Hayal adamı

k l A ra di a ç O

a r d a m

HAYAL ADAMI

Halid Ziya U şaklıgil

Tevfik Fikretin hakka, iffete, namusa sade muğayereti değil, bunlarla kat’î bir mutabakati olmadığına hükmettiği en ufak bir emareye karşı tuğyanla - rım gördükçe bu ruhî haletin sebeb - lerini araştırırdım. Yalnız kendisinin,

sus marizane bir iptilâda öyle ısı göstermişti ki her manasile bir şair c ian bu adama {hayalinin melekâne dür yasına visal imkânını bulamamış bi kurban demek lâzımdır.

Mektebde pek haşarı, pek yarama; kendisine azçok yakın olanların her na- [fakat herkesten z 'öde zeki ve muvaf kisedcn münezzeh olmasile iktifa et - fak bir çocukken, bir yandan ( ssm’atç miverek hayalinde mevcudiyeti imkâ - bir yandan vücud mümareselerine in nım farzettiğijmelekâne bir hayatı bü- himİki, ve daima cevval hilkati)onu bü tün memlekete, hatta bütün dünyaya tün arkadaşlarile (m uhtelif zeminlerdi şamil görmek istiyen, ve her dakika, mütemadi temaslarda

bulundürmuşker

her vesile ile

bu

hayalin tekzib delil -jher man asile) sevecek, derinden bağ - lerile çarpıştıkça ..siyah bir küskünlük lammak (hkbir r e f i ) ) l ^ d o s ^ T m “ârmş- içine gömülen bu adam daha mekteb •*tî7.^Mekthbin dört duvarı arasında'ben­ den henüz çıkmış bir gene iken başlı- dişine mşıhsus bin dünya, b iA a y a t icad yarak kendisini vaktinden evvel me .'etmekle (ömür geçirdi. S îı muhayyel

;ara kadar hırpalıya hırpalıya götüreı İnarizane bir hulyaperestliğe ? esir id .Hiçbir zaman hayatın zaruretlerin katlanamamış, beşeriyeti nasılsa öyl telâkki etmeğe rıza gösteremem!

cihana mâkul ve muntazam bir şekil verebilmiş miydi? Onu sarih ve muay­ yen çizgilerle tesbite imkân bulmuş mıydı? Bunda pek şüphe ederim. Hat­ ta -şon zamanlarda; bilet herşeyden müş-mümkünlerle muhalleri, tabiilerde hâ teki./herseyden bizaıljfherkese dargın^ yalileri birbirinden ayırarak bunları: bütün mevcUdiyete laiskün, artik-'sim-' arasında bir tevazün noktasına emel siyah bir manaflTe, sanki Şehrin içinden: lerini imale edememişti. İlk günlerir k ara bir'Eulut halinde geçe'rken

den itibaren dikkatime çarpan bu hali sorulsaydı: ona

günden güne, ve hergün yeni yeni v j _ Pek bunlar hep doğru,^ Biz kuat getire getire öyle bir şiddet — PP* . , . ,

W m i5. ve sanki hayat.n içtinab, mün bun!an" haPsınde » r a t t e ft a , fakat ne tiin olmıyan yollarını takib etmekte: isterdiniz ki olsun; hayat ve beşeriyet]

d hayalinin bir uçuruma müntehp£* nasıl olmalıydı ki -mümkün bir dünya rabına koşmakla kâse kâse müsemiw vücude gelebilsin?., denseydi düşıin - bir şerbet içmekten haz alanlara mah-'

düklerini kendisine saklıyan bir sır sa-^

hibi unfiyle sual sahibinin yüzüne ba- imkân zuhur edetniyecek ettiı. 1 kacak ve hayalinin müphemiyetini stf-

. kütünün içine gömerek, yahud bir hid­ det feveranının gürültüsüne boğarak ?.re soranı iskât edebilecek, ne de ken­ disine mantıkî bir kanaatin sükûnunu bahşeyliyecekti.

