Bilişim teknolojileri ve yazılım dersine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri

(1)

(2)

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİNE İLİŞKİN

ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ

Ayşegül Sarıkoz

YÜKSEK LİSANS TEZİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

(3)

TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU

YAZARIN

Adı : Ayşegül Soyadı : Sarıkoz Bölümü : Eğitim Teknolojisi İmza : Teslim Tarihi :

TEZİN

Türkçe adı : Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri

İngilizce adı : Teacher & Student Opinions Related To The Information Technologies & Software Course

(4)

ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Yazar Adı Soyadı : Ayşegül SARIKOZ İmza :

(5)

(6)

İthaf

(7)

TEŞEKKÜR

Bu araştırma, BT öğretmenlerinin ve ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı’nda yüksek lisans tez çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Beş bölümden oluşan araştırmanın birinci bölümünde problem durumu, araştırmanın amacı, önemi, sınırlılıklar, varsayımlar ve tanımlar; ikinci bölümünde çalışmanın kuramsal çerçevesi yer almaktadır. Üçüncü bölümde araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri toplama yöntemi ile verilerin analizine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü bölümde bulgular ve yorum, beşinci bölümde tartışma sonuç ve öneriler yer almaktadır. Araştırma sonuçları, öğretmen ve öğrencilerin BTY dersinin genel amaç ve yeterliklerine, öğrenme alanlarına, öğrenme öğretme sürecine ve değerlendirme yaklaşımlarına ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmıştır.

Yukarıda kısaca açıklanan sürecin gerçekleşmesi için her aşamayı titizlikle ele alan, her daim anlayış ve sabırla bana rehberlik eden danışman hocam Sayın Doç. Dr. Gülgün BANGİR ALPAN’a en içten saygı ve teşekkürlerimi sunarım.

Bu çalışmanın veri toplama sürecinde vakit ayırıp görüşlerini belirten tüm meslektaşlarıma ve sevgili öğrencilere, kaynakça bölümünde adı geçen tüm araştırmacılara, sağladıkları katkıdan dolayı çok teşekkür ederim.

Hayatım boyunca beni destekleyen ve benimle gurur duyan canım anne ve babama; araştırma sürecimde beni sürekli motive eden, bana inanan ve destek olan sevgili eşim Bahadır Gökhan SARIKOZ’a; en büyük mutluluk kaynağım canım kızım Nil Şevval’e sonsuz teşekkür ederim.

(8)

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİNE İLİŞKİN

ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ

(Yüksek Lisans Tezi)

Ayşegül Sarıkoz

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Mayıs 2017

ÖZ

Bu çalışmanın amacı ortaokul Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma örneklemini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerinden Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle’den rastgele seçilen 11 ortaokulda öğrenim gören 691 tane 5 ve 6. sınıf öğrencisi ile bu ilçelerde görev yapan 28 BT öğretmeni oluşturmaktadır. Tarama modelinde yapılan bu araştırmada veriler hem nicel hem de nitel olarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından hazırlanan “BTY dersine yönelik öğrenci görüşlerini belirleme formu” ve bu forma paralel olan “BTY dersine yönelik öğretmen görüşlerini belirleme formu” kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde alt problemler doğrultusunda frekans, yüzde, bağımsız gruplar için T-testi, tek yönlü varyans analizi, Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis H testleri uygulanmıştır. Nitel veriler için ise içerik analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğrencilerin “problem çözme, programlama ve özgün ürün geliştirme” standardına diğer standartlara göre düşük oranda ulaştıkları ve bu konuya daha fazla süre ayrılmasını istedikleri; en sevdikleri konunun “çoklu ortam uygulamaları”, en sevmedikleri konunun “donanım” olduğu; dersin anlatıma dayalı işlenmesinden hoşlanmadıkları, bilgisayar başında uygulama ve araştırma yapmayı sevdikleri; öğretmenlerin ve öğrencilerin derse ait basılı veya dijital bir kitap hazırlanması beklentisi içinde oldukları, değerlendirme yöntemi olarak en fazla yazılı sınav ve performans değerlendirmenin kullanıldığı görülmüştür. BTY dersine yönelik öğrenci görüşlerinin cinsiyet, bilgisayar kullanım becerileri ve kaç yıldır bilgisayar kullandıklarına göre; öğretmen görüşlerinin cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. BTY dersinin öğrenme öğretme sürecine ve değerlendirme yaklaşımlarına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri arasında da anlamlı farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda uygulayıcılar ve araştırmacılar için önerilerde bulunulmuştur.

(9)

Anahtar Kelimeler : Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi, Ortaokul, Öğrenci görüşleri, Öğretmen görüşleri,

Sayfa Adedi : xvi+139

(10)

TEACHER & STUDENT OPINIONS RELATED TO THE

INFORMATION TECHNOLOGIES & SOFTWARE COURSE

(M.S. Thesis)

Ayşegül Sarıkoz

GAZİ UNIVERSITY

THE GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES

May 2017

ABSTRACT

The purpose of this study is to introduce the teacher and students’opinions about the secondary information technologies and software course. Research sample includes 691 5th and 6th class students and 28 IT teachers among 11 secondary schools which are randomly selected in Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak and Yenimahalle districts. This study performed in survey model consists of both quantitative and qualitative data. During gathering research data, researcher has used “The form determining student consideration related to the ITS course” and “The form determining teacher consideration related to the ITS course”, respectively. During the analysis of the quantitative data, frequency, percentage, T-test for independent groups, one-way variance analysis, Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis H tests are performed. Content analysis is performed for the qualitative data. As a result of the analysis studies performed; the standard of “problem solving, programming and creative product development” can be reached by the students at very low level with respect to the other standards and they think more time is necessary for this issue. Additionally, they like “multi-media applications” mostly and dislike “hardware”. They prefer research and practice via computers instead of expressions. Both the teachers and the students expect a written-format lecture notes. For the evaluation method, written exams and performance evaluation are used mostly. There is a significant difference of opinions among the students with respect to the gender and computer utilization skills and among the teachers with respect to the gender. It has become clear that there is a significant difference between student opinions and teacher opinions with respect to the learning and teaching process of ITS course. In accordance with the results yielded, suggestions for the applicator and researcher are provided.

(11)

Key Words : Information Technologies and Software Course, secondery school, teachers’opinions, students’opinions

Page Number : xvi+139

(12)

İÇİNDEKİLER

TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU ... i

ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI ... ii

JÜRİ ONAY SAYFASI ... iii

İTHAF ... iv

TEŞEKKÜR ... v

ÖZ ... vi

ABSTRACT ... viii

İÇİNDEKİLER ... x

TABLOLAR LİSTESİ ... xiv

SİMGELER VE KISATMALAR LİSTESİ ... xvi

BÖLÜM 1 ... 1

GİRİŞ ... 1

Problem Durumu ... 1 Araştırmanın Önemi ... 8 Araştırmanın Amacı ... 9 Sınırlılıklar ... 9 Sayıltılar ... 10 Tanımlar ... 10

BÖLÜM 2 ... 11

KURAMSAL ÇERÇEVE ... 11

(13)

Bilişim Teknolojileri ... 12

Bilişim Teknolojileri Eğitimi ... 13

Avrupa’da BT Eğitimi ... 13

Türkiye’de BT Eğitimi ... 14

Türkiye’de Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinin Tarihçesi ... 16

MEB’in 1997 Yılı 143 Sayılı Kararı ... 16

Uygulanmakta Olan Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programı ... 21

Standart Tabanlı Öğretim Programı ... 23

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Kullanımına İlişkin Öğrenme Düzeyleri ve Boyutlar ... 24

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinin Genel Amacı ve Yeterlikler 26 Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Kazanımları ... 27

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi İçin Öğrenme Alanları ... 28

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğrenme- Öğretme Süreci ... 28

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Değerlendirme Yaklaşımları .... 29

BÖLÜM 3 ... 31

YÖNTEM... 31

Araştırmanın Modeli ... 31

Evren Örneklem ... 32

Veri Toplama Yöntemi ... 37

Verilerin Analizi ... 40

BÖLÜM 4 ... 45

(14)

BTY Dersinin Genel Amaç ve Yeterliklerine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen

Görüşleri İle İlgili Bulgular ... 45

BTY Dersinin Öğrenme Alanlarına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Bulgular ... 51

BTY Dersinin Öğrenme-Öğretme Sürecine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Bulgular ... 61

BTY Dersinin Değerlendirme Sürecine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Bulgular ... 62

Sınıf Seviyesi, Cinsiyet, Anne Baba Öğrenim Durumu, Bilgisayar Kullanım Sıklığı, Bilgisayarı Kaç Yıldır Kullandığı ve Bilgisayar Kullanım Becerilerine Göre, BTY Dersine İlişkin Öğrenci Görüşleri İle İlgili Bulgular ... 68

Cinsiyet ve Mesleki Kıdeme Göre, BTY Dersine İlişkin Öğretmen Görüşleri İle İlgili Bulgular ... 72

BTY Dersine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri Arasında Anlamlı Farklılık Olup Olmadığı İle İlgili Bulgular ... 73

BÖLÜM 5 ... 75

TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER ... 75

Tartışma ... 75

BTY Dersinin Genel Amaç ve Yeterliklerine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Tartışma ... 75

BTY Dersinin Öğrenme Alanlarına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Tartışma ... 83

BTY Dersinin Öğrenme-Öğretme Sürecine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Tartışma ... 86

BTY Dersinin Değerlendirme Sürecine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri İle İlgili Tartışma ... 90

Sınıf Seviyesi, Cinsiyet, Anne Baba Öğrenim Durumu, Bilgisayar Kullanım Sıklığı, Bilgisayarı Kaç Yıldır Kullandığı ve Bilgisayar Kullanım Becerilerine Göre, BTY Dersine İlişkin Öğrenci Görüşleri İle İlgili Tartışma ... 94

Cinsiyet ve Mesleki Kıdeme Göre, BTY Dersine İlişkin Öğretmen Görüşleri İle İlgili Tartışma ... 97

(15)

BTY Dersine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri Arasında Anlamlı

Farklılık Olup Olmadığı İle İlgili Tartışma ... 98

Sonuçlar ... 100

Öneriler ... 103

Uygulayıcılar İçin Öneriler ... 103

Araştırmacılar İçin Öneriler ... 105

KAYNAKLAR ... 107

EKLER ... 119

EK 1 : ÇERÇEVE PROGRAM: FARKLI DÜZEYLER İÇİN KAZANIMLAR ... 120

EK 2: “BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM” DERSİ İÇİN ÖĞRENME ALANLARI ... 123

EK 3: DİĞER OKULLARDA ÇALIŞAN ÖĞRETMENLERİN LİSTESİ ... 124

EK 4: BT ÖĞRETMENLERİNİN BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİ BELİRLEME FORMU .... 125

EK 5: ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİ BELİRLEME FORMU .... 128

EK 6: ANKARA VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN ANKETLERİ BELİRTİLEN OKULLARDA YAPMAK İÇİN İZİN BELGESİ ... 131

EK 7: SPSS TABLOLARI ... 132

(16)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Tomei'nin Taksonomisi ... 25

Tablo 2. Programın Düzeyleri ... 25

Tablo 3. Öğrenim Etkinliği ve Ölçme-Değerlendirme Örneği ... 29

Tablo 4. İlçelere Göre Örneklem Kapsamındaki Okullar, Sınıflar, Öğrenci ve Öğretmen Sayıları ... 33

Tablo 5. Öğrenci Demografik Bilgileri ... 34

Tablo 6. Öğretmenlerin Demografik Bilgileri ... 35

Tablo 7. Okulların Bt Sınıfı Koşulları... 36

Tablo 8. "Bilişim Okur-Yazarlığı” Standardına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşlerinin Dağılımı ... 46

Tablo 9. "Bilişim Teknolojilerini Kullanarak İletişim Kurma, Bilgi Paylaşma ve Kendini İfade Etme" Standardına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşlerinin Dağılımı ... 48

Tablo 10. "Araştırma, Bilgiyi Yapılandırma ve İşbirlikli Çalışma” Standardına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri ... 49

Tablo 11. "Problem Çözme, Programlama ve Özgün Ürün Geliştirme" Standardına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri ... 50

Tablo 12.BTY Dersinin Öğrenme Alanlarına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri ... 51

Tablo 13. Öğrencilerin Bty Dersinde En Sevdikleri, En Sevmedikleri ve Daha Fazla Süre Ayrılmasını İstedikleri Konular ... 53

Tablo 14. Öğretmenlere Göre Öğrencilerin BTY Dersinde En Sevdikleri ve En Sevmedikleri Konular ... 58

Tablo 15. Öğretmenlerin BTY Dersi Öğretim Programında Yer Alan Örnek Konular Dışında İşledikleri Konular ... 59

Tablo 16. BTY Dersinin Öğretme-Öğrenme Sürecine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri ... 61

(17)

Tablo 17. BTY Dersinin Değerlendirme Sürecine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri 63 Tablo 18. Öğrenci ve Öğretmenlerin BTY Dersinin Değerlendirme Sürecinde

Kullanılmasını İstedikleri Yöntemler ... 64

Tablo 19. BTY Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerinin Sınıf Seviyesine Göre T-Testi

Sonuçları ... 69

Tablo 20. BTY Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerinin Cinsiyete Göre T-Testi Sonuçları .. 69 Tablo 21. BTY Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerinin Kaç Yıldır Bilgisayar

Kullandıklarına Göre T-Testi Sonuçları ... 70

Tablo 22. BTY Dersinin Genel Amaç ve Yeterliklerine İlişkin Öğrenci Görüşlerinin

Bilgisayar Kullanım Becerilerine Göre Değişimini Gösteren Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları ... 71

Tablo 23. BTY Dersinin Öğrenme Alanlarına İlişkin Öğrenci Görüşlerinin Bilgisayar

Kullanım Becerilerine Göre Değişimini Gösteren Tek Yönlü Varyans Analizi

Sonuçları ... 71

Tablo 24. Öğretmenlerin Bty Dersine Yönelik Görüşlerinin Cinsiyete Göre Değişimini

Gösteren Mann-Whitney U Testi Sonuçları ... 72

Tablo 25. Öğrenci ve Öğretmenlerin BTY Dersine Yönelik Görüşleri Arasındaki Farkı

Gösteren Mann Whitney U Testi Sonuçları ... 73

Tablo 26. Öğrenci ve Öğretmenlerin BTY Dersinin Genel Amaç ve Yeterliklerine İlişkin

Görüşleri Arasındaki Farkı Gösteren Mann-Whitney U Testi Sonuçları ... 74

(18)

SİMGELER VE KISATMALAR LİSTESİ

f Frekans n Veri sayısı p Anlamlılık düzeyi sd Serbestlik derecesi ss Standart sapma t T testi puanı

U Mann Whitney U testi puanı

x Ortalama

BT Bilişim Teknolojileri

BİT Bilgi ve İletişim Teknolojileri BTY Bilişim Teknolojileri ve Yazılım EBA Eğitim Bilişim Ağı

ETS Educational Testing Service

FATİH Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi ICT Information and Communication Technology

ISTE The International Society for Technology in Education MEB Milli Eğitim Bakanlığı

(19)

BÖLÜM 1

GİRİŞ

Problem Durumu

İçinde bulunduğumuz çağa ve yaşadığımız topluma adını veren “bilgi”, her geçen gün artmakta, değişmekte ve yenilenmektedir. Öyle ki günümüzde teknolojik değişimler, bilimsel buluşlar ve sosyal gelişmelerin ulaştığı hız ve miktar, insanlık tarihi boyunca gerçekleşmiş olanlardan daha fazladır. Bilgi çağı, bilginin temel kaynak olduğu, bilgi üretimi ve iletiminin yaygınlaştığı, bilgi çalışanlarının çoğunlukta olduğu, sürekli öğrenme ve bilgilenmenin kaçınılmaz hale geldiği yeni toplumsal ve ekonomik düzeni temsil etmektedir (Öğüt, 2007, s. 119).

Bilgi toplumu, bilgi ve bilişim teknolojilerinin gelişmesi sonucu ortaya çıkan bilgi sektörünün ve nitelikli insan gücünün önem kazandığı, eğitimin sürekliliğinin ön plana çıktığı, meydana gelen her yeni değişimin toplumu ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel açıdan etkilediği, sanayi toplumu ötesi toplumsal bir gelişim aşaması olarak ele alınmaktadır (Özkan, 2009). Günümüz dünyasında tüm toplumların bilgi toplumu olduğu söylenemez. Halen tarım toplumlarının ve sanayi toplumlarının da varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Ancak bilgiyi araştırıp geliştiren, kullanan, üreten, yaygınlaştıran toplumlar bilgi toplumu olarak anılmakta ve dünyada egemen toplumlar olarak yer almaktadırlar.

Bu toplumu oluşturan bireyler, bilginin birikimli olma niteliği ve yaşam boyu öğrenme nedeniyle sürekli kendini geliştirebilmelidir. Etkin bir kişiliğin oluşabilmesi için ileri teknolojileri tanımalı ve bilgi teknolojilerinden etkinlikle yararlanabilmelidir. Bilgi üreterek, uygulayarak, paylaşarak disiplinler arası çalışabilmelidir. Açık, yapıcı, yaratıcı, yansıtıcı ve eleştirel olarak düşünebilme ve düşündüklerini ifade edebilmelidir. Bunun yanı sıra

(20)

toplumsal ve kültürel değişmelerden haberdar ve bunları değerlendirebilen, ahlaki ve manevi olarak anlamları sorgulayan, herhangi bir bilim konusunda derinliğine yetişmiş olmalıdır (Özkan, 2009). Çünkü bilgi toplumlarının gelişme ve ilerleme kaynağı, bilgiyi üreten, işleyen insan gücüdür.

Yeni çağın ve toplumun koşullarına uyum sağlayacak, aynı zamanda toplumu ileri taşıyacak insan gücünü yetiştirmek eğitim sistemlerinin görevi sayılmaktadır. Bu nedenle birçok ülke, eğitim politikalarını belirlerken, öğrencilerin teknolojinin hakim olduğu toplum yaşantısına daha iyi hazırlanmasını sağlamak amacıyla çeşitli kararlar almaktadırlar (Plomp ve diğerlerinden aktaran Çağıltay, Çakıroğlu, Çağıltay ve Çakıroğlu, 2001). Eğitim, bilim ve teknoloji, sanayi toplumunda yaşanan yapısal dönüşümün arkasındaki en önemli faktörlerin başındadır. Dolayısıyla bilgi toplumunun “olmazsa olmaz” koşullarını oluşturmaktadırlar. Özellikle eğitim, bilgi çağına geçiş sürecinde Türkiye açısından da hayati bir önem arz etmektedir (Bozkurt, 1996, s. 21).

Türkiye’de 1990’lı yıllardan itibaren bilgi toplumu hedefine yönelik çeşitli kamu kurumu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları tarafından çeşitli çalışmalar yürütülmektedir (Kutlu ve Taban, 2007, s. 44). Bu çalışmalardan biri “Türkiye 1. Bilişim Şurası”dır. Türkiye Bilişim Şurası (TBŞ, 2002) sonuç bildirgesinde; Türkiye’nin 21.yüzyılda varlığını sürdürebilmek için eğitim politikasını yeniden yapılandırmak zorunda olduğu belirtilmektedir. Bu yapılanmanın, toplumun düşünme, öğrenme ve iletişim alışkanlıklarını geleceğin girişimlerine yanıt verecek biçimde değiştirebilmek; yaratıcı, girişimci, esnek, yenilikçi ve sorgulayıcı bir düşünce tarzı geliştirebilmek için bilişim teknolojilerinden yararlanmaya yönelik olması da vurgulanmaktadır.

Bu konudaki diğer bir çalışma olan, Bilim ve Teknoloji yüksek kurulunun verdiği görev çerçevesinde, TÜBİTAK tarafından 2002 yılında hazırlanan “Vizyon 2023 Teknoloji Öngörüsü” projesinin ana teması; Cumhuriyetin 100. Yılında, Atatürk’ün işaret ettiği muasır medeniyet seviyesine ulaşma hedefi doğrultusunda; bilim ve teknolojiye hakim; teknolojiyi bilinçli kullanan ve yeni teknolojiler üretebilen; teknolojik gelişmeleri toplumsal ve ekonomik faydaya dönüştürme yeteneği kazanmış ‘refah toplumu’ yaratmak olarak belirlenmiştir (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu [TÜBİTAK], 2014). Bilgi toplumu olma yolunda yürütülen bu tür çalışmaların yansımaları toplumun her kurumunda olduğu gibi eğitim sisteminde de etkilerini göstermiştir. Bilişim teknolojilerinin eğitim sisteminin her alanında kullanılır hale gelmesi, okulların bilişim teknolojileri ile donatılması, bilişim teknolojileri öğretimine daha da önem verilmesi gibi gelişmelerin yanı

(21)

sıra en önemli ve köklü değişiklik eğitim ve öğretim programlarının değiştirilmesi ile meydana gelmiştir. Çünkü Gözütok’un (2003) belirttiği gibi eğitim sisteminde yapılan düzenlemeler, programlarda yer aldığı ölçüde anlam kazanır.

Günümüzde birçok ülke, çağın gerisinde kalmamak için, BT konusundaki gelişmeleri yakından takip etmekte, anlamaya çalışmakta ve BT alanına ait yeterliliklere sahip olabilmek için gerekli değişimleri öğretim programları içine yerleştirmektedir (Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB], 2006). MEB de bu amaçla 2005-2006 öğretim yılından itibaren uygulamaya konulmak üzere hazırladığı öğretim programlarında önemli değişiklikler yapmıştır. İlköğretim okulları seçmeli bilgisayar dersi de öğretim programı değiştirilen dersler arasındadır.

Seçmeli bilgisayar dersi öğretim programı, ilk olarak MEB’in 1998 yılı 2492 sayılı kararı ile öğrencilerin bilgisayarla tanışmalarını sağlayıp, günlük hayatta ve öğrenme-öğretme sürecinde bilgisayarları kullanabilir hâle getirilmesi ve olabildiğince eğitimin her kademesinde bilgisayar okuryazarlığının yaygınlaştırılması amacıyla, eğitim sistemimizin ilköğretim kademesinde yerini almıştır. Seçmeli bilgisayar dersi, dördüncü sınıftan itibaren, haftada 1-2 saat olmak üzere 5 yıl süre ile okutulmak üzere düzenlenmiştir. Dersin konuları 1-2-3-4-5 programlarında ayrı ayrı ve basamaklar halinde düzenlenmekle birlikte her basamak bir öncekinin konularını içermektedir (TTKB, 1998). 2007-2008 yılından itibaren yürürlükten kaldırılan bu programın en kapsamlı olarak nitelenen beşinci basamak konuları incelendiğinde günümüz öğrencilerinin çoğunun kolaylıkla ve hızla öğrenebileceği konular olduğu görülmektedir. Bu konulardan bazıları: Fare ve klavye kullanımı, sistem birimleri, açma kapama düğmelerini kullanma, bilgisayarda oyunlar oynama, bilgisayarda kayıt yapma ve silme, basit bir veri tabanı kullanma, yazıcı kullanımı başlıkları ile yer almaktadır. 2006 yılında Talim Terbiye Kurulunun kararı ile bilgisayar dersinin, öğretim programının yanı sıra işleneceği sınıf seviyeleri de değişmiştir.1, 2 ve 3.sınıflarına ait bölümünün 2006– 2007; 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarına ait bölümünün ise 2007–2008 öğretim yılından itibaren her sınıf seviyesi için haftada birer saat olarak uygulanmasına karar verilmiştir. Yeni programda, çağın gerisinde kalmak istemeyen bütün ülkelerin bilişim teknolojilerinden ve internetten faydalanmaları gerektiği, bunu da ancak bilişim teknolojileri eğitimine sahip bireylerin yetiştirilmesiyle mümkün olabileceği vurgulanmaktadır (TTKB, 2006). Ortamların ve organizasyonların değişimine neden olan teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çıkan yeni yeterlilikler arasında “bilişim teknolojileri yeterlilikleri” de olduğu için bilgisayar dersi öğretim programı hazırlanırken bu yeterlilikler dikkate alınmıştır (Arıkan, 2010, s.75).

(22)

Yeni öğretim programı, önceki programa göre çok kapsamlı olduğu görülen, “temel işlemler ve kavramlar”, “bilişim teknolojilerinin kullanımı”, “bilişim teknolojilerinde ileri uygulamalar” olmak üzere üç öğrenme alanını içerecek şekilde oluşturulmuştur. Bu üç öğrenme alanına ek olarak öğrencilerin Bilişim Teknolojileri konusundaki bilimsel gelişmelerine yardımcı olması ve Bilişim Teknolojilerinin kullanımı sırasında uymaları gereken sosyal değerleri göz önüne alan iki öğrenme alanı “Bilişim Teknolojilerinde Bilimsel Süreç” ve “Bilişim Teknolojileri Etiği ve Sosyal Değerler” adı altında bütün programa dağıtılmıştır. Beş öğrenme alanı, bütün program içine sarmal bir yapı ile dağıtılarak ilköğretim 1-8. sınıfları kapsaması sağlanmıştır (TTKB, 2006).

Programın uygulanma sürecinde bilişim teknolojileri becerileri temel, orta ve ileri olmak üzere üç seviyeye ayrılmış ve her üç seviye için “Bilişim Teknolojileri Becerileri” belirlenmiştir. “Basamaklı seviye” olarak adlandırılan program sekiz basamağa ayrılmış, 1., 2., ve 3. basamaklar temel seviye, 4. ve 5. basamaklar orta seviye, 7. ve 8. basamaklar ileri seviye performans göstergeleri ile ilişkilendirilmişlerdir. Her basamak için öğrenciler için çalışma kitapları ve öğretmenler için kılavuz kitapların kullanılmasına karar verilmiştir. Dersin kazanımlarının ölçme ve değerlendirilmesinde ise geleneksel tekniklerin yerine, performans değerlendirme, dereceli puanlama anahtarı, kontrol listeleri, görüşme, öz değerlendirme, akran değerlendirmesi ve proje tekniklerinin kullanılması gerektiği vurgulanmıştır. Ancak ölçme değerlendirme tekniklerine yönelik, öğretim programında yeterli açıklama olmadığına, bu yüzden bu teknikleri uygulamada güçlükler yaşandığına dair görüşler mevcuttur (Karal, Reisoğlu ve Günaydın, 2010). Şahna’nın (2012, s. 170) yaptığı araştırma sonucunda, öğrenci sayısının fazla olması ve çok zaman alması gibi sebeplerle kontrol listelerinin kullanılmadığı görülmüştür.

