S E R İ B C İL T 39 SA Y I İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ D E R G İ S İ

(1)

S E R İ

B

^{C İL T}

39

^{S A Y I}

3 1989

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

ORMAN FAKÜLTESİ

D E R G İ S İ

(2)

Ar. Gör. Ercan TA N RITA N IRU

KALİTEN İN KON TROLÜ VE DEĞERLENDİRİLM ESİ

K ı s a Ö z e t

K a lite k o n tro lü , politik a b elir lem e, p la n la m a , u y g u la m a , k on trol ve d e  ğ e rlen d ir m e , o lm a k üzere d ört a şa m a d a n o lu şm a k ta d ır . Son a şa m a n ın ele a lın d ığ ı bu y a z ıd a bir im alat p rose sin in k o la y ca izlen m esin i sağlayan k o n tro l diya g ra m la rı İncelen m ek ted ir.

K on trol d iyagram ların ın ortak özelliği, ü retim d ek i d eğişim i za m a n a b ağ

lı olarak g ö stereb ilm eleri ve y o ru m la n a b ilm eleri n ed e n iy le gerek tiğin d e im a  lata m ü d a h a le o la n a ğ ı verm elerid ir. B ir im alat p r o sesin in kontrol d iy a g r a m  la rı y a rd ım ı ile izlen m esi, kon trol so n u çla rın ın sır a la n m a sı ve d ü zen le n m esi, sta n d a rtla rın b elirlen m esi ve kon trol d iy a g ra m la rın ın olu ştu ru lm ası, son o la  rak da, so n u ç la r ın d eğ erlen d irilm esi ve y o r u m la n m a sın ı içeren bir sistem in k u ru lm ası ile m ü m k ü n dü r.

1. G İR İŞ

D o ğ ad a ve insan e tk isi ile m eydana g elen tüm o la y la rd a d e ğ işk en lik n o rm al b ir son u çtu r.

Ü retim d e de b u g erçek g ö zö n ü n e alınarak, tasarım a şam asın d a k alite spesifık asy o n ları için belirli k u ra llara g ö re to leran s lim itleri sap tan m ak ta ve bu lim itler arasın d a değişim g ö ste rm e si norm al kabul ed ilm ek ted ir. E ğ er d eğ işm e ler lim itlerin dışın a taşarsa n ed en leri araştırılm akta, dü zeltici ön

le m le r a lın m ak tad ır. Z ira , k alite k o n tro lü n ü n tem el a m a cı p ro se sin e k o n o m ik o lm a k k a y d ı ile k o n tro l a ltın d a tutu lm asın ı sağlam aktadır. B u ra d a e k o n o m ik lik , k o n tro lü n g erçek leştirilm esi için harcan an çab alarla, sağ lan an y ararlar arasında b ir d e ngenin b u lu n m ası anlam ına gelm ek ted ir.

K o n tro lü n g e rç e k le ştirilm e s in d e en e tk ili a raç k o n tro l d iy ag ra m la rıd ır. F E İG E N B A U M , A .V . (1961) k o n tro l d iy ag ram la rın ı, "Ü rünün g e rçek k alite sp esifik asy o n ların ı geçm iş tecrübelere d a y an a ra k saptanan lim itlere göre k ronolojik (gün, h afta, saat) o larak kıyaslam aya y aray an g rafik lerdir" şek lin d e tan ım lam ak tad ır.

1) 1 .0 . O r m a n F a k ü lte s i, O rm a n E n d . M ü h e n d is liğ i B ö lü m ü , O r m a n E n d ü s tris i M a k in a ta n v e işle tm e A n a b ilim D alı.

Yayın Komisyonuna Sunulduğu Tarih : 23.04.1991

(3)

11^-» ERCAN TANRITANIR

B ir prosesin kontrol d iy ag ram ları y ard ım ı ile ilenm esi;

1 - K ontrol sonuçlarının sıralan m ası ve düzen len m esi,

2 - S tandartların b elirlen m esi ve k o n tro l diyag ram ların ın o lu ştu ru lm ası, 3 - S onu çların d eğ erlen d irilm esi v e y o ru m lan m ası,

çalışm aların ı içeren b ir sistem in kuru lm ası ile m üm kündür.

2. K O N T R O L S O N U Ç L A R IN IN S IR A L A N M A S I V E D Ü Z E N L E N M E S İ

K ontrol d iy ag ram ları tek n iğ in d e k o ntrol k artları k u llanılm aktadır. K ontrol kartların ın görevi, gid erileb ilir d eğişim leri b e lirley erek b u n lara karşı d üzeltici ö n lem ler alm aktadır.

