1) Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Yard. Doç. Dr., Van
2) Yüzüncü Y›l Üniversitesi Van Meslek Yüksek Okulu Biyoistatistik Bölümü, Yard. Doç. Dr., Van 193
Araflt›rma
H
asta bilgilerinin (öykü, kulland›¤› ilaçlar, testsonuçlar› ve aile yap›s› v.d.) eksiksiz ve do¤ru tutulmamas›, hasta sa¤l›¤›n› olumsuz yönde et-kileyebilmekte,1,2eksik bilgilerin yeniden sorgulanmas›, araflt›r›lmas› muayene süresinin uzamas›na ve maliyet ar-t›fl›na yol açabilmektedir.3
Eksik veriler özellikle birinci basamak sa¤l›k kurum-lar›nda ilaç etkileflimlerine, gecikmifl veya yanl›fl tan› konmas›na, afl›lar›n atlanmas›na, gereksiz testlere ve bun-lar›n olumsuz sonuçbun-lar›na yol açmaktad›r.4-8
Hastalar›n müracaat etti¤i ilk sa¤l›k kurumu olan sa¤l›k ocaklar›nda muayenenin yan› s›ra ba¤›fl›klama, gebe ve çocuk takibi,
Birinci basamakta eksik hasta kay›tlar›:
Kesitsel bir çal›flma
Türk Aile Hek Derg 2008; 12(3): 193-197 Araflt›rma | Research Article
doi:10.2399/tahd.08.193
Inadequate health records in primary care: a cross-sectional study
Tamer Edirne1, Gürol Z›rhl›o¤lu2
Özet
Amaç:Birinci basamakta hasta kay›tlar›n› incelemek ve hekimlerin eksik veriler hakk›ndaki düflüncelerini araflt›rmak.
Yöntem:Bir Orta Anadolu ilindeki 10 sa¤l›k oca¤›n›n 2004 y›l› Aral›k ay›ndaki bir günlük kay›tlar› incelenerek 2039 hastan›n ve-rileri de¤erlendirildi. Kay›tlar› tutan 34 pratisyen hekim ile yüz yü-ze görüflülerek, eksik kay›tlar›n, hastalara etkileri hakk›ndaki dü-flünceleri bir soru formu ile de¤erlendirildi.
Bulgular:Hastalar›n %51,3’ünün (n=1045) tan›s› kaydedilmemifl-ti. Muayenelerin %31.5’inin (n=642) nas›l sonland›¤› belirsizdi. Hekimlerin %91,2’si (n=31) eksik verilerin araflt›r›lmas›n›n muaye-ne süresini uzatt›¤›na inan›yordu. Hekimlerin %82,4’ü (n=28), ek-sik verilerin hasta sa¤l›¤›n› olumsuz yönde etkileyebilece¤ini düflü-nüyordu. Ayn› flekilde, hekimlerin %94,1’i (n=32) tedavinin bu yüzden gecikebilece¤ine inan›yordu. Eksik kay›t tutulmas›na ne-den olarak hasta yo¤unlu¤u ve elle kay›t tutman›n zaman almas› gösterildi. Hekimler aras›nda hasta kay›tlar›n›n kimler taraf›ndan tutulaca¤› konusunda belirsizlik oldu¤u saptand›.
Sonuç:Birinci basamakta muayene olan hastalar›n kay›tlar› eksik tutulmaktad›r. Hekimler hasta kay›tlar›n›n eksik tutulmas›n›n mu-ayene süresinin uzamas›na, hastalar›n sa¤l›¤›n›n bozulmas›na ve tedavilerinin gecikmesine yol açabilece¤ine inanmaktad›rlar. Has-ta kay›tlar›n›n tutulmas›ndan kimlerin sorumlu oldu¤u belirlenme-lidir.
Anahtar sözcükler:Hasta kay›t, birinci basamak, aile hekimli¤i, sa¤l›k oca¤›.
Summary
Objective:To assess health records in primary health care set-tings and to obtain the opinions of primary care physicians about missing data.
Methods:Health records of 2039 patients were investigated in ten primary health care centers in Central Anatolia region during a work day in December 2004. A face to face questionnaire about the effects of missing information on patients’ health was completed by 34 primary care physicians working in these cen-ters.
