Zeliha Berksoy,
«Arma’lim Yedi Ana
Günahlımı anlatıyor
Dikmen Gürün
UÇARER
Bertolt Brecht’in 1933’te yardığı, Kurt Weill’in mü ziklerini bestelediği «Küçük Burjuva’nın 7 Ölüm Güna hı» bir bale olarak tanımla nıyor. Tilly Losch, Allegra Kent ve özellikle Lotte Len- ya gibi sanatçıların Brecht ve Weill’in yanı sıra George Kaiser, Georges Balanchine, Caