Rüzgar Yağış SıcaklıkBasınç, Nemlilik,

(1)

(2)

Sıcaklık

Basınç,

Rüzgar

(3)

(4)

(5)

Bütün cisimlerde bulunan

potansiyel enerjidir

ISI

Birimi Kaloridir

Duyu organlarıyla

doğrudan hissedilmez

Isının dışa yansımasıyla

ortaya çıkan kinetik

enerjidir

SICAKLIK

Birimi derecedir

Termometre ile

(6)

Atmosferin üst sınırına gelen enerji miktarına

güneş sabitesi denir. (1 cm

2

’ye 1 dakikada 2

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

Güneş Işınlarının Geliş Açısı

• Dünyanın şekli

• Eksen eğikliği ve yıllık hareket(mevsimler) • Günlük hareket

• Bakı ve eğim

Güneşlenme Süresi Yükselti

Kara ve denizlerin dağılışı Nem

Okyanus Akıntıları Rüzgarlar

(14)

Güneş ışınları bir yere ne kadar dik düşerse, birim alana düşen enerji fazla olacağından orası o kadar fazla ısınır.

(15)

Düşme açısını belirleyen

etkenler şunlardır

• Dünyanın şekli

• Eksen eğikliği ve yıllık

hareket (mevsimler)

• Günlük hareket

• Bakı ve eğim

(16)

Dünya’nın şekline bağlı olarak, Ekvator’dan kutuplara doğru

gidildikçe güneş ışınlarının yere düşme açıları küçülür.

(17)

Dünya’nın eksen eğikliği ve yıllık hareketine bağlı olarak

güneş ışınlarının düşme açısı yıl boyunca değişir.

(18)

Günlük hareketine bağlı olarak, güneş ışınlarının bir

noktaya geliş açısı gün boyunca değişme gösterir.

(19)

Bakı: Bir yerin yada yamacın Güneş’e göre konumuna bakı

denir.

(20)

KYK’ de dağların güney, GYK’ de dağların kuzey yamaçları

güneş ışınlarını daha dik alır ve fazla ısınır. Buna bakı etkisi

denir .

(21)

Güneş ışınlarını daha dik açı

ile alır

Güneşlenme süresi fazladır.

Sıcaklık daha fazladır.

Aynı tür bitkilerin olgunlaşma

süresi daha kısadır.

(22)

Orman üst sınırı daha yüksektir

Tarım üst sınırı daha yüksektir.

Kalıcı kar sınırı daha yüksektir

Karın yerde kalma süresi daha kısadır

Yerleşmeler daha yoğundur

(23)

(24)

(25)

(26)

Güneşlenme süresi arttıkça sıcaklık artar

Günün en yüksek sıcaklıkları öğle vakti değil, öğleden birkaç saat sonra olması güneşlenme süresi ile ilgilidir.

(27)

Troposfer katında, yerden yükseldikçe sıcaklık değerleri her 200 m. de 1 °C azalır. Buna lapse rate denir

Nedeni: Atmosferin yerden dağılan ışınlarla ısınması ve gazların atmosferin alt kesiminde daha fazla olmasıdır.

(28)

(29)

1°K Tumaco Pasto Şehirler Yükselti (m) Sıcaklık (°C) Yağış (mm) En Yüksek En Düşük TUMACO 50 29 24 273 PASTO 2400 17 10 740

(30)

Denizler yavaş ısınır yavaş soğur

Yükselen sıcak hava

Hareket eden soğuk hava

Hava soğuyarak aşağı iner

(31)

1.Sıcaklığın değişiminde hangi faktörler etkili olmuştur?

2.Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı değişiminde karaların nasıl bir etkisi vardır?

3.Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının değişiminde deniz ve okyanusların nasıl bir etkisi vardır? 4.Sıcaklığın değişimi rüzgârın esiş yönlerinde nasıl bir etki yapar?

Karalar daha çabuk ısındığından üzerindeki havanın da ısınıp yükselmesine neden olur.

(32)

(33)

(34)

Karalar, çevresindeki denizlere göre

Yaz mevsiminde ve gündüz sıcaklık;

(35)

(36)

(37)

(38)

Yaz aylarında deniz

kıyısı ve yakın

bölgelerde sıcaklıklar

çok bunaltıcı olurken

(39)

Güneş ışınlarının dik ve dike yakın geldiği Ekvator çevresi Dünya’nın en sıcak yerleri olması gerekirken değildir. Neden?

(40)

(41)

(42)

SICAK SU AKINTISI

Gulf - Stream Alaska Kuroşivo Brezilya Madagaskar Doğu Avustralya

SOĞUK SU

AKINTISI

Labrador, Kanarya, Oyaşivo, Kaliforniya, Benguela Peru, Doğu Grönland

(43)

(44)

(45)

(46)

Bitki örtüsü, güneş ışınlarının bir kısmını emerek

gündüz yerin fazla ısınmasını önler.

(47)

İfadeler

Aşırı ısınma vardır Aşırı soğuma vardır Kimyasal çözülme yaygındır

Sıcaklık farkı azdır

(48)

(49)

Toprağın ışıma ile ısı kaybını önler

(50)

Koyu renkli ve pürüzlü yüzeyler daha çabuk sınır

Açık renkli yüzeyler daha az ısınır

(51)

Kışın bulutlu havalarda ısı kaybı azdır.

Kışın bulutsuz günlerde ısı kaybı çok olur.

(52)

(53)

Sıcaklığın yeryüzüne dağılışı izoterm adı verilen eş sıcaklık

eğrileri ile gösterilir.

(54)

Sıcaklık haritalarına ise izoterm haritaları denir.

• izoterm haritaları ikiye ayrılır:

Gerçek izoterm haritaları

(55)

(56)

(57)

(58)

Her yerin gerçek sıcaklığına, yükseltiden dolayı kaybettiği

sıcaklığın eklenmesiyle indirgenmiş sıcaklık bulunur.

Mount Mayon, Philippines 2,463 m

(59)

1000 m. yükseklikteki bir yerin gerçek sıcaklığı 16°C

ise, buranın indirgenmiş sıcaklığı;

İndirgenmiş Sıcaklık=𝐆𝐞𝐫ç𝐞𝐤 𝐒𝚤𝐜. +

𝐘ü𝐤𝐬𝐞𝐤𝐥𝐢𝐤

𝟏𝟎𝟎

× 𝟎, 𝟓

𝟏𝟔°𝐂 +

𝟏𝟎𝟎𝟎

(60)

(61)

Yeryüzünde ölçülmüş ekstrem sıcaklıklar

El Azizia (Libya) 58°C En Yüksek Sıcaklık 13 Eylül 1922

32°K

Dolo (Etiyopya) 34,4°C En Yüksek Yıllık Ortalama Sıcaklık

4°K

(62)

Sarıkamış(Kars) 1,8°C

En Düşük Yıllık Ortalama Sıcaklık 1972

Kızıltepe(Mardin) 48,8°C En Yüksek Sıcaklık 14 Ağustos 1993 İskenderun(Hatay) 21,3°C

En Yüksek Yıllık Ortalama Sıcaklık 1962

(63)

Sıcaklık değerleri nereden nereye doğru artıp azalmaktadır? Neden?

(64)

En yüksek sıcaklık değerleri nerelerde görülmektedir? Neden?

(65)

KYK, GYK’ den daha sıcaktır. Neden,

(66)

KYK’ de, yüksek enlemlerdeki karaların batı kıyıları, doğu kıyılarına göre daha sıcaktır. Neden?

(67)

KYK’ deki izotermler GYK’ den daha fazla girinti-çıkıntı yapar. Neden?

(68)

Termik Ekvator ortalama 8° kuzeye kaymıştır. Nedeni,

(69)

(70)

Ocak Ayı’nda en soğuk yerler nerelerdedir? Neden?

(71)

Ocak Ayı’nda en sıcak yerler nerelerdedir? Neden?

(72)

İzotermlerin uzanışları nasıldır? Neden?

(73)

(74)

En yüksek sıcaklıklar yaz mevsimini yaşayan KYK’ de Yengeç

Dönencesi çevresindeki kara içlerindedir:

(75)

(76)

Halifax 44°K

Brest 48°K Ulanbator 48°K

(77)

-25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 O Ş M N M H T A E E K A

Bazı Merkezlerin Yıllık Ortalama Sıcaklık Değerleri

(78)

Boston 42°K

Kopenhag 55°K

Christchurch 43°G

(79)

(80)

(81)

O Ş M N M H T A E E K A En Düşük 12.1 11.6 10.3 6.9 3.7 1 0.8 2.1 4.3 6.5 8.6 10.8 En Yüksek 22.3 21.8 20.1 17.4 14 11.3 10.7 12.1 14.5 17.1 19.1 21 Ortalama 17.2 16.7 15.2 12.15 8.85 6.15 5.75 7.1 9.4 11.8 13.85 15.9 0 5 10 15 20 25 Sıc aklık °C