Results: Diagnosis was missing in 1045 (51.3%) patients and outcome was missing in 642 (31.5%) patients. Thirty one physi-cians (91.2%) noted that, missing information resulted in longer visit durations. Missing information was believed to be at least somewhat likely to adversely affect patients (82.4%) and to potentially result in delayed care (94.1%). Reasons for incomplete recording were shown as high numbers of patient visits and man-ual recording. Physicians were not sure about who is primarily responsible for health recording.
Conclusions:Patient data are incomplete in health records in pri-mary care. Physicians believe that missing information may result in longer visit times and delayed care and can adversely affect patient health. Responsibility for patient records must be deter-mined in detail.
Key words:Health records, primary care, family medicine, health center.
Araflt›rma
aile planlamas› ve e¤itim hizmetleri de verilir. Bu hiz-metlerle ilgili kay›tlar›n güvenirlili¤i s›k s›k tart›fl›lmakta-d›r. Özellikle, hasta say›s› çok olan sa¤l›k ocaklar›nda muayene kay›t ifllemleri aksayabilmektedir. Bu çal›flma hangi kay›tlar›n eksik tutuldu¤unu göstermek ve hastala-r›n sa¤l›¤› üzerindeki etkilerini tahmin etmek için tasar-lanm›fl ve yürütülmüfltür.
Gereç ve Yöntem
Çal›flmaya, bir Orta Anadolu ilindeki 43 sa¤l›k oca-¤›ndan kura ile rasgele seçilen befli merkezi, befli k›rsal, on sa¤l›k oca¤› al›nd›. Sa¤l›k ocaklar› ilk befli kentsel ve son befli k›rsal olmak üzere kura ile s›raland›. Seçilen sa¤-l›k ocaklar›na ayr› günlerde gidildi, mesai sonunda he-kimlerle yüz yüze görüflülerek soru formu uyguland›, “Hasta Kay›t Defterleri” incelendi. Evet-hay›r, beflli Li-kert tipi, aç›k uçlu iki soru içeren ve toplam on sorudan oluflan soru formu ile kay›t defterlerinin sonuçlar› Statis-tical Package for Social Sciences (SPSS) 15.0 program›n-da analiz edildi.
Bulgular
Hastalar›n özellikleri Tablo 1’de verilmifltir. Hasta kay›t defterlerinde, 2039 hastan›n, eksiksiz tek maddesi “s›ra no” idi (Tablo 2). 210 kay›tta (%10.3) muayene ta-rihi eksik ya da okunamayacak flekilde yaz›lm›flt›. Hasta-n›n ad›, soyad› %96.9, cinsiyeti %97.8 ve yafl› %98.5
ora-n›nda tam ve okunakl› kaydedilmiflti. Hastalar›n %22.3’ünün (n=455) geldi¤i yer bofl b›rak›lm›fl ya da okunaks›z yaz›lm›flt›. Kay›tlar›n %51.3’ünde (n=1045) ta-n› yoktu. Hastalar›n %31.5’inin (n=642) muayene sonu-cu eksikti (Tablo 2).
34 hekim soru formunu doldurdu (Tablo 3): 12’sine
göre (%35.3) kesinlikle, 16’s›na göre (%47.1) genellikle, eksik veriler hasta sa¤l›¤›n› olumsuz yönde etkiliyordu. Ayn› flekilde, 12’sine göre (%35.2) kesinlikle, 20’sine gö-re (%58.8) genellikle, bu yüzden tedavi gecikiyordu. 31’ine göre (%91.2) eksik veriler, muayene süresini
uzat›-Tablo 1. Hastalar›n özellikleri
Yafl, y›l ≤17 18-39 40-64 ≥65 (35.4) (26.6) (31.4) (6.6) 722 543 639 135 Say› (toplamda %) (n = 2039) Özellikler 1050 989 (51.5) (48.5) Cins Erkek Kad›n 234 1805 (11.5) (88.5) Sa¤l›k Oca¤›na ilk gelifli
Evet Hay›r 1956 83 (95.9) (4.1) Okur-yazar Evet Hay›r
Tablo 2. Hasta kay›t defterlerindeki eksik verilerin da¤›l›m›
(66) 11.5 (13) (9) (131) (301) (179) Muayene sonucu % (n) Sa¤l›k Ocaklar› 1 Nolu (n=572) Muayene tarihi % (n) Ad› soyad› % (n) Yafl› % (n) Teflhis % (n) Cinsiyeti % (n) Geldi¤i yer % (n) (18) (27) 9.4 (6) (4) (66) (149) (93) 2 Nolu (n=296) (7) (20) 13.1 (4) (3) (32) (82) (46) 3 Nolu (n=153) (6) (45) 11.5 (9) (6) (94) (207) (124) 4 Nolu (n=391) (13) (19) (4) (3) (43) (106) (64) 5 Nolu (n=202) (6) 12.0 (2) (1) (12) (25) (18) 6 Nolu (n=50) (3) (10) (1) (1) (18) (41) (21) 7 Nolu (n=71) (1) (1) 0 (7) (18) (17) 8 Nolu (n=51) (2) (9) (3) (1) (18) (40) (26) 9 Nolu (n=81) (4) 4.7 (3) (2) (34) (76) (54) 10 Nolu (n=172) (4) (210 ) 9.4 (6) 14.1 0 11 (8) 10.3 (46) (30) (455) (1045) (642) 22.9 52.6 31.3 22.3 50.3 31.4 20.9 53.6 30.1 24.0 52.9 31.7 21.3 52.5 31.7 24.0 50.0 36.0 25.4 57.7 29.6 13.7 35.3 33.3 22.2 49.4 32.1 19.8 44.2 31.4 22.3 51.3 31.5 Toplam (n=2039) (64) 2.3 1.6 3.1 2.0 1.4 2.4 2.6 2.0 3.9 2.3 1.5 3.3 2.0 1.5 3.0 4.0 2.0 6.0 1.4 1.4 1.4 2.0 3.9 3.7 1.2 4.9 1.7 1.2 2.3 2.2 1.5 3.1
yor, 30’una göre (%88.3), hasta ile iletiflimi aksat›yordu. Çal›flt›¤› kurumun kay›tlar›nda eksiklik bulunmad›¤›n› düflünen hekim say›s› ise 23’tü; (%67.6) (Tablo 3).
Eksik verileri tamamlamak için harcanmas› gereken ortalama süreyi 3 hekim (%8.8) 1-5 dakika, 11 hekim (%32.4) 5-10 dakika, 16 hekim (%47.1) 10-15 dakika, 3 hekim (%8.8) 15-20 dakika ve bir hekim (%2.9) 20
daki-kadan fazla olarak tahmin etti; (Tablo 4). 25 hekimin
(%73.5) elektronik sa¤l›k kayd› hakk›nda bilgisi vard›, 22’si (%64.7) elektronik kayd› tercih edebilecekti.
Hasta kay›t defterlerinin tümü poliklinik odalar›nda idi. 10 sa¤l›k oca¤›nda da (%100) verileri deftere hemfli-re ya da ebe iflliyordu.
Hekimler, kay›tlar›n› neden kendilerinin tutmad›¤› sorusuna, en çok; hasta say›s›n›n çoklu¤u, görevleri ara-s›nda bulunmamas› ve elle kay›t tutman›n zaman almas› cevaplar›n› verdiler.
Hekim bafl›na düflen ortalama hasta muayenesi say›s›, kent sa¤l›k ocaklar›nda 70 (1610 muayene/23 hekim), k›r sa¤l›k ocaklar›nda ise 39’du (425 muayene/11 hekim). Sa¤l›k ocaklar›ndaki poliklinik hizmeti bilgileri Tablo 5’te gösterilmifltir.
Hekim bafl›na düflen ortalama muayene say›s› 60/gün’dü (Tablo 5). Eksik kay›t aç›s›ndan ortalama mu-ayene say›s› düflük ve yüksek olanlar ya da, k›rsal ve kent-sel sa¤l›k ocaklar› aras›nda anlaml› fark yoktu (Tablo 6) (p>0.05).