K ontrol kartları "Ş ans D eğ işk en leri" v e "N itelik K ontrolü" için ku llan ılm ak tad ır. Şans de ğ iş

k e n le ri için k u llan ıld ığ ın d a "O rtalam a (x)", "D eğ işim A ralığı (R )", "S tan d art S ap m a (er)"; nitelik k o n tro lü için k u llan ıld ığ ın d a "K usurlu Ü rün O ranı (p) ve "K u su rlu Ü rün S ayısı (c)" d iy ag ra m la rın d an yararlan ılm a k tad ır. Ö rn ek ler, ü retim d en p e riy o d ik olarak seçilm ek te ve ölçm e so n u ç lan di

y a g ram la r üzerine işlen m ek te d ir (Şekil N o. 1).

S ın ırlan m ış değerlere sa h ip o lm adığı için k o n tro l d iy ag ram ı o lm ay an bu diy ag ram lara "G i

diş D iyagram ı" d enilm ektedir. G idiş d iy a g ra m la n n ın üzerlerindeki n o k talara v ey a b u n la n b irle şti

ren k ırık çizg in in g id işin e b a k ıla ra k p ro se sin ne zam an k o n tro ld en çık tığ ı ve ne zam an düzeltici işlem lere girilm esi gerek tiğ i sö y len eb ilm ek ted ir (Ş ekil No; 2).

(4)

KALİTENİN KONTROLÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Şekil No: 2. Çeşitli gidiş diyagramları.

K o n tro l k a rtla n özel faktörlerin k o n tro lu n d a (N itelik K ontrolü) da k u llan ılm a k tad ır. B urada k u lla n ıla n k a rtlar, d eğişken k o n tro lu n d a k u lla n ıla n lard a n farklı olm ak tad u -. F akat h e r iki kontrol d iy ag ra m ın d a da aynı istatistik sel k u ra llar geçerlid ir. B u tip d iy ag ram lard a ö rn ek üzerin d ek i hata sayısı araştırılm ak tad ır. H albuki d e ğ işk en d iy ag ra m ların d a ürün, k usurlu v ey a k u su rsu zd u r.

3. STANDARTLARIN BELİRLENMESİ VE KONTROL DİYAGRAMLARININ OLUŞTURULMASI

G id iş d iy ag ra m la rı sınırlanm ış d e ğ erlere sa h ip değ ild ir. O rtalam a değer, üst lim it ve alt lim it d e ğ erlerin d e n o lu şan sın ırlan m ış d eğ erlerin g id iş d iy a g ra m la rın a işlen m esiy le "K o n tro l D iy ag ram ları" o lu şm ak ta d ır (Şekil No: 3).

Şekil No: 3. Kontrol diyagramları.

Ü L = x + 3 a A L = x - 3 a

şek lin d e belirlen en üst ve alt lim itler, p lan a n an üretim e g ö re değişerek;

(5)

ERCAN TANRİTANIR

Ü L = x + a ü Ü L = x - bG

o larak da k u llanılabilm ektedir.

K ontrol işlem lerinde iki şekilde u y g u lan m ak tad ır:

1 - S ıralı işlem lerd e kontrol d iy ag ram ların ın u y g u lan m ası, 2 - Y ığın h alin d ek i bilgilerde k o n tro l d iy ag ra m la rın ın uygulanm ası.

3.1 S IR A L I İŞ L E M L E R E K O N T R O L D İY A G R A M L A R IN IN U Y G U L A N M A S I

3.1.1 Ş a n s D eğ işk en lerin in K o n tro lü n d e:

Bu b ö lü m d e uygulanan k o n tro l d iy ag ra m ları, b ü n y e lerin d ek i d eğişkenlere göre aşağıdaki gi

bi sıralan m ak tad ırlar:

a) O rta la m a D iyagram ı ( S ) :

Bu k o n tro l d iy ag ram ın d a, ü retim d en p e riy o d ik o larak alınan örn ek lere a it d eğ işk en o rtala

m alarının o rtalam ası işlem e sokulfnakta ve aşağıdaki eşitlik ler kullan ılm ak tad ır (P O L A T , 1986).

"O rtalam a d eğ er = x

Ü st lim it = x + A2R

A lt lim it = x - A 2R"

Ö rn eğ in ; bir üretim de örnekler ü zerin d e g ü n d e 7 d efa ölçm e yapılm akta ve ö lçm eler h aftalık o larak değ erlen d irilm ek ted ir.

