Yeme Davranışı Bozuklukları ve Zayıflık

(1)

Yeme Davranışı Bozuklukları ve

Zayıflık

(2)

İştahsızlık Kusma Aşırı yeme

Yeme Davranışı Bozuklukları

Tanım: Anormal yeme alışkanlığı ile karakterize, yiyecekler ve vücut ağırlığı ile ilgili bilişsel bozukluktur.

Yeme bozukluğunun nasıl başladığı ve ne yöne

kayacağı bireye göre değişiklik gösterir.

(3)

Yeme Davranışı Bozuklukları

Anoreksiya Nervosa

Bulimiya Nervosa

Spesifik Olmayan Yeme Bozuklukları

(4)

Anoreksiya Nervoza

• Kişinin kilo almamak amacıyla bilinçli olarak aç kalması ve böylece giderek artan kilo kaybı,

• Aşırı zayıflamaya rağmen şişman olmaktan yoğun bir şekilde korkma,

• Beden algısında bozukluk

• Normal beden ağırlığının en az %25’i kadar ağırlık kaybetme

• Yaş ve boya göre minimal normal ağırlığa gelmeyi reddetme

ile seyreden bir yeme bozukluğudur.

(5)

Anoreksiya Nervoza

1689

• Richard Maton

• 16 yaşında genç kızda saptamış

1873

• William W. Gull

• Sinirsel iştahsızlık

1914

• Moris

• Adenohipofiz tahribinin anoreksiyaya neden olduğunun keşfi

1939

• Oral bozukluğun nedenlerinin ; hastanın benliği ve kişiliği olarak bulunuşu

1950

• Tiroid, adrenal, hipotalamus, merkezi sinir sistemi bozuklukları

ile ilişki kurulmaya çalışılmıştır.

(6)

Anoreksiya Nervoza Prevalans

• Anoreksiya nervoza sıklığı yıllık 8/100 000 kişi civarındadır.

Toplumda yaygınlığı %0.1-1

• Genç kadınlarda yaşam boyu prevalans % 0.3-% 3.7

• En çok adölesan çağı kızlarda görülmekle birlikte erkek çocuk ve erişkinleri de etkilemektedir.

• 6 yaş grubunda ve menapozda da görülmesine rağmen en geniş yaş sınırı 10-35’dir.

• Ortalama başlama yaşı 17 (15-19) iken 14 ve18 yaşlarda 2 pik

yapar

(7)

Anoreksiya Nervoza Komplikasyonlar

Kardiyak Hipotrofi, bradikardi, mitral kapak sarkması, hipotansiyon,

ortostatik semptomplar, uzun QT sendromu, aritmi, ventriküler taşikardi, çarpıntı, genel halsizlik, pitting ödem

Böbrek Azalmış veya artmış idrar hacmi, böbrek yetmezliği, üremi, poliüri, böbrek taşı, hipovolemik nefropati, hipokalemik nefropati

Solunum Azalmış aerobik kapasite

Hematolojik Anemi, lökopeni, nötropeni, trombositopeni, kemik iliği yetmezliği , artmış enfeksiyon riski

Diş Çürükler, diş minesinin aşınması, farenkste eritem, genişlemiş tükrük bezi

Gastrointestinal Geç mide boşalması, anormal gastrik motilite, karın ağrısı,

şişkinlik, konstipasyon, mide ekşimesi, hematemez, istemsiz

kusma

(8)

Anoreksiya Nervoza Komplikasyonlar

Karaciğer Karaciğer yetmezliği

Metabolik Yorgunluk, soğuğa intolerans, diürez, egzersizle kemik ağrıları, büyümede duraklama, hipotermi (el, ayaklarda)

Endokrin İkincil cinsiyet özelliklerinin gelişmemesi, amenore, gebelik komplikasyonları daha yüksek oranda, hipoglisemi, anormal tiroid fonksiyonu, osteoporoz, kaşeksi, BMH’da azalma

Nörolojik Apati, zayıf konsantrasyon, kas güçsüzlüğü, ağrılar, kramplar, miyopati,

Cilt Deri kuruluğu, saç dökülmesi, tırnak kırılması, ciltte sararma, depigmentasyon

Psikolojik Karamsarlık, alınganlık, cinsel istek azalması, uyku düzensizliği,

ailelerini inkar, depresyon (aile yakınlarında da)

(9)

Bozukluk Etkileri

Hipokalsemi Kas spazmı ve tetani, stridor, nöbetler Hiponatremi Nöbet, koma, ölüm

Hipokalemi Aritmi, zayıf barsak motilitesi, iskelet kas miyopatisi, nefropati

Hipomagnezemi Kas krampları, halsizlik, sinirlilik, psikoz nöbetler, aritmi,

Hipofosfotemi Kas güçsüzlüğü, parestezi, santral sinir sisteminde bozukluk

Elektrolit dengesinde de bozukluk görülür

Anoreksiya Nervoza

Komplikasyonlar

(10)

Anoreksiya Nervoza Tedavi

Amaçlar:

1. Metabolik iyileşmenin sağlanması (katabolik süreçten anabolik sürece geçmek)

2. Hastanın beden ağırlığının düzeltilmesi, normal yemek yeme alışkanlığının kazandırılması,

3. Hastanın zayıflamaya uğraşmasının engellenmesi, güveninin ve bireyselliğinin sağlanması,

4. Fiziksel komplikasyonlarının ve psikiyatrik semptomlarının tedavi edilmesi,

5. Hastalığın tekrarlanmasının önlenmesidir (%50

tekrar).

(11)

Anoreksiya Nervoza Tedavi Ekibi

 Psikiyatrist ve psikolog

 Medikal izlemden sorumlu doktor

 Diyetisyen

 Hemşire

(12)

Tedavinin yerini belirleme

>%85 İVA---Poliklinikten takip

>%80 İVA---Yakın poliklinik takip

>%75 İVA---Kısa dönem hastane tedavisi

<%75 İVA---Hastane tedavisi

Anoreksiya Nervoza

Tedavi

(13)

Anoreksiya Nervoza Tedavi

- Yatak istirahati

- Tüple beslenme, intravenöz beslenme - Psikoterapi (birey+aile)

- Farmakoterapi

- Davranış değiştirme teknikleri

- Bol kalorili, yeterli ve dengeli diyet

(14)

 Vücut BMH’nın azalması yoluyla düşük kalori alımına adapte olmuştur.

 Dinlenme enerji harcaması yavaşlamış ve başlangıçtaki kalori gereksinimi azalmıştır.

Anoreksiya Nervoza

Tedavi

(15)

ENERJİ

Başlangıçta kilo kazanımı: 30-40 kkal/kg/gün

• Kontrollü kilo kazanımı fazı:

Kilo koruma fazı: 40-60 kkal/kg/gün

Anoreksiya Nervoza

Tedavi

(16)

PROTEİN

• Minimum gereksinme: RDA (g/kg), vücut ağırlığına göre

• Enerjinin %15-20’si

• Biyolojik değeri yüksek CHO • Enerjinin %50-55’i

• Konstipasyon tedavisinde çözünür posa eklenmeli Yağ

• Enerjinin %25-30’u

• Esansiyel ya’lerine önem verilmeli Vitamin-Mineraller

• RDA’nın %100’ünü karşılayacak şekilde verilmeli

• Multivitamin ve Fe desteği günlük olarak verilmelidir.

Anoreksiya Nervoza

Tedavi

(17)

Bulimia Nervoza

(Kontrolsüz Yeme-Pişmanlık Döngüsü)

 Denetimi yitirmiş olma duygusunun eşlik ettiği, yineleyen, büyük miktarlarda yeme atakları ve kilo almayı engelleyen davranışlarla karekterizedir.

 Anoreksiyalıların aksine Bulimialı kişiler yardım isterler.

 Anormal ölçüde yiyeceği gizlice alır ve bunu vücuttan atma

yollarını (kusma, diüretik, laksatif) denerler.

(18)

Bulimia Nervoza Prevalans

 Puberte ve erken erişkinlik döneminde görülür.

 Adolesan ve genç yetişkin kadınlar arasında sıklığı

%1-3 dür (>18 yaş).

 %1,7-5 kadınlarda, <%1 erkeklerde

(19)

Bulimia Nervoza Tanı Kriterleri

 Tekrarlayan aşırı yeme epizotları (binge eating)

 Kilo alımını engellemek için yeme epizotlarına kompensatuar davranışlar

 Yeme ve kusma davranışı üzerindeki kontrolün

kaybolması, semptomların kronikleşmesi (en az 3 ay süreyle haftada en az 2 defa)

 Vücut ağırlığına veya beden şekline aşırı ilgi

(20)

Bulimia Nervoza Etiyoloji

Biyolojik Faktörler Psikolojik Faktörler

Sosyo-kültürel Faktörler

(21)

BULİMİA DÖNGÜSÜ

(22)

Spesifik Olmayan Yeme Bozuklukları

(Eating Disorders Not Otherwise Specified/EDNOS)

• AN ve BN’nın bazı semptomlarına sahiptirler.

Örneğin;

• Normal vücut ağırlığına sahip bir birey

• Tıkınırcasına yeme davranışı (-)

• Miktarı fazla olan bir öğün sonrası kendini kusturuyor.

Yeme bozukluğu olan bireylerin %50’si bu grupta olup tedavi edilmedikleri takdirde AN veya BN’ya

geçiş yapabilirler.

(23)

Yeme bozukluğu olan bireylerin genel kişilik özellikleri

MÜKEMMELLİYETÇİ

MÜKEMMELLİYETÇİ HEDEFE YÖNELİMLİ HEDEFE YÖNELİMLİ

KENDİNİ BEĞENMEME

KENDİNİ

BEĞENMEME KENDİNİ ELEŞTİRME KENDİNİ ELEŞTİRME BAŞARILI

BAŞARILI

(24)

BİGOREKSİYA

(Kas Dismorfisi)

• Vücut dismorfik bozukluğu, dış görünüşteki hafif veya hayali bir kusur hakkında kaygı duyma ile karakterize psikiyatrik bir

bozukluktur

• Kas dismorfisi, vücut dismorfik bozukluğunun bir alt grubu olarak sınıflandırılır.

• Bireyler kasların yeterince hacimli olmadığını düşünürler ve yetersiz kaslarıyla ilgili takıntılıdır.

• Genellikle kas geliştirmeyle ilgilenen erkeklerde

görülür.

(25)

ORTOREKSİYA NERVOZA

SAĞLIKLI YİYECEKLERE KARŞI DUYULAN AŞIRI ZİHİNSEL UĞRAŞIYI TANIMLAYAN

YEME BOZUKLUĞUDUR.

SAĞLIKLI YİYECEKLERE KARŞI DUYULAN AŞIRI ZİHİNSEL UĞRAŞIYI TANIMLAYAN

YEME BOZUKLUĞUDUR.

(26)

DİKKAT

Ortoreksiya Nervoza diyetisyenler arasında

sık görülmektedir.

Ortoreksiya Nervoza diyetisyenler arasında

sık görülmektedir.

(27)

 % 100 doğal olmayan hiçbir şey sağlıklı değildir.

 Bu ürünlerden yersem kilom artar.

 Kanser olurum.

 Kontrolümü kaybederim.

 Yediklerim benim kalitemdir.

ORTOREKSİYA NERVOZA

Takıntıları

(28)

• Bu yeme davranışı bozukluğunda;

 Sabah iştahsızlığı,

 Günlük kalorinin en azından %50'sinin akşam yemeğinden sonra atıştırmalar ile alınması,

 Uyku problemleri söz konusudur.

GECE YEME SENDROMU (Night Eating Sendrome)

Kahvaltı iştahsızlık nedeniyle

uyandıktan saatler sonra yapılabilir.

Kahvaltı iştahsızlık nedeniyle

uyandıktan saatler sonra yapılabilir.

(29)

ZAYIFLIK

• Boya göre ağırlığın <% 15-20 olmasıdır.

BKI (kg/m

²

)

Zayıf <18.50

Ağır düzeyde zayıflık <16.00

Orta düzeyde zayıflık 16.00-16.99 Hafif düzeyde zayıflık 17.00-18.49

Normal 18.5-24.99

(30)

NEDENLERİ

Zayıflık Zayıflık

Fiziksel aktivite

Yeterli besin alınamaması

besinlerin sindirim, emilim

metab.da bozukluklar

besinlerin sindirim, emilim

metab.da bozukluklar enerji

harcanmasını arttırıcı hastalıklar,

enerji harcanmasını

arttırıcı hastalıklar, Stres

Stres

(31)

TEDAVİ

• Nedeni saptanır

• Nedeni ortadan kaldırılır.

• Diyet öyküsü ve fiziksel aktivite düzeyi saptanarak

gereksinmelerine göre diyette belirli düzenlemeler yapılır.

(32)

TEDAVİ

• Enerjinin %35’i yağ

%12-15’i protein

%47-50’si karbonhidrat

• Az az sık sık öğün planı oluşturulmalıdır.

• Öncelikle katı besinler verilmeli, içecekler öğünler arasına kaydırılmalı