Seçmeli bilgisayar dersi, 2005 yılında Talim Terbiye Kurulunun aldığı 192 sayılı karar ile 1-8. sınıflarda haftalık birer saat okutulmaya başlanmıştır. 2006 yılında öğretim programının değişmesine rağmen ders saatleri 2007 yılına kadar aynı şekilde uygulanmaya devam edilmiştir. 04.06.2007 tarihinde yayımlanan “İlköğretim Okulları Haftalık Ders Çizelgesi”nde ders, aynı öğretim programı ile “Bilişim Teknolojileri” olarak adlandırılmaya başlamıştır. Bununla birlikte dersin haftalık saati 4 ve 5. sınıflarda 2 saate çıkarılmıştır. 2005 yılındaki kararda yer alan “Seçmeli dersler ile Rehberlik/Sosyal Etkinlikler notla değerlendirilmez. Ancak öğrencinin hangi seçmeli dersi aldığı karne ve diğer resmî kayıtlarda belirtilir.” (TTKB, 2005) maddesi ile o güne kadar notla değerlendirilen bilgisayar dersinin de notu karneden kaldırılmıştır. Derslerin adı seçmeli olmasına rağmen seçim

(23)

öğrenciler tarafından değil; okulun ve çevrenin şartları, öğrencilerin ilgi, istek ve ihtiyaçları ile velilerin görüşleri de dikkate alınarak öğretmenler kurulunca belirlenmiştir.

Yapılan pek çok araştırma göstermiştir ki dersin notunun kaldırılmasının zamanla dersin işlenişine; öğrenci, veli, diğer branş öğretmenleri ile okul yönetimlerinin derse ve BT öğretmenleri bakış açılarına dair olumsuz etkileri olmuştur. Çünkü halihazırda velinin okullaşma kültüründe, öğrencinin ve ilgili otoritenin okul kültüründe bir dersin önemi, o dersin zorunlu olup olmadığı, ulusal sınavlarda dahil edilip edilmediği, dersin yükü ve notunun genel başarıya katkısının olup olmadığıyla ilişkilendirilmektedir (Akpınar ve Altun, 2014).

Not olmamasından dolayı, dersin ölçme değerlendirme boyutunda sıkıntılar yaşanmıştır. Öğrencilerin karnede notu olmayan bu derse yönelik ilgi ve motivasyonları düşmüş, proje/performans ödevi yapmakta isteksiz davranmışlardır. Öğrencilerin yanı sıra veliler de BT dersini önemsiz, bu ders için yapılan masrafları da gereksiz görmüşlerdir. Çünkü toplumda, BT dersinde öğrenilen bilgileri, çocukların günlük hayatta kendi başlarına da öğrenebileceği, hatta çocuklarının bilgisayarla ilgili her şeyi zaten bildikleri yönünde bir inanış bulunmaktadır. Çünkü aileler, bilgisayar okur-yazarlığını, bilinçsizce internette gezmek, sosyal medyayı kullanmak ve oyun oynamak ile özdeşleştirmektedir (Seferoğlu, 2007; Alkan, 2009, s. 68; Yeşiltepe, 2012, s. 72; Şahna, 2012, s. 185; Yılmaz Tanataş, 2010, s. 80; Kır, 2012, s. 67). Diğer yandan dersin seçmeli oluşunun ve notla değerlendirilmemesinin olumlu yönlerinin de olduğunu ortaya çıkaran araştırmalar da vardır. Eyidoğan’ın (2009, s. 43) araştırmasına göre dersin bu haliyle, öğrencilerin dersle ilgili kaygılarını azaltacağı için öğrenme hızlarını arttıracağı; daha eğlenceli hale geleceği sonuçları ortaya çıkmıştır.

2007 yılındaki “İlköğretim okulları haftalık ders saati” çizelgesinde haftalık toplam seçmeli ders saati 1-8. sınıflarda ikişer saate düşürülmüşken, 2010 yılında 75 sayılı karar ile yayınlanan çizelgede 6., 7., ve 8. sınıflarda bir saate düşürülmüştür. 1-5. sınıflarda tamamen kaldırılan seçmeli derslerin yerini serbest etkinlik saatleri almıştır. Kararda, seçmeli BT dersine yalnızca 6., 7., ve 8. sınıflarda seçilebilme imkanı tanınırken, diğer sınıfların ise serbest etkinlik saatlerinde BT dersi programından yararlanılabileceği ifadesi yer almıştır (TTKB, 2010). Aynı öğretim programının uygulanmasına devam edilmiştir.

Ders sayısının bir saate düşürülmesi de BT dersinin olumsuz yönde etkileyen diğer en önemli etkendir. Ders saatinin azalması sonucu dersin öğretiminde yaşanan sıkıntıları ortaya

(24)

s. 90; Yaprak, 2009, s. 61; Yılmaz Tanataş, 2010, s. 60; Karal vd., 2010; Kır, 2012, s. 67). Haftada bir ders saatinde, programın öngördüğü içeriğin, etkinliklerin yetişmesini, öğrencilerin tamamının ders süresince aktif olmasını, ölçme değerlendirme yapılmasını büyük ölçüde zorlaştırmıştır.

Ders saatinin azalmasıyla birlikte BT öğretmenleri, maaş karşılığı olan haftalık 15 saati dolduramadıkları için norm fazlası duruma düşmüşlerdir (Yeşiltepe, 2012). Eski adıyla “Bilişim Teknolojileri Formatör Öğretmenliği”, şimdiki adıyla “Bilişim Teknolojileri Rehber Öğretmenliği” görevlerini ister istemez kabul eden öğretmenler, görev tanımlarında olan, olmayan birçok işi yapmak zorunda kalmışlardır. Tüm bu olumsuzluklar, BT öğretmenlerinin kendilerini öğretmen gibi hissedememelerine; öğrenciler ve diğer branş öğretmenleri tarafından da zaman zaman öğretmen gibi görülmemelerine yol açmıştır. BT dersi öğretiminde karşılaşılan en büyük sorunlardan biri de ilgili araştırmalarda sıklıkla vurgulanan, teknik yetersizliklerdir. Birçok okulda BT sınıflarının yetersizliği ve yanlış yerleşimi, bilgisayarların sayıca ve nitelik olarak yetersizliği, donanım ve yazılım ihtiyaçlarının tam olarak karşılanamaması dersin işleyişini olumsuz olarak etkilemektedir (Aydın, 2009, s. 206; Alkan, 2009, s. 69; Kuvan, 2009, s. 56; Yaprak, 2009, s. 52; Karal vd., 2010; Kır, 2012, s. 67; Yeşiltepe, 2012, s. 74; Şahna, 2012, s. 183).

Yaşanan tüm olumsuzlukların büyük bir kısmının, 2012 yılından itibaren alınan önemli kararlarla, giderilmesine yönelik adımlar atıldığı görülmektedir. 2012 yılında 69 sayılı kararla yayınlanan “İlköğretim Kurumları (İlkokul-Ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesi”nde dersin adı ve haftalık ders saatinin değiştirilmesi bu adımlardan ilkidir. Adı “Bilişim Teknolojileri ve Yazılım” olarak değiştirilen dersin 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda haftalık ikişer saat seçmeli olmasına karar verilmiştir. 2013 yılında yayınlanan haftalık ders çizelgesi ile ders, uygulanmaya başlandığı yıldan itibaren ilk defa zorunlu dersler arasında yerini almıştır. Dolayısıyla ilk defa notla değerlendirilmeye başlamıştır. 2013-2014 öğretim yılından itibaren kademeli olarak 5 ve 6’larda ikişer saat zorunlu, 7 ve 8’lerde 2’şer saat seçmeli işlenmesine karar verilmiştir. Bu karar, dersin karne notunun olmadığı zamanlarda karşılaşılan pek çok sorunun ortadan kalkacağı yönünde umut doğurmuştur.

Adı ve ders saati sıklıkla değiştirilen dersin, öğretim programı ise nihayet 2012 yılı eylül ayında yenilenmiştir. “Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı” gelişen teknolojiler ışığında her anlamda sorumluluk sahibi bir dijital vatandaş yetiştirmek, öğretim teknolojilerinin işbirliği, öğrenme ve bilgi paylaşımı amacıyla kullanımını sağlamak ve yaygınlaştırmak için ulusal düzeyde

(25)

bilgi ile iletişim teknolojileri kullanımı konusunda temel yeterlilikler belirlenerek oluşturulmuştur. “Standart tabanlı program” anlayışına uygun olarak hazırlanan programın kazanımları oluşturulurken Tomei’nin teknoloji alanı için oluşturduğu taksonomi dikkate alınmıştır (TTKB, 2012a).

Önceki programda basamaklardan söz edilirken yeni program içerisinde düzeylere yer verilmiştir. Temel 1, temel 2, orta 1 orta 2, ileri 1, ileri 2 olmak üzere 6 düzey belirlenmiş ve bu düzeyler sırasıyla; bilişim teknolojilerini kavrama, bilgiye erişme ve değerlendirme, bilgiyi yönetme, bilgiyi dönüştürme, bilgiyi oluşturma, bilgiyi paylaşma olarak açıklanmıştır. Belirli bir sınıf için öğretilmesi gereken belirli bir düzey ve konu bütünü bulunmamakla birlikte öğrencilerin düzeylerini belirlemek, uygulanacak düzeyi ve güncel konuları seçmek öğretmenin tercihine bırakılmaktadır. Amaç, teknoloji kullanımı konusunda bir kültür oluşturmak ve her öğrenciyi olabildiğince ileri düzeylere taşıyabilmektir (TTKB, 2012a).