1. gün ö lçm e sonuçları:

5,8 + 5,2 + 5,5 + 6,0 + 6,5 + 5 ,5 + 5,3 = 39,8 1. g ü n ü n ortalam ası:

x = 39,8 : 7 = 5,7

1. gün ü n R = D eğişim a r a l ığ ı : R = 6,5 - 5 , 2 = 1,3'tür.

Y apılan ö lçm eler sonucunda eld e ed ilen yedi gün lü k d e ğ erler yandaki gibidir:

Tablo No: I

Gün X R

1 5 .7 0 1.30

2 5.50 1.00

3 6.00 1.40

4 6.10 1.20

5 5 .6 0 1.10

6 5.80 1.10

7 6.20 1.50

I x = 40.80 X R = 8.50

(6)

KALİTENİN KONTROLÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 1 17

x = 40,8 : 7 = 5 ,82 R = 8 .5 : 7 = 1.21

"K o n tro l D iy ag ram ları İçin L im itler" (T ablo N o: 2) tab lo su n d a n = 7'li ö rnek g ru p lan için verilen d eğ er A 2 = 0 ,4 1 9 'd u r. B una göre;

Ü L = 5.82 + 0,419 . 1.21 = 6,32 A L = 5 ,8 2 + 0.419 . 1,21 = 5,31 değerleri b u lu n m ak tad ır. (Ş ekil No: 4).

Şekil No: 4. "x" Ortalama kontrol diyagramı

Tablo No : 2. Kontrol diyagramlarında kullanılan katsayılar

n a2

H

_d

3

D4 d2 _b

3

B 4

3 1,023 0,938 0 2,5 7 4 1,693 0 2,568

4 0,729 0,961 0 2,282 2,059 0 2,226

5 0,577 0,970 0 2,1 1 4 2,326 0 2 ,089

6 0,483 0,975 0 2 ,0 0 4 2,534 0,030 1,970

7 0,419 0,978 0,076 1,924 2.704 0,118 1,882

8 0,373 0 ,9 8 0 0,136 1,864 2,847 0,185 1,815

9 0.337 0,983 0,184 1,816 2,970 0,239 1,761

10 0,308 0,983 0.223 1,777 3,078 0,284 1.716

(7)

118 ERCAN TANRITANIR

b) A ralık D iy a g ra m ı (R ) :

A ralık d iy ag ra m ın d a , örn ek g ru p ların d ak i ö lçm e so n u ç ların a g ö re m aksim um ve m inim um d eğerlerin farkı olan "D eğişim aralığ ı (R )" dikkate alın m ak tad ır.

B u kontrol diyag ram ın d ak i e şitlik ler :

"O rtalam a d eğ er = R . I I

Üst lim it = R . D,

A lt lim it = R . D3

şek lin d e d ir (P O L A T , 1986).

G ü n lü k aralık değ eri her gü n p e riy o d ik o larak yap ılan ö lçm e le r so n u cu n d a bulunan m aksi

m um ve m inim um değerlerin farkıdır. Ö rneğin;

1. günün d eğişim aralığı (8 ölçm e):

7,9 ; 7,6 ; 7,5 ; 7,8 ; 8,0 ; 8,2 ; 7,9 ; 7,0 R = 8,2 —7 ,2 = 1 ,2 ve

10. günün so n u n d a elde edilen d e ğ erler aşağıdaki gibidir:

Tablo No: 3

G ün R

1 1,20

2 1,40

3 1.60

4 1,50

5 1,20

6 1,30

7 1,30

8 1,90

9 1,50

10 1,80

I R = 14,7

R = 1 4 ,7 : 10 = 1 ,4 7

n = 8’li ö rn e k g ru p ları için tab lo d an alınan d e ğ erle r H = 0,9 8 0 D 3 = 0,136 ve D4 = 1,864'tür.

B u n a göre;

R = 1 ,4 7 .0 ,9 8 0 = 1,44 Ü L = 1 ,4 7 .1 ,8 6 0 = 2,73 A L = 1 ,4 7 .0 ,1 3 6 = 0,19 değerleri b u lu n m ak tad ır (Ş ekil No: 5).

(8)

KALİTENİN KONTROLÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Şekil No

: 5.

"R” Aralık kontrol diyagramı

C ) S ta n d a rt Sapm a D iy agram ı (crx) :

B u k o n tro l d iy ag ram ın d a ise önce ü retim d en p e riy o d ik o lara k alın a n ö lçm e so n u çların ın stan d art sap m ası b ulunm akta, d aha sonra da bu sta n d art sapm aların o rtalam a sı d e ğ e rlen d irilm e k tedir.

