Bestekâr Dr. Suphi Ezgi
A
n
ı
I
Üsküdarlı değerli Besteci ve Müzikolog Dr. Suphi E zgi’nin 100 üncü doğum yıldönümü münase betiyle 19 Aralık 1970 Cumartesi günü saat 14.30 da Üsküdar Şe hir T yatrosunda bir anma töreni düzenlenmiştir.
Üsküdar Yüksek öğrenim ve öğrenci D em eği tarafından dü zenlenen törende Dem ek Başkanı D r. Güngör Şatıroğlu, Merhumun kişiliğini belirten bir konuşma yapmıştır.
Dr. Şatıroğlu’nun konuşması nı aynen veriyoruz.
Toplumumuzda bir sanatçı iç'n gerek yetişme gerek gelişme koşulları çok zordur. Durum bir sa
natçı bakımından böyle iken, üstelik iş bunların
anılarını derlemek ve yaşatmaya gelince ne ölçüde zorlukların ortaya çıkacağını takd-r edersiniz. Bu sebeple biz de Dr. Suphi E zgi’nin kendi beldesi Üs küdar’da üstadın anısına bazı hizmetler yapabilmek amacıyla giriştiğimiz faaliyetlerde şüphesiz ki pek çok güçlüklerle karşılaştık. Ancak kuruluşundan bu yana çeşitli uğraşkonuları arasında özellikle Üs- küdarm kültürel değerlerini ortaya çıkarmak ve yaşatmak için çaba gösteren Derneğimiz sanatçı nın doğduğu sokağa adının verilmesi ve bu anma toplantısını hazırlamak konusunda güçlükleri yen mesini bilmiştir. Şu var ki b'ze çeşitli yönlerden yardımlarım esirgemeyen şahıslar en büyük yar dımcımız olmuştur. Sokağa isminin verilişinde Sayın Şehir Meclisi Üyesi Av. Ayhan Peker ve Adnan Alp tekin bu sanat şölenini organize ve icra eden değerli üstat Emin Ongan ve Üsküdar Musiki Derneğine sonsuz teşekkürlerimizi sunmakla kıvanç duyuyo- yoruz. Üstadı anmada yardım ve gayretleri büyük olmuştur. Bestekâr Dr. Suphi Ezgi 1869 yılında Üs-
küdarda Açık Türbede Tahririye arkası sokakta
dedesinin evinde doğdu. Posta ve Telgraf Muhasebe
Mümeyyizi İsmail, Zühtü Beyin oğludur. Annesi
îmrahor İmamı Mevlevi Kâmil Dede Efendinin kızı Enise Hanımdır. Beş yaşında okula başladı az za manda mektepte ilâhici başı oldu. 17 yaşma gelince yani 1886 da Zekâi Dedenin öğrencisi oldu. Klâsik mûsikimizin bu son büyük bestekârından 35 fasıl geçti Bestekârımız 1892 de 23 yaşında Mekteb-i Tıbbiyeyi Askerî Şahaneyi bit'rdi. Dr. Yüzbaşı rüt besiyle Bingazi’deki tabur tabipliiğne atandı. Bin- gaziden Istan,bula izinli geldiği zamanlar dışında 21 yıl kaldı. Birinci Cihan Savaşında Bevkoz Ser- vibumu hastanesi Başhekimi oldu, Millî Mücadeleye iş+irak etti. Ankara Merkez Hastahanesi Başhekim liği yaptı. 1923 de 45 yaşında isteği üzere emekliye ayrıldı. Bundan sonra Suphi Ezgi kendisini tama- miyle ismini ölümsüz kılacak alana müzikolojiye
Dr. Suphi Ezgi
verdi. Önce Rauf Yekta Beyle onun ölümü üzerine Ahmet İrsoy’la onun ölümü ile de tek başına İs
tanbul Belediye Konservatuvar tasnif heyetinde
çalıştı ve yüzlerce klâsik eserim notasını yayınladı. Bu arada amelî ve nazarî Türk Musikisi adlı büyük eserinden makamlara ilk cildi 1934 de, usullere ait ikinci cilt de 2 yıl sonra çıktı. Sonra diğer üç cilt basıldı 500 yıldan beri Türk musikisinde İlmî ma hiyette bir eser yazılmamıştı. Türk Musiki bilgisin de ilk ilmî eserleri yayınlamak şerefi Rauf Yekta Beye nasip oldu; sonra EZG İ’nin eserleri çıkmaya başladı. Onda dokuzu yazma halinde olan arapça, farca ve Türkçe kaynaklara dayanır, bu işin için de binlerce mus'ki parçası, yüzlerce defa okunup çalışmış incelenmiş tahlil edilmiş eldeki bütün nüs halar birbirleriyle karşılaştırılmış en doğru şekilde bulunup tesbit edilmiştir. Bu suretle klâsik Türk
mus kisi eserlerini ilk defa olarak edition kritik
usulü uygulanmıştır. Bu suretle yüzlerce klâsik de jenere hallerinden eski şekillerine kavuşturulmuş tur. Biraz ney, orta derecede keman ve sine kemanı çalan EZGÎ iyi bir tanburî idi. Fakat emsalsiz olan
icra tarafı okuyuculuğunda idi. Sesi güzel olma
makla beraber tavır ve üslûbu nağmeleri bağlaması
ve nühaslaması zevkine doyulamıyacak derecede
güzeldi. Bir çok müzisyen bu derece güzel b:r oku
yuş kimsede tesadüf etmediklerini söyleyip yaz
mıştır. EZGİ 700 den fazla eser bestelemişse de bunların ancak 165 tanesini neşre lâyık görmüştür.
Güftelerin Hekimbaşı Abdülâziz efendi, Mustafa
Cavus, Ahmet Re fik Altınay, Halil Nihat Boztepe,
Tevfik Fikret gibi şairlerden almıştır. Bu arada
1916 da Musahipzadenin Lâle Devri Opereti için
Nedim’in 28 şiirini bestelemiştir. Bestekâr Suphi EZGİ 12 Nisan 1962 de vefat etmiştir. Şayet bu gün .buradan dökülecek güzel nağmeler hayatının bütünü ile müz:ge veren üstadın ruhunu şad ede cekse ne mutlu bizlere, Konuşmamı bitirirken üs
tadın kürdilî hicazkâr şarkısının güftesini oku
mak isterim.
Birlikte bir akşam yine mey mış edelim gel Cular g rbi divane olup cuş edelim gel B ir an camı ferdayı feramuş edelim gel Cular gibi divane olup cuş edelim gel
-
25
_İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
