B sm j ! m f .
r m c l a u o ^ »*t MİCMO AH ı i » 7
Sinema. Cephe : Mimar Sedat Hakkı
S I N E M A BINALARı
Memleketimiz de sor» zamanlarda bir çok yeni sinema binası yapıldı ve yapılıyor. Bu münasebetle istanbulda en son yapılanlardan Glorya ile avrupa- daki bir kaç sinema binasını mukayese yapmak sonrada mufassal bir sinema projesini taktim etmek isteyoruz.
G l o r y a s i n e m a s ı — Mimarı: De Nari Bina tevsi edilen eski Lüksenburg sineması arsası üzerine inşa edilmiştir. Bu sebepten Plan çok gayri muntazam bir arsaya tatbik edilmiştir. Fakat bu hal mümkün olduğu kadar az hissettirilmiştir.
— Arsa geniş bir plâna müsait olduğu için yüksek bir salon yapılmıştır. Bir balkon ve bir galerisi vardır. Salonun şekli toplu ve canlıdır. Rengi sinema solonu için çok iyidir-yani ne çok parlak ne de fazla koyu - tenviratı sevimli ve zevkli yapılmıştır.
Fakat fuvaye ve methal o kadar tatmin etmeyor.
Methal kapularmın sokak cephesi ise Reklamı naza- rıitibara almamış.
Kapitol Sineması - Berlin.
Mimarî: Teknişe hohşule ve akademi Profesörlerinden:
Hans Poelzig
Berlinin en işlek bir yerinde fakat ancak iki kat Gryalo sineması bekleme salonu
w. ^ • — - 53 MİMAR r T ~ '
Kapitol Sineması. Berlin. Hans Poelzig.
inşaata müsait bir arsa üzerinde inşa edilmiştir. Bina sinemayı caddeden ayıran bir sıra mağaza ve yazı- hanelerle beraber yapılmıştir. Cephede zemin ka- tında yalnız methal sinemaya aittir. Çıkış kapıları arkadaki avlulara açılır. Sinema takriben 1200 kişi- liktir. Oturulacak yerler münhani şeklindedir. Bal- kon locaları iki taraftan sahneye çok yaklaşır. Per- denin iki tarafında (org) vardır. Salonun şekli geniş olduğundan gayet toplu ve sevimlidir tavanı sekiz köşe üzerinde bir çadır şeklinde olması hüs*
bütün samimiyeti artırır. Bu sinema Berlinin en mo- dern ve en çok zevk ile yapılmış sinema binalann- dandır.
Ş a u b u r g Sineması - H a m b u r g .
Mimari: Kari Winand İki tarafı açık bir köşe arsası üzerine inşa edilmiştir.
Asıl arsanın köşesinde ayrı bir kahve yapılmıştır.
Sinemanın methali cadde üzerindedir. Çıkış kapıları 8rka sokak üzerindedir. 1500 kişi alır.
Şekli ne fazla uzun nede geniştir. Perdenin iki ta- rafından köşeler kesiktir. Balkon katı locaları-ekseri Alman sinemalarında olduğu gibi-iki taraftan org- lara kadar uzanırlar. Yalnız salonun çıkış kapıları pek müsait değildir. Kapılar her ne kadar belediyece istenilen ebada muvafıksada, hepsi ayni köşeye birik- mişlerdir, Kapuların dağınık olması tabii daha mü-
OaUSl SES®
n ı i ' i " « m
reccahtır. Fakat reklâm için çok müsaittir. Zira Reklâm için dolu kısımlar yapılmıştır.
F ö b u s Palas Sineması - Nürnberg.
Mimarı - Profesör: Ludvig Ruff Nürnbergin en maruf bir mimarının eseri olan bu sinema takriben 2000 kişi istiap eder. Arsasının üç tarafı açıktır. Etraftan çıkış için hususî bir geçit var- dır. Arsanın şekli uzun olduğundan salon bilmecbuı iye uzun olarak inşa edilmiştir. Sesli filim için şekil pek müsait değildir. Ayni zemanda fasadda mimarî tesire fazla ehemmiyet verilmiş, reklam hiç düşünülmemiştir.
İngilterede ( W e l w y n ) şehrinde S i n e m a .
Mimarı: Louis de Soissons ve Arthur W. Kenyon Etrafı kapalı bir arsa üzerinde yapılmıştır. İki taraf- tan sokağa çıkmak için geçitler vardır. Locası yok- tur. Salon mustatil şekilde olup 1050 kişi istiap eder. Bu şekil inşaat için müsaitte olsa sinema sa- lonu için iyi değildir. Zira salonda,topluluk hissini vermez. Sıraları birer müştekim üzerinedir. Bu şekil salonlar sevimli olmaz. (Elhamra sinemasının bu kadar toplu olması yalnız küçüklüğünden değil birazda sıralarının müsait şekilde dizilmiş olmasıdır).
Bu vesile ile avaupadaki son fikirlere ve tekniklere
Kapitol sineması planları Berlin Hans Poelzig
Schauburg sineması Hamburg: Mimar D. W , B. Cari W.nand
»
Schauburg sînemasi Hamburg: Mimar D. W. B. Cari Winand ri?. (•,+ - T, İJ-; ll<*A'
. . I.'..''•••Al , i , t
Phoebus-Palftst Nürnberg Mimar Profesör Ludvig Ruff
göre tasavvur olunmuş bir sinema projesini taktim ede- ceğiz. Bu proje arkadaşımız Alişanzade Sedadındır.
