U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2015, Cilt 29, Sayı 1, 73-85 (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University)
Kuzu Besi Rasyonlarına İlave Edilen Canlı Mayanın Besi
Performansı ile Bazı Rumen Sıvısı ve Kan Parametreleri
Üzerine Etkisi
Önder CANBOLAT
1*, Hüseyin KARA
1,
İsmail FİLYA
1, Adem KAMALAK
2*1Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Görükle, Bursa
2Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Kahramanmaraş
*e-posta: canbolat@uludag.edu.tr; Tel: +90 224 2941558 Geliş Tarihi: 30.05.2015; Kabul Tarihi: 20.06.2015
Özet: Bu çalışma kuzu besi rasyonlarına ilave edilen canlı maya (Saccharomyces cerevisiae) kültürü (CMK)’nün kuzu besi performansı, bazı rumen sıvısı ve kan metabolitleri üzerine olan etkilerinin araştırılması amacıyla düzenlenmiştir. Araştırmada 3 aylık yaşta 40 baş Kıvırcık ırkı erkek kuzu kullanılmış ve hayvanlar her biri 10 baş erkek kuzudan oluşan 1 kontrol, 3 deneme olmak üzere 4 grup düzenlenmiştir. Kuzu besi rasyonlarına sırasıyla 0 (kontrol), 1, 2 ve 4 kg/ton KM düzeyinde canlı maya kültürü (CMK) ilave edilmiştir. Deneme 63 gün sürmüştür. Araştırma süresince günlük ortalama canlı ağırlık artışı kontrol (1), 2. 3. ve 4. deneme gruplarında sırasıyla 275.55, 291.11, 329.52 ve 290.95 g, her kg canlı ağırlık artışı için tüketilen yem miktarı ise gruplarda sırasıyla 55.026, 4.816, 4.315 ve 4.801 kg olduğu saptanmıştır. Ayrıca kuzu besi rasyonlarına CMK ilavesinin rumen sıvısı parametreleri ile kan parametrelerini olumlu yönde etkilediği saptanmıştır. Sonuç olarak kuzu besisinde yoğun yem karmalarına 2 kg/ton KM düzeyinde CMK katılmasının canlı ağırlık artışı, yemden yararlanma, bazı rumen sıvısı ve kan parametrelerini olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Kıvırcık kuzu, büyüme performansı, canlı maya kültürü, rumen sıvısı, kan parametreleri.
The Effects of Live Yeast on Fattening Performance,
Some Rumen Liquid and Blood Parameters of lambs
Abstract: The aim of this study was to determine the effect of live yeast (Saccharomyces cerevisiae) on the fattening performance, rumen liquid parameters and blood metabolites of lambs. Forty Kıvırcık male lambs (10 months age) were assigned in complete random block design to feeding trial consisting of four dietary treatments. Live yeast was included into diet in the ratio of 0, 1, 2 and 4 kg/ tones on a dry matter basis. The experiment lasted 63 days. Live weigh gain of lambs for treatment
groups were 275.55, 291.11, 329.52 and 290.95 g respectively. The feed intakes of lambs for four dietary treatments were 5.026, 4.816, 4.315 and 4.801 kg respectively. In addition, the supplementation of live yeast had positive effects on the rumen liquid parameters and blood metabolites. As a conclusion, supplementation of live yeast into lamb diets in the ratio of 2 kg/tones improved the live weigh gain, feed efficiency, rumen liquid parameters and blood parameters.
Key Words: Kıvırcık lamb, growth performance, live yeast culture, rumen liquid, blood parameters.
Giriş
Ruminant beslemede gelişmeyi uyarmak, besi performansını geliştirmek ve sağlık koruma amaçlı yem katkı maddesi olarak antibiyotik, hormon ve hormon benzeri maddeler kullanılmıştır. Ancak bu maddelerden çoğunun hayvanların vücudunda hemen metabolize edilememesi ve kesim sonrası bu hayvanların etlerinden hazırlanan gıdalarla insan vücuduna geçerek, insan sağlığını olumsuz yönde etkilemektedirler. Bu nedenle hayvanların verimini artırabilecek yeni doğal kaynaklar üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Bunun sonucunda da; probiyotikler, prebiyotikler, enzimler, organik asit ve aromatik bitkilerin sekonder metabolit ürünleri ilgi odağı olmuştur (Lesmeister ve ark. 2004; Moya ve ark. 2007; Benchaar ve ark. 2012). Bu doğal kaynaklardan en çok bilinenlerden birisi mikrobiyal yem katkı maddesi olarak tanınan (probiyotik) Saccharomyces cerevisiae (Sc) canlı maya kültürdür (CMK). (Williams ve Newbold, 1990; Chaucheyras-Durand ve ark. 2008). Yem katkı maddesi olarak kullanılan maya kültürleri, fermantasyon etkinliği korunmuş maya (örneğin Saccharomyces cerevisiae) ile mayanın çoğalma ortamı olan vasattan oluşmaktadır (AAFCO, 1997). Ruminant rasyonlarına ilave edilen Saccharomyces
cerevisiae canlı maya kültürleri toz şeklinde olup, karma yemlere 106-107 g yem olacak
şekilde katılabilmektedir (Uygur ve Alçicek, 2005).
Yoğun yem ağırlıklı rasyonlarla (enerji içeriği yüksek) beslemede canlı maya kültürleri rumen pH’sını artırarak rumen fermantasyon için uygun şartları sağladığı bildirilmektedir (Chaucheyras-Durand ve ark. 2008; Khalid ve ark. 2011; Hossain ve ark. 2012; Pienaar ve ark. 2012). Aynı şekilde ruminantlarda yüksek enerjili rasyonların kullanımından kaynaklanan sindirim bozukluklarının canlı maya kültürü kullanımıyla engellenebileceği vurgulanmaktadır (Formigoni ve ark. 2005; Bertin ve Andrieu 2005; Khalid ve ark. 2011). Kaba yem ağırlıklı rasyonlarla beslemede ise maya kültürlerinin rumendeki sellülolitik rumen bakterilerinin sayılarını yükselterek lifli besinlerin sindirimini arttırdığı bildirilmektedir (Mosoni ve ark. 2007; Guedes ve ark. 2008).
Rasyonlara canlı maya kültürleri ilavesinin rumendeki toplam uçucu yağ asitleri (TUYA) miktarını arttırdığını (Erasmus ve ark. 1992; Hillal ve ark. 2011; İnal ve ark. 2010; Hossain ve ark. 2012; Malekkhahi ve ark. 2015), azalttığını (Angeles ve ark. 1998; Thrune ve ark. 2009) ve ya değiştirmediğini (Ding ve ark. 2008; İnal ve ark. 2010; Özsoy ve ark. 2013) bildiren çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca canlı maya kültürlerinin rumende oluşan laktik asit miktarını azaltarak rumen asidozunu önlediği (Williams ve ark. 1991; Brossard ve ark. 2006; Chaucheyras-Durand ve ark. 2008; Malekkhahi ve ark. 2015), rumende azot metabolizmasını olumlu yönde etkilediği ve amonyak şeklinde azot kaybını önlediği de vurgulanmaktadır (Erasmus ve ark. 1992; Chaucheyras-Durand ve ark. 2005; Malekkhahi ve ark. 2015). Bu konuda yapılan çalışmalarda canlı maya kültürünün hayvanlarda rumen amonyak yoğunluğunu düşürdüğü(Harrison ve ark. 1988; Hillal ve ark. 2011), rumende
bakteri yoğunluğunu arttığı ve buna bağlı olarak ince bağırsağa geçen mikrobiyal azot miktarını artırdığı saptanmıştır (Chaucheyras-Durand ve ark. 2008; Musa ve ark. 2009). Bununla birlikte, canlı maya kültürünün rumen sıvısı amonyak azotunu artırdığını (İnal ve ark. 2010; Özsoy ve ark. 2013) bildiren çalışmaların yanında etkisinin olmadığını belirten çalışmalar da (Angeles ve ark. 1998; Thrune ve ark. 2009) bulunmaktadır.
Maya kültürlerinin ruminant beslemede rumen ortamını değiştirdiği ve buna bağlı olarak verim performanslarında artışlar olduğu bildirilmektedir (Haddad ve Goussours, 2005; Desnoyers ve ark. 2009; Malekkhahi ve ark. 2015). Canlı maya kullanımının ayrıca yemden yararlanmayı artırdığı (Lesmeister ve ark. 2004; Payandeh ve Kafilzadeh 2007; Jang ve ark. 2009; Desnoyers ve ark. 2009; Malekkhahi ve ark. 2015), rumen pH’sını yükselttiği (Thrune ve ark. 2007; Guedes ve ark. 2008; Paryad ve Rashidi 2009; Desnoyers ve ark. 2009; Malekkhahi ve ark. 2015), rumende patojen mikroorganizmaların üremesini sınırladığı, rumen ortamını stabilize ettiği, rumende amino asit ve B grubu vitaminlerin sentezini artırarak mikrobiyal büyümeyi teşvik ettiği bu yolla hayvanların verim performanslarını geliştirdiği bildirilmektedir (Callaway ve Martin 1997; Brossard ve ark. 2006; Chaucheyras-Durand ve ark. 2008). Ayrıca ruminant rasyonlarına canlı maya kültürü ilavesinin kan glikoz (Nursoy ve Baytok, 2003; Payandeh ve Kafilzadeh, 2007; Hossain ve ark. 2012; Malekkhahi ve ark. 2015), trigliserid (Nursoy ve Baytok, 2003) ve toplam protein düzeyini artırdığı (Denev ve ark. 2007; Hossain ve ark. 2012), üre düzeyini ise azalttığı (Nursoy ve Baytok, 2003; Ding ve ark. 2008; Bruno ve ark. 2009; Malekkhahi ve ark. 2015) bildirilmiştir.
Ruminant beslemede canlı maya kullanımının etkisini ortaya koymak için bu çalışma, kuzu besi rasyonlarına farklı düzeylerde katılan (0, 1, 2 ve 4 kg/ton KM) canlı maya kültürünün (CMK) besi performansı, rumen ve kan parametreleri üzerine etkilerinin saptanması amacıyla düzenlenmiştir.
Materyal ve Yöntem
Araştırmanın hayvan materyalini 3 aylık yaşta 40 baş Kıvırcık ırkı erkek kuzu oluşturmuştur. Kuzuların beslenmesinde Çizelge 1’de verilen rasyonlar kullanılmış ve rasyonlara ilave olarak sırasıyla 0 (kontrol), 1, 2 ve 4 kg/ton KM düzeyinde canlı maya kültürü (4x108CFU/g) ilave edilmiştir.
Araştırma materyalini oluşturan kuzular denemeye başlamadan önce tartılmış ve tesadüfü olarak her grupta 10 baş hayvan olmak üzere 4 deneme grubuna ayrılmıştır. Hayvanlar deneme süresince grup halinde 4x5 m ebatlarındaki bölmelerde barındırılmışlardır. Denemeye başlamadan önce bir haftalık alıştırma dönemi uygulanmış ve bu süre sonucunda hayvanlar besiye alınmıştır. Besi süresince Çizelge 1’de verilen yemler hayvanlara sınırsız (ad-libitum) düzeyde verilmiştir. Kuzuların besin madde gereksinimi NRC (2007) normları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Kuzuların önünde sürekli taze içme suyu bulundurulmuştur. Besi süresince kuzuların canlı ağırlık artışları ve yem tüketimleri 21 günde bir yapılan kontrol tartımlarıyla saptanmış ve besiye 63 günde son verilmiştir. Besi başlangıç ve diğer kontrol tartımları aç karnına yapılmıştır.
Kuzulara verilen ve artan yemler tartılarak besinin çeşitli dönemlerinde ve tüm besi süresince yem tüketimleri saptanmıştır. Kuzulardan deneme sonunda rumen sondası yoluyla tüm kuzulardan rumen sıvısı alınmıştır. Aynı dönemde hayvanların Vena
Çizelge 1. Kuzu besi rasyonlarının yapısı ve kimyasal bileşimi Rasyonların bileşimi, (g/kg KM) Gruplar Kontrol 1. Grup CMK 2. Grup CMK 3. Grup CMK 4. Grup Arpa 316.7 315.7 314.7 312.7 Buğday 250.0 250.0 250.0 250.0 Mısır 150.0 150.0 150.0 150.0
Ayçiçeği Tohumu Küspesi 260.0 260.0 260.0 260.0
DCP 12.0 12.0 12.0 12.0
Tuz 10.0 10.0 10.0 10.0
İz Min+Vitamin Karması* 1.3 1.3 1.3 1.3
Canlı maya kültürü 0.0 1.0 2.0 4.0
Besin Maddeleri, KM’de
Ham protein, % 18.08 18.08 18.07 18.07 Ham Yağ, % 4.66 4.63 4.61 4.61 Ham Kül, % 6.37 6.37 6.37 6.37 NDF, % 26.91 26.19 26.17 25.96 ADF, % 14.74 14.70 14.45 14.15 ME, kcal/kg KM** 2750 2749 2748 2747
*Her kilogram vitamin–mineral karması 150 mg Zn SO47H2 O, 80 mg MnSO4H O, 200 mg MgO, 5
mg CoSO47H2O, 1 mg KIO3 ve 5000 IU vitamin A, 1000 IU vitamin D, 20 IU vitamin E
içermektedir.
**Metabolik enerji düzeyi ham besin maddelerinden yararlanarak hesaplanmıştır (TSI, 1991).
Kimyasal Analizler
Rasyonların kuru madde, ham kül, ham protein ve ham yağ analizi AOAC (2005)’da bildirilen yöntemlere göre yapılmıştır. Hücre duvarı bileşenlerini oluşturan nötr deterjan lif (NDF) ve asit deterjan lif (ADF) analizi ise Van Soest ve ark. (1991) tarafından bildirilen yöntemlere göre ANKOM 200 Fiber Analyzer (ANKOM Technology, 2008) cihazında analiz edilmiştir.
Rumen sıvısı parametrelerinden pH dijital pH metre cihazı ile (Sartorius PB-20, Goettingen, Germany), amonyak (NH3) ise Kjeldahl metodundan yararlanarak Blümmel ve ark. (1997)’nın bildirdikleri yönteme göre saptanmıştır. Rumen sıvısı uçucu yağ asitleri (UYA) Wiedmeier ve ark. (1987)’nın önerdiği yönteme göre gaz kromotografi (Agilent Technologies 6890N gaz kromotografisi, Stabilwax-DA, 30 m, 0.25 mm ID, 0.25 um df. Max. temp: 260°C. Cat. 11023) cihazı ile analiz edilmiştir. Rumen sıvılarında laktik asit analizi ise Barker ve Summerson (1941) tarafından bildirilen sperofotometrik yönteme göre yapılmıştır.
Plazma glikoz, üre, protein ve trigiliserid düzeyleri fotometrik yöntemle ARCHITECT 1600 marka (SN: 1600239) cihazı ve ABBOTT’un kitleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. İnsülin düzeyi ise ECLIA yöntemle kullanılarak cobas e411 (SN: 0712-15) analiz cihazı ile saptanmıştır.
İstatistik Analizler
Araştırmadan elde edilen verilerin istatistiki olarak değerlendirilmesinde ortalamalar arasındaki farklılıkların saptanmasında varyans analizi (General Linear Model), ortalamalar arasında görülen farklılıkların önem seviyelerinin belirlenmesinde ise Duncan çoklu karşılaştırma testinden yararlanılmıştır (Snedecor ve Cochran, 1975).
Araştırma Bulguları ve Tartışma
Canlı ağırlık, toplam canlı ağırlık artışı, yem tüketimi ve yemden yararlanma düzeyi
Kuzuların besinin çeşitli dönemlerindeki canlı ağırlıkları, toplam canlı ağırlık artışı, yem tüketimi ve yemden yararlanma düzeyi saptanmış ve Çizelge 2’de verilmiştir.
Çizelge 2. Kuzuların besi başsı ve sonu canlı ağırlıkları, günlük canlı ağırlık artışları, günlük yem tüketimleri ile yemden yararlanma yetenekleri, n=10
Besi performansı Kontrol Rasyonlar *SS **P
1. Grup CMK 2. Grup CMK 3. Grup CMK 4. Grup
Besi başı canlı ağırlık, kg 27.32 27.33 27.05 27.02 1.626 0.998 Besinin 21. Günü, kg 34.42 35.03 35.16 33.91 1.678 0.948 Besinin 42. günü, kg 40.39 40.69 41.72 40.03 1.701 0.907 Besi sonu canlı ağırlık, kg 44.68b 45.67b 47.81a 45.35b 1.344 0.410 Besi süresince canlı ağırlık artışı, kg 17.35b 18.34b 20.76a 18.33b 0.501 0.000 Ortalama günlük canlı ağırlık artışı, g/gün 275.55b
291.11b 329.52a 290.95b 0.795 0.000 Gülük ortalama yem tüketimi, kg/gün 1.385 1.402 1.422 1.397 -- -- Yemden yararlanma yeteneği, (YT,
kg/CAA, kg), 5.026 4.816 4.315 4.801 -- --
Aynı satırda farklı harfle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar önemlidir. YT: Yem tüketimi; CAA: Canlı ağırlık artışı; *SS: Standart Sapma; **(P<0.05)
Kuzuların besi başı canlı ağırlıkları 27.02-27.33 kg arasında değişmiştir. Besi sonu canlı ağırlıkları ise 44.68-47.81 kg arasında saptanmıştır. Besi sonu canlı ağırlıkları bakımından deneme grupları arasındaki farklılıklar önemli bulunmuştur (P<0.05). Besi süresince canlı ağırlık artışı 20.76 kg ile en yüksek 3. grupta saptanmıştır ve diğer gruplar asasındaki farklılıklar önemli bulunmuştur (P<0.05). Ortalama günlük canlı ağırlık artışı 329.52 g/gün ile 3. grupta en yüksek saptanmıştır. Diğer deneme grupları arasındaki farklılıklar önemsiz bulunmuştur. Kuzu besi rasyonlarına ilave edilen CMK düzeyindeki artışa bağlı olarak kuzuların besi performansı artmıştır. En etkili CMK dozu ise rasyona 2 kg/ton KM düzeyinde CMK katılan grupta bulunmuştur (P<0.05).
Kuzuların günlük ortalama yem tüketimleri 1.385 ile 1.422 kg/gün, yemden yararlanma düzeyi ise 4.315 ile 5.026 kg olarak saptanmıştır. Kuzulara grup yemlemesi uygulandığı için yem tüketimi ve yemden yararlanma için istatistiki analiz yapılmamıştır. Ancak yine de en yüksek yem tüketimi ve en iyi yemden yararlanma düzeyi 2 kg/ton KM CMK ilave edilen 3. grupta saptanmıştır.
Kuzu besi rasyonlarına CMK ilavesi kuzuların canlı ağırlık artışını geliştirmiştir (Çizelge 2). Yapılan birçok araştırmada da CMK’in ruminantlarda canlı ağırlık artışını geliştirdiği ortaya konmuştur (Payandeh ve Kafilzadeh 2007; Jang ve ark. 2009; Özsoy ve ark. 2013; Canbolat ve ark. 2014). Haddad ve Goussous (2005) İvesi kuzu rasyonlarına CMK ilave etmişler ve kontrol grubunda 212 g/gün canlı ağırlık artışı saptarken, maya katılan grupta bu değeri 266 g/gün olarak bildirmişlerdir. Ayrıca Sara ve ark. (2004) ile Payandeh ve Kafilzadeh (2007) kuzularda, Özsoy ve ark. (2013)’ı ile keçi besi rasyonlarına CMK ilavesinin canlı ağırlık artışını olumlu düzeyde etkilediğini bildirmişlerdir. Ancak CMK ilavesinin besi performansına önemli bir katkısının olmadığını bildiren araştırma bulguları da bulunmaktadır (Hillal ve ark. 2011; Pienaar ve ark. 2012). Canlı maya kültürlerinin yüksek enerjili ve proteinli yoğun yemlerle beslemede daha etkili olduğu ve canlı ağırlık artışını olumlu etkilediği bildirilmektedir (Erasmus ve ark. 1992; Ding ve ark. 2008; Jang ve ark. 2009). Canlı ağırlık artışını CMK’in olumlu etkilemesinin rumende amonyak azotu (NH3N) miktarını azaltarak (Çizelge 3), mikrobiyal protein miktarını artırdığı ve buna bağlı olarak daha fazla amino asit sağlaması ile açıklanabilir (Erasmus ve ark. 1992; Jang ve ark. 2009; Musa ve ark. 2009; Thrune ve ark. 2009; Özsoy ve ark. 2013).
Rasyona CMK ilavesi ruminantlarda yem tüketimini artırmıştır. Bu artışın hayvanların canlı ağırlık artışına bağlı bir artış olduğu söylenebilir. Araştırma sonuçları yem tüketimi üzerine CMK’nün olumlu etkisinin olduğunu bildiren Haddad ve Goussous (2005), Payandeh ve Kafilzadeh (2007), Özsoy ve ark. (2013) ve Malekkhahi ve ark. (2015)’nın bulguları ile benzer saptanmıştır. Ancak CMK’nin yem tüketimini etkilemediğini bildiren araştırma bulguları da mevcuttur (Hillal ve ark. 2011; Pienaar ve ark. 2012). Yem katkısı olarak kullanılan CMK’nin ürettikleri glutamik asitle yemin lezzetini arttırarak (Wallace ve Newbold, 2007) yem tüketimini arttırıcı (Schingoethe ve ark. 2004; Bakhshi ve ark. 2006) etkiye sahip olduğu ifade edilmiştir. Araştırmada yem tüketimindeki artış kısmen bu nedenlerden kaynaklanabilir.
Kuzu besi rasyonlarına CMK ilavesi kuzuların yemden yararlanma düzeyini artırmıştır. Bu artışın nedeninin mayaların ruminantlarda besin maddelerinin sindirimini geliştirmesi (Wallace ve Newbold, 1993; Abd El-Ghani, 2004; Hillal ve ark. 2011) ve rumen pH’sını artırarak (Paryad ve Rashidi, 2009; Hillal ve ark. 2011; Özsoy ve ark. 2013; Malekkhahi ve ark. 2015) asidosisi önlemesi ile açıklanabilir. Araştırmada saptanan yemden yararlanma düzeyi Haddad ve Goussous (2005), Payandeh ve Kafilzadeh (2007), Jang ve ark. (2009), Özsoy ve ark. (2013) ile Malekkhahi ve ark. (2015)’nın araştırma sonuçları ile uyum içerisinde saptanmıştır. Kuzuların rasyonuna ilave edilen CMK’nün bağırsakta patojen mikroorganizmaları önlemesi (Kaufhould ve ark. 2000; Heinrichs ve ark. 2003), hayvan sağlığını geliştirerek hayvanların performansını geliştirdiği (Jenkins ve ark. 1999; Oral ve Gülmez, 2006; Jang ve ark. 2009; Özsoy ve ark. 2013; Canbolat ve ark. 2014; Malekkhahi ve ark. 2015) düşünülmektedir. Araştırmada canlı ağırlık, günlük canlı ağırlık atışı, yem tüketimi ve yemden yararlanma üzerinde en etkili dozun 2 kg/ton KM CMK ilave edilen grupta (3 grup) olduğu sonucuna varılmıştır.
Rumen Sıvısı Metabolitleri
Kuzu besi rasyonlarına ilave edilen CMK’in rumen sıvısı parametreleri üzerine etkileri saptanmış ve elde edilen bulgular Çizelge 3’te verilmiştir.
Araştırmada kuzu besi rasyonuna ilave edilen CMK ilavesine bağlı olarak rumen sıvısı pH’sı 5.91 ile 6.49 arasında değişmiştir. Rasyona CMK ilavesi rumen pH’sını önemli düzeyde artırmıştır (P<0.05). pH düzeyindeki en yüksek artış 2 kg/ton KM CMK ilave edilen grupta (3 grup) saptanmıştır. Rumen sıvısı amonyok azotu (NH3N) düzeyi ise 18.83 ile 31.28 mmol/100 ml arasında değişmiştir. Amonyak azotu ise 3. grupta en düşük, 1. grupta (kontrol) en yüksek saptanmıştır (P<0.05). Rumen sıvısı toplam uçucu yağ asitleri (TUYA) miktarı ise 121.45 ile 131.49 mmol/L arasında değişmiştir. Rasyona CMK ilavesi TUYA miktarını önemli düzeyde artırmıştır (P<0.05). En yüksek (133.49 mmol/L) TUYA’leri 3. grupta, en düşük ise 1 ve 2. gruplarda saptanmıştır. Kuzu rasyonlarına CMK ilavesi asetik asit ve propiyonik asit düzeyini artırmış, buna karşın butirik asit ve laktik asit oranını önemli düzeyde düşürmüştür (P<0.05).
Çizelge 3. Kuzu besi rasyonlarına CMK ilavesinin rumen sıvısı parametreleri üzerine etkisi, n=10
Rumen sıvısı parametreleri Kontrol Rasyonlar *SS **P
1. Grup CMK 2. Grup CMK 3. Grup CMK 4. Grup Rumen pH 5.91c 6.15b 6.49a 6.22b 0.068 0.000 Amonyak azotu, mg/100 ml 31.28a 28.33b 18.83d 22.71c 0.573 0.000 Toplam UYA (mmol/L) 121.92c 121.45c 131.49a 129.27b 1.032 0.000 Bireysel UYA (mol/L)
Asetik asid 59.62b 59.15b 67.09a 66.24a 0.691 0.000 Propioyonik asid 36.82c 37.61b 41.97a 38.81b 0.527 0.000 Butirik asid 16.55a 17.67a 15.02b 17.02a 0.261 0.000 Diğer UYA’leri 8.93a 8.02b 7.41c 7.20c 0.118 0.000 Laktik asid 4.81a 3.22b 2.00c 1.87c 0.218 0.000
Aynı satırda farklı harfle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar önemlidir. *SS: Standart Sapma; **(P<0.05)
Kuzu besi rasyonlarına CMK’in ilavesi rumen pH’sını artırmıştır (P<0.05). Rumen pH’sı CMK ilavesine bağlı olarak Ding ve ark. (2008), Guedes ve ark. (2008), Hillal ve ark. (2011), Özsoy ve ark. (2013) ve Malekkhahi ve ark. (2015) artığını bildirmişlerdir. Thrune ve ark. (2009) ve İnal ve ark. (2010) ise CMK’lerininin rumen pH'sını etkilemediğini kaydetmişlerdir. Kuzu besi rasyonlarına ilave edilen CMK’in rumen pH’sını artırması, rumende TUYA ve laktik asit düzeyinin azalmasına (Çizelge 3) bağlı olduğu söylenebilir.