Mektebden çıkınca o dörtduvann ö - tesinde bütün mesavi dalgalarını geniş bir nehir gibi yaya yaya yny^rkyan fhem leket hayatınfhayalile o kadar zıd,

S kadar makûs buldu ki adeta her uz­ viyeti ayrı ayrı sıkan bir işkence göm­ leğinin içinde imişçesine kıvranmağa

başladı; muhitini gittikçe daralttı, ım- siyet dairesine] girebilenlerin adedini gittikçe indirdi' memuriyeti dairesinden kaçarak Ticaret mektebinin hüsnühat hocalığına sığındı, şehirden uzaklan

-belki j herbiri bir hafızanın metruk höcresin- de kalmağa mahkûm, bu j^sercikler k en ­ di nevilerinde birer şaheserdi.

Türk edebiyatıriln, başka edebiyatta belki naziri btılunamıyacak eserlerine ibda sahası olan hezeNve hiciv vadisin de-harikalar yapardı, ve İmi zeminde o- nâ en büyük muvaffakiyetl^refakât e -, dert A li E krem d i)A li Ekremin de böyle küme küme eserleri vardır ki dostlar dinledikçe hayran olmuşlar, ve~âÎîhtâ“"Ei- rer(fikir ve san'at mucizesiJoTâh bu kü­ çük şeylere karşı mebhut kalmışlardı1 Ne yazıktır ki bunlardan alman fiki, lezzetleri, ve, san’at zevkleri yalnız mahrem ve mahâud bir daireye münha­ sır kalmağa mahkûmdur.

Tevfik Fikret bunlardan birini

okıır-mak ihtiyacile

İstanbul evini bırakarak kşn onun her kelimesinde mündemiç Hisar yalısında, kendine göre ufaktefek nayı, tevsi ve teşdid eden bir^inşad

ÎvtnToriS»« mürekekb ____ı. _ii__ t . ı ı şeylerle süslediği, hiçlerden^ _ mürekekb tazAvardı. Gözlerinintçatkın bir bakı- İürîsan’at ve zevk yuvas»yaptığ®eöşeci-

_{_}

_^

_r

_„

^dudakları"’ "

_{, ,}

_{. Şınırttürlfl}

_{gizli fikirleri ter-}1J

ğe^.çekildi; asıl ^eııdi kendisini bulduğu eden bimbükülüşü, iki mısraın a -J • -u:.. Kir matbaa'oldu. . __ j:„i;___i...*. •

zeinin bir burası,1 bir de .matbaa: oldu, j rasnıdau kacn-oren ve dinliyenlerin İn­ önü ya burada ya orada bulurduk. ’• tibahım kamçı üy an bir kahkahası o

-t -t_{Hayattan bu derece bizar olan v es ik a - Urdu kihicvcrçıkırdıyan bir can) ver ir}Hu /lorûnn KimOT* D İn n V ^ î s İ k t V Ik v/I.i 1..-Î i „ ________________ı _______ 1.

yetlerini

daima püsküren bu adamm':l*WP' M *. «1 T-* 11v» 11«, m #3 * 1. ^ ' — —

musahabesi kaçınılacak bir eza olmak lâzım gelirken onu tanımış, dinlemiş, samimî habıhallerinin içine azçok gire- bilmiş olanlar hep bilirler ki bu mu sahabe bilâkis en cazib, en leziz şey lerden biriydi.

I Küskünlüklerinin arasından^ -fiŞRrfc Şetaretleri vardı, sık sık elini uzatır, h yatı siyah bir perde gibi yırtar, ve o

t s t sonra siz bunji kendi kendinize o- kurken ayni kuvveti, ayni hayatı bu­ lamazdınız; acaba o değil midir şüphe-j sine süşerdiniz.

O^iıışadda) payesine (erişilemiyecek ir üsfarldT; (nusahabesinde nasıl m e -I areti^bS errip ıesteder» idise , inşadda | da okunan nâzım yahud nesir parçası­ na bahşettiği kuvvetle,' ilâve ettiği ma na Tıle Öyle "hayran bırakırdı. Talnı

yatı uyuşturan ufuklarım açardı Başlıca z ^ J f ^ e ı ® şeylerinden b‘

nun arkasından şiirin, san’atin gözlesken^i yazdıklarını okumakta! perhiz kamaştıran, leziz bir şarab gibi, hissi Tardı. İfskilerderf N e f’inin lisan tahta

fhicviyelerî' idi. Hiçbir zaman intişarına J;

naşına, «Nedimin;hissiyat zarafetine hu­ susî bîr r eyli vardı; ve bunlardan o

-Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi