağmen geliş- mekte, deniz vasıtaları yıldan yıla artmak- tadır.. Ancak, bu spor dalına halkımızın ve gençlerimizin daha ziyade önem vermesi için koruyucu kanunlara ihtiyaç olduğu ka- dar deniz gereçlerinin ucuz temini, bakımı ve bilhassa korunması gereklidir. Bu da, barınakları ve yat limanlarının tesisini ön plâna çıkarmaktadır. Her büyüklükte yüz- lerce limana sahip olan İtalya'da bile bu spor dalını daha cazip bir hale getirmek için 1960'lardan itibaren koruyucu kanun- lar çıkarılmış, gerek devlet elile gerekse özel sermayenin bu işe yatırım yapması teşvik edilmiştir. Geçirilen tecrübeler bir ülke'de deniz turizminin doğması için ön-

— Yunanistan'daki yeni yat limanlarından biri, limana demir atan yabancı tekne,

her türlü ihtiyacını kolaylıkla bulur. Su, elektrik, telefon bağlantısı hemen yapılır.

nerbahçe, Bostancı), Boğaziçinde (Göksu, Büyükdere, Beykoz, Bebek) bir iki çekme yerinden başka, elverişli barınak bulunma- maktadır. Buralarda ise, teknelerin kışla- ması için istenen kiralar büyük rakkamla- ra varmaktadır. Ayrıca bu barınaklar o ka- dar ilkel durumdadır ki, tekneleri karaya almak için gerekli mekanik araçlar bulun- madığından, bu iş tamamen insan gücü ile yapılmakta ve pahalıya mal olmaktadır.

Durum böyle iken, ülkemizde deniz sporunun genişlemesinden ve yat turizmin- den kıyıla-

rımızın durumu da, Marmara'dan de- ^

ğildir. S jSgSfijSP'*^' ^ ^ ^ j ^ m ^ M ^ B S ^ g ^ Ege'de ve Akdeniz'deki ülkelerde yat E Tar-' '""*"'

ve eğlence limanlarının nasıl geliştiği hak-

kında bir fikir verebilmek için, İtalya'da ı «k ^ H ^ H tenezzüh ve spor teknelerinin sayısının

1970'de 250.000, tekne inşa eden şantiye- I l M ^ %

bunların

teknelerin ise, 20.00 civarında olduğunu söylemek yeterlidir. Bu endüstri kolunda

15.000 kişinin çalıştığı ve ihtisaslaştığı bi- ^r • • J ^ ^ K g B ^ ^ ^ ^ vik edici kanunlarla bu rakkamların halen

ço!< artmış olması muhakkaktır. : - On yıldanberi Fransa'nın Akdeniz tu-

rislik sahil kasabalarında yeni yat liman- Cogolin marinasının maketi ları inşa edilmiştir. Önceleri küçük balık-

çı limanlan kenarında barınan tenezzüh ve nelerinin bütün ihtiyaçlarını karşılamakta- recek şekilde eğlence limanlarını plânla- eğlence merkezleri bugün daha bilgili bir dırlar. 1971'de Fransa'da küçük büyük mıştır.

şekilde yaratılmaktadır. Bu ülkede yat li- 200.000 eğlence ve spor teknesi, deniz Yunanistan'daki çalışmalar, Fransa ve manları yeni inşa edilen dinlenme köyle- sporu ve yatçılık yapan 600.000 amatör var- İtalya'dan daha geri değildir. Geçen yaz ri ile beraber yapılmakta tatil mevsimi sü- dı. Fransa, 15 yıl zarfında denizciliği bir Pire ve Atina'nın turistik kıyı kasabaların- resince turistler, hotel, eğlence yerleri kitle sporu haline getirmek için, bir mil- da son yılların gelişmelerini izlemiş. Pire'- bulmakta, küçük ticaret merkezlerinde tek- yon tekne ve 3 milyon sporcu'ya cevap ve- deki eski «Turkolimano» denen yat lima-

— Fransa'nın Akdeniz sahillerinde Saint- Tropez yakınında yeni inşa edilen modern bütün tesisleri bulunan (Cogolin) mari-

nası ve yat limanı.

1 — Umumî liman 2 — Tek ve çift direk- li küçük yelkenli tekneler için havuz 3

— Kaptanların bürosu 4 — Altları düz kü-

çük teknelere mahsus havuz 5 — Tekne

satış merkezi 6 — Tamirhane 7 — Havuz

— Pire'deki eski (Turkolimano) yat limanı bugün yabancı teknelerle dolmuş ve sıkışık bir hale gelmiştir. İhtiyacı karşılamak için Yunanistan modern tesisleri olan yeni yat limanları inşa ettirmektedir.