S tan d art sapm a diyagram ındaki eşitlikler;

"O rta la m a değer = Öx Ü st lim it = B 4 . Ö x A lt lim it = B 3 . Ö x "

şek lin d ed ir (K O B U , 1981).

Ö rn eğ in ; b ir üretim den alm an ölçm e so n u çların a g ö re h esaplanan sta n d art sap m alar (10 gü n lük) aşağ ıd ak i gibidir.

1,2 ; 1,5 ; 1,3 ; 1,7 ; 1,6 ; 1 ,0 ; 1,4 ; 1,3 ; 1 ,1 ; 1,7 O rtalam a standart sapm a (10 g ü n lü k ) :

Ö x = 1,38

n = 10'lu ö rn e k grupları için tablodan alınan değerler B 3 = 0,284 ve B.t = 1,716'dır.

B una göre;

Ü L = 1 ,7 1 6 .1 ,3 8 = 2,37 A L = 0 ,2 8 4 .0 ,3 8 = 0,39 değ erleri bulun m ak tad ır (Şekil N o : 6).

(9)

Şekil No : 6. "c^" standart sapma kontrol diyagramı

3 .1.2 N itelik K on trolu nd a

B u b ö lü m d e uygulanan k o n tro l d iy ag ra m la rı, "K usurlu Ü rün O ran ı (p)" ve "K usurlu Ü rün S ayısı (c)" diyag ram ların d an olu şm ak tad ır.

a) K u su rlu Ü rün O ranı (p) D iy a g r a m ı:

"p" d iy ag ra m ın ı hazırlarken iki durum sözko n u su d u r. B unlar, stan d artların belirdi ve belirsiz olm ası d u ru m larıd ır. Esas o larak her iki d u ru m d a da işlem ler aynıdır. A n cak stan d artların belirsiz o lduğu d u ru m la rd a yığına ait ku su rlu o ra m b e lirsiz olup, bu değerin tahm in e d ilm esi g e rek m ek te dir. B unun için d e geçm iş d eğ erlerd en yararlan ılm ak tad ır.

Ö rneğin; b ir üretim den alm an örn ek lerin sa yısı 100 ise bunlardan 10 tanesinin ku su rlu o ld u ğu b ilin iy o rsa y ığının kusurlu o r a n ı :

olacaktır. Y ığından iadeli olarak n = 5 ’li ö rn ek g ru p ları alındığında aşağ ıd ak i tablo oluşm aktadır.

(10)

KALİTENİN KONTROLÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 121

T ab lo No : 4

Su'u No K usurlu ürün sayısı (k) K usurlu ürün oranı (p)

1 0 0,0

9 1 0.2

3 0 0.0

4 0 0.0

5 2 0.4

6 1 0,2

7 0 0,0

8 1 0,2

9 1 0.2

10 o

J 0,6

11 1 0.2

12 0 0,0

B u kontrol d iy ag ram ın d ak i eşitlikler:

"O rta la m a değer = p

Ü st lim it = p + 3 V p ( l - p ) n

A lt lim it = p - 3 V p ( 1 - p ) n şek lin d e d ir (K IR K P A T R IC K , 1970).

B u n a göre;

ı--- / 0 , 1 0 ( 1- 0,10

U L = 0 ,1 0 + 3 V 1— = 0,502 5

1

0,10( 1-0.10

L = 0 ,1 0 - 3 V — = - 0 , 3 0 2

d eğ erleri b u lu n m ak tad ır. A lt lim it d eğerinin ( - ) çık m asın ın nedeni binom dağ ılım ın ın norm al d a ğılım gibi d ü şiin ü lm e sin d en d ir. Bu durum da A L = 0 kabul ed ilm ek ted ir (Şekil No: 7).

Şekil No: 7. "p" kontrol diyagramı

(11)

122 ERCAN TANRJTANIR

b) K u s u r lu Ü rü n S ay ısı (c) D i y a g r a m ı :

Bu d iy ag ra m d a , alınan tek b ir ö rnek olm ak üzere k u su r sayısı belirlen m ek ted ir, "p" d iy ag ra

m ın d a b ir ü rün k u su rlu ya da k u su rs u z o larak d e ğ erlen d irild iğ i h alde, b u ra d a ürünün ne d erece kusurlu o ld u ğ u ö lçülm ektedir.

