Yeni radyo-televizyon yasası

Mamara lbt$imDctgisi, SaJt:6, Nitall 1994

YEM

RADYO.TELEViZYON

YASASI

YrdDogJrJalG

SARMASIK

MARMARA UNTVERSITFSI lletiEim Fakuttesi

Ulkerrizie, uzun yrllu d€vlet tekelinde bulunan radyo ve televizyo!

yaynla-.,

rSso

Giatl

*nra

.Anayasaya ayhn obns$na raBmen' 6zel televizyonlarm ve

r"it

t-"i"

_t"*"

o"lama$yl8 bi! belirsizlik ve karmaqa ddnemine

girilmbtir'

Teknolojideki ge$neledn ve denoharik 9ok seslililin bir sonucu olarak brrl"

_9.8"1-

r;y;

_""

tlwity*

yoy'ototttt'

t€loik gereklet ve toPlumun ist€klcri

o

""t"i

t"r

ekr-.t

yla

yasal bit gergeveye onrruloasr zorunluluk haline gelni$ir'

Iligbir

&mokotik

tlkede cdrultreEi! bir

_ryaY"+

_{ft:1-':-t::1*}

""

r"t"rJi.J.,

js,,

_sayrh2T(D

_sry

r

Tiirkiye cunhuriyed rnsy-rasrlrn

133

o""u-t.iJ*rt"

DeEistlrilm€ft ttd

ilglli

Kenun' uun (R'G

'T

l0

?'193'

sy'

ziii:l

io

r."t-*

1993 tsrihinde yiintul0le girmesiyle yasallaqruEur'

1982 Anoyasasf nrn uzun talugnalardan sorua kabul editetr 133 ildcu mdd-desinin YeDi

Fkli

aynen $Yledir:

,Matte

13j- Radyo ve

klevitlott

ist.4t

onla

kvnn&ve

iglet

mek kdtunla dttprletecek t

\rtlar

gergevesindc serbesttir'

Devletge kat

tu

tllzelkitilili

olarqk kurulan tek

r4dlo

ve

t"l"rizyoo

kn*

u

ile

kqtu

tt)zelkitilerindet yat&m 86ren hob"r'

oio^l*,,'n

aurtditi

ve yay:mtarn'n

tards'dttt

esast'r"'

Boylece, Devlet tekeU resnren kaldrahu5' dzel ladyo ve televizyonlat

yssal-foq^qfura,i.

lo"ufr.

f33 0ncu maddenin dogdrd0Eo Yasanm g*masnrn

gecikmesi bu alaoda yaqanan karga5ap gittikge ettumr$hr'

Uluslaratasr ve milli bir tabii _{ka',nak olarsk, kamunun ortak mah olan smrrh}

sayrdaki frekansrn tizel radyo ve televizyonlar taratrndan hig

lir

yas;ii;;;^"y"

dayatunaksran, plansu progranstz dilediklerince kullan masrmn yarattrgr _{kalma_}

!a; bazl iizel radyo ve televizyon kuulurlannm anayasal demohatik dUzei ve Uqi hallanu gdzeten ve ilkeli bir yay1mcftEr _{i,ngi,ren gergevede karnuyu}

_bitgihdnole

gdrevini yedne getimremesi ve sorun$uzca dawaurlan _{uzun soredir londemde} olan yasanrn grk1lml hzlandIrmr$ ve yeoi yasa adeta bir ,lepki yas*r,,

_oLot

_{o.t"_} ya

g*ru$tr.

13 Nisan 194 tarihinde T.B.M.M. de kabul edilen Radyo ve Televizyonlann Kurulug ve Yayrnla' _{Hakkrnda Kanun Cumhurba5kam tarafiidan}

",..to2, iooutor-dan dolay kanunu tekrar T.B.M.M.,ne _{gdnderebilirdim, ana bu 6-8}

"y

a"*

i*ar.

Oltq

Tia*iye'd.e 525 dzel TV ve ladyo var. Burllor, ba!ftouktuk _tabiri

_n*gi

_{orno_} mo gelirorta _{o durumdadn Birbirteriyte dalaStyor,}

birbitkine sdyl"r"iikl"riri

bvahuyor, _{Serefve haysiyalerle oynuyor.}

_T

_{rkiyehin bblidine}

ten gelen

trkgn*

re mezhcpgilide ilgiti yayrnlat bilz

_,apryo

or,,, ,,... ono),lo

*rm

siktnn

yaratr-dt" (Mrlliyet, 21.4.1994) _{dii!{ncesiyle oDaylanarak 20 Nisan}

1994 tarihind; Resmi

Gazete yayrnlanarak yurtrliiEe

gimiltir.

celek Anayasa deBigklilinden dnce, gerek sonla _{kamuoy&da surekli gun_} demde olan ve uzun siiren taftlmalara yol agan yeni Kanunun getirdiEi

_;;;

""

idari yapr hakkmda tam olarak bir yalgrya ve sonuca _{ula{abilnek igin}

_{y"t".ti,"^n_}

nln gegmesini beklemek, _{uygulamalan yakndan izlemek ve yeni}

yapurrn iqleyig

so-nuglanm deierlendirmek gerekir.

Bu nedenle, buada sadece _{KanunuD genel yaprsrm ve kamuoyunda}

en _9ok

eleqtiri alan maddelerini inceleyeceEiz.

6zel Radyo ve Televizyonlarrn

Kurulu!

ve

yaytra

Baglama

_Ko$llrrr

,r_.

,, ltto

""-.,"r"vizyon yaYInlannm duzenlenmesine ve Radyo ve Televizyon usr Kururunun. gdrev, yetki ve _{sorurntulukranna iliqkia csas ve}

usulleri belirlemek anucryla g*anlan _{3984 saydl Radyo ve Teleyizyonlarn Kuruluq}

""

V"yrot"r,

Hakkmda Kanun _{(R.G., T. 20 Nisan 1994,}

_{Sy.21glt) ,Ln"y^u.rm}

_fi'iun"u

maddesi ile getirilen ',dzel _{radyo ye televizyon istasyonu kumn}

_serb"rUigiJ;

,rL-laflnl belirlemektedir.

Anayasa _{ile kurulullan ve irletilmeleri setbest}

bra&rlan dzel radyo ve tele-vizyon kuruluqlarmr kimler kurabilerekir?

Kanun*

ZS un"u

_uaa".ti"

_{ruayo u"} televizyon istasyonlau _{kuranayacak kurum ve kruluqlar say mrlhr.}

Zq uncu maa-120

dede belittildiBi tizere, siyasi Pa iler, Dernekler, Sendikalar' Meslek Kuruluglafl' Koop.ratifler,-Vak flar, mahalli ldareler ile bu idarelerce kurulan veya bu idarelerin ortai olduklafl girke0er, i6 ortakhktan, birlikler ile ituetim' yatrum' ihracat' ithalat'

pazadama ve finansal kurum ve kurulullat iizel ladyo ve televiyon kuulusu

kura-mayacak ve bunlan

o

ak olamayacaklardu'

Demek ki, 29 uncu naddede say an kulum ve kumlullafln

dwdaki

gergek

ve tiizel kililer tizel radyo ve lelevizyon kurululu kunbilecek ve bu kuulutlara ortak olabilecekleldii.

Anonim $irket olarak kwuhasr itngdriilen bu lirketlerde' bir hissedann

his-se miktanmn, ddenmiq sermayenin 7o 20 sinden; birden fazla kuulu$ta hisse sahibi olanlafln tiim hisselerinin toPlatrunm % 20 den fazla olmamasr gerekmekiedir' Ka-nun koyucu, bit kuruluita resmi olarak 70 20 ddenmit sermayenin bisse miktarml

elinde iutan bir kiqinin bu kuulula ortak batka bit Anonim Eirkelin baniline yaz

r

hisselerini elinde trrtrnasl halinde kwuluqtaki hisse miktanmn 7o 20 yi a5arak

golun-tula sahip olnasrm iinlemek igin, ortak diBer girketlerin hamiline yaah hisselerini

nuEru ynrrlt t ut" getirmeleri geklinde bir duzenlemeye Sitmiltir'

Amlan maddedeki, dzel radyo ve televizyoo kululullaflnln kurulu$lanna iliqkin

diler

kolullar ldyle dzedenebilir:

- Aym girket ancak bir radyo ve bir televizyon i$letrnesi kuxabilir'

- Aym Eirkette, bir ite ugoncu derec€ye(dabil) kadar kan ve srhri brsmlax

ay-nr. zamanda hisse sahibi olanadar'

- Belirli bir radyo ve televizyon kuruluqunda yabancr sermayenin payl 7(' 20

yi

gegemez. Bfu 6zel radyo ve televizyo[ kurulutuna ortak olan yabancr

geiet

ve ttizet tiqiler, bir bqka radyo ve televizyon kuulu{una dlak olarnazlar'

- Tijrkiye de gazete 9&aran gergek ve titzelki$ile! ile basrnla ilgilimevzuata gihe gaz ete sahibi olanl ar bfi,f]ada 7o 2O den fazla hisse sahibi olamadar' Gdriiliiyor ki, Yasanm 29 uncu maddesi ile dncelikle tekelleqmeyi tinleyici

tedbirler alnmaya

gahl

mlqtll.

29 uncu maddenin iingdrduEii bigimde kurulan bir lirketin' yaym izni ve

li-sans igin batvurmadan 6nce, Yasanm 5 inci maddesiyle kurulmu$ olan Radyo ve

getinnesi gerekmektedtu. _{Urt Kurul, yurt iginden yaym yapacak}

kamu ve 6zel radyo

ve _{teleyizyon kurulu€lannln yayln izni ve lis8trs}

talebitde bulunabilnek igin yedne getimreled gerekli duiartlart ve standadlan Awupa SrDr Otesi Tetevizyoa

SOzleq-mesi ilkeleritri g6zdn0nde _{bulundurarak tespit edecelcir.}

Radyo ve Telcvhyor

iru

Kuruluq ve yeyrnl,rn

_Hrklmde

Kanun,ua-Gegbi I inci naddesine g6re, Kauuutr ya,,rmr _{tadhhden itibsren bft}

ay iginde kurul-mafl 6ng6ruleo Ust _{Kuflrl, olulumunu trkip eden etl geg df]rt ay}

_iOa,

oriC"Uff" "f"_ sal ve bdlgqs€l kanal ve fiekaDs bartlan pladamasou _{yuptra.af ,e ,uayo ,e t"ieviz_}

yoo _{rejimiDi dozenleyec€ktir (Gerici Md.} 5 ve 6).

Bu s0rc iginde kuUa!,lqu&ta olsn kan6l ve _{ftekanslar, kullananla igin her_}

hangi bir suretle _{karqnrlrnr! hak terkil etneyecektir}

dngartlan yerine getirer mllracaatgr _{kurulu|lara 2gt3 Sayrh Telsiz} Kanu-nutr diEer hukUtrrleri _{sskll kalmak kaydryla, beq}

_y

sure ile

unulano

faoat ve te_ krar band! tahsjsi vermek ye _{iptal yet&isine srhiF}

ofafr <fr4a.fO Ust furuf u, Uu

yeUO-sbi _{kullarEkeo dikkat edereli hususlaryuDlardu:}

- Tarafsrzlk ve _{bakkaniyet dlg{fleri dshilinde yayrn izni}

ve li$aDs yemre&

- Kaoal saFsr t&ten, ftekans bandr saJaq diirtten az olmanak

_$ftyla,

ddrttc biri Tihkiye Radyo ve _{?elevizyotr Kurumuns tahsis}

_{edile.€k;hlr}

uiusal ka

lal

ve ftekans bandl planlanasmdaLi _{kaoal ve ftekans baoalanrun}

% S0sinin

tam g0n, 70 50 silitr zelan payla€ml ve _{bdlgesel dengelete uygun biciode}

kullanmrn gitzeterek _{kaoal ve ftekarN bandr tahsis}

e-mek.

'"

- Zaman paylar

dl

karallann tahsisinde botgei€l deNrgeleri gdzetnek (Md.8,

Md.l7).

Yaym izni ve lisans alan radyo ve televizyon hluludaona, ulusal, bdlgesel

ve yerel _{yaytrlan igin ulusal kanal} ye _{ftekans banch planlamalloa}

uyg*

.foJ*-sis edilen yayu alaDlariDr kapsayacrk v€rici tessisr".i

tn*t"

*

_{ar"# i-r}

_i.ilr:

tarihli _{ve 2813 sayrh Tetsiz kanunu hUk'Elerine}

uygun olarak Ust

K'r"l ,;"f,rd""

v€rilec€k v€ tesisin bu Kaoun _{hfikumlerine ve tesis}

$rtl6rna

uyguotoEo A"o"U"n"-cektir (Md. 8/c).

_.-3984 saydr Kanun ile Radyo ve Televizyon Ust Kuulu,nun q*araca&

y6-netneliklele uygun olarak krrrolrsk ulusal

yalu

izri alan kurulurlar,

;;;fi;",

tada seksen saat yayrn y&pmak zorunda&l(Md 18)'

6zel radyo ve televizyon hlrulutlsmrn uym86t

_cerlni

1s1

tldlmf

ve

teknik

lutlan

ile yayrn aluu, yayrn saat ve stheleriyle

ilgili

esaslar Radyo ve Tele-vizyon-Ust

Kuulu

taraindan tespit €dilecrktir (Md 30)'

YrYDlrrdt

UyulEssr Gelrek Esrslsr

Kamu hizanti anlayqr iginde yap acak olan rsdyo ve televizyon

yaynl€rm-ao

oyof-"",

f.r"t

o Voyrn-IlLieri

aff+

s"yttt

X-*un

4 0nc0 Baddesinde

beliiil-miltn.

Antl&

maddeye gdre, ladyo ve televizyon hrnrluqlsn

a$idaki

ilkelere

8y-bn

yaym YaPmaYacakludl:

- Tthkiye cumhuriyetiniD varbk ve baBm$zl4tn" Devletin olkesi ve mille-tiyle bdlitnnez botunl0E0ne'

- Toplumun

milli

ve manevi deEerlerine'

- Arayasadn Genel Esaslr krsmuda yer alan ilkelete' &mokatik hlIall9ta ve

bli

haklarua'

- Getrel ablak, toplum huzuru ve TUrk aile yaprun4

- Anlattm ttzgttdttEune, ileti$im ve yaynda goBulculuk esasma'

-

lnsa

eln

rk'

cinsiye! sosyat sDtf veya dini inanglan dola''rslyla hig

bir

*kildc

kuannamasl ilkesine'

- Toplumu tidde! tet(h ve etnik aynmctllEa s€vkeden- ve toplumda nefret auygut-, oiuqtua"ak ya'$lara imkan verilmemesi ilketine'

Radyo ve televizyon yaymlaonm uymak zorunda olduEu diEe! ilkeler i8€' ldyle

$nlaMaktadf':

- Ttirk

mi

i etitiminio genel amaglanna' temel ilkel€rine ve milli kUltflriln

geliEtiribnesine yarduncr olnak'

- Yaynlarda. adolet ve,ar,x'-f

_{4'-e."-:IT-Y,&i,iJ$rulft*6qurucu,}

aqsEna--

_Kiii

ya d. kuruluqlsd elestfr srrurlan 123

yrcl veya

iftim

niteligi _{ta{tyan yayrn yasaktanna uymak,}

- Ozel amag ve grkarlara hizmet eden ve haksrz rekabete yol agrcr yaym yap_

mamak,

- Haber ve olaylan gabuk ve dolru bir gekilde sunmak.

- _Qocrrklssn ve gengrerin _{fizikser, zihinsel,}

ruhsal ve ahlaki geliEimini

olum-suz ycinde _{etkileyebilecek yayrn yapmamak,}

- Aksi' yargr _{kararlanyla kesinlegmedikge hig}

kimseyi suglu _{olarak ilan}

et-memek,

-

Kigi ya da kuruluglann cevap _{ve tekzip haklanna saygrh olnak,}

- Haberlere, spor progranrlarrna ve reklamlara

aynhu!

_{zamanlar harig ol_} mak iizere, yayrncrlann, _{yayrn zamanlannrnrn en az yar$rmn yerli}

yapunla_

ra aynlmasrm sallamak, bu oraru, _{seyircilerin taleplerini gdz ciniine}

aarat ve

yaymcmm haber verme, elitim, kUltiir ve _{ellendirme sorumlulnkt6lry}

d11_

kate alarak, yayrn tiirreri ve _{siireleri ile} asgari niteliklerini de 6,ngd,nnek sure_ tiyle, aqarnah bir bigimde gergekleqtirmek,

- Bilgi iletiqim telefonla'yoluyla _{ya'gma ve benzeri}

y.nternlere

bagvurul-mamak ve bunlann sonucunda _{dinleyici veya seyircilere ihamiye}

vemremek veya _{ikramiye veri,nesine 4166rtrk}

yapmamak, lotaryaya

f'sat

buakmasrak, - _{Demokratik kurallar} gergevesinde, _{kamunun siyaset,}

_elitim

ve

killtilrel

alanlardaki beklentilerine _{cevap verecek gekilde, denrohatik gruplar}

ve

si-yasi partiler arasrnda _{frsat eEitlilini sallamak,}

- Yayrnlann T'rkge yaprlmasr, ancak, evrensel

_k'ltir

_{ve bilim eserlerinin}

oluEmasrnda katkrsi olan yabancr _{dillerin .lretitrnesi veya bu}

dillerde haber iletitnesi _{amacryla bu dilleri kullanmak,}

- Tiirkgeyi aqrnhla kagmadan, <izellikleri ve kurallan _{bozulmadan konugma} dili olarakkullanmak; mini birlik ve biitiinltiliin _{temel unsurlanndan biri} ola-rak galdaq

elitim

ve bilim dili halinde _{geliEmesini ve zenginregmesini}

sa!-larnak,

- Tiirkmtizik _{sektiirunun geligimine katkrda bulunmak}

ilkesinden hareketle,

milzik yaplmcrlad ve telif hakkr sahiplerinin haklarml tarumak ve ihlal

et-memek.

Aynca, 6zel radyo ve televizyon kululuqlad, Karunun 31 inci maddesinde

belirtildili

uzere, yaynlaflnda, ttir ve oranlafl Ust Kurul tarafindan belitlenecek

eBi-tim,

koltit,

Tthk Halk ve Ttirk Sanat MuziEi programlan koymak zorundadular'

31 nci rnaddede ise, se4im ddneminde yap mayacak yayrnlar konusu

dtizen-lenmiltir. Bu madde htllagtune gttre, se{imlerde oy velme giinonden tinceki 7 uci

Siin-den itibaren haber, ritportaj gibi

!'rogra{

ar veya re}lam yoluyla' kadluoyu araltu-malan, anketler, tabminler, bilgi iletiqim telefonlan yoluyla mini referandum gibi

ad-larla siyasi partinin veya adayn lehinde veya aleybinde veya vatandalrn oyunu

e&i-leyecek her iitulii yayrnlar yapmalaflna izin verilnemektedir'

Bir krsml Kanunda, diler bir krsnu da Ust Kurulun gltaracaEl ydnehnelik-lerlebelirlenecekesaslaraaykrnolarakyatmyapankudullal"'uyarf""yaymlafln durdurulnasf' ve "yaym izninin iptati" gibi mueyyidelerle karltlaqacaklardu'

Bu eada, ye1i gelmi$ken deEinmemizde yarar olan bir balka konu da' yine kamuoyunda eleltiilere yol agan "yayrnlarm men edill]Iesi" ile

ilgili

25 inci madde-<lir. Andan madiede, yayrnlann yaryl karad sakl kalmak kaydlyla dnceden

denede-nemiyeceEi ve durdurularnayacaEt belidildikten sonra'

milli

giivenlilin a9ftca

ge-."ffi

llar!,

f,uff"ra" yahut kamu dllzeninin ciddi Sekilde bozulmasl kuwetle ihtimal

dahilinde ise, Baqbakarun veya giirevlendireceEi Bakamn yayrm durdurabileceEi ij{F

g6rUlniittiir

Kanlmlzca, buada irdelenrnesi gereken nokt4 "milli g0venlik" ve "kamu

dii-zeni" kavramlaflndan ne aula!1lmas1 gerektilidir'

Zil4

"milli gilvenlik' ve "kadlu

dilzeni" kawamlan sod delece soyut' deEi$en deEer iilgiilerine Siire hel gekilde

yo-lumlanabilmeye elvedqli kartamlardu Bu konudaki endipleri giderecek iek

g

-u"n"" yayrn, du.dorm; kamnnlo Dan{tayln yargrsal denetimi altrnda

olmasrdrr-ReklaD!

ilkelcrt

Radyo ve televizyon kululullaflnln reklam yayfllatrnda uymasl gerekli

il-keler Kanunun 19, 20, 21, 22 inci maddeledne duzer

enmi$i

Andan maddelere

gd-!e bu ilkeler taiyle iizetlenebilir:

- Reklamlar, adit ve dillilst olacak' yan tlcl ve tilketicinin 9 (adanna zarar veiecek nitelikte olnayacak'

- _$oculla$ ydnelik _{veys iginde gocuklann}

_kulan

_{drlt reklaurlar<la,} oolann yanrlanna zear yerecek unsurlar bulunmay.cak. gocuklafln dzel duygulan gdzdtrtnde trtulacaktf ,

- Rekladfar program bizmethin

diler

unsurlardan a9*9a ve kolayl,kla alrdededilebilecek ve gd$el ve irit5el bak mdan aynhlr iark e<tile,cek bi_ gimde ditzenlenecet,

- Bilingalh ile

alg

anan IeklaII a.a izitr veritmeyecek,

- Haber veya g0ncel _{programlarr d0zeoli olarak sunsn}

ki$il€dn gdr{ndt ve setledne reklaolarda yer verilneyece!

- Higbir dini ttuen yaymrna reklam almmayaca&,

- Alkol ve tiltun trUr eri _{reklamlarlrla izin y€dlmeyecek,}

- Regete ile sa!{llla iziD verilen ilag ve _{tedaviledn rcklanu} yaprlmayacak,di_

Eer ilag ve tedavile n

rekl&r

_{an d0r0s! gerge;i yan"rtan}

"e aogrofu,_as, mtlElldln ulsurlardaD _{olu$cak ve fedin zarardan korunmasr gereklerine}

uy-gun olacaktr.

Reklamlarm yerle{tidlmesi ve silreleri konusu da Kanunda duzenlenmigir. Reklamlar grogram arasrna veya bir program igine yerregtirilebilecektir.Ancak, progran igine yerleqtirilecek olan

reklar

ar, _lxogramrn bUtonlitEdtrU, _{deEerini ve} bok _{sahiplerinin haklanm zedeleneyecek bigimde olacaktu. Bunun}

_{yanr;,;;bi_}

rinden b&Em$z bol{ill eri olan prograu ada veya spot progfaetel _{ile beuer yapr_} da aralar igereu olay ve gd$teri prograolsnnda, _{ssdece btilllm ve dewe}

_{..!_";;_}

larrr yerlettirilecektir.

ReklsmlarD sihesi ile

ilgili

otarsk da

_lu

ilkeler

getiriloirtir

- Haber btftenleri, guncel progranlar, gocuk programlm otuz dakikadan h_

sa _{olduklafl takdirde reklamla kesilneyecek,}

- Reklanlar arasrnda en az yfumi dakika 50re bulunacaktr,

-

_{Silreleri trrkbeq dakikadan fazla olan konulu filnlerde veya televizyon}

.

fiinlerinde (diziler, ellence programlan ve befueseller harig) her krkbegia_ Likrl'L s0re soDunda bir kez olr1r k uz€re reklam igin kesinti yaprlatile_cektir

- Reklanlat gthlilk yaym sttesinin % 15 ini gefemeyecek' ancalG

iff!

erin aluunm, satrrturu'l, kialanmasrmn veya hizmetledn topluma doE udan

su-trulmastm ssElsmak ilz€Ne bu @an spot rcklamlslm 7o 15 ini gegmenek kay -dryla % 20 _Ye

g&sr

abilecektir'

- Bir saatlik yayn igcrisinde spotF&lamlan ayr an sit€ % 20 yi 8{mayacak'

- Urtiderin 8hmrm, satmllrl, kiralsnmasDl veya bizme0eri balk' doErudan

suD8tr tltrdeki teklas snn ysyDt gtlnde bL saati Segmeyecektir'

Yukanda

belitil€n

koNllarda haartanon ve yay{rlanal reklaurlardanTlir-kiye Radyo ve TelevizyoD Kurumu ve tom dzel radyo ve televiyon lorruluglannca

Ii"

.o*'"

o*

**t,

ilk t4 ytl % 4 u d8h& sorra 70 5 i Radyo ve Televizyon Ust Ku'

.ion" oa*"orrir.

ust kurulura t deaecek olan reklam gelirl€{inden doian bu- palr

o".riuiar

*t*^

""lerid

elde eniklai ayr takip edetr ay iginde

di,T:kl-"-ff

foaurfer.

S*ti

iqioa" yi.ihlmlllluklerini yerine getLmeyen kuulu{lar

*:"T"T"

;fri'il;a$e;

vedi glto iginde tidemede bululmazle ise' yavmlan durdurula-cakt$ (Md 12 ve 13' Gegici

Md

7)'

Rsdyo ve Televhyor Ust

Kunrlu

Kanurlutr5incimaddesineg6re'fadyoveteleviyonfasliJetlerini-d0zenle. mek amrryla, ozerk ve tdaf$z bit kamu dlzel

k\iliEi

oiteliEinde

hlrutT

ooy:

"'

i'i"*r"i

Uo

""-lu'

ginrdive kadar vukanda savmu olduEumlz- ' 11t-1'

j: :]:

ri"yon

irJoqr*otn korul-*td"

ve yayrnlarmda uyoalan gercken ilkel€nn

lefl-""

!.J*p

t"i"**fini

denedemek, gerektilhde Kanunda beltutileo mttelyidele-ri uygulamskla gdrevlidk'

Ust Kurul, basrn, yalT n' ilethim ve teklolojisi' killtur' din' eEitirn' hukuk alanlaruda birikimi olan ve y0kseld$etim

gftmll!'

Devlet memulu

_:lna

ntllErne

l*nt ** n*t

teya pattil€rinin gdsterecaEi on adsy sasrndan be$ muhalefet

ffi"ri"in

go.-*"Ei

sekiz aday arasurdan ddrt otmak iizeie' T0rbye B0ylik

Me.c-lisince segilen dokuz uyeden

oluPcald{'

3984 sayrh Kanunun glmasrndan dnce ve de sorrl8 en 9ok

t'd{tl8l

ve

ele!-,irif"o ooaa"f"ioa"n Uid de, ilst Kurulun olu$mu ile itgili truddedn.. _SaEToyunds

,trr

""

tt"t"r*

taymlarmr d0zeoleyecek'

deretleyecek ve gerckirs€ kanunda

itfirf**"* -*vyti"f*'

uygulayacak btu Ust Kuulun olnasl Serelliti konusunda

it

ftf*

oirtlEi

"J".

Ancak , bu tist larulda 86?ev slacak bdl€rin

]la:l

Y:n*E"

Ka-nunun glkmasryla bu enditeler arttt.

.

Ust Kunrl Uyelerinin siyasi partiler _{tarafindan gdsterilecek adaylar a.asrdan}

segilmesi _{kamuoyunda Ust Kurul'un tarafslzt{r ve}

_iizerklili

agsrndan guvensizlik duyulnastna neden olmuttur.

,.,

_-

Kun*"u,

.udyo ve relevizyon alamndaki denetirni yerine getirecek olan

Ust Kurul'un tarafsrzhErndan kulku _{duyulnayacak ki$iler} tarafmdaD gdsterilecek yine tarafsrzhklanndan, kigiliklerinden, _{uzmanhklanndan kuqku du;uLnayacak} adaylar arasudan segilnesi, (Jst _{Kurul'un tarafsrzhlr}

ve ozerklifikonusundakj-endi_ $eleri gttndeme getirmeyecekti.

_

Diler yandan, Icrul'un karsr yeter saylsl da bb takur endireler yuatnakta_ dlr. Kanunun I

I

inci _{maddesine gitrc, kanal tahsisinde karar sa},rfl Oy}

_O.nr"y**n

fgte ikisidt. Ancak, Kurul,un her hangi bir

kuulu$n

yaym _iznini ipral

e**

giUi

,ai-Eer konularda alacaBl kanrlarda karar sayrsr beq olarak dngOrtlllnngUt. Bu

iurum-da. _{Ust Kurulun karadarmda iktidar partisi veya p"rtitoinio}

UrtU,rltigunden etkiten-mesi olasrhlr dolrnaktadu.

Bir bEka konu da' Ust Kurulun g<ireve _{barlamasryla, gijreyi sona erccek}

olan Radyo ve Televizyon yiiksek _{Kuulunun Tiirkiye Radyo vJTebvizyon}

Kuru-munun Genel Mudttril ve ytinetim Kumlu ilyelerinin _{atanrnasma iligkin yetkileri} ko_

nosudur. Kanunun 36 ncr maddesine giire, gdrevi sona eren Radyo ve Televizyon Yiiksek Kurulu,nun TRT Genel Moduro ve ydnetim Kurulu tiyelerinin _atanmas.nu

iliqkin yetkileri Ust Kurula _{ge4ecektir. O balde, Tu*iye Radyo u"}

_f"f"rUyon

i*u-mu'nun tarafsrzhEr

d4

Kurumun

ydnetin

_{organlanna adaylafl segecekolan}

Ku_

rul'un tarafsrzhEoa baEhdr.

Ust Kurul,un

6ze*li!i

ve tarafslzl1F

ise.

ancak gt sierilecek adaylann segi_ minde tarafsrz ve titiz dalTanarak , bu alanda gergekten uznanlklannn

6nulrrzt,ttu-rua

gilvenilir kigilerin aday gdsteriineleri ile sallanabilir.

-

tst

Kr:rul,un, yrkanda deiindilimiz, 6zel radyo ve _{televizyonlann kuuluq_}

lann4 kanal ve ftekans tahsisine, yalnlara iligkin gOrev ve yetkilerirrin yanrnau gu gdrevleri bulunmalitad[:

- Bu kanun

hiikil{

_{erine uygun olarak radyo ve televizyo! kurulullarmrn} ulusal ve yercl yaymlanna _{irnkan verecek, ulusal kanal ve ftekans}

bandr pla_

Iunda tingdrolen mdyo ve televizyon _{vericiled ile} sabit ve hareketli yayrn _{|er_} leri arasrnda _{mevcut telekomiinikasyon}

Eebekesi yamnda, oyau

*u",

il"

128

ballantr kurabilmeleri amacryla ve dngciriilen _"t"uel-I iEin kullamlmak

kay-a,iu

o9 linkleri kurabilmesi igin 5'4'1983 tarihli ve 2813 sayrh Telsiz

Kanu-nu hiikiimlerine uygun gekilde telekomiinikasyon tesisleri kurma ve igletme izni vermek ve tesislerin bu Kanunda dngtirUlen izin esaslanna uygun olarak

iqletilmesini denetlemek,

- Kanal ve ftekans tahsisinde gerekli qartlan ve tatrsis alanlarm yayma

gegme

stiresini ve radyo ve televizyoln istasyonu kuranlann ddeyecekleri yayrn izni ve lisans iicretlerini

ilgili

ydnenneliklerle belidemek'

- Radyo -televizyon yayrnlannl izleme sistemleri kurarak' yaymlann Kanu- nun4tinctimaddesindebelirtilenyayrnilkelerinevebualandaTlirkiye.ninta-raf oldulu milletlerarasr andlaqmalara uygunlulu agrlanndan

denetlenmesi-ni yapmak,

- Yayrn kuruluqlanmn, bu Kanun hiiktfunlerine aylon yayrn yapmasl ve tah-sisqartlarrnauymamaslhalinde,gereklimiieyyideleriuygulamayakararver. mek,

- Yurt iginde, yayrnlann ulaqamadrlr yerlerde' yerel imkanlarla radyo ve te-levizyon vericisi kurulmasrna izin vermek'

- Uydu aracrhgr ile yurt iginden veya yurt igine yapilacak yayrnlann

ulusal ve

uruslararasr irke ve esaslara uygunlulunu gcizernek, bu anragra diler

tilkeler-deki yetkili kuruluqtada

iqbirlili

yapmak'

- _$ifteli yaynlarla kablolu radyo ve televizyon tesis ve yaymlan ile ilgili

ku-rallan bu kanundaki ilketer gergevesinde ve Posta' Telgraf ve Telefon ldaresi Genel

Miidtirliilii'niin

faUlotu raclyo ve televizyon tesislerini atrl buakma-mayr gdzeterek belirlemek'

- Radyo ve televizyon yayrnlarr ile ilgiJi olarak kamuoyunda dolan tepki' be-leni ve hassasiyetlerl stiretti olarak izlemek ve gerekli ydnlendirmelerde

bu-lunmak amacryla gerekli kamuoyu araltrmalarrm yapmak ve yaptnmak' .TelsizGenelMiidtirltilti'ntingorevlerisaklrkalrnakkaydryla,radyovetele-vizyon yayrnlanyla

ilgiii

olan milletlerarasr hukuk tiizelkiqililine sahip ku-ruluElar nezdinde Devlet'i' Dlgiqleri Bakanhlrnrn gdrev ve yetkileri sakh kalmak kaydryla' temsil etmek; radyo ve televizyon kuruluqlanmn dolrudan

nmda _{faaliyet g.sredp milletlerarasr hukuk tiizel}

_kig'iline

sahip otnayan

uluslararasl kurulugrarda _{temsil grirevini yerine getirmek ve bu bent}

gerelin-ce belirlenen belgelere _{usulilne giire imza koymalg}

- Radyo ve televizyon konusunda ilgili kurum ve kuruluElarla _periyodik isti-garelerde _{bulunarak, kamuoyu elilimlerini}

delerlendirmek,

- Bu kanun ve Avrupa Srrur Otesi TelevLyon Sdzleqmesi _{ilkelerine uygun}

bigimde gahEma ve faaliyetleri ile

ilgili

_{y<inetmelikreri haz'ramak,}

- Kanal ve _{frekans tehsisi Eartlan ve ihale usulleri ile telif}

ve yaprmcr haklan_ m koruma esas ve _{usulleri hakkrnda ydnetnelikler}

grkarmak,--

ozel

radyo ve _{televizyon kurulugla'cingcir'len yrikiirnri'iikleri}

yerine

ge-tirmedikreri, yaym izni

koqulla'n

_{ihlal ettikled} yayrn ilke u"

"ruri*rnu

uy-k'r

yayrn yaptrkran _{takdirde, ust Kurul tarafindan}

uya'lacakrar, ihlalin

tek-ran harinde ise, ihlalin aluhlrna grire _{yayrnlar bir} yrla kadar durdurulabile_ cek veya yayn izniiptal edilebilecektir,

- _{Yayrn izninin verilmesi igin gerekli olan qartlardan}

birini kaybeden veya qartlann _{uygunlulunu hile ile elde eden cizel radyo ve}

televizyon kururuqlan-mn izni, Ust _{Kurulca iptal edilecektir,}

- ftirkiye Radyo ve _{Televizyon Kurumunun yayrn ilke ve esasladm}

ihlali du-rumunda _{Kurumu uyanna yetkisi de ust Kurula ainir. Durdumrayr}

gerektire-cek qekilde yayrn yaprrmasr halinde ust Kurulun bu doErultuda vereceli

ta-rar iizerine TRT'nin Genel Mudiidi ve ycinetim Kururunun _{gtiwi oiigelteair}

Kamu hizmeti anlayrqr iginde, anayasal _{demokratik diizeni ve kiqi hrklanm} gcizeten,ilkeli bir yayrncrhk gergevesinde _{toplumun beklentilerine cevap verecek}

bir radyo ve _{televizyon sisteminin diizenlenmesi amacryla grkanlan}

39g4 sayrh Kanun,

gok uzun zamand'bekrenen ve son aylarda kanun, toplum deleri ve gelenek tanrma_

dan yaprlan yayrnlafln giderek biiyi& dertler agabilecegi dtiEiincesiyle tiim sakmcah

yanlanna ve eksikliklerine ralmen bir gece iginde grkarhlrugu.

Dilefimiz, ilgililerin _{kamu hizmetini yerine getirirken kanun koyucunun}

amag ve yorurnramdan aynlmamasr; _Eu anda ve daba sonra uygulama suasrnda