Kuzu rasyonlarına ilave edilen CMK’in rumen amonyak azotunu (NH3N) düşürdüğü saptanmıştır (P<0.05). Ruminantlara CMK verilmesinin rumende amonyağı kullanabilen mikroorganizmaların sayılarını artırdığı, buna bağlı olarak NH3-N miktarının azalabileceği bildirilmektedir (İnal ve ark. 2010; Hillal ve ark. (2011). Bu yolla CMK’nin rumende amonyak kullanan bakteri sayısındaki artırarak yem azotundan yararlanmayı artırdığı bildirilmektedir (Erasmus ve ark. 1992; Ding ve ark. 2008; Mohamed ve ark. 2009; Paryad ve Rashidi, 2009; Hillal ve ark. 2011). Araştırmadan elde edilen bulgularda bunu destekler yönde olmuştur.
Toplam UYA konsantrasyonu ise CMK’nin ilave düzeyine göre önemli düzeyde artış göstermiştir (P<0.05). Elde edilen sonuçlar, bazı araştırma bulgularıyla uyum içerisindedir
(İnal ve ark. 2010; Hossain ve ark. 2012; Malekkhahi ve ark. 2015). Buna karşılık maya kültürü ilavesinin toplam UYA konsantrasyonunu önemli ölçüde etkilemediğini bildiren araştırma bulguları da vardır (Nursoy ve Baytok, 2003; Ding ve ark. 2008; Özsoy ve ark. 2013; Canbolat ve ark. 2014; Malekkhahi ve ark. 2015). Rumen sıvısı UYA konsantrasyonları içerisindeki butirik asit ve laktik asit konsantrasyonu düşük, asetik asit ve propiyonik asit konsantrasyonu ise önemli düzeyde yüksek saptanmıştır (P<0.05). Rumen sıvısı asetik asit konsantrasyonundaki artış muhtemelen CMK’lerinin yemlerdeki sellülolitik bakterileri geliştirerek asetik asit üretmelerinin bir sonucu olabilir (Wallace ve Newbold, 1993; Harrison ve ark. 1988; Erasmus ve ark. 1992). Propiyonik asit konsantrasyonundaki artış ise CMK’nin rasyondan gelen kolay çözünebilir karbonhidratları hızla propiyonik aside çevirmesinden kaynaklanmaktadır (Ensminger ve ark. 1990). Kuzu besi rasyonlarına CMK ilavesi laktik asit düzeyini önemli ölçüde azaltmıştır (P<0.05). Rumen pH’sı özellikle düşük pH’da faaliyet gösteremeyen sellülolitik bakteriler üzerinde hayati öneme sahiptir (Wallace ve Newbold, 2007). Yapılan çalışmalarda yem katkısı olarak kullanılan CMK’nin rumen laktik asit düzeyini düşürdüğü (Williams ve ark. 1991; Erasmus ve ark. 1992; Smith ve ark. 1993) bildirilmektedir. Rumendeki laktik asit düzeyinin düşmesi, rumende pH’yı arttırmaktadır (Wiedmeier ve ark. 1987; Diler, 2007; Wallace ve Newbold, 2007). Bu durum rumende anaerobik mikroorganizmaların gelişiminin engellenmesine, aerobik patojenlerin artmasına sebep olmaktadır. Yem katkısı olarak kullanılan CMK’i ayrıca rumende oksijeni tüketerek, anaerobik ortamın sürdürülmesi ve rumen pH’sının optimum düzeyde kalmasına olanak sağladıkları bildirilmektedir (Sarıpınar ve Sulu, 2005). Ayrıca CMK kullanımı rumende laktik asit bakteri sayısını %75 azalttığı, buna karşın sellülolitik bakterileri sayısını %50 oranında artırdığı bildirilmektedir (Diler, 2007). Bu yolla rumen asidozunu önlenebileceği ve yemden yararlanmanın artacağı bildirilmektedir (Williams ve ark. 1991; Ding ve ark. 2008; Jang ve ark. 2009; Özsoy ve ark. 2013; Malekkhahi ve ark. 2015). Araştırma bulguları da bu savı destekler yönde bulunmuştur. Araştırma sonuçları incelendiğinde rumen fonksiyonları üzerinde en etkili CMK dozunun 2 kg/ton KM dozu olduğu söylenebilir.
Kan Metabolitleri
Kuzu besi rasyonlarına ilave edilen CMK’in kan parametreleri üzerine etkileri saptanmış ve elde edilen bulgular Çizelge 4’te verilmiştir.
Çizelge 4. Kuzu besi rasyonlarına CMK ilavesinin kan parametreleri üzerine etkisi, n=10 Kan parametreleri Rasyonlar *SS **P Kontrol 1. Grup CMK 2. Grup CMK 3. Grup CMK 4. Grup Glikoz, mg/100 ml 71.89c 79.73b 85.21a 76.90b 0.835 0.000 Üre, mg/100 ml 14.14a 14.26a 10.71b 13.68a 0.399 0.000 Protein, g/100 ml 7.17c 7.92bc 9.16a 8.15b 0.208 0.000 Trigliserid, mg/100 ml 22.66b 25.84a 27.13a 23.53b 0.482 0.003 İnsulin, μu/ml 19.12c 23.08b 26.58a 23.15b 0.555 0.000
Aynı satırda farklı harfle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar önemlidir. *SS: Standart Sapma; **(P<0.05)
Kuzu besi rasyonuna ilave edilen CMK ilavesine bağlı olarak kan örneklerinde glikoz miktarı 71.89 ile 85.21 mg/100 ml arasında değişmiştir. Kan glikoz düzeyi 3. grupta en yüksek saptanmıştır (P<0.05). Kandaki üre miktarı da rasyonlara katılan CMK miktarlarına bağlı olarak azalmış ve 10.71 ile 14.26 mg/100 ml arasında değişmiştir. Besi sonunda en düşük kan üre düzeyi 3. grupta saptanırken, en yüksek kontrol ve 1. grupta bulunmuş ve gruplar arasındaki farklılıklar önemli olmuştur (P<0.05). Kan örneklerinin toplam protein düzeyi deneme gruplarında 7.17 ile 9.16 g/100 ml düzeyinde, trigliserid düzeyi 22.66 ile 27.13 mg/100 ml, insulin düzeyi ise 19.12 ile 26.58 μu/ml arasında saptanmıştır. Deneme grupları arasındaki farklılıklar istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P<0.05). En yüksek serum protein, trigilserid ve insulin düzeyi 2 kg/ton KM düzeyinde CMK ilave edilen 3. deneme grubunda bulunmuştur, en düşük ise CMK ilave edilmeyen 1. grupta saptanmıştır.