Ü rün b aşın a ortalam a k u su r say ısın a b ir a rd a erİşilm ediğinden, y erin e geçm iştek i yığ ın ın o r

talam a k u su r say ısın ı g österen e d eğ eri k u llan ılm ak tad ır. D iyagram ın d iğ er eşitlitleri aşağ ıd ak i gi

b id ir (K IR K P A T R IC K , 1970).

n

"O rtalam a d eğ er = c Üst lim it = e + 3 2/ c A lt lim it = c - 3 V e "

Ö rn eğ in ; geçm iştek i ürünlere ait k u su r say ıları aşağ ıd a verilen tablodaki gibi ise

Tablo No: 5

Ö rnek K u su r sayısı (Cj)

1 6

2 4

3 1

4 4

5 12

6 0

7 2

8 0

9 4

10 3

T oplam Z q = 3 6

c = — = 3.6 dir.

10

yu k arıd ak i eşitliklere göre;

Ü L = 3,6 + 3V İL6 = 9,29 A L = 3 , 6 - 3 -n/İMİ = -2,09 ’ 0 b u lu n m ak tad ır (Şekil No; 8).

(12)

KALİTENİN KONTROLÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 123

Şekil No: 8. "C" kontrol diyagramı

3 .2 Y ığ ın H a lin d ek i V erilere K ontrol D iy a g ra m la rın ın U ygu lan m ası

B u ra d a u y g u lan an işlem "N o rm allik T esti" dir. N o rm a llik testi; norm al d a ğ ılım g ö sterd iğ i kabul ed ilen b ir değ işk en için, yığından alınan ö rnek g ru b u n a a it d eğerlere d ay an arak yap ılan b ir hip o tez testid ir. Y ığın tam anlam ı ile norm al d ağılım g ö sterse b ile ö rn ek g ru b u n u n d a ğ ılım ın d a fark lar b u lu n ab ilm ek ted ir. Z ira ö rnek grubu y ığının tem silcisi olu p , ona ait değerlerin tahm inlerini v erm ek ted ir. T ah m in le rd e ise her zam an b ir y an ılm a pay ın ın b ulunm ası doğaldır.

Y ığın ile ö rn ek gru b u n u n dağılım ları arasındaki farkların iki nedeni bulunm aktadır:

"1 - Y ığının dağ ılım ı n orm aldir, fa rk la r tesadüfi sa y ılab ile cek etkenlerden ileri g e lm e k te dir.

2 - Y ığ ın ın d a ğ ılım ı norm al d eğ ild ir. B u y ü z d e n o lu şa n fa rk la r a n la m lıd ır." (K O B U , 1981).

N o rm allik testinin am acı, teorik dağılım ile örnek g rubuna a it dağılım lar arasın d ak i farkların b elirli b ir g ü v e n ilirlik le a n lam lı olup o lm a d ığ ın a k a rar v e rm ek tir. B u n a göre, yığ ın d an alın an b ir ö rnek g ru b u ü zerin d e y a p ılan ölçm e so n u çların a d ay an arak değişk en in frekans d ağ ılım ı ç izilm ek te ve ö lçm e so n u çları " fö" ile g ö sterilm ek ted ir. Ö rnek g ru b u n u n x ve Sx değ erleri y a rd ım ıy la da teorik n o rm al d ağılım frek an sları hesaplanm akta ve "f," ile gö sterilm ek ted ir (Şekil No: 9)

(13)

124 ERCAN TANRİTANIR

Şekil No: 9. Ölçme sonuçlarına göre frekans dağılımı ve teorik normal dağılım

"E ğ er ö rnek g ru b u n a ait ölçm e so n u çları ( f ö) norm al dağ ılım gö sterm iy o rsa, üretim ve k alite k o n tro lü etk in lik lerin in düzeltilm esi gerek m ek ted ir" (P O L A T , 1986).

Ö lçm e so n u ç ların a göre belirlenen dağ ılım ile teorik norm al dağılım ın u y g unluğu "K hi-K are Y ön tem i" (x 2) y ard ım ıy la bulunm aktadır.

X (fü - ftr M inim um

o ld u ğ u zam an , gra fiğ im iz optim um dur. B u o ra n sal olarak ifad e edildiğinde;

„ ( fö -Ç ) 2 . ^ ( f . - t f

M in. veya X --- M in.

f,

şek lin d e k ullanılabilm ektedir.