Tart›flma
Sa¤l›k ocaklar›nda “Hasta Kay›t Defteri” poliklinik odas›nda idi ve verileri, deftere hekim olmayan sa¤l›k personeli iflliyordu. Defterlerdeki tan› ve muayene
so-nuçlar›, araflt›rd›¤›m›z on sa¤l›k oca¤›nda da eksikti. Bu-na karfl›l›k, hekimlerin yar›dan fazlas› kay›tlar›nda eksik-lik bulunmad›¤›na inan›yorlard›. Hekimler, eksik kay›tla-r›n muayeneyi uzatt›¤›n›, iletiflimi bozdu¤unu, tedaviyi geciktirdi¤ini ve hasta sa¤l›¤›na zarar verebilece¤ini dü-flünüyorlard›. Amerika Birleflik Devletleri’nde (ABD) ya-p›lan bir çal›flmada, yedi görüflmenin birinde önemli bir bilginin (laboratuvar sonucu, konsültasyon mektubu ve-ya radyoloji raporu) eksik oldu¤u ve bu görüflmelerin %60’›nda tedavinin gecikti¤i veya hizmetlerin tekrarlan-d›¤› saptanm›flt›r.3 Çal›flmam›za kat›lan hekimler, kay›t
defterindeki eksik bilgilerin tamamlanmas› için yaklafl›k 5 ila 15 dakika ek zaman gerekti¤ini tahmin ettiler. Smith ve arkadafllar›, hekimlerin, muayenelerin %20’sinde, ek-sik bilgileri tamamlamak için 5 dakikadan fazla zaman harcad›klar›n› saptad›lar.3
Çal›flmam›zda da, eksik bilgiler nedeniyle hasta muayene süresinin uzad›¤›na ve hasta ile iletiflimin bozuldu¤una inanan hekim say›s› yüksekti.
Literatürde, k›rsal kesimdeki hekimlerin kentlerdeki-lere oranla daha az eksik veri bildirdi¤i ileri sürülüyor, buna neden olarak, daha basit sa¤l›k sistemleri ve daha az hekim ve hasta bulunmas› gösteriliyordu.9-11
Biz, kay›t
ek-Araflt›rma
Tablo 3. Hekimlerin eksik verilere ba¤l› sonuçlarla ilgili düflünceleri
(12) (4) (2) 0
Eksik veriler hasta sa¤l›¤›n› tehdit eder
Kesinlikle do¤ru % (n) Genellikle do¤ru % (n) Genellikle yanl›fl % (n) Bilmiyorum % (n) Kesinlikle yanl›fl % (n) (16) (12) (2) 0 0
Eksik veriler tedaviyi geciktirir (20)
(20) (3) 0 0
Eksik veriler muayene süresinin uzamas›na yol açar (11)
(11) (3) (1) 0
Eksik veriler hasta-hekim iletiflimini aksat›r (19)
(5) (9) (2) 0
Kay›tlar›m›zda eksik yok (18)
35.3 47.1 11.8 5.8
35.3 58.8 5.8
58.8 32.4 8.8
32.4 55.9 8.8 2.9
14.7 52.9 26.5 5.8
Tablo 4. Hekimlerin eksik verileri tamamlamak için gerekecek ortalama süre ile ilgili tahminleri
1–5 dakika (3) 5–10 dakika (11) 10–15 dakika (16) 15–20 dakika (3) >20 dakika (1) 8.8 32.4 47.1 8.8 2.9 n (%) Süre
siklikleri aç›s›ndan, k›r ve kent sa¤l›k ocaklar› aras›nda fark bulamad›k. Ayn› flekilde, hasta say›s› ile eksik kay›t tutma aras›nda da iliflki saptayamad›k. Hasta kay›tlar›, or-talama hasta say›s›na bak›lmaks›z›n, k›rsal ve kentsel, tüm sa¤l›k ocaklar›nda önemli ölçüde eksik girilmiflti. ‹ncele-di¤imiz sa¤l›k ocaklar›n›n tümünde kay›t elle tutuluyor ve matbu kay›t defteri kullan›l›yordu. Bu yüzden, elek-tronik hasta kayd› (EHK) ile elle hasta kayd›n› karfl›laflt›-ramad›k.
Ortalama muayene say›s› düflük olan sa¤l›k ocaklar›n-da kay›tlar›n eksik tutulmas›n›n nedenlerini saptamak için yeni çal›flmalar yap›lmal›d›r. Kay›tlar›n hekim olma-yan sa¤l›k personeli taraf›ndan tutulmas› ve hekimlerin kay›t tutmay› kendi görevleri saymamas› bir neden olabi-lir. ‹ngilizce ve Türkçe literatürde, bununla ilgili herhan-gi bir çal›flma bulamad›k. T.C. Resmi Gazete’nin 25867. say›s›nda “Aile Hekimli¤i Pilot Uygulamas› Hakk›nda Yönetmelik, ‹kinci Bölüm, Madde 5” kay›t tutma görevi-ni aile sa¤l›¤› eleman›na vermifltir.12
Hasta kay›tlar›n›n girilmesi, saklanmas› ve paylafl›lmas›ndan kimlerin so-rumlu oldu¤u geliflmifl ülkelerde kanunlarla ayr›nt›l› ola-rak belirlenmifltir.13
Ülkemizde sa¤l›k ocaklar›n›n kay›tlar› standart (mat-bu) “Kay›t Defterleri”ne elle ifllenmektedir. Bunlardan biri, DMO Stok No. 715.106 olan “Hasta Kay›t Defte-ri”dir; s›ra no, muayene tarihi, cinsiyet, yafl, geldi¤i yer, tan› ve muayene sonucu ile ilgili bilgileri içerir. Bu def-terde gelifl flikâyeti, öykü, fizik muayene ve laboratuvar sonuçlar›na yer verilmemifltir: Bu bilgiler muayenede
so-rulsa bile, kay›t alt›na al›nmamaktad›r. Çal›flmam›za kat›-lan hekimlerin elektronik kay›t hakk›nda bilgileri vard›, ço¤u, bu yöntemi uygulamaya haz›rd›. Elle kay›t tutma-n›n zaman ald›¤›n› ve bunun eksik kay›t tutmaya yol aça-bilece¤ini ifade ettiler.
Di¤er ülkelerde de birinci basamakta hasta kay›tlar› eksik tutulmaktad›r. Aile hekimli¤i ve elektronik kayd›n yo¤un olarak uyguland›¤› ABD’de küçük gruplar halinde çal›flan aile hekimlerinin ortalama üç ayr› sigorta flirketi-ne ba¤l› olmalar› ve baz› bürolarda say›n›n ona ç›kmas›14
Araflt›rma
Tablo 6. Eksik veriler ile ortalama muayene say›lar›n›n karfl›laflt›r›lmas› 1 95 2 73 3 38 4 78 5 6* 7* 8* 9* 10* 50 25 35 25 27 86 >0.05 (179) 31.4 (46) (124) (64) (18) (21) (17) (26) (54) (301) (149) 82) (207) (106) (25) (41) (18) (40) (76) 95 73 38 78 50 25 35 25 27 86 31.3 31.4 30.1 31.7 31.7 36.0 29.6 33.3 32.1 31.4 52.6 50.3 53.6 52.9 52.5 50.0 57.7 35.3 49.4 44.2 Ortalama muayene / hekim p Süre Tan› yok
(%) n
Muayene sonucu yok
(%) n
*K›rsal sa¤l›k oca¤›
Tablo 5. Araflt›rma günü sa¤l›k oca¤› verileri ve hekimlerin ortalama muayene say›lar›
37432 572 95
Sa¤l›k Ocaklar› 1 Nolu SO
SO nüfusu
(y›l ortas›) Hekim say›s›
Hekim bafl› ortalama muayene say›s›/gün Muayene say›s›/gün 6 19007 296 74 2 Nolu SO 4 6985 153 38 3 Nolu SO 4 38173 391 78 4 Nolu SO 5 14870 4438 2209 2329 17626 3760 202 50 5 Nolu SO 6 Nolu SO 7 Nolu SO 8 Nolu SO 9 Nolu SO 10 Nolu SO 6 10 Nolu SO Toplam 146829 50 25 2 71 35 2 51 25 2 81 27 3 172 86 2 2039 60 34
Araflt›rma
kay›tlardaki eksikli¤in nedenlerinden biri olarakgösteril-mektedir. Bu sigorta flirketlerinin öngördü¤ü anlaflma kurallar›, yap›lan sevklerde ve testlerde çok say›da uz-man, laboratuvar, görüntüleme merkezi ve hastane ile iletiflim kurulmas›n› gerektirmekte, veriler bu karmafla içinde kaybolabilmektedir.
Ülkemizde sorun daha farkl›d›r: Basit teknolojiler kullanan birinci basamak sa¤l›k hizmetlerinde insan fak-törü ön plana ç›kmakta, motivasyonu düflük olan sa¤l›k çal›flanlar› hizmet kalitesini olumsuz etkilemektedir.15,16
Çal›flmam›zda hekimlerin eksik kay›t tutma nedeni ola-rak en baflta hasta yo¤unlu¤unu göstermesi bunu destek-lemektedir.
Sonuç
Aksakl›klar›n düzelmesi için önce sorunun fark›na va-r›lmas› gerekir. Biz, çal›flmam›zda, birinci basamak hasta kay›tlar›n›n eksik oldu¤unu, hekimlerin eksik verilerin hastalara zarar verebilece¤ini bildiklerini, ama kendi ka-y›tlar›n›n eksiksiz olduklar›na inand›klar›n› ortaya koy-duk. Birinci basamakta eksik kay›tlar›n önlenmesine yö-nelik araflt›rmalara ihtiyaç bulundu¤unu paylaflmak iste-dik.
Kaynaklar
1. Elder NC, Vonder Meulen M, Cassedy A. The identification of medical errors by family physicians during outpatient visits. Ann Fam Med 2004; 2: 125-9.
2. Forster AJ, Murff HJ, Peterson JF, Gandhi TK, Bates DW. The inci-dence and severity of adverse events affecting patients after discharge from the hospital. Ann Intern Med 2003; 138: 161-7.
3. Smith PC, Araya-Guerra R, Bublitz C ve ark. Missing clinical informa-tion during primary care visits. JAMA 2005; 293: 565-71.
4. Wilson RM, Harrison BT, Gibberd RW, Hamilton JD. An analysis of the causes of adverse events from the Quality in Australian Health Care Study. Med J Aust 1999;170:411-5.
5. Cook RI, Render M, Woods DD. Gaps in the continuity of care and progress on patient safety. BMJ 2000; 320: 791-4.
6. Bhasale AL, Miller GC, Reid SE, Britt HC. Analyzing potential harm in Australian general practice: an incident monitoring study. Med J Aust 1998; 169: 73-6.
7. Gandhi TK, Weingart SN, Borus J ve ark. Adverse drug events in ambu-latory care. N Engl J Med 2003; 348: 1556-64.
8. Lesar TS, Briceland L, Stein DS. Identification of medication prescribing errors. JAMA 1997; 277: 312-7.
9. Gandhi TK, Sittig DF, Franklin M, Sussman AJ, Fairchild DG, Bates DW. Communication breakdown in the outpatient referral process. J Gen
Intern Med 2000; 15: 626-31.
10. Poon EG, Haas JS, Louise Puopolo A ve ark. Communication factors in the follow-up of abnormal mammograms. J Gen Intern Med 2004; 19: 316-23.
11. Leape LL, Bates DW, Cullen DJ ve ark. ADE Prevention Study Group. Systems analysis of adverse drug events. JAMA 1995; 274: 35-43. 12. T.C. Resmi Gazete. 06.07.2005: 25867. http://rega.basbakanlik.gov.tr/#
adresinden 04.06.2008 tarihinde eriflilmifltir.
13. The 2007 Florida Statutes. Title 32, Chapter 456; Ownership and control of patient records; report or copies of records to be furnished. http://www.leg.state.fl.us/Statutes/index.cfm?App_mode=Display_Statut e&Search_String=&URL=Ch0456/Sec057.HTM adresinden 02.06.2008 tarihinde eriflilmifltir.
14. Cherry D, Burt C, Woodwell D. National Ambulatory Medical Care Survey; 2001 Summary. Adv Data 2003; 337: 1-44.
15. Yavuzy›lmaz A, Topbafl M, Çan E, Çan G, Özgün fi. Trabzon il merkezindeki sa¤l›k ocaklar› çal›flanlar›nda tükenmifllik sendromu ile ifl doyumu düzeyleri ve iliflkili faktörler. TAF Prev Med Bul 2007; 6: 41-50. 16. Kaçmaz N. Tükenmifllik (Burnout) Sendromu. ‹stanbul T›p Fakültesi
Dergisi 2005; 68: 29-32.
Gelifl tarihi: 17.06.2008 Kabul tarihi: 31.07.2008
Çıkar çakıflması:
Çıkar çakıflması bildirilmemifltir. ‹letiflim adresi:
Yard. Doç. Dr. Tamer Edirne Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal› 65100, Van
GSM: (0533) 727 64 06 e-posta: tameredirne@yyu.edu.tr