Kuzu besi rasyonlarına CMK’in ilavesi kan glikoz düzeyini artırmıştır (P<0.05). Araştırmada elde edilen bulgular Hossain ve ark. (2012) ve Malekkhahi ve ark. (2015)’nın bulguları ile benzer saptanmıştır. Maya kullanımının kan glikoz düzeyine etkisi olmadığını bildiren araştırma bulguları da bulunmaktadır (Nursoy ve Baytok, 2003; Payandeh ve Kafilzadeh 2007; Ding ve ark. 2008). Kan glikoz düzeyinin araştırmada yüksek çıkması rumende sentezlenen propiyonik asidin karaciğerde glikoneojenesis yoluyla glikoza dönüştürülerek kana verilmesinden kaynaklandığı (Ensminger ve ark. 1990) söylenebilir. Kan üre düzeyi ise CMK’in ilavesine bağlı olarak azalma göstermiştir. Kan üre düzeyindeki azalma ruminant beslemede CMK kullanan Nursoy ve Baytok, (2003), Ding ve ark. (2008) ve Bruno ve ark. (2009)’nın bulguları ile benzer saptanmıştır. Payandeh ve Kafilzadeh (2007) ile Hillal ve ark. (2011) ise CMK kullanımının kan üre düzeyini artırdığını bildirmişlerdir. Kan üre azotundaki azalmanın CMK’nin rumende azot kullanımını arttırarak rumen amonyak düzeyini azaltması (Çizelge 3) ile açıklanabilir (Bruno ve ark. 2009). Toplam kan protein düzeyi ise CMK’in artışına bağlı olarak önemli düzeyde artmıştır (P<0.05). Toplam protein düzeyindeki artış CMK ile çalışan bulguları Lesmeister ve ark. (2004), Hossain ve ark. (2012), Özsoy ve ark. (2013) ile Malekkhahi ve ark. (2015)’nın sonuçları ile benzer saptanmıştır. Maya ilavesi yem proteininden yararlanmayı artırarak (Fallon ve Earley, 2004) kan toplam protein düzeyini yükseltmiştir. Canlı maya kültürü kullanımı kuzuların kanlarında trigliserid ve insulin düzeyini yükseltmiştir (P<0.05). Mayaların gerek rumende otolize olmalarının, gerekse etanol oluşturmalarının bir sonucu olarak, rumen ve karaciğerde propiyonik ve asetik asit konsantrasyonunun artmasından dolayı plazma trigliserid miktarının yükselebileceği bildirilmektedir (Bruning ve Yokoyama 1988; Nursoy ve Baytok, 2003). Araştırmada saptanan kan trigliserid düzeyi Nursoy ve Baytok, (2003)’un bildirdiği değerden düşük, keçi besisinde CMK kullanan Özsoy ve ark. (2013)’nın bulgularından düşük saptanmıştır. Kan insulin düzeyine yönelik CMK ile yapılan çalışmalara rastlanmamıştır. Ancak araştırmada elde dilen kan insulin düzeyi Canbolat (2006)’ın bildirdikleri sınırlar içerisinde bulunmuştur. Araştırmada saptanan kan parametreleri üzerinde en etkili CMK dozunun 2 kg/ton KM dozu olduğu söylenebilir.
Sonuç
Sonuç olarak CMK’ri kuzu besisinde yoğun yem karmalarına 2 kg/ton’a kadar katılmasının kuzularda canlı ağırlık artışını, yemden yararlanmayı, rumen sıvısı ve kan parametrelerini olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.
Kaynaklar
AAFCO, 1997. Association of American Feed Control Officials, “Feed Ingredient Definitions”, Official Pub., USA, 285.
Abd El-Ghani, A.A. 2004. Influence of diet supplementation with yeast culture (Saccharomyces
cerevisiae) on performance of Zaraibi goats. Small Rumin. Res. 52:223–229.
Angeles, C., Mendoza, M.G.D., Cobos, P.M.A., Crosby, G.M.M., Castrejon, P.F.A. 1998. Comparison of commercial yeast culture (Saccharomyces cerevisiae) on ruminal fermentation and digestion in sheep fed on corn stover diet. Small Rum. Res., 31: 45-50.
AOAC, 2005. Official Methods of Analysis, Association of Official Analytical Chemists, Washington DC, USA.
Bakhshi, N., Ghorbani, G.R., Rahmani, H.R., Samie, A. 2006. Effect of probiotic and milk feeding frequency on performance of dairy Holstein calves. J Dairy Sci, 1(2): 113-119.
Barker, S.B., Summerson, W.H. 1941. The colorimetric determination of lactic acid in biological material. J Biol Chem, 138, 535-554.
Benchaar, C., Lettat, A., Hassanta, F., Yang, W.Z., Forster, R.J., Petit, H.V., Chouinard, P. Y. 2012: Eugenol for dairy cows fed low or high concentrate diets: effects on digestion, ruminal fermentation characteristics, rumen microbial populations and milk fatty acid profile. Anim. Feed Sci. and Tech. 178, 139–150.
Bertin, G., Andrieu, S. 2005 Effect of yeast culture (Yea-Sacc®1026) supplementation on performance of high-producing dairy cows. Page No. 126, in Proc. of the 21st Annual Symp. On “Nutritional Biotechnology in the Feed and Food Industries” (Supplement 1), Lexington, KY, USA, May 23-25.
Blümmel, M., Makkar, H.P.S., Becker, K. 1997. In vitro gas production- A technique revisied. J. Anim. Physiol. Anim. Nutr., 77: 24-34.
Brossard, L., Chaucheyras-Durand, F., Doreau, B.M., Martin, C. 2006: Dose effect of live yeasts on rumen microbial communities and fermentations during butyric latent acidosis in sheep: new type interaction. Anim. Sci. 82, 829–836.