Programda, 2006 programında olduğu gibi öğrenci merkezli değerlendirme yaklaşımları benimsenirken, bu yaklaşımların, klasik yaklaşımların yerine değil, onlarla birlikte kullanılması gerektiği vurgulanmaktadır. Uluslararası standartlar incelenerek oluşturulan, kazandırılmak istenen bilgi, beceri ve değerlere ilişkin yeterlikler: “Bilişim Okur-Yazarlığı”, “Bilişim Teknolojilerini Kullanarak İletişim Kurma, Bilgi Paylaşma ve Kendini İfade Etme”, “Araştırma, Bilgiyi Yapılandırma ve İşbirlikli Çalışma” ve “Problem Çözme, Programlama ve Özgün Ürün Geliştirme” olmak üzere dört alan altında sıralanmaktadır. Programda yer alan alanların örnek alanlar olduğu ve bu alanlarla asla sınırlı kalınmaması gerektiği; hedef kitlenin beklentileri ve gereksinimleri doğrultusunda alanların genişletilebileceği ve güncellenebileceği önemle vurgulanmaktadır (TTKB, 2012a). Dersin adına “yazılım” kelimesi eklenerek yapılan değişiklik ve programda yer verilen “Problem Çözme, Programlama ve Özgün Ürün Geliştirme” standardı dikkate alındığında, yeni programda yazılım geliştirmeye daha çok önem verildiği ortaya çıkmaktadır. Öğrenciler programlama yaparken öncelikle verilen probleme çözüm üretmek zorundadırlar. Bu durum, çocukların problem çözme yetisiyle birlikte analiz yetisinin ve yaratıcılık yetisinin de gelişmesini sağlamaktadır (Akpınar ve Altun, 2014).

Alan yazındaki araştırmaların çoğu bilişim teknolojileri dersinin 2006 yılında yayınlanan öğretim programını değerlendirmeye yöneliktir. Bununla birlikte dersin seçmeli oluşunun olumlu ve olumsuz yönlerini, öğretmenlerin dersin öğretiminde karşılaştığı sorunlar ile okul yöneticilerinin ve diğer branşlardaki öğretmenlerin bilişim teknolojileri öğretmenlerinden

(26)

beklentilerini belirleme amacıyla yapılmış pek çok araştırma da vardır. Bu araştırmaların çoğunluğu öğretmenlerin görüşleri dikkate alınarak hazırlanmıştır (Aydın, 2009, s. 25; Eyidoğan, 2009, s. 20; Alkan, 2009, s. 49; Kuvan, 2009; Yaprak, 2009, s. 4; Karal vd., 2010; Seferoğlu ve Akbıyık, 2009; Seferoğlu, 2009; Topu, 2010, s. 4; Tanataş, 2010, s. 6; Kır, 2012, s.5; Şahna, 2012, s. 5; Yeşiltepe, 2012, s. 24).

2013-2014 yıllarındaki büyük ve önemli değişikliklerden bugüne kadar da BTY dersine yönelik pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar da çoğunlukla dersin ve dersin öğretim programının yalnızca öğretmenlerin görüşleri dikkate alınarak değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır (Aslan, 2014, s. 53; Çelebi Uzgur, 2014, s. 10; Tazıcı, 2015, s. 1). BTY dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi (Elçi, 2015, s. 4) amacıyla; ortaokul öğrencilerinin BTY dersinde öğrendikleri bilgileri diğer derslerde kullanabilme becerileri belirlemek (Solmaz, 2015, s. 2) amacıyla yapılmış araştırmalar da vardır.

BTY dersinin öğretim programının değiştirilmesinin ve ders saati artırılarak zorunlu dersler kapsamına alınmasının ardından dersin işlenişinde yaşanan olumlu veya olumsuz durumları hem öğretmen hem de öğrencilerin bakış açısından gözler önüne seren bir araştırma henüz yapılmamıştır. Bunun yanı sıra öğrencilerin BTY dersi öğretim programında belirlenen amaç ve yeterliklere ne ölçüde sahip olduklarını, derste hangi konuların işlendiğini, öğrenciler tarafından hangi konuların daha çok ilgi gördüğünü ya da sevilmediğini, derste kullanılan öğretim yöntemlerini, değerlendirme yaklaşımlarını ortaya koyan bir araştırmaya da rastlanmamıştır. Bu araştırma ile BTY dersinin amaç ve yeterliklerine, öğrenme alanlarına, öğrenme öğretme sürecine ve değerlendirme yaklaşımlarına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri ayrıntılı şekilde incelenmiştir.

Araştırmanın Önemi

Araştırma ile toplanacak verilerin;

1. 2012-2013 Öğretim yılında uygulanmaya başlayan Ortaokullar Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi öğretim programının uygulamadaki olumlu ve olumsuz yönlerini ortaya koyacağı,

2. BTY öğretimi uygulamaları ile ilgili olarak öğretmenlere ve okul yöneticilerine, yol gösterici olacağı,

(27)

3. BTY dersine yönelik yapılacak araştırmalara, MEB yetkililerine, program geliştirme ve eğitim teknolojisi uzmanlarına ve yenileme, geliştirme ve değerlendirme çalışmalarına ışık tutacağı umulmaktadır.

Araştırmanın Amacı

Bu araştırmada ortaokul Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin neler olduğu saptanmaya çalışılmıştır. Bu genel amacına ulaşmak için yanıtlanacak sorular şunlardır:

1. BTY dersinin genel amaçları ve yeterliklerine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri nedir?

a. Bilişim okur-yazarlığı

b. Bilişim teknolojilerini kullanarak iletişim kurma, bilgi paylaşma ve kendini ifade etme

c. Araştırma, bilgiyi yapılandırma ve işbirlikli çalışma d. Problem çözme, programlama ve özgün ürün geliştirme

2. BTY dersinin öğrenme alanlarına ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri nedir? 3. BTY dersinin öğretme-öğrenme sürecine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri

nedir?

4. BTY dersinin değerlendirme sürecine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri nedir? 5. BTY dersine ilişkin öğrenci görüşleri bazı değişkenler açısından (cinsiyet, sınıf

seviyesi, anne baba öğrenim durumu, bilgisayar kullanım sıklığı, kaç yıldır bilgisayar kullandığı, bilgisayar kullanım becerileri) farklılık göstermekte midir?

6. BTY dersine ilişkin öğretmen görüşleri bazı değişkenler açısından (cinsiyet, mesleki kıdem) farklılık göstermekte midir?

7. BTY dersine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Sınırlılıklar Bu araştırma;

• Araştırma 2015-2016 eğitim öğretim yılında birinci dönemde Ankara ilinin 6 merkez ilçesindeki (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak, Yenimahalle) ortaokullar arasından örneklem olarak seçilen ortaokullarda

(28)

öğrenim gören 317 beşinci sınıf ve 374 altıncı sınıf öğrencisi olmak üzere toplam 691 öğrenci ile,

• Araştırma örneklemi içinde yer alan okullardaki öğretmen sayısı yeterli olmadığı için Ankara ili merkez ilçelerindeki ortaokullarda görev yapan diğer BT öğretmenleri arasından ulaşılabilen öğretmenlerle birlikte toplam 28 BT öğretmeni ile,

• Araştırmanın verileri, araştırmacının geliştirdiği anket formları ile sınırlıdır.

Sayıltılar

Bu araştırmaya katılan öğretmen ve öğrencilerin, veri toplama araçlarını samimi ve gerçek düşüncelerini yansıtır nitelikte yanıtladıkları sayıltısından yola çıkılmıştır.

Tanımlar

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi : Milli Eğitim Bakanlığının 28/05/2013 tarihinde aldığı 22 sayılı karar ile 2013-2014 öğretim yılından itibaren ortaokul 5 ve 6. sınıflarda zorunlu, 7 ve 8. sınıflarda seçmeli olarak haftada 2’şer saat uygulanmakta olan derstir (TTKB, 2013).

(29)

BÖLÜM 2

KURAMSAL ÇERÇEVE

20. yüzyılın son çeyreğinde yoğunlaşan ve günümüzde de hızla değişen, gelişen “bilgi”, toplumsal yapıyı da her alanda etkilemekte ve değiştirmektedir. Bilgi ve özellikle de bilimsel bilgi, toplumları sosyal, siyasal, ekonomik, kültürel alanlarda değişime zorladığı gibi eğitim alanında da köklü değişiklikler yapılmasına sebep olmaktadır. Günümüzün güçlü ekonomik ve sosyal yaşantısına sahip ülkeler, tüm kazanımlarını eğitime verdikleri önem ve eğitim kurumlarını günün koşullarına göre yeniden yapılandırmalarına borçludurlar (Şentürk, 2008). Çünkü eğitim kurumları, toplumsal değişimleri başlatan ve bu değişimlere yön veren kurumlar arasında yer almaktadır (Seferoğlu, 2009).

Bilgiye paralel olarak gelişen teknoloji, bilginin kolay ve hızlı bir şekilde erişilir olmasını, çoğaltılmasını ve yaygınlaştırılmasını sağlamıştır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu teknolojiyi kullanacak ve yeni ürünler ortaya çıkaracak insan gücüne ihtiyaç da her geçen gün artmaktadır. Teknolojiyi etkili bir şekilde kullanabilecek insan gücünü yetiştirmek de ancak eğitimle sağlanabilir (Akıncı ve Seferoğlu, 2010).

