Operatör Cemil Paşa 1968-1958

• A Y F A : 2

T J

Y A Z I S I

GperalörCemilPaşa

1868

-1958

9

0 sene­ lik ömrü­ ne rağ­ men yine ara­ mızda genç ve dinç kalan, ih­ mallerimize rağ­ men biz yaşça ve tecrübece kü çük olanları ara

Yazan:

A. Süheyl

Í / W

E R

Ord. Prof. Dr. yazan ve neşre­ den hakkında en çok yazılan bir ti» tad idi. Cemil Pa şayi yazdıkların­ da bulmak ve o- nu artık her iste dlğlmlz devresin­ de yaşatmak eli­ mizdedir. O ken-yan, unutmaken-yan, asil yaratılışı, ne­

cip ve büyük Cemil Paşa as­ rın, meşhur operatörü, Meşrutiyet inkilâbı zamanlarının sevgilisi Ce­ mil Paşa, Üniversite İnkılâbından sonra Fahri Ordinaryüsümüz, niha­ yet dahil bulunduğu yerli ve yaban cı Tıp Akademi ve Cemiyetlerinin Üyesi, Türk Tıp Tarihi Kurumu- muzun şeref Başkanı General Ce­ mil Topuzlu'ya ondan okuyan nes­ lin bizi okuttuğu bu mübarek ho­ canın ölümü kaışısmda dünyasın­ dan henüz kûm alamadan çekilip gitmiş bir genç’e acıdığımız kadar acıdık. Neden?? Zira o Mak Artur’- ıın dediği gibi azmi kadar genç, neş’esi kadar dinç bir hocamızdı. seneler onun yüzünü buruşturabil- di, fakat ruhunu asla. Sırtı asla e- ğilmedi. Hiçbir zaman İhtiyarlama di. Velhasıl gençlerin vefasızlığına değil, boş vakit bulamıyacak dere­ cede meşgul olmalarına hak ver­ mekle beraber, onların ilerlemele­ rini yakından tâkip için yanların­ dan uzaklaşmadı. Şimdi artık o hâ­ tıralarımızın cennetinde yine za­ man zaman kendisini bize andirar çaktır.

1927, 1928 ve 1929 kış mevsimle­ rinde Paris'de akşam derslerinde fakültedeki hocaların derslerine ne zaman gidersek mutlaka onu da hazır bulurduk. O ince ve kibar Cemil Paşa sanki bizlerden biri ge­ lecekmiş gibi daima sağ tarafında bir yer ayırmış gibi oturur. Mutlaka yanına çağırır, dere boyunca konuş­ maz. genç hocayı dikkatle dinler. İleri giden yeni nesil İle bilhassa feyz aldığı Türk âleminde olduğu kadar Garp’tekilerle de iftihar eder Onun gibi son ölüm gününe ka­ dar mesleğini fikren nazari bile ol­ sa asla bırakmıyan bir hekim az görülmüştür.

Lisede aklımızı başımıza getir­ meğe çalışırken onu İstanbul şeh­ remini olarak bulduk. Tıbbiye’ye girdiğimizde o bizim hocamız de­ ğildi. Amma fakültemiz ile alâkası nı kesmedi. Beş sene onun yaptır­ dığı yoldan gidip geldik. Artık ora­ da değildi, fakat ruhu ve disiplini söylendiği gibi aramızda hâzır ve nftzırdı. Cemil Paşa’dan okuyama­ dığımızdan üzgün, fakat ona hay­ randık. Bizimle beraber ona karşı bu hislerimiz de büyüdü.

Birgün Cemil Topuzlu’ya yeni kurulmuş Tıp Fakültesinde saat dokuzda devam cedveli koyalım, herkes İmza etsin, gelip gelmtyen- lerl kontrol ederiz demişler. Verdi­ ği cevaba bakın:

— Ben hergün sekiz buçukta ge­ liyorum ya, lüzum yok. Çünkü o vicdan kontroluna inanmıştı. Ken­ disine hörmeti ve vicdanına riayeti olan insanların iz’anı buna ihtiyaç bırakmazdı.