Bruning C.L., Yokoyama, M.T. 1988. Characteristics of live and killed brewer's yeast slurries and intoxication by intraruminal administration to cattle. J. Anim. Sci. 1988; 66 (2): 585-591.
Bruno, R.G.S., Rutigliano, H.M., Cerri, R.L., Robinson, P.H., Santos,.J.E.P. 2009. Effect of feeding
Saccharomyces Cerevisiae on performance of dairy cows during summer heat stress. Anim.
Feed Sci. Tech. 150: 175-186.
Callaway, E.S., Martin, S.A. 1997: Effects of a Saccharomyces cerevisiae culture on ruminal bacteria that utilize lactate and digest cellulose. J Dairy Sci, 80, 2035–2044.
Canbolat ,O., Filya, I., Akay, V., Kamalak, A. 2014. The effects of live yeast, glucan and mannan on performance, rumen and blood parameters of fattening lambs. 2014 Joint Annual Meeting. July 20–24, Kansas City, Missouri. Amerika. J. Anim. Sci Vol. 92, E-Suppl. 2/J. Dairy Sci. Vol. 97, E-Suppl. 1. Abstract. 932.
Canbolat, Ö. 2006. Seçmeli yemlemenin kuzularda besi performansı, karkas özellikleri, bazı rumen sıvısı ve kan parametreleri üzerine etkileri. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Bursa.
Chaucheyras-Durand, F., Masseglia, S., Fonty, G. 2005. Effect of the microbial feed additive
Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077 on protein and peptide degrading activities of rumen
Chaucheyras-Durand, F., Walker, N.D., Bach, A. 2008: Effects of active dry yeasts on the rumen microbial ecosystem: past, present and future. Anim. Feed Sci. Tech.145, 5–26.
Denev, S.A., Peeva, T.Z., Radulova, P., Stancheva, N., Staykova, G., Beev, G., Todorova, P., Tchobanova, S. 2007. Yeast cultures in ruminant nutrition. Bulg. J. Agric. Sci. 13: 357-374. Desnoyers M., Giger-Reverdin, S., Bertin, G., Duvaux-Ponter, C., Sauvant, D. 2009. Meta-analysis of
the influence of Saccharomyces cerevisiae supplementation on ruminal parameters and milk production of ruminants. J. Dairy Sci. 92 :1620–1632.
Diler, A., 2007. Probiyotik + Enzim Kombinasyonunun Esmer Irkı Buzağılarda Yemden Yararlanma ve Büyüme Performansı Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniv Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Programı. Erzurum.
Ding, J., Zhou, Z.M., Ren, L.P., Meng, Q.X. 2008. Effect of Monensin and live yeast supplementation on growth performance, Nutrient digestibility, carcass characteristics and ruminal fermentation parameters in lambs fed steam-flaked corn-based diets. Asian-Aust. J. Anim. Sci., 21: 547-554. Ensminger, M.E., Oldfield , J.E., Heinemann, W.W. 1990. Feeds and Nutrition (2nd edition). 1544 p.
Ensminger Publishing Co., Clovis, CA.
Erasmus, L.J., Botha, P.M., Kisther, A. 1992. Effect of yeast culture supplement on production, rumen fermentation and düodenal nitrogen flow in dairy cows. J Anim Sci, 75 (11): 3056-3065. Fallon, R.J., Earley, B. 2004. Effects of Yea-Sacc®1026 inclusion on the performance of finishing
bulls offered an all concentrate diet. Proceedings of the 20th Annual Symposium Nutritional Biotechnology in the Feed and Food Industries (Suppl. 1), Lexington, KY, USA, May 24-26, pp 75.
Formigoni, A,Pezzi, P., Tassinari, M., Bertin, G., Andrieu, S. 2005 Effect of yeast culture (Yea-Sacc®1026) supplementation on Italian dairy cow performance. Page No. 125, in the Proc. of the 21st Annual Symposium of Nutritional Biotechnology in the Feed and Food Industries, (Supplement 1), Lexington, KY, USA, May 23-25.
Guedes, C.M., Goncalves, D., Rodrigues, M.A.M. Dias-da-Silva, A. 2008. Effect of yeast
Saccharomyces cerevisiae on ruminal fermentation and fiber degradation of maize silage in
cows. Anim. Feed Sci. Technol. 145:27-40.
Haddad, S.G., Goussous, S.N. 2005. Effect of yeast culture supplementation on nutrient intake, digestibility and growth performance of Awassi lambs. J. Anim. Feed Sci. Tech., 118: 343-348. Harrison, G.A., Hemken, R.W., Dawson, K.A., Harmon, R.J., 1988. Influence of addition of yeast
culture supplement to diets of lactating cows on ruminal fermentation and microbial populations. J Dairy Sci, 71(11): 2967-2975.
Heinrichs, A.J., Jones, C.M., Heinrichs, B.S., 2003. Effects of mannan oligosaccharide or antibiotics in neonatal diets on health and growth of dairy calves. J Dairy Sci, 86(12): 4064-4069.
Hillal, H., El-Sayaad, G., Abdella, M. 2011. Effect of growth promoters (probiotics) supplementation on performance, rumen activity and some blood constituents in growing lambs. Archiv Tierzucht. 54(6),607-617.
Hossain, S.A., Parnerkar, S., Haque, N., Gupta, R.S., Kumar, D., Tyagi1, A.K. 2012. Influence of dietary supplementation of live yeast (Saccharomyces cerevisiae) on nutrient utilization, ruminal and biochemical profiles of Kankrej calves. J. Appl. Anim. Sci. 1(1):30-38.
İnal, F., Gürbüz, E., Coşkun, B., Alataş, M.S., Çitil, O.B., Polat, E.S., Şeker, E., Özcan, C. 2010. The effects of live yeast culture (saccharomyces cerevisiae) on rumen fermentation and nutrient degradability in yearling lambs, Kafkas Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 16 (5): 799-804,
Jang, YD., Oh, HK., Piao, LG., Choi, HB. Yun, JH., Kim, YY. 2009. Evaluation of Probiotics as an Alternative to Antibiotic on Growth Performance, Nutrient Digestibility, Occurrence of Diarrhea and Immune Response in Weaning Pigs. J. Anim. Sci. Tech., 51: 751-759.
Jenkins, D.J.A., Kendall, C.W.C., Vuksan, V. 1999. Inulin, oligofructose and intestinal function. J Nutr, 129(7): 1431-1433.
Kaufhould, J., Hammon, H.M., Blum, J.W., 2000. Fructo-oligosaccharide supplementation: effects on metabolic, endocrine and hematological traits in veal calves. J Vet Med A Physiol Pathol Clin Med, 47(1): 17-29.
