Melanomun tan›, evreleme ve takibinde FDG-PET’in de¤eri
FDG-PET in diagnosis, staging and follow-up of malignant melanoma
Ayfle MUDUN‹letiflim (Correspondence): Dr. Ayfle Mudun. ‹.Ü., ‹stanbul T›p Fakültesi Nükleer T›p Anabilim Dal›, ‹stanbul, Tu r k e y . Tel: +90 - 21 2 - 414 2 0 0 0 / 31229 Faks (Fax): +90 - 21 2 - 414 20 56 e-posta (e-mail): muduna@istanbul.edu.tr
‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi, Nükleer T›p Anabilim Dal›
Bu yaz›da, son y›llarda onkolojide çeflitli tümörlerin tan› ve ta-kibinde s›kça kullan›lan Flor18-De o k s i-G l u k o z P o z i t r o n Emisyon Tomografinin (FDG-PET) melanomda kullan›m› an-l a t › an-l d › . Mean-lanomun erken tan›s›nda, hastaan-l›¤›n evrean-lenmesinde, sentinel lenf dü¤ümünün araflt›r›lmas›nda, lokal nüks ve in-transit metastazlarda, uzak metastazlar›n gösterilmesinde ve nüks durumunda yeniden evrelemede PET ile yap›lm›fl çal›fl-malar ve sonuçlar› de¤erlendirildi. Tedaviye yan›t ölçümünde PET’in yeri, ayr›ca yeni radyofarmasötiklerin melanomda kul-lan›labilirli¤i ve PET probla ilgili geliflmeler aktar›ld›.
Anahtar sözcükler: Fl o r o - d e o k s i -gl u k o z F18/tan›sal kullan›m; melanom/tan›; neoplazi evreleme; PET.
Melanom, günümüzde oldukça s›k rastlanan öl-dürücü kanserlerden biridir. Erken evrede yakalan-mad›¤› takdirde, tedavi olanaklar› oldukça k›s›tl› bir hastal›kt›r. Hastalar›n sa¤kal›m flans›n› art›rma-da erken tan›, do¤ru evreleme ve bunun sonucunart›rma-da en uygun tedavi seçene¤ini sunmak önem tafl›r. Bu yaz›da son y›llarda ülkemizde de kullan›m› olduk-ça artan ve çeflitli malign hastal›klar›n tan› ve evre-lendirilmesinde yayg›n olarak kullan›lmakta olan Pozitron Emisyon Tomografi (PET) ve Pozitron Emisyon Tomografi-Bilgisyarl› Tomografi Hibrid Sistem’in (PET-BT) melanomun özellikle evrele-me ve yeniden evrelenevrele-mesinde kullan›m›n›n yeri özetlendi.
Melanom beklenmedik yerlere metastaz yapa-bilen bir tümördür. Bu nedenle primer melanoma ilk tan› konuldu¤unda evreleme flartt›r.
Melano-mun metastaz yollar› aras›nda uydu metastazlarla lokal yay›l›m (primer lezyona 2 cm’den yak›n me-tastatik nodüller), in-transit metastazlar, uzak or-ganlara metastazlar say›labilir. Biyopsi ile mela-nom tan›s› konuldu¤unda hastal›¤›n histopatolojik özelliklerine göre öncelikle primer melanom lez-yonunun (T) evrelemesine gidilir.[1]AJCC 2002
ev-releme kriterlerine göre melanomun Breslow ka-l›nl›¤›, ülserasyon varl›¤›, metastatik lenf dü¤üm-lerinini say›s›, sentinel lenf dü¤ümü biyopsisinde mikrometastaz varl›¤›, uzak metastazlar›n varl›¤› ve LDH seviyeleri hastal›¤›n prognozunu belirle-medeki önemli faktörler olarak saptanm›flt›r.
Fizik muayene, radyoloji, Bilgisayarl› Tomog-rafi (BT), kemik sintigTomog-rafisi, Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), ultrasonografi, biyokimya-sal testler geleneksel evreleme yöntemleri
aras›n-In this review article, the use of recent technology Flour18-deoxyglucose Positron Emission Tomography (FDG-PET) in melanoma has been discussed. Studies in the medical litera-ture regarding the use of FDG PET in early melanoma, stag-ing of melanoma, sentinel lymph node detection, local recur-rence and in transit metastasis, distant metastasis and restag-ing were reviewed and evaluated. Treatment evaluation with PET, recent developements in new PET radiopharmaceuticals and use of PET probe in melanoma has been quoted.
Key words: Fluorodeoxyglucose F18/diagnostic use; melanoma/ diagnosis; neoplasm staging; PET.
zaman yeterli olmamaktad›rlar.[2] Evre IV’de BT
akci¤er metastazlar›n› göstermede çok baflar›l›d›r. Beyin metastazlar›n›n ve flüpheli karaci¤er metaz-tazlar›n›n gösterilmesinde ise MRG de¤erlidir. Fonksiyonel bir görüntüleme yöntemi olan PET ve son zamanlarda PET-BT anatomik görüntüle-menin s›n›rl› olabildi¤i durumlarda çok yararl› ol-maktad›r.
Bilindi¤i gibi PET görüntülemede kullan›lan Flor18 ile iflaretli deoksi glukoz’un (18-Floro-de-oksi-Glukoz: FDG) tümördeki tutulumu malign lezyonlardaki artm›fl glukoz metabolizmas› ve malign süreçlerde görülen glukoz transporterlerin-deki nonspesifik art›fl ile aç›klanmaktad›r. Wahl ve ark.[3] s›çanlarda insan tümör ksenograft›
kullana-rak oluflturulan melanom hücrelerinde FDG birik-ti¤ini göstermifllerdir. Yine bilindi¤i gibi tümörler-deki FDG tutulumu de¤ifliklikler göstermektedir. Bir lezyondaki FDG tutulum oran›na standart up-take de¤eri denilmektedir (SUV: Standart Upup-take Value). Bu oran >2.5 ise malignite olas›l›¤› yük-sek olarak yorumlanmaktad›r. Ancak aktif enfla-matuvar durumlar ve enfeksiyonlarda da bu ora-n›n yükselebilece¤i unutulmamal›d›r.
Melanom tan› ve takibinde PET ile yap›lan ça-l›flmalar›n büyük bir k›sm› retrospektif olup kör çal›flma de¤ildir. Çal›flmalarda gruplar›n hastal›k prevalans› yüksek veya hasta say›s› düflüktür. Ev-relemenin yetersiz oldu¤u gruplar ve referans test-lerde eksiklik olmas›, histopatolojik do¤rulaman›n hepsinde olmay›fl› ve negatif sonuçlar› do¤rula-mak için yeterli klinik izlem olmamas› PET’in melanomdaki de¤erini ölçmede karfl›lafl›lan so-runlardand›r.
Melanomda FDG-PET Uygulamas›
Primer tümör tan›s› için biyopsi d›fl›nda baflka bir yönteme gerek yoktur. PET’in primer tümör tan›s›nda herhangi bir yeri yoktur. Primer uveal veya koroidal melanom tan›s› ise genellikle göz hekimleri taraf›ndan konur. Uveal melanomda pri-mer tümörün gösterilmesini kapsayan bir çal›flma-da melanomu olan 50 hastaya yap›lan PET sonu-cunda hastalar›n sadece %28’inde SUV >2.5 bu-lunmufltur. AJCC’ye göre T1 olan tümörlerde hiç
%33’ü, T3 melanomlar›n ise %75’i PET/BT ile
fizyolojik olarak görüntülenebilmifltir. Dolay›s› ile tümörün boyutlar› küçüldükçe görüntüleme olas›-l›¤› azalmaktad›r.[4]Ancak gözdeki hastal›¤›n uzak
metastazlar›n gösterilmesinde tüm vücut PET ve PET-BT iyi sonuçlar vermektedir.[5,6]
Evreleme
Melanomun evrelemesinde bölgesel lenf dü¤ü-mü metastazlar›n›n durumunun yan› s›ra uzak me-tastazlar olup olmad›¤›n› bilmek önemlidir. Ayr›ca takipler s›ras›nda nüks durumunda yeniden evre-leme gerekebilir.
Erken evre melanomda, örne¤in Breslow kal›n-l›¤› 1 mm’den düflük olgularda bölgesel lenf dü¤ü-mü metastaz oran› düflüktür (%5-20), dolay›s› ile bu dönemde sentinel lenf dü¤ümü biyopsisinin yap›lmas› önem tafl›r. Peki sentinel lenf dü¤ümü biyosisinde en do¤ru yöntem hangisidir?
Sentinel lenf dü¤ümü biyopsisinde mavi boya ve radyonüklidlerle lenfatik haritalama e¤er bir-likte de yap›labiliyorsa en do¤ru yöntemdir.[7]
Ge-leneksel yöntemler özellikle BT, anatomiyi göste-rir. Normal büyüklükteki lenf dü¤ümünde var olan metastaz› göstermez. Oysa FDG malign lezyon-lardaki artm›fl glükoz metabolizmas›n› gösterir. FDG-PET’in melanomda bölgesel lenf dü¤ümü metastazlar›n› göstermedeki baflar›s›n› inceleyen erken çal›flmalarda FDG-PET ile bölgesel lenf dü-¤ümlerinde melanom metastaz› varl›¤› araflt›r›lm›fl ve oldukça umutland›r›c› sonuçlar al›nm›flt›r (Tab-lo 1). Buna göre FDG-PET’in bölgesel lenf dü-¤ümlerindeki metastazlar› göstermedeki duyarl›l›-¤› %74-100 ve özgüllü¤ü ise %84-100 aras›nda bulunmufltur. Ancak bu ilk çal›flmalarda hasta sa-y›s›n›n az ve hastalarda palpable lenf dü¤ümleri-nin oldu¤u yani hastalar›n bir k›sm›n›n erken evre olmad›¤› görülmektedir.[8-11] Yine bu dönem
özel-likle ilk çal›flmalar s›ras›nda gama prob ile SLNB’nin yeri henüz araflt›rma safhas›nda olmas› nedeni ile pek karfl›laflt›rmal› çal›flma bulunma-maktad›r.
2001 y›l›nda Wagner ve ark.[12] yapt›klar› bir
çal›flmada melanomdaki lenf metastazlar›n›n PET ile görülebilirli¤i için gerekli tümör hacim efli¤ini
PET evrelemede ilk basamak görüntüleme yöntemi olabilir mi? Wagner ve ark.[1 9]daha sonra
daha büyük bir hasta grubunda FDG-PET’in er-ken evre melanomda lenf dü¤ümlerindeki gizli metastazlar› ve uzak metastazlar› göstermedeki baflar›s›n› araflt›rm›fllard›r. Bu prospektif nonran-domize çal›flmada Breslow kal›nl›¤› 1 mm’den büyük ve bölgesel lenf dü¤ümü ve uzak metastaz› olmayan 144 melanomlu hastada FDG-PET tara-mas› yapm›fl ve sonuçlar›n› geleneksel görüntüle-me yöntemleri ve sentinel lenf dü¤ümü biyopsisi ile de¤erlendirmifllerdir. Hastalar ortalama 41 ay i z l e n m i fl t i r. FDG-PET 31 hastada metastaz, 13 hastada bölgesel lenf dü¤ümü metastaz› flüphesi ve 18 hastada uzak metastaz ihtimali göstermifltir. SLDB ve hasta takibi ile hastalar›n 40’›nda bölge-sel lenf dü¤ümü metastaz› gösterilmifltir. Tüm kli-nik bilgiler birarada de¤erlendirildi¤inde FDG-araflt›rm›fllard›r. Lenf dü¤ümlerindeki tümör
ha-cimleri formalinle sabitlenmifl, patoloji örnekle-rinden hesaplanm›fl ve FDG-PET yorumlar› ile karfl›laflt›r›lm›flt›r. Toplam 45 hastadaki örneklerde ortalama tümör hacmi 28 mm3 olup PET’in tüm
olgularda tümörü göstermedeki duyarl›l›¤› %49 olarak bulunmufltur. E¤er 78 mm3’ün üstündeki
tümör hacmi kabul edilirse PET in duyarl›l›¤› %90 olmufltur. Bundan daha küçük hacimlerde ise du-yarl›l›k %14’tür. Daha sonraki y›llarda melanom-da sentinel lenf dü¤ümü biyopsisi önem kazand›k-ça ve bu konuda deneyimler artt›kkazand›k-ça FDG-PET ile SLDB’yi karfl›laflt›ran çal›flmalar ortaya ç›km›flt›r (Tablo 2).[13-18]Hasta say›s›n›n da daha fazla
oldu-¤u bu çal›flmalarda ilk sonuçlar›n aksine PET’in bölgesel lenf dü¤ümü metastazlar›n› göstermedeki duyarl›l›¤› SLDB’ye oranla oldukça düflük bulun-mufltur (%0-22).
Tablo 1
PET ile bölgesel lenf dü¤ümlerinin gösterilmesi
Araflt›rma Hasta Palpaple Duyarl›l›k (%) Özgüllük (%) PET SLNB* PET SLNB Blessing ve ark. (1995) 20 + 74 – 93 – Wagner ve ark. (1997) 11 – 100 – 100 – MacFarlane ve ark. (1998) 22 + 85 – 92 – Crippa ve ark. (2000) 38 + 95 – 84 – 66 – 99 –
* Sentinel lenf nodu biyopsisi.
no lenf nodu
Tablo 2
Bölgesel lenf dü¤ümü araflt›rmas›nda PET ve SLNB karfl›laflt›rmas›
Araflt›rma Hasta Palpaple Duyarl›l›k (%) Özgüllük (%) PET SLNB* PET SLNB Wagner ve ark. (1999) 70 + 17 94 96 100 Acland ve ark. (2001) 50 – 0 100 – – Longo ve ark. (2003) 25 – 22 100 – – Havenga ve ark. (2003) 53 – 15 100 – – Hafner ve ark. (2004) 100 – 8 100 100 100 Fink ve ark. (2004) 48 – 13 100 – –
* Sentinel lenf nodu biyopsisi.
m u fl t u r. Hastal›¤›n ilk bölgedeki nüksünü göster-mede %11 duyarl› bulunmufltur. Gizli metastazlar küçük oldu¤u için PET’in görüfl çözünürlü¤ünün alt›nda kalmaktad›r. Bu bulgularla FDG-PET’in erken melanomda bafllang›ç evrelemesinde ve hasta yaklafl›m›nda yararl› bir etkisi yoktur sonu-cuna var›lm›flt›r.
Özetleyecek olursak erken evrede melanom metastazlar› özellikle mikrometastazlar fleklinde-dir. Bu geleneksel yöntemlerle gösterilemedi¤i gi-bi FDG-PET ile de gösterilememektedir. Çünkü bunlarda tümör hücre say›s› azd›r. Ancak lenf dü-¤ümü tutulumu oldu¤u flüphelenilen kiflilerde FDG-PET’in yap›lmas› önerilir. Çünkü pozitif ç›-karsa metastaz lehine olma olas›l›¤› yüksektir (testin özgüllü¤ü yüksektir).
Erken dönemde yap›lacak olan PET ile hastal›-¤›n e¤er varsa yay›l›m›n› da görmek mümkün ola-bilir; cilt metastaz›, kas, kemik, barsak ve mezen-ter gibi organlarda melanomda FDG tutulmakta-d›r. Yukar›daki bilgilerin ›fl›¤›nda melanomda ilk evrelemede klinik flüphe olmad›kça PET kullan›-m› yararl› de¤ildir.
Melanomda Lokal Nüks ve
‹n-transit Metastazlarda PET’in Yeri Literatür tarand›¤›nda nüks ve in-transit metas-taz ile ilgili olarak hasta say›s› azl›¤› nedeniyle ke-sin bilgi elde etmek mümkün de¤ildir. Auckland ve ark.’n›n[14] serisinde in-transit metastaz› olan
dokuz hastan›n birinde gerçek pozitif ikisinde ya-lanc› positif FDG tutulumu görülmüfltür. Bir kaç olguya ait bu sonuçlar bu grupta PET ile hastal›-¤›n evresinin ve buna ba¤l› olarak yaklafl›m›n de-¤iflebildi¤ini göstermektedir.
‹leri Evre Melanoma:
Uzak Metastazlar ve Yeniden Evrelendirme ‹leri evre hastalarda metastaz veya nüksün do¤ru olarak gösterilmesi hastaya yap›lacak uy-gun tedavi ve hastan›n prognozu aç›s›ndan önem tafl›maktad›r. Literatürdeki pek çok çal›flmaya gö-re geleneksel yöntemlerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda PET’in melanom metastazlar›n› göstermede üstün oldu¤u söylenmektedir.[20] Çeflitli metaanalizlerde
s›nda de¤iflmektedir.[2]PET, BT ile beraber olunca
bafllang›çta yüksek riskli olan hasta grubunda bek-lenmeyen metastazlar› da gösterdi¤inden hastala-r›n %90’›nda yaklafl›m› de¤ifltirdi¤i bildirilmekte-dir.[21] Sadece bir çal›flmada PET’in BT’ye göre
akci¤er ve karaci¤er lezyonlar›n› say›ca daha az gösterdi¤i bildirilmifltir; ancak bu çal›flmada hasta say›s›n›n az oluflu çal›flmay› s›n›rland›r›c› bir et-ken olarak ifade edilmifltir.[22]Genellikle 1 cm’den
küçük akci¤er, beyin ve karaci¤er lezyonlar› PET ile görülmeyebilir.[2]
Melanomdaki uzak metastazlardan biri de ke-mik metastazlar›d›r, genellikle litik lezyonlard›r. Özellikle PET iskeletteki hastal›¤›n boyutlar›n› göstermede kemik sintigrafisinden daha hassast›r. Kemik ili¤inde oluflan metastazlar kemikte reaksi-yon oluflturmadan negatif görüntüye neden olabi-lir. PET ise kemik ili¤i tutulumu gösterilebiolabi-lir.[23]
1990’l› y›llardan bafll›yarak FDG-PET ile yap›-lan çal›flmalarda metastazlar›n gösterilmesinde el-de edilen sonuçlar Tablo 3’te gösterilmifltir.[24]
Sonuç olarak, ileri evre melanomlarda PET ve PE T- BT ile uzak metastazlar›n tan›s›, metastazlar›n boyutlar›n›n belirlenmesi, nüksl ü hastalarda yeni-den evreleme daha do¤ru yap›lmaktad›r. Her ne ka-dar yöntemin yalanc› negatif oldu¤u durumlar› var-sa da (1 cm’den küçük akci¤er ve karaci¤er lezyon-lar› ve beyin metastazlezyon-lar› ve mikrometastazlar)[2 5]
özellikle cerrahiye gidecek hastalar› belirlemede yaklafl›m› de¤ifltirmektedir. Yap›lan retrospektif ça-l›flmalarda özellikle evre 3 ve 4 hastalarda PET so-nuçlar› hastalar›n %22 ile %49’unda yaklafl›m› de-¤ i fl t i r m i fl t i r.[ 2 ,2 6]‹ki prospektif çal›flmada ise
hastala-r›n tedavisini %15-40 oran›nda de¤ifltirmifltir.[2 7 , 2 8]
Unutulmamas› gereken baflka bir durumda FDG’nin tümör d›fl› baz› baflka dokularda da tutu-labilece¤idir (Tablo 4). Özellikle metastetektomi düflünülen evre IV hastalarda yalac› pozitif tutu-lumlar› d›fllamak için tüm yöntemlerin kombine kullan›lmas› do¤ru bir uygulama olacakt›r.
Tedaviye Yan›t Ölçümünde PET
FDG-PET melanomda tedaviye yan›t› de¤er-lendirmede de kullan›labilir. Özellikle cerrahiden
faydalanamayan ve immünokemoterapi alan has-talarda yan›t ölçmede kullan›labilir. Bilindi¤i gibi melanomda kemoterapiye çok iyi yan›t al›nama-makta, immünoterapi ise k›smen ümit vaadetmek-t e d i r. Böyle bir durumda FDG-PET ile vaadetmek-tedaviye yan›t olup olmad›¤› kontrol edilerek alternatif te-davi seçeneklerine geçilebilir. Örne¤in Melphalan ile izole ekstremite perfüzyonu olan bir hasta gru-bunda 3 hastaya tedavi öncesi ve 1 ay sonras› PET u y g u l a n m › fl t › r. Kontrol görüntülerde ekstremite lezyonlar›n›n say›s›nda azalma görülürken perfü-ze edilen ekstremitede diffüz FGD tutulumu (te-davi sonras› enflamasyona ba¤l›) izlenmifltir.[2 9]
Bu konu oldukça yeni bir alan olup araflt›rmaya a ç › k t › r.