Cemil Paşanın şahsiyetinde pek çok hâtıralara mâlikiz. O hayat’.-Y um her yaşında samimiyetin çalış­ manın. disiplinin, nezaketin, dai­ ma meşgul olma ve kültür seviye­ sini daima yükseltmenin sembolü olarak yaşadı. O bize bir sahada başka bir örnek verdi: Hâtıralurıyle memleketin tarihine hizmet etmek. Kendi hâtıratını en çok anlatan.

dişini dilimize ve elimize tevdi etti. Nesillerin yetiştirdiği büyük adam, insanların avareliğini o kadar iyi bi liyordu ki kendisi için kendi kale­ me sarıldı ve bunun doğru yol ol­ duğunu gösterdi. Yoksa Cemil Fa­ şa bunu yapmasaydı yalnız kendisi değil hâtıraları da ölüp gidecekti. O bu noktadan kendisini kurtara­ rak canlı olarak bize tevdi etti. O- nun bu yaptıklarını örnek tutma­ yanlara ne kadar acınır. Cemil Pa­ şanın hocalığı devresi ve cerrahide­ ki hayatı m uvaffakiyetlerle dolu dur. Hele idari al atı d a bıraktıkları pek çoktur. İstanbul'u medeni bir şehir hayatına kavuşturmayı o dü­ şündü. Şehirde onun izlerini halâ görmekteyiz. Şimdi birçok içtimai icabları yerine getirmek kolaylaş­ mıştır. Zira temelini o kurmuştur. Türkiyede lıerşeyin yeniden ku­ rulması lüzumunu hissedenlerin

başında Cemil Paşa gelir. O bu memlekete asri cerrahiyi soktu. Ha­

tıratında bunu etraflıca bildirmiş­ tir. Cerrahide antisepsi ve asepsiyi bu aziz hocamız ilk defa memleke­ te getirdi. O Türk cerrahisinde ye­ tiştirdiği talebe ve bu şubede ilerli- yen meslek torunlarının itina ile ilerlediklerini görmekle büyük if­ tihar duydu. Bir zaman nasıl kİ Garp'te Türk cerrahisinin tek sem­ bolü olarak yaşadı ise bugünkü neslin de bu beynelmilel sahada yerini aldıklarından duyduğu İf­ tiharı dalma söylerdi.

Cemil Paşanın meslek tarihi bil­ gisi ile de bizlere yaptığı hizmet­ ler sonsuzdur. Türk Tıp ve Cerrahi Tarihine yakından alâka gösterdi. Verdiği Cerrahi Tarihi Seminerle­ riyle ve canlı tarihi vr/.’lığı ile Türk Tıp Tarihi Kurumunun yıl­ larca başkanlığını yaptı ve bir sene dir o kurumun şeref üyeliğinde bu. lundu. Evinde kendisini ziyâret et­ tiğimizde ve Enstitümüzde T ıp ho-caiarı leksikonunu zenginle^irm ek

ıae için çalışmağa her geldiğinde «be­ nim Garplı bir ressam tarafından yapılan büyük bir resmim ölünce sizin Enstitünüzün m alıdır» diye söylerdi. Bu suretle onu Türk He­ kim ve T ıp talebesinin en çok uğ­ rağı olan İstanbul T ıp Fakültesi Tıp Tarihî Enstitüsünün sinesine bastıracağız ve vasiyyeti olan bu resmin karşısında unutm ur/nm bütün lcablarını yerine getirmiş o- lacağız.

Her Türkün duygu dimağında o- na ayrılmış efsaneleşen hâtıraları­ nı yaşatacak hücrelere sahib bu­ lunduğunu görüyoruz. Cemil Paşa­ yı 92 yaşında bir genç olarak kay­ bettik. Fakat biz onu her vesile ile yaşatacağız Türk Milletine ve Muh terem Topuzlu ailesinin bugün var olanlarına taziyetlerlm izi taktım e- deriz.

KRALIMA HİZMET 'NJölDEUM

BENİM ÎCİ

n

ŞEREF. P

— \f

M

Taha Toros Arşivi