Khalid, M.F., Shahzad, M.A., Sarwar, M., Rehman, A.U., Sharif, M., Mukhtar, N. 2011. Probiotics and lamb performance: A review. Afri. J. of Agri. Res. 6(23), 5198-5203.
Lesmeister, K.E., Heinrichs, A.J., Gabler, M.T. 2004. Effects of Supplemental Yeast (Saccharomyces
cerevisiae) Culture on Rumen Development, Growth Characteristics, and Blood Parameters in
Neonatal Dairy Calves. J. Dairy Sci. 87:1832–1839
Malekkhahi, M., Tahmasbi, A.M., Naserian, A.A., Danesh Mesgaran, M., Kleen, J.L., Parand, A.A. 2015. Effects of essential oils, yeast culture and malate on rumen fermentation, blood metabolites, growth performance and nutrient digestibility of Baluchi lambs fed high-concentrate diets. J of Anim. Phys. and Anim. Nutr. 99(2), 221–229.
Mosoni, P., Chaucheyras-Durand, F., Bera-Maillet, C., Forano, E. 2007. Quantification by real-time PCR of cellulolytic bacteria in the rumen of sheep after supplementation of a forage diet with readily fermentable carbohydrates: Effect of a yeast additive. J. Appl. Microbiol. 103:2676-2685.
Moya, D., Calsamiglia, S., Ferret, A., Fuentes, M.C. 2007. Effects of yeast and type of starch in pH fluctuation, nutrient digestion and microbial fermentation in a dual flow continuous culture system. J. Dairy Sci. 90 (Suppl. 1):337 (Abstr.).
Musa, H.H., We, S.L., Zhu, C.H., Seri, H.I., Zhu, G.Q. 2009. The potential benefits of probiotics in animal production and health. J. Anim. Vet. Adv., 8: 313-321.
NRC. 2007. Nutrient requirements of small ruminants: Sheep, Goats, Cervide, and New World Camelids. National Academy of Sciences, Washington, DC, USA.
Nursoy, H., Baytok, E., 2003. Ekmek mayasının sut ineği rasyonlarında kullanılmasının sut verimi, bazı rumen sıvısı parametreleri ve kan metabolitleri uzerine etkisi. Turk J Vet Anim Sci, 27: 7-13.
Oral, G., Gülmez, M. 2006. Gıda kaynaklı patojenler icin kesim oncesi dekontaminasyon ygulamaları. Kafkas Üni Vet Fak Derg, 12(1): 77-84.
Özsoy, B., Yalçın, S., Erdoğan, Z., Cantekin, Z., Aksu1, T. 2013. Effects of dietary live yeast culture on fattening performance on some blood and rumen fluid parameters in goats. Revue Méd. Vét. 164, 5, 263-271.
Paryad, A., Rashidi, M. 2009. Effect of yeast (Saccharomyces cerevisiae) on apparent digestibility and nitrogen retention of Tomato Pomace in sheep. Pak. J. Nut., 8: 273-278.
Payandeh, S., Kafilzadeh, F. 2007. The effect of yeast (Saccharomyces cerevisiae) on nutrient intake, digestibility and finishing performance of lambs fed a diet based on dried molasses sugar beet-pulp. Pak J Biol Sci. 15;10 (24):4426-4431.
Pienaar, G.H., Einkamerer, O.B. Van der Merwe, H.J., Hugo, A., Scholtz, G.D.J., Fair, D.M. 2012.
The effects of an active live yeast product on the growth performance of finishing lambs. Afr. J. Anim. Sci., volume 42. 468.
Sara, A., Cighi, V., Odagui A., Sichet, C. 2004. The effect of Yea-Sacc ®1026 on performance in sheep. Proceedings of the 20th Annual Symposium „Nutritional Biotechnology in the Feed and Food Industries”(Suppl. 1), Lexington, KY, USA, May 24-26, pp.76.
Sarıpınar, D., Sulu, N. 2005. Ruminantlarda probiyotiklerin kullanımı ve rumene etkileri. Kafkas
Üniv Vet Fak Derg, 11(1): 93-98.
Schingoethe, D.J., Linke, K.N., Kalscheur, K.F., Hippen, A.R. 2004. Feed efficiency of midlactation dairy cows fed yeast culture during summer. J Dairy Sci. 87(12): 4178-4180.
Smith, W.A., Harris, B., Van Hom, H.H., Wilcox, C.J. 1993. Effects of forage type on production of dairy cows supplemented with whole cottonseed, tallow and yeast. J Dairy Sci, 76.(1): 205- 215.
Snedecor, G.W., Cochran, W. 1976. Statistical methods. The Iowa State Univ. Pres Amer IA. Thrune, M., Bach, A., Ruiz-Moreno, M., Stern M.D., Linn, J.G. 2009. Effects of Saccharomyces
cerevisiae on ruminal pH and microbial fermentation in dairy cows: Yeast supplementation on
rumen fermentation. Livestock Science, 261–265.
TSI. 1991. Animal feeds-determination of metabolizable energy (Chemical method). TS9610. Turkish Standards Institution, Turkey, 1991, pp. 2-3.
Uygur, A.M., Alçiçek, A. 2005. Probiyotikler ve süt sığırlarının beslenmesinde kullanımı. Anadolu, J. of AARI, 15 (1), 73-83.
Van Soest, P.J., Robertson, J.B., Lewis, B.A. 1991. Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber, and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. J. Dairy Sci., 74: 3583–3597. Wallace, R.J., Newbold, C.J., 2007. Microbial feed additives for ruminants. Wallace RJ, Chesson A.
Biotechnology in Animal Feeds and Animal Feeding. Published Online, pp. 101-125.
Wallace, R.J., Newbold, C.J. 1993. Rumen fermentation and its manipulation: The development of yeast culture as feed additives. In: Biotechnology in the Feed Industry, Lyons, T.P. (ed.). Alltech Technical Publications, Kentucky, pp.173-192.
Wiedmeier, R.D., Arambel, M.J., Walters, J.L. 1987. Effect of yeast culture and Aspergillus oryzae fermentation extract on ruminal characteristics and nutrient digestibility. J. Dairy Sci. 70: 2063-2068.
Williams, P.E., Tait, C.A., Innes, G.M., Newbold, C.J. 1991. Effects of the inclusion of yeast culture in the diet of dairy cows on milk yield and forage degradation and ferentation patterns in the rumen of steers. J Dairy Sci. 69 (7): 3016-3026.
Williams, P.E., Newbold, C.J. 1990. Rumen probiosis: The effect of novel microorganisms on rumen fermentation and ruminant productivity. Recent Advances in Animal Nutrition, UK, Butterworths Pub., 211- 227.