Bilgi toplumlarının temsilcisi bilgisayarlardır (Şentürk, 2008). Bilgisayarın öneminin artmasıyla birlikte bilgisayar destekli eğitimin de önemi artmaktadır. Masuda’ya göre bilgi toplumunda bilimsel düşünce ve bilişim teknolojisi bilgiye kaynaklık etmektedir (Taşkesen ve Çötok, 2005). Tüm bunlar göz ününde bulundurulduğunda ülkelerin, teknolojik gelişmeleri izleyip, değişen ve gelişen teknolojilerin eğitim kurumlarında kullanılmasını sağlaması gerekmektedir (Seferoğlu, 2009). Bu teknolojilerin eğitim kurumlarında kullanılmasının yanı sıra yeni bilgi ve teknolojilerin üretilebilmesi için bilişim teknolojileri eğitimine daha fazla önem verilmelidir.

(30)

Bu bölümde bilişim teknolojileri, bilişim teknolojileri eğitimi, dünyadaki bazı ülkelerdeki BT eğitimi ile Türkiye’deki BT eğitiminden ve bugünkü adıyla “Bilişim Teknolojileri ve Yazılım” dersinin geçmişten günümüze gösterdiği değişim ve gelişimlerden bahsedilmektedir.

Bilişim Teknolojileri

Bilişim, insanoğlunun teknik, ekonomik ve toplumsal alanlardaki iletişiminde kullandığı ve bilimin dayanağı olan bilginin özellikle elektronik makineler aracılığıyla düzenli ve akla uygun bir biçimde işlenmesi bilimidir. Teknoloji ise bir sanayi dalı ile ilgili yapım yöntemlerini, kullanılan araç, gereç ve aletleri, bunların kullanım biçimlerini kapsayan uygulama bilgisi, uygulayım bilimi; insanın maddi çevresini denetlemek ve değiştirmek amacıyla geliştirdiği araç gereçlerle bunlara ilişkin bilgilerin tümü olarak tanımlanmaktadır (Türk Dil Kurumu [TDK], 2016). Bilişim ve teknoloji sözcükleri birer bilim olarak tanımlanırken “bilişim teknolojisi” kavramı ise yine Türk Dil Kurumu tarafından bilişimde kullanılan bütün araç ve gereçlerin oluşturduğu sistem olarak tanımlanmaktadır. Bilişim teknolojisinin farklı tanımları da mevcuttur.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO, 2008) tarafından yapılan tanıma göre bilişim teknolojisi; elektronik ortamda bilgiye ulaşma, elde etme, kaydetme, düzenleme, kullanma ve sunma olanağı veren donanım (bilgisayarlar, tarayıcılar, dijital kameralar, vb) ve bilgisayar yazılımları (veritabanı ve çoklu ortam programları) ile telefonlar, belge-geçerler, modemler ve bilgisayarlar gibi bilgiye erişme ve kullanmayı sağlayan telekomünikasyon araçlarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bilişim teknolojileri, bilgi ve iletişim için oluşturulmuş tüm teknolojileri ifade etmektedir. Eğitim alanında ise bilişim teknolojisi; bilgisayar teknolojisi, çoklu ortam araçları ve özellikle internet olmak üzere ağları içermektedir. Bilişim teknolojilerinin kapsamını dinamik ve sürekli olan teknolojideki yeni değişmeler oluşturmaktadır (Voogt ve Knezek’ten aktaran Şahna, 2012, s. 10).

Öğüt’e (2007, s. 121) göre bilgisayar ve iletişim teknolojilerini (donanım), verileri yönetim açısından yararlı üst bilgi ve üst bilgilere dönüştürme yöntemlerini (yazılım) kapsayan bağlantılı ve etkileşimli teknolojilerdir. Genel olarak bilişim teknolojileri, “bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesini ya da

(31)

herhangi bir yerden bu bilgiye erişilmesini sağlayan teknolojiler” olarak tanımlanabilir (Ceyhun ve Çağlayan 1997, s.45).

Bilişim Teknolojileri Eğitimi

Günümüzde bilişim teknolojileri sağlık, savunma, enerji ve eğitim gibi birçok alanda kullanılmaya başlamıştır. Bilişim teknolojilerinin hemen hemen her alanda kullanılması bu teknolojileri toplumsal yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline getirmiştir. Toplumların gelişen ve değişen bir dünyaya ayak uydurabilmeleri için bilgi toplumunun ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikte bireyler yetiştirmeleri gerekmektedir. Bu nedenle çağa ayak uydurabilen, her türlü gelişmeyi takip edebilen, sürekli araştıran ve sorgulayan, bilgiyi tüketen değil, üreten bireylerin yetiştirilmesinde BT eğitimi önem kazanmıştır (Doğan, 2010, s. 14). Bilişim, herkesin kullanacağı bir araç olmanın yanında geleceği şekillendireceği için bu konuda erken eğitim büyük önem taşımaktadır (TTKB, 2012a).

Avrupa’da BT Eğitimi

Teknolojinin hızla ilerlediği çağımızda toplumun ihtiyaçlarını karşılayabilecek bireylerin yetiştirilmesinde bilişim teknolojileri eğitimi önem kazanmaktadır. Günümüzde toplumlarda bilişim teknolojilerinin bireyler tarafından etkin kullanımı bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin göstergelerinden biri olarak görülmektedir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde eğitimin tüm basamaklarında bilişim teknolojileri eğitimine önem verilmeye başlanmıştır (Demirer ve Sak, 2015).

Türkiye’nin 1959 yılından bu yana tam üyelik sağlamak için çabaladığı Avrupa Birliği, yüksek standartları benimsemiş çağdaş uygarlığın temsilcisi niteliğindedir (Bozkır, 2002). Avrupa Birliği karar organları üye ülkeleri ve üyelik için aday olan ülkelerin bilişim teknolojileri altyapılarına da büyük önem göstermektedir (Canarslan, 2009, s. 57). Avrupa Birliği, üye ülkeleri için ortak stratejik hedefler belirlemek adına “Eğitim ve Öğretimde 2020” isimli bir stratejik çerçeve planı oluşturmuştur. Bu stratejik çerçeve planının ilk aşamasında güncel BT araçlarının kullanımı ve öğretmen eğitimi yer almaktadır. Eğitim ve Öğretimde 2020 stratejik çerçeve planına göre hedeflenen temel sekiz yeterlikten birisi Avrupa Birliğine üye ülkelerdeki tüm vatandaşların bilişim teknolojilerini okuryazarlığı becerisine sahip olmasıdır (Günay, 2014, s. 17).

(32)

Günay (2014, s. 18), “Yeni Nesle Bilişim Teknolojileri Okuryazarlığı Becerileri Kazandırılması: Avrupa’daki Uygulamalar ve Türkiye’deki BT Uzman Görüşü” adlı araştırmasında Avrupa Eğitim Bilişim Ağı’nın (EURYDICE) 2012 yılında yayınladığı Avrupa Okullarında Temel Yeterlikler: Politik Uygulamalar için Talepler ve Fırsatlar (Developing Key Competences at School in Europe: Challenges and Opportunities for Policy) isimli raporda yer alan bilgiler doğrultusunda Avrupa ülkelerindeki okulların BT okuryazarlığı kazandırma yönündeki çalışmalarını gözler önüne sermektedir. Rapora göre Avrupa ülkelerinde Bilişim Teknolojileri okuryazarlığı becerileri ilkokul ve ortaokul düzeylerindeki öğrencilere “ayrı bir BT dersinde”, “disiplinler arası”, “spesifik bir konu içerisinde” olmak üzere üç şekilde kazandırılmaktadır.

BT dersinin hangi düzeylerde yer aldığına yönelik genel bir inceleme yapıldığında dört farklı yapı görülmektedir (Günay, 2014, s. 19):

I. Okullarında ayrı bir BT dersine yer vermeyen ülkeler: Finlandiya, Danimarka, İrlanda, İsveç ve UK- İskoçya, Fransa, Hollanda, Almanya, Belçika-nl

II. Hem ilkokul hem ortaokulda BT dersine ayrı bir ders olarak yer veren ülkeler: Çek Cumhuriyeti, Polonya, Letonya Slovakya, İzlanda, UK (İngiltere, Kuzey İrlanda ve Galler)

III. Sadece ortaokul düzeyinde BT dersine ayrı bir ders olarak yer veren ülkeler: Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Norveç, Estonya, Litvanya, İtalya, Slovenya, Yunanistan, İspanya, Portekiz, Lüksemburg, Avusturya, Belçika- fr, Belçika-de IV. Sadece İlköğretim kademesinde BT’nin ayrı bir ders olarak yer aldığı ama ortaokulda

ayrı bir ders olarak BT bulunmadığı bir Avrupa ülkesi yoktur.