4 SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YORUMLANMASI

K o n tro l d iy a g ra m la rın ın ortak ö z elliğ i, ü re tim d ek i d e ğ işim i ö rn ek ler y a rd ım ıy la zam an a bağlı o larak gö stereb ilm elerid ir. Bu d eğişim in lim itler dışına taşm ası olguyu norm al şartlar dışına taşıran n e d en lerin a raştırılm asın ı zorunlu k ılm a k ta d ır. K ontrol d iy ag ram la rı, lim itle r arasın d ak i d ağ ılım ın y o ru m u ile henüz olum suz şartla r olu şm ad an m üdahale im kânı ve verm ektedir. A şağıda d e ğ işim leri farklı ve y o ru m lan ab ilir çeşitli k o ntrol d iy ag ram ları görü lm ek ted ir (Ş ekil No: 10).

(14)

K A L İT E N İN K O N T R O L Ü V E D E Ğ E R L E N D İR İL M E S İ d )

125

\ V J A \ i\ ^/ _v \ _{_L_} _/ ı\/ ^A _{\ J}

\J ^V ^V ^y

r U L

AL

• / '

\

_/

T L T T T T i i - r n n -

V

nF1 A

V ’s

A ^{A A} ^I

v

T'

UL

x

AL f )

r t

^\

_U

V

U T

Şekil No: 10. Çeşitli kontrol diyagramları

- K ontrol d iy ag ram ların ın Ş ekil No: 10-a'da. tam am ı y o ru m su z ve o las ılık sın ırları içinde büyük d e ğ işim ler görülm ek ted ir.

- Ş ekil No: 10-b'deki d iy ag ra m d a kontrolsuz ve lim itler d ışın a taşm alard an tolerans lim itle rinin ya iyi sap tan m ad ığ ı y a da lim itlerin olasılık dışı fak tö rleıce etk ilen d iğ i anlaşılm aktadır.

- Şekil N o: 10-c'de o lg u ların ortalam a değ er etrafın d a y o ğ u n laştık ları ve lim itlere y a k ın d e ğerlerin b u lu n m a d ığ ı g ö rü lm ek ted ir. Böyle b ir d u ru m d a o lasılık a lan ın ın y an lış sa p tandığı v eya şartları iy ile ştire n ö n lem lerin a lın a rak gerçek o lasılık alan ı sın ırların ın d araltıld ığ ı y o rum u y a p ıl

m akta ve to leran s lim itlerinin yeniden belirlenm esi g erek m ek ted ir.

- Ş ekil No: 10-d'de değ erlerin üst lim ite doğru tırm an an b ir d eğişim gösterd ik leri ve önlem alınm adığı tak d ird e g elecek tek i değerlerin lim it dışına çıkacağı an laşılm ak tad ır.

- Şekil No: 10-e'de değ işim önceki olgunun tersin ed ir. A lt lim ite d o ğ ru bir yak ın laşm a g ö rülm ektedir.

- Şekil N o: 1 0 -fd e değerler, üst lim ite yakın seyrederken an id en a lt lim ite doğru y a k la şm ak tadır. Bu d u ru m , değerleri Ü m itler dışın a taşm ayacak şekilde etk iley en b ir etm enin oldu ğ u n u g ö s

term ektedir.

Sonuç o lara k , bu veri y ığ ın la rı frekans d ağ ılım la rı h aline g e tirild iğ in d e olasılık d ağ ılım ları hakkında d aha gerçek b ilg ile r v erm ektedirler.

(15)

K A Y N A K L A R

B A ŞE R , G. 1972, K alite K ontrolü, Ç ağlayan Y ayınevi, İstanbul.

F E 1G E N B A U M , Total Q ııality C ontrol, M c G ra\v-H ill, 1961.

K 1R K P A TR IC K , E.G ., Q nality C o n tro l f o r M a n a g e rs a n d E n g in eers.P erd u e U nivcrsity, 1970.

K O B U , B ., E n d ü striy e l K a lite K ontrolü, İ.Ü . İşle tm e F a kü ltesi, İşle tm e İktisa d i E nstitü sü , Yayın N o: 52, İsta n b u l, 1 9 S 1 .

P O L A T , S., K a lite K ontrolıt D e rs N o tla n , İ.Ü . O rm a n F a kültesi, O rm an E n d ü stri M ü h en d isliğ i, İstanbul, 1986.

T U L U N A Y , Y., K a lite K ontrolü, K alite K o n tro l D iy a g ra m la rı ve K o n tro l D iy a g ra m la rın ın G e liş

tirilm esi (D o kto ra Tezi), İ.Ü . İşletm e F a kültesi, İsta n b u l, 1973.