Yeni Radyofarmasötikler
FDG’nin melanoma özgün bir madde olmay›fl› melanomun gösterilmesinde yeni aray›fllar do¤ur-maktad›r. Örne¤in tirozin melanini oluflturan bir aminoasittir. Hücreye transfer olduktan sonra di-hidroksifenil alanine dönüflür (DOPA). Bu da fe-nol oksidaz enzimi ile melanine dönüflür. F-18 ile iflaretlenen L-DOPA ile yap›lan bir çal›flmada me-lanom lezyonlar›n›n 24’ünden 14’ünde tutulum görülmüfltür (duyarl›l›k %64). FDG tutulumu ise 18/22 metastazda F-DOPAn›n 1.5 kat› bulunmufl-t›r. Fakat iki karaci¤er metastaz›nda F-DOPA, FDG ye göre 1.5 kat fazla tutulmufltur.
Bir baflka radyofarmasötik de yine Flor18 ile iflaretli Timidin’dir. Melanomun bölgesel metas-tazlar›n› göstermede duyarl›l›¤› %88 bulunmufl-tur.[20]Bu tür yeni elde edilen radyofarmasötiklerle
ilgili olarak klinik çal›flmalar oldukça s›n›rl›d›r. Bu konuda daha genifl serilerle sonuçlar›n de¤er-lendirilmesine ihtiyaç vard›r.
PET Radyofarmasötikleri ve
Melanomda Cerrahi Prob ile Kullan›m› Sentinel lenf dü¤ümü biyopsisinde kullan›lan gama probun pozitron yayan ›fl›nlar› da görmeye adapte edilmifl uçlar› gelifltirilmifltir. John Wayne K a n s e r Hastanesi’nde yap›lan bir araflt›rmada nüks veya metastatik melanomu olan hastalara
Tablo 3
Metastazlar›n gösterilmesinde geleneksel yöntemler ve PET’in yeri Araflt›rma Hasta Duyarl›l›k (%) Özgüllük (%)
PET GY* PET GY
Finkelstein ve ark. (2004) 18 79 76 87 87 Swetter ve ark. (2002) 30 84 58 97 70 Acland ve ark. (2000) 44 78 – 87 – Tyler ve ark. (2000) 95 87 – 44 – Eigtved ve ark. (2000) 38 97 62 56 22 Holder Jr ve ark. (1998) 76 94 55 83 44 Rinne ve ark. (1998) 100 100 85 96 68 Damian ve ark. (1996) 100 93 – – – Steinert ve ark. (1995) 33 92 – 77 – * Geleneksel yöntemler. no Tablo 4
Yalanc› pozitif FDG tutulumlar› Aktif granülomatöz hastal›klar
Papiller tiroid kanseri Bronkojenik karsinoma
Enflamasyon gösteren epidermal kist Cerrahi yara enflamasyonu
Parotisin Warthin’s tümörü Uterus leiomyomu
Sütür granülomu Endometriosis
na duyarl› bir cerrahi prob ile bu odaklar aranm›fl-t›r. Odaklar›n tümü prob yard›m› ile bulunup ç›-kart›lm›flt›r. PET probun özellikle PET sintigrafi-de görülmeyen lezyonlar› veya öncesintigrafi-den cerrahi olmufl bir dokuda ikinci ameliyatta hemen görüle-meyen gizlenmifl lezyonlar› ve özellikle palpe edi-lemeyen lezyonlar› 0.5 cm’den büyük oldu¤u sü-rece kolayl›kla gösterebildi¤i görülmüfltür.[30] Bu
yöntemin genifl olgu serilerinde de¤erlendirilmesi gerekmektedir.
Sonuç
Melanomun erken evre ve ileri evre takibinde nükleer t›p önemli bir rol üstlenmektedir. Öncelik-le erken evrede bölgesel Öncelik-lenfatik drenaj›n gösteril-mesi ve sentinel lenf dü¤ümü biyopsisinde lenfo-sintigrafi ve gama prob art›k protokollerde yerini alm›flt›r. Son y›llar›n gözde teknolojisi PET ve yi-ne bunda kullan›lan gözde bir madde olan Flor18 iflaretli tümör ajan› glukoz da melanomda özellik-le iözellik-leri evreözellik-lerde metastazlar›n araflt›r›lmas› ve nükslerin gösterilmesinde tercih edilmeye bafllan-m›flt›r. En yeni teknolojilerden olan PET-BT ise artan duyarl›l›k ve özgünlü¤ü nedeni ile daha ter-cih edilir bir yöntem olacakt›r. Özellikle hastalar›n tedaviye yan›tlar›n› takip etmede anatomik ve fonksiyonel bilgi vermesi nedeni ile kullan›m› h›zla artacakt›r. Ufukta melanomu gösteren yeni PET ajanlar› oldu¤u gibi, PET prob ile de cerrahi olarak metastazlar›n tamamen temizlenebilmesi gözükmektedir.
K A Y N A K L A R
1. Kim CJ, Reintgen DS, Balch CM; AJCC Melanoma Staging Committee. The new melanoma staging sys-tem. Cancer Control 2002;9(1):9-15.
2. Belhocine TZ, Scott AM, Even-Sapir E, Urbain JL, Essner R. Role of nuclear medicine in the manage-ment of cutaneous malignant melanoma. J Nucl Med 2006;47(6):957-67.
3. Wahl RL, Hutchins GD, Buchsbaum DJ, Liebert M, Grossman HB, Fisher S. 18F-2-deoxy-2-fluoro-D-glu-cose uptake into human tumor xenografts. Feasibility studies for cancer imaging with positron-emission tomography. Cancer 1991;67(6):1544-50.
4. Reddy S, Kurli M, Tena LB, Finger PT. PET/CT imaging: detection of choroidal melanoma. Br J Ophthalmol 2005;89(10):1265-9.
JF. Detection of metastatic disease in patients with uveal melanoma using positron emission tomography. Eur J Surg Oncol 2006;32(7):780-4.
6. Kurli M, Reddy S, Tena LB, Pavlick AC, Finger PT. Whole body positron emission tomography/computed tomography staging of metastatic choroidal melanoma. Am J Ophthalmol 2005;140(2):193-9. 7. Chao C, McMasters KM. Update on the use of
sen-tinel node biopsy in patients with melanoma: who and how. Curr Opin Oncol 2002;14(2):217-20.
8. Blessing C, Feine U, Geiger L, Carl M, Rassner G, Fierlbeck G. Positron emission tomography and ultra-s o n o g r a p h y. A comparative retroultra-spective ultra-study assessing the diagnostic validity in lymph node metas-tases of malignant melanoma. Arch Dermatol 1995c;131(12):1394-8.
9. Wagner JD, Schauwecker D, Hutchins G, Coleman JJ. Initial assessment of positron emission tomography for detection of nonpalpable regional lymphatic metastases in melanoma. J Surg Oncol 1997;64(3):181-9.
10. Macfarlane DJ, Sondak V, Johnson T, Wahl RL. Prospective evaluation of 2-[18F]-2-deoxy-D-glucose positron emission tomography in staging of regional lymph nodes in patients with cutaneous malignant melanoma. J Clin Oncol 1998;16(5):1770-6.
11. Crippa F, Leutner M, Belli F, Gallino F, Greco M, Pilotti S, et al. Which kinds of lymph node metastases can FDG PET detect? A clinical study in melanoma. J Nucl Med 2000;41(9):1491-4.
12. Wagner JD, Schauwecker DS, Davidson D, Wenck S, Jung SH, Hutchins G. FDG-PET sensitivity for melanoma lymph node metastases is dependent on tumor volume. J Surg Oncol 2001;77(4):237-42. 13. Wagner JD, Schauwecker D, Davidson D, Coleman
JJ, Saxman S, Hutchins G, et al. Prospective study of fluorodeoxyglucose-positron emission tomography imaging of lymph node basins in melanoma patients u n d e rgoing sentinel node biopsy. J Clin Oncol 1999;17(5):1508-15.
14. Acland KM, Healy C, Calonje E, O'Doherty M, Nunan T, Page C, et al. Comparison of positron emission tomography scanning and sentinel node biopsy in the detection of micrometastases of primary cutaneous malignant melanoma. J Clin Oncol 2001;19(10):2674-8. 15. Longo MI, Lázaro P, Bueno C, Carreras JL, Montz R. Fluorodeoxyglucose-positron emission tomography imaging versus sentinel node biopsy in the primary staging of melanoma patients. Dermatol Surg 2003;29(3):245-8.
Hoekstra HJ, Ruers TJ, et al. Fluorodeoxyglucose-positron emission tomography and sentinel lymph node biopsy in staging primary cutaneous melanoma. Eur J Surg Oncol 2003;29(8):662-4.
17. Hafner J, Schmid MH, Kempf W, Burg G, Künzi W, Meuli-Simmen C, et al. Baseline staging in cutaneous malignant melanoma. Br J Dermatol 2004;150(4):677-86.
18. Fink AM, Holle-Robatsch S, Herzog N, Mirzaei S, Rappersberger K, Lilgenau N, et al. Positron emission tomography is not useful in detecting metastasis in the sentinel lymph node in patients with primary malig-nant melanoma stage I and II. Melanoma Res 2004;14(2):141-5.
19. Wagner JD, Schauwecker D, Davidson D, Logan T, Coleman JJ, Hutchins G, et al. Inefficacy of F-18 flu-orodeoxy-D-glucose-positron emission tomography scans for initial evaluation in early-stage cutaneous melanoma. Cancer 2005;104(3):570-9.
20. Friedman KP, Wahl RL. Clinical use of positron emis-sion tomography in the management of cutaneous melanoma. Semin Nucl Med 2004;34(4):242-53. 21. Klein M, Freedman N, Lotem M, Marciano R, Moshe
S, Gimon Z, et al. Contribution of whole body F-18-FDG-PET and lymphoscintigraphy to the assessment of regional and distant metastases in cutaneous malig-nant melanoma. A pilot study. Nuklearmedizin 2000;39(3):56-61.
22. Krug B, Dietlein M, Groth W, Stützer H, Psaras T, Gossmann A, et al. Fluor- 1 8 - f l u o r o d e o x y g l u c o s e positron emission tomography (FDG-PET) in malignant melanoma. Diagnostic comparison with conventional imaging methods. Acta Radiol 2000;41(5):446-52. 23. Aydin A, Yu JQ, Zhuang H, Alavi A. Detection of
bone marrow metastases by FDG-PET and missed by
bone scintigraphy in widespread melanoma. Clin Nucl Med 2005;30(9):606-7.
24. Kumar R, Mavi A, Bural G, Alavi A. Fluorodeoxyglucose-PET in the management of malignant melanoma. Radiol Clin North Am 2005;43(1):23-33.
25. Finkelstein SE, Carrasquillo JA, Hoffman JM, Galen B, Choyke P, White DE, et al. A prospective analysis of positron emission tomography and conventional imaging for detection of stage IV metastatic melanoma in patients undergoing metastasectomy. Ann Surg Oncol 2004;11(8):731-8.
26. Gulec SA, Faries MB, Lee CC, Kirgan D, Glass C, Morton DL, et al. The role of fluorine-18 deoxyglu-cose positron emission tomography in the manage-ment of patients with metastatic melanoma: impact on s u rgical decision making. Clin Nucl Med 2003;28(12):961-5.
27. Mijnhout GS, Comans EF, Raijmakers P, Hoekstra OS, Teule GJ, Boers M, et al. Reproducibility and clinical value of 18F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography in recurrent melanoma. Nucl Med Commun 2002;23(5):475-81.
28. Tyler DS, Onaitis M, Kherani A, Hata A, Nicholson E, Keogan M, et al. Positron emission tomography scan-ning in malignant melanoma. Cancer 2000;89(5):1019-25.
29. Mercier GA, Alavi A, Fraker DL. FDG positron emis-sion tomography in isolated limb perfuemis-sion therapy in patients with locally advanced melanoma: preliminary results. Clin Nucl Med 2001;26(10):832-6.
30. Essner R, Hsueh EC, Haigh PI, Glass EC, Huynh Y, Daghighian F. Application of an [(18)F]fluo-rodeoxyglucose-sensitive probe for the intraoperative detection of malignancy. J Surg Res 2001;96(1):120-6.