Sinema Hans Poelzigin kapitol sinemasını yapmış olduğu arsanın daha büyük bir şekli. Berlin belediye kanununun Va sistemi dairesinde yapılmıştır. Buna göre binanın toprak üzerinde en yüksek profili 20 metreyi ve arsanın f u n d a n daha büyük bir kısmı üzerinde bina edilmiyecektir. Sinemanın iki tarafında Büro ve mağaza binaları vardır. Bunlar sinema ile bir- likte inşa edilecektir. Sinemanın methali cadde üzerin- de, çıkışları iki taraftaki avlu üzerindedir. Bunların ge- nişliği 6 metre ondur; iki geçit tarafından caddeye rap- tolunmuştur. Berlin belediyesi bu gibi inşaatte en sıkı bir belediye olduğundan bu şeraite göre yapılmış bir p. ojeyi tetkik etmek şayanı istifadedi • zannediyoruz.
Oturulacak mahallerin ebadı, kaç koltuğun arka arkaya durabileceği, kaç sıra koltuğun bir kapıya isabet edebileceği salon dahilindeki koridorların beher metre genişliklerinin kaç kişi alabileceklerini hariç koridorların ne kadar geniş olacağı, vestiyer'
lerin nerelerde ve kaç metre olacakları, merdiven- lerin asgari ve azami ebadı ve her bir merdivenden kaç kişinin istifade edebileceği, Balkonların azami kaç sıra koltuğu havi olabilecekleri, bir merdivenle çıkılan balkonun ön sıralarının ne kadar çıkıntı teşkil edebilecekleri, balkonda kaç koltuk yan yana gelebileceği, koridorlarda, salonda ve balkonda as- gari ve azami meyillerin ne olacağı, ve daha birçok şarait, kanunda birer birer tesbit ve tasrih edil- miştir.
Sinemaya kasa salonuna açılan 5 kapudan girilir.
Kasada 2 memur vardır. Sağda ve solda sinema duhuliye ve kontrol kapuları vardır. Kapudan sonra birer bekleme mahali. Buralardan ya parkeye sevk eden koridorlara, veya balkona ve galeıiye çıkaran merdivenlere ve asansörlere gidilir. Parkeye girme- den evel gardrop ve uvaletler vardır. 16 kapudan parkeye girilir. Balkon katında zemin katındaki kasa salonunun üzerinde bir boşluk vardır, etrafı galeridir ve burada oturulup bir şey içilebilir. Balkon gayet
Garden City sineması. Welwyn.
Plân ve makta. Louis de Sois- sons ve Arthur W . keııyon.
m i ı e ı
U-EP. «,/,'ASJ.C.! f.. .'fi (T; tiftzo rçiutez
Sinema projesi Mimar Sedat*Hakkı
uzundur ve 16 sıra sandalye ihtiva etmektedir. Bu- nun için ikiye, yani balkon ve galeriye ayrılmıştır, ve her bir kısmın ayrı duhul ve çıkış merdivenleri vardır. Salon 35 metreyi geçmediğinden, akustik için direkt işidiş farzedilmiştir. Yani endirekt, aksi seda vasıtasile değil. Rahatsız edecek bir aksi sedanın gelmemesi için tavana plânda görülen şekil verilmiştir. Divarlar ve koltuklar kadife kaplıdır.
Bunun için salonun dolu olup olmaması, akustik için olan ehemmiyetini kaybetmiştir.
Berlin belediye kanununun inşaatta nasıl tatbik edildiğini izah etmek için bu projeden bir misal almak isteriz: Parkenin sandalyaları, nasıl dizilme- lidir? Parkenin en geniş yerinde yan yana 54 kişi oturabilir. Arka arkaya ise 23 sıra sandalya için yer vardır. Kanunda salon dahilinde koridorlara, hizmet- lerini gördükleri her 70-80 kişi için asgari 1 metre genişlik müsade ediliyor. Ve bir koridorun üzerinde 14 den fazla sandalyayı havi sıralara müsade edil- meyor. Kapılar salonun iki yanında olduğu zaman (bizim misalde olduğu gibi) arka arkaya her beş sıra sandalyaya bir kapu isabet etmeli, ve bu her 5 sıra bir birinden ayrılmış olmalı. Her kapuya kaç kişi isabet ediyorsa bunların her 70-80 i için bir metre genişlik lâzım. Bunlardan başka koridorları mümkün
olduğu kadar dar, ve yanlarda yapmak zarureti parkedeki sandalya taksimatına, plânda gördüğümüz şekli vermiştir.
Eski bir türk kahvesi. Yan ve ar
ESKI BIR TÜRK KAHVESI
Klâsik Türk mimarisini tetkik ederken sivil mimarî- miz hakkında bize fikir verebilecek tek tük ev, kütüphane, han ve köprülerden eski mimarimizin dürüst, sade ve bu günkü mantıkî görüşlere bile falsosuz cevap verebilecek ahenk ve tenasüpte olduğunu anlıyoruz.
Biz bugün münasip ve gayri münasip her binamızda ecnebi meslektaşlarımızı taklit ederken onların da
ı cepheler : Mimar Arif Hikmet.
eğlence ve istirahat yerlerinde, hususî hayatlarının mahrem köşelerinde şark tesirlerini alâka ile tatbik ettiklerini unutmamalıyız.
Başka muhitlerin eserlerini aynen, yalnız biraz ace- milikle memleketimizde yapmak orijinal bir yol takip etmek değildir. Her gün biraz daha ilerliyen inşaât tekniğini günü gününe öğrenmemiz ne kadar lâzımsa, senelerden beri memleketimizin, hayat ve âdetlerimizin
Sinena projesi makta': Mimar Sedat Hakkı
Sinemanın harici reklam için büyük sahalar ihtiva sından mümkün olduğu kadar uzak bir yerde olduğu etmektedir. Bunlann en münasip, yani ziya] men- bir şekilde elektrikle tenviratı da] nazarıitibara alın- baının görülmediği ve projektörlerin reklâm saha- mıştır.