Türkiye’de BT Eğitimi

Türkiye’de eğitim ortamlarında bilgisayar kullanımı, diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi 1980’li yıllarda devlet okullarına bilgisayarların getirilmesi ile gerçekleşmiş ve BT eğitiminin temelleri atılmıştır (Akpınar ve Altun, 2014). Bundan sonraki süreçte MEB, okullarda teknolojik araçların eğitimde etkili, verimli ve bilinçli kullanılması için çeşitli proje çalışmaları başlatmış, bazılarını da tamamlamıştır. Temel Eğitim Projesi I. Faz, Temel Eğitim Projesi II. Faz ve Milli Eğitimi Geliştirme Projesi gibi projeler ile bilişim teknolojilerini merkeze alınarak BT’nin ilköğretime entegrasyonu amaçlanmıştır (MEB, 2007).

(33)

Son yıllarda eğitime teknoloji entegrasyonu amacıyla daha kapsamlı projeler hayata geçirilmeye başlanmıştır. Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi de bunlardan biridir. 2010 yılının Kasım ayında Milli Eğitim Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığının arasında imzalanan bir protokolle başlatılan FATİH projesi, okulların teknolojik altyapısının tamamlanabilmesi ve derslerde bilişim teknolojilerinin etkili bir şekilde kullanılabilmesini hedeflemektedir (Akıncı, Kurtoğlu & Seferoğlu, 2012). Bu kapsamda FATİH projesinin ana bileşenleri şunlardır (MEB, 2012): Donanım ve yazılım altyapısının sağlanması, eğitsel e-içeriğin sağlanması ve yönetilmesi, öğretim programlarında etkin BT kullanımı, öğretmenlerin hizmet içi eğitimi, bilinçli, güvenli, yönetilebilir ve ölçülebilir BT kullanımının sağlanmasıdır.

Gelişen ve yaygınlaşan bilişim teknolojilerine paralel olarak ülkemizde eğitim öğretim ortamlarında bilişim teknolojisi altyapısı ve entegrasyonuna yönelik gerçekleştirilen projelerle birlikte zaman zaman kesintiye uğrasa da BT eğitiminin öneminin arttığı, okullara bilişim teknolojileri araçları temin edilerek BT eğitimin sürekliliği için teknoloji altyapısının sağlanmaya çalışıldığı görülmektedir (Demirer ve Sak, 2015). Bir taraftan teknoloji alt yapısı düzenlenmeye çalışılırken diğer taraftan BT eğitimini verecek ve sunulan altyapının sorumluluğunu alacak öğretmenler yetiştirilmeye başlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı, 1990’lı yıllarda bilgisayar bilmeyen öğretmen kalmaması hedefiyle üniversitelerle işbirliği yaparak formatör/koordinatör (BİTEFO) adı altında öğretmenler yetiştirmeye başlamış, altyapı desteği sağlayarak bilgisayar derslerinin sorumluluğunu formatörlere vermiş ve kısa süreli eğitimlerle farklı alanlardan öğretmenlere sertifika verilerek, formatörlerden diğer öğretmenlere bilgisayarı öğretmeleri ve teknolojiyi programlara uydurmaları beklenmiştir (Bilişim Teknolojileri Eğitimcileri Derneği [BTED], 2013). Günümüzde ise ilköğretim okullarındaki BT eğitimi üniversitelerin eğitim fakültelerine bağlı Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü mezunları tarafından yapılmakta olup bu bölümün ilk mezunları 2002 yılında verilmiştir.

İlköğretim okullarında öğrencilere BT eğitimi verilmesi ise Milli Eğitim Bakanlığının 1997 yılında aldığı kararla başlamıştır. “Bilgisayar” dersi ve daha sonraki adı ile “Bilişim Teknolojileri” dersi, 2013 yılına kadar seçmeli ders olarak müfredatta yerini almıştır. Sık sık uygulanacak sınıf seviyesi ve haftalık ders süresi konusunda değişikliklere maruz kalan ders 2013 yılında “Bilişim Teknolojileri ve Yazılım” adı ile ilk kez 5. ve 6. sınıflarda zorunlu ders olarak okutulmaya başlamıştır.

(34)

Türkiye’de Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinin Tarihçesi

Bu bölümde Türkiye’deki eğitim programlarında yer alan BTY dersinin geçmişten günümüze gösterdiği değişim, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından alınan kararlar çerçevesinde ayrıntılı olarak sunulmaktadır.

MEB’in 1997 Yılı 143 Sayılı Kararı

Milli Eğitim Bakanlığının 10 Eylül 1997 tarihli ve 143 sayılı kararıyla, 1997-1998 öğretim yılından itibaren uygulanmak üzere yeni bir “İlköğretim Okulu Haftalık Ders Çizelgesi” yayınlanmıştır. Bu çizelgede 4 ve 5. sınıfların haftalık 4’er, 6, 7 ve 8. sınıfların haftalık 3’er saat seçmeli ders alacağı belirtilmiştir. Bu kararla yayınlanan 19 çeşit dersin olduğu seçmeli dersler listesinde ilk defa “Bilgisayar” dersine yer verilmiştir. Bilgisayar dersinin 1 yıldan 5 yıla kadar okutulabileceği, haftalık ders saatinin 1 veya 2 saat olacağı belirtilmiştir. Seçmeli dersler notla değerlendirilmektedir. Okutulacak olan seçmeli derslerin ise okul yönetimince; öğretim yılı başında okulun ve çevrenin şartları, öğrencilerin ilgi, istek ve ihtiyaçları ile velilerin de görüşleri dikkate alınarak belirleneceği bilgisi yer almaktadır. İlköğretimin ilk üç sınıfındaki haftalık 3 saat olan bireysel ve toplu etkinlik saatlerinde yapılması beklenen etkinlikler arasında “bilgisayar oyunlarının” da olduğu görülmektedir (TTKB, 1997, s.643).

Milli Eğitim Bakanlığının 26 Ağustos 1998 tarihli 180 sayılı kararıyla İlköğretim Okulu Haftalık Ders Çizelgesinin seçmeli dersler listesinde yer alan 19 ders yerine, “Bilgisayar, Drama, Güzel Konuşma ve Yazma, İkinci Yabancıl Dil, Turizm, Tarım ve Yerel El Sanatları” derslerinin yer alması kararlaştırılmıştır. Bilgisayar dersi seçmeli dersler arasındaki yerini ve haftalık ders saatini korurken, seçmeli derslerin haftalık saati azaltılarak 4 ve 5. sınıflarda 3’er saat, 6, 7 ve 8. sınıflarda 2’şer saate düşürülmüştür. Aynı kararla Bilgisayar dersinin 1998-1999 öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlayacak öğretim programı da yayınlanmıştır (TTKB, 1998, s.1011).

Seçmeli Bilgisayar Dersi 4-5-6-7-8. Sınıflar Öğretim Programının genel amaçları şöyle sıralanmıştır:

1) Bilgisayar kullanmanın pratik metotları hakkında bilgi edinebilme

(35)

3) Bilgisayarda kullanılan sayı sistemlerini kavrayabilme 4) Bilgisayarın ana birimlerini ve işlevlerini tanıyabilme

5) Bilgisayarın basit olarak kullanılması ve programlanması ile ilgili olarak temel bilgi ve becerileri kazanabilme

6) Bilgisayardan istediği bilgiyi alabilme 7) Bilgisayara istediği bilgiyi yükleyebilme

8) Çok kullanılan bilgisayarlar hakkında genel bilgiler edinebilme 9) Bilgisayarda basit program uygulamalarını yapabilme

Dersin konuları 1-2-3-4-5 programlarında ayrı ayrı ve basamaklar halinde düzenlenmişti. Her basamak bir alt basamağın konularını içine almaktaydı. Bu yüzden öğrenci, seçmeli Bilgisayar dersini ilköğretim okulunun herhangi bir sınıfında seçebilmekteydi.

Milli Eğitim Bakanlığının 14 Temmuz 2005 tarihli, 192 sayılı kararı ile “İlköğretim Okulu Haftalık Ders Çizelgesi”nde değişiklik yapılmıştır. Bilgisayar dersinin de içinde olduğu seçmeli ders sayısı 8’e yükselmiştir. Bununla birlikte seçmeli derslerin haftalık süresi 1, 2, 3, 6, 7 ve 8. sınıflarda 2 saat, 4 ve 5. sınıflarda 4 saat olarak değiştirilmiştir. Seçmeli dersler arasında Bilgisayar dersinin haftalık ders saati 1’e düşürülürken 1’den 8’e kadar tüm sınıf seviyelerinde seçilebilmesi de sağlanmıştır. Okutulacak seçmeli derslerin öğretim yılı başında okulun ve çevrenin şartları, öğrencilerin ilgi, istek ve ihtiyaçları ile velilerin görüşleri de dikkate alınarak “seçmeli dersler” bölümünden öğretmenler kurulunca belirleneceği, açıklamalar kısmında yer almaktadır. Aynı kararın açıklamalar kısmındaki 10. maddede yer alan “Seçmeli dersler ile Rehberlik/Sosyal Etkinlikler notla değerlendirilmez ancak öğrencinin hangi seçmeli dersi aldığı karne ve diğer resmî kayıtlarda belirtilir.” ifadesi ile tüm seçmeli derslerde notla değerlendirilme kaldırılmıştır (TTKB, 2005, s.539).

Bu kararı takip eden yıllarda yapılan araştırmalar; Bilgisayar dersinin notla değerlendirilmemesinin, öğrencilerin bu derse yönelik olumsuz tutum geliştirmesine (Şahna, 2012, s. 41), başarısız öğrenciler tarafından bu dersin önemsenmemesine (Yeşiltepe, 2012s. 76), bilgisayar dersinin amaçlarına ulaşılmamasına ve sınıf yönetiminin güçleşmesine neden olduğunu (Topuz, 2010, s. 135) ortaya koymuştur. Buna karşın bilgisayar dersinin seçmeli olması ve notla değerlendirilmemesinin öğrencilerin dersle ilgili kaygılarını azaltacağı ve öğrenme hızlarını artıracağı sonucuna ulaşan çalışmalar da vardır (Eyidoğan, 2009, s. 36).

(36)

Milli Eğitim Bakanlığının 28 Ağustos 2006 tarihinde aldığı 347 sayılı kararı ile “İlköğretim Seçmeli Bilgisayar (1-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı”nın 1, 2 ve 3. sınıflarına ait bölümünün 2006-2007; 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarına ait bölümünün ise 2007-2008 Öğretim Yılından itibaren uygulanmak üzere kabulü kararlaştırılmıştır. Yeni programa göre; derslerde ders kitabı ve benzeri eğitim aracının kullanılmaması, sadece öğretmenlerin kullanması amacıyla 1-8. sınıfların bütünlüğü içinde ilgili Genel Müdürlük tarafından, öğretmen kılavuz kitabı ve öğrenci çalışma kitabı hazırlanarak dağıtımının yapılması, 26/08/1998 tarih ve 180 sayılı karar ile kabul edilen “İlköğretim Seçmeli Bilgisayar (4-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı”nın, 2007-2008 Öğretim Yılından itibaren uygulamadan kaldırılması kararlaştırılmıştır (TTKB, 2006).

Yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanan “İlköğretim Seçmeli Bilgisayar (1-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı”nda çağın gerisinde kalmamak için bilişim teknolojileri eğitimine sahip bireyler yetiştirmek gerektiği vurgulanmaktadır. Günümüzde ilk ve orta öğretim kurumlarından mezun olacak öğrencilerimize, teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çıkan: “Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma”, “Bilişim Teknolojileri yeterlilikleri”, “eleştirel düşünme”, “karar verebilme”, “beklenmeyen durumlarda ortama hâkim olabilme”, “grup içerisinde çalışabilme”, “iletişim becerilerine sahip olma” ve “çok yönlü yeterli olma” yeterliklerinin kazandırılması gerekmektedir (TTKB, 2006).

Milli Eğitim Bakanlığının 4 Haziran 2007 tarihinde aldığı 111 sayılı kararı ile ilköğretim okulları haftalık ders çizelgesinde değişiklikler yapılmıştır. Bu kararla toplamda seçimlik ders sayısı azaltılmış ve 1. sınıftan 8. sınıfa kadar her kademede 2’şer saat olarak işlenmesine karar verilmiştir. Bilişim Teknolojileri dersinin 4. ve 5. sınıflarda haftalık 2’şer saat, diğer kademelerde 1’er saat olarak işlenmesine karar verilmiştir. Daha önceki kararda olduğu gibi “Okutulacak seçmeli dersler, öğretim yılı başında okulun ve çevrenin şartları, öğrencilerin ilgi, istek ve ihtiyaçları ile velilerin görüşleri de dikkate alınarak Seçmeli Dersler bölümünden öğretmenler kurulunca belirlenir.” ifadesi yer almaktadır. Seçmeli derslerin notla değerlendirilemeyeceği kararı da aynı şekilde yer almaktadır. (MEB Tebliğler Dergisi, 2007 Haziran, s. 446). Seçmeli ders sayısının azaltılması, BT sınıflarının

(37)

bakım ve onarımının maliyetli olması, ortaöğretime geçiş sınavlarında sorusu bulunan yabancı dil (İngilizce) dersi karşısında ve özel bir sınıf, özel donanım gerektirmeyen diğer dersler karşısında Bilişim Teknolojileri dersinin tercih edilme oranı azalmıştır (BTED, 2013).

Milli Eğitim Bakanlığının 20 Temmuz 2010 tarihli 75 sayılı kararı ile 2010-2011 öğretim yılından itibaren uygulanmak üzere yeni bir “İlköğretim Okulu Haftalık Ders Çizelgesi” yayınlanmıştır. Bu karar ile seçmeli derslerin haftalık saati 6, 7 ve 8. sınıflarda 1’er saate düşürülürken diğer kademelerde tamamen kaldırılmıştır. Seçmeli ders saati yerine 1., 2. ve 3. sınıflarda 5’er saat, 4. ve 5. sınıflarda 4’er saat serbest etkinlik süresine yer verilmiştir. Serbest etkinlikler saatinde, seçmeli sanat ve spor etkinlikleri, bilişim teknolojileri, satranç ve tarım derslerinin programlarından öğrenci düzeyi de göz önünde bulundurularak yararlanılabileceği belirtilmiştir (TTKB, 2010).

Bu karara kadar 1’den 8’e her kademede seçilebilme şansı olan BT dersi bu karardan sonra yalnızca 6, 7 ve 8. sınıflarda seçilebilir hale gelmiştir. Bununla birlikte yeni bir öğretim programı yayınlanmamış ve 2006 yılında yayınlanan programın uygulanmaya devam edileceği görülmektedir.

Yayınlanan bu çizelge ile Türkiye’deki BT eğitimi en karanlık dönemine geçmiştir. Öğrencilerin bilgisayarı bilerek geldiği için bu derse ihtiyaç kalmadığı yönünde açıklamalar yapılırken okullar hızla BT sınıflarını dağıtmaya başlamıştır. BT Öğretmenleri de formatör adı altında okullarda görev tanımı net olmayan işler üstlenmek durumunda kalmışlardır (BTED, 2013).

Milli Eğitim Bakanlığının 2012 yılında yayınladığı 69 sayılı karar ile “İlköğretim Kurumları (İlkokul ve Ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesi”, 2012-2013 Eğitim ve Öğretim Yılından itibaren birinci ve beşinci sınıflardan başlanmak üzere kademeli olarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu kararda Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi 5. sınıftan 8. sınıfa kadar her kademede 2’şer saat olmak üzere seçmeli dersler çizelgesinde yerini almıştır. Her kademede toplam seçmeli ders saati haftalık 8 saate çıkarılmıştır. Öğrenciler seçmeli derslerden

(38)

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersini 4 yıl üst üste seçme hakkı verilmiştir. Bu kararla seçmeli ders sınıfları hem şubeler hem de 5’ten 8’e kadar her kademeden öğrencilerin katılımıyla karma olarak oluşturulabilmektedir (TTKB, 2012b). Aynı kararda yer alan “Öğretim programlarının uygulanmasında haftanın belirli bir günü/günleri sekiz (8) ders saatlik zaman dilimi “seçmeli ders saatleri” olarak belirlenir.” ifadesinden yola çıkılarak okul idareleri tarafından seçmeli dersler haftanın belirli gün ve saatlerine toplanmıştır. Bu durum okulda BT Öğretmeni bulunsa ve ders seçilse bile ancak okulda sınırlı sayıda ders verilebileceğini ortaya koymuştur (BTED, 2013).

Milli Eğitim Bakanlığının 05/09/2012 tarihinde aldığı 150 sayılı karar ile Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Teknolojileri ve Yazılım Dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programının, 2013 Öğretim Yılından itibaren 5. sınıflardan başlanarak kademeli olarak uygulanması kabul edilmiştir. Söz konusu programa göre ders kitabının hazırlanmamasına da karar verilmiştir (TTKB, 2012a,).

Milli Eğitim Bakanlığının 28/05/2013 tarihinde aldığı 22 sayılı karar ile İlköğretim Kurumları (İlkokul ve Ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesinin ortaokul kısmında, 2013-2014 öğretim yılından itibaren 5 ve 6’ıncı sınıflardan itibaren başlamak ve kademeli olarak uygulanmak üzere değişiklik yapılmıştır. Bu karar ile Bilişim Teknolojiler ve Yazılım dersi 5 ve 6’ncı sınıflarda haftada 2’şer saat okutulmak üzere ilk kez zorunlu dersler arasında yerini almıştır. 7 ve 8’inci sınıflar için ise yine 2’şer saat olarak seçmeli dersler arasında yer almaktadır. Toplam seçmeli ders saati ise haftalık 6 saate düşürülmüştür.

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersinin zorunlu olması olumlu ve sevindirici bir durum iken aynı kararın açıklamalar bölümünde yer alan 6. maddedeki “Beşinci sınıfta Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri (20 ders saati) ile en az dört (4) ders saatlik seçmeli dersi tamamlamak kaydıyla, imkân ve şartları uygun olan okullarda isteğe bağlı olarak on sekiz (18) ders saatine kadar yabancı dil dersi öğretimi yapılabilir.” (TTKB, 2013) ifadesinden beşinci sınıflarda zorunlu bile olsa bu dersin işlenmeyebileceği anlaşılmaktadır.