; nının yüzlerce yabancı bayraklı yatlarla do- noksanın süratle izalesi, mümkündür. Gerek tir. Yat. limanları ihtiyacını bilhassa Ege'li

!j olduğunu, artan ihtiyaca cevap verebil- turizm Bakanlığının, gerekse özel sermaye- turizm uzmanları hissetmekte ve Bakanlı- mek için, yeni limanlar inşa ettiklerini gör- nin Marmara. Ege ve bilhassa Akdeniz kı- ğı devamlı ikaz etmektedir. Bazıları yeni

| müştüm. Bu iimanlarda turistler bakım, ta- yılarımızda kuracakları işletmeler hem ha!- yat limanları inşa edilinceye kadar balıkçı mir, gereç gibi her türlü ihtiyaçlarını ko- kımızın denizciliğe ilgisini arttıracak, hem barınaklarından faydalanılmasını önermek- laylıkla sağlamaktadırlar. Pek çok yabancı de yabancı turistleri bu bölgelere çekecek- tedirler. Halen Ege'de yirmiden fazla balık-

| turist, teknelerini bütün yıl süresince br p limanlardaki teşkilâta bırakarak gitmekte . Ij yeni deniz mevsiminde döndüklerinde tek

| nelerini boyanmış, kalafatlanmış, motor re

| vizyonu yapılmış ve denize açılmağa hazıı

| bulmaktadırlar.

Bu sahada Yunanistan'ın bir döviz kay- nağı yaratmış olduğunu göstermektedir, i Ayrıca bu limanlarda adalara gitmek iste

| yen gruplara motor, yat kiralayan ve bel- I li zamanlarda tekne satışları yapan orga j nizasyonlar da bulunmaktadır.

Ülkemiz turizm'de önemli bir dövir kaynağı olabilecek yatçılık ve deniz spor- ı ları tesislerini kurmakta maalesef çok ge(

I kalmıştır. Yapılacak dikkatli etüdler ve ka

| nunî himayeler ile yazımızın başında da

belirttiğimiz gibi kıyılarımızın doğa, tarih Atinaya yakın kıy: sayfiyesi Glifada yat limanı

j ve peyzaj gibi özellikleri sayesinde, bu

çı barınağı vardır. Geçmişte diğer ülkele- rin faydalandıkları bu usul bugün artık ge- çerli değildir. Bugün başka ülkeler tatil E köyleri yanında her türlü modern tesisleri bulunan yat limanlarını inşa etmiş ve ge- [ liştirmiştirler. Bu yeni limanlarda deniz

sporunun yelken, motor ve su kayağı gibi bütün deniz sporlarında kolaylıklar bulan.

K köydeki oteller, eğlence yerleri alış veriş { merkezlerinden faydalanan, teknelerin re- k vizyonu için marinalar bulan yabancı turis- ti sahillerimize ancak modern tesisleri I' olan limanlar ile çekebiliriz.

Turizm ve Tanıtma Bakanlığı bir iki l yıldanberi K u ş a d a s ı ve A n t a I -

y a yat limanlarını inşa ettirmiş ise do,

| her ikisi de yukarıda özelliklerini saydığı- [ mız tesislerden mahrum, basit ve küçük bi- r ışr limancıktır. Bakanlığın Marmara'da bir K yat limanı inşası için çalışmalar yaptırdığı

• bilinmektedir. Şehre ve hava alanına yakın I olması nedenile Y e n i k a p ı sahille- k rinde düşünülen bu liman için ilk çalışma- f lara başlanmıştır. Ancak yat limanları te- B sisi artık bir ihtisas ve bilhassa özel ya-

• salar ve finansmanlar gerektiren bir iştir.

K İnşa ettirilecek eğlence ve yat liman-

• larının yer seçimini mütehassıs denizciler,

• iktisatçılar, peyzajcıiar, mühendis ve mi-

| marlardan kurulu heyetlere yaptırmak ge- K rekmektedir. Büyük sahil kentlerine yakın

| tabiî koyların, rüzgâr, derinlik, su cereyan- larının iyice etüd edilmesi ve doğa bakı- I mından estetik durumlarının incelenmesi İ; lâzımdır. Bu tür limanların tesisi için artık R kriterler belirlenmiştir. Akdeniz ülkelerinin

^geçirdikleri tecrübelerden faydalanılmalı-

| dır.

E Kanımıza göre 1960'larda İtalya'nın yap- tığı gibi teşvik edici kanun ve kararname- lere mutlaka ihtiyaç vardır. Kamu sektörü e yanında özel sermayenin bu branşa yatı-

| rım yapmasını kolaylaştırmak liman inşası- I na elverişli kamuya ait kıyıların kiralanma- sını sağlamak ve bilhassa bu işlerde ça-

R Iışacak personeli eğitmek gereklidir. Foto: İsmet Taşkurt A.A.

— 1976 sonbaharında Fenerbahçe koyunda karaya çekilmek üzere demirlemiş 200 parçadan fazla yelkenli ve tenezzüh moto- runun acıklı hal;!

Sir yat limanı için lüzumlu doğal şartlar-

dan ve tesislerden mahrum Kalamış koyu-

na sığınan ve her birinin değeri yüzbinler-

ce lira oian bu teknelerin, bir lodos fırtına-

sında demir tarayarak birbirlerinin üzerine

düşüp parçalanmaları ihtimali her an var-

dır. Nitekim 1962 yılındaki bir fırtına'da

Anadolu kıyılarında ve Kalamış koyunda

yüzlerce tekne batmış ve milyonlarca li-

ralık zarara sebeb olmuştu.