KİŞİLİK GELİŞİMİ
KİŞİLİK GELİŞİMİ
KİŞİLİK bir insanı nesnel ve öznel KİŞİLİK bir insanı nesnel ve öznel
yanlarıyla diğerlerinden ayıran duygu, yanlarıyla diğerlerinden ayıran duygu,
düşünce, tutum ve davranış özelliklerinin düşünce, tutum ve davranış özelliklerinin
tümüdür
tümüdür
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI
S. FREUD S. FREUD
TOPOGRAFİK KİŞİLİK YAKLAŞIMI TOPOGRAFİK KİŞİLİK YAKLAŞIMI
YAPISAL KİŞİLİK YAKLAŞIMI YAPISAL KİŞİLİK YAKLAŞIMI
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM EVRELERİ PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM EVRELERİ
Bilinç Bilinç
Bilinç öncesi Bilinç öncesi
Bilinç dışı Bilinç dışı
Yapısal Kişilik Yaklaşımı Yapısal Kişilik Yaklaşımı
İd ego ve süper ego Freud tarafından kişiliğin parçaları İd ego ve süper ego Freud tarafından kişiliğin parçaları olarak tanımlanmıştır
olarak tanımlanmıştır
İd (alt ben): İd (alt ben):
Libidonun kaynağıLibidonun kaynağı
haz ilkesi (metroda inenlere öncelik falan veremem)haz ilkesi (metroda inenlere öncelik falan veremem)
Kalıtımsal ve bilinçdışı dürtü ve arzularKalıtımsal ve bilinçdışı dürtü ve arzular
Cinsellik ve saldırganlıkCinsellik ve saldırganlık
Sonuç düşünülmezSonuç düşünülmez
rüyalarrüyalar
Ego (ben): (durum uygun id, Ego (ben): (durum uygun id, haydi şimdi yap)
haydi şimdi yap)
Libidoyu sosyal ortama uygun davranışla Libidoyu sosyal ortama uygun davranışla ifade eder.
ifade eder.
gerçeklik ilkesi (biraz bekle) gerçeklik ilkesi (biraz bekle)
Akılcı ve pratiktir Akılcı ve pratiktir
Mantıklı düşünce için çalışır Mantıklı düşünce için çalışır
İdi denetleme- yol gösterme İdi denetleme- yol gösterme
Ahlaksal tutumu yoktur (“iyi” veya “kötü” Ahlaksal tutumu yoktur (“iyi” veya “kötü”
beni ilgilendirmez, ben işime bakarım)
beni ilgilendirmez, ben işime bakarım)
Süperego (üst ben): Süperego (üst ben):
Toplumun inandığı “doğru” ve “yanlış” lar. Toplumun inandığı “doğru” ve “yanlış” lar.
toplumsal kurallar, gelenekler, görenekler toplumsal kurallar, gelenekler, görenekler ve ahlak kuralları.
ve ahlak kuralları.
İDEAL (aferin sana/utan kendinden) İDEAL (aferin sana/utan kendinden)
Büyük bir kısmı bilinç dışındadır Büyük bir kısmı bilinç dışındadır
1- İD’den gelen dürtüleri bastırmak 1- İD’den gelen dürtüleri bastırmak
2- Egoyu gerçekçi amaçlar yerine törel 2- Egoyu gerçekçi amaçlar yerine törel amaçlara yöneltmeye çalışmak
amaçlara yöneltmeye çalışmak
3- Kusursuz olmaya çabalamak 3- Kusursuz olmaya çabalamak
Psikoseksüel Gelişim Evreleri Psikoseksüel Gelişim Evreleri
Freud’a göre “Her çocuk libido adı verilen Freud’a göre “Her çocuk libido adı verilen bir enerji ile doğar”.
bir enerji ile doğar”.
Libido, erojen bölgelerde biyolojik olarak Libido, erojen bölgelerde biyolojik olarak yoğunlaşır.
yoğunlaşır.
Kurama göre erojen bölge her dönemde Kurama göre erojen bölge her dönemde libidonun vücut üzerinde yoğunlaştığı
libidonun vücut üzerinde yoğunlaştığı bölgedir.
bölgedir.
Her dönemde bir kritik gelişim söz Her dönemde bir kritik gelişim söz
konusudur. Bir dönemdeki gereksinimler konusudur. Bir dönemdeki gereksinimler
karşılanmadığında ya da aşırı karşılanmadığında ya da aşırı
karşılandığında o döneme bağımlılık oluşur karşılandığında o döneme bağımlılık oluşur
ve sonraki gelişim dönemleri bundan ve sonraki gelişim dönemleri bundan
etkilenir.
etkilenir.
Oral dönem (0-2): Oral dönem (0-2):
Emme, çiğneme, ısırma ilk haz Emme, çiğneme, ısırma ilk haz kaynaklarıdır.
kaynaklarıdır.
aşırı iyimser ve bağımlı kişilik özellikleri YA aşırı iyimser ve bağımlı kişilik özellikleri YA DA kötümser ve saldırgan
DA kötümser ve saldırgan
Anal Dönem (2-3 yaş): Anal Dönem (2-3 yaş):
Tuvalet eğitimi Tuvalet eğitimi
Zorlamak ya da cezalandırmak Zorlamak ya da cezalandırmak
Baskı karşısında Baskı karşısında
1- saldırgan, anal tepkici karakter (kızgınlık, 1- saldırgan, anal tepkici karakter (kızgınlık, eziyet, pasaklılık, dağınıklık)
eziyet, pasaklılık, dağınıklık)
2- anal tutucu karakter (duyguları dışa 2- anal tutucu karakter (duyguları dışa
vurmayan, aşırı eleştirici, tertipli, biriktirmeci)
vurmayan, aşırı eleştirici, tertipli, biriktirmeci)
Fallik Dönem (3-6 yaş): cinsel organların Fallik Dönem (3-6 yaş): cinsel organların farkedilişi
farkedilişi
Cinsel kinliğin temelleri Cinsel kinliğin temelleri
Oidipus ve elektra kompleksleri Oidipus ve elektra kompleksleri
Hemcins özdeşimi Hemcins özdeşimi
Saplanma belirtileri: yetişkin olunduğunda Saplanma belirtileri: yetişkin olunduğunda ana-babadan kopamama, eş seçememe, ana-babadan kopamama, eş seçememe,
aşırı çekingenlik, kibirlilik, suçlanma eğilimi
aşırı çekingenlik, kibirlilik, suçlanma eğilimi
Gizil Dönem (7-12): Gizil Dönem (7-12):
libido dağınık libido dağınık
Karşıt cinsten ebeveyne sevecen bir Karşıt cinsten ebeveyne sevecen bir bağlılık
bağlılık
Bu dönemde cinsel dürtüler durgunlaşır Bu dönemde cinsel dürtüler durgunlaşır örtülü gizil hale gelir.
örtülü gizil hale gelir.
Bireyler cinsel dürtülerini denetleyemez ve Bireyler cinsel dürtülerini denetleyemez ve enerjilerini çevreyi tanıma, kişiler arası
enerjilerini çevreyi tanıma, kişiler arası ilişkileri geliştirmeye yönelik
ilişkileri geliştirmeye yönelik
kullanamazlarsa ileriki yaşamlarında kullanamazlarsa ileriki yaşamlarında
obsesif karakter gösterebilirler
obsesif karakter gösterebilirler
Genital Dönem (12 ve sonrası): Genital Dönem (12 ve sonrası):
Cinsel olgunlaşma söz konusudur. Cinsel olgunlaşma söz konusudur.
Bir önceki dönemde örtülü olan cinsel Bir önceki dönemde örtülü olan cinsel
içerikli enerji cinsel organlar ve cinsel ilişki içerikli enerji cinsel organlar ve cinsel ilişki
üzerine yoğunlaşır.
üzerine yoğunlaşır.
İlk dört dönemin başarılı geçmesi İlk dört dönemin başarılı geçmesi önemlidir.
önemlidir.
Genital dönemi başarılı şekilde geçiren Genital dönemi başarılı şekilde geçiren kişiler tutarlı bir kişilik geliştirirler, diğer kişiler tutarlı bir kişilik geliştirirler, diğer
insanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilirler.
insanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilirler.
Başarısızlık, gencin toplumsal ve bireysel Başarısızlık, gencin toplumsal ve bireysel düzeyde sağlıklı, tutarlı bir kişilik
düzeyde sağlıklı, tutarlı bir kişilik geliştirmesini engeller.
geliştirmesini engeller.
Güven –güvensizlik (0-2) Güven –güvensizlik (0-2)
Özerklik- utanç/kuşku (2-4) Özerklik- utanç/kuşku (2-4)
Girişimcilik- suçluluk (4-6) Girişimcilik- suçluluk (4-6)
Çalışkanlık- aşağılık (6-11) Çalışkanlık- aşağılık (6-11)
Kimlik- kimlik karmaşası (ergenlik) Kimlik- kimlik karmaşası (ergenlik)
Yakınlık-yalıtılmışlık (Genç yetişkinik/22-40) Yakınlık-yalıtılmışlık (Genç yetişkinik/22-40)
Üretkenlik-durgunluk (Son yetişkinlik 40-55) Üretkenlik-durgunluk (Son yetişkinlik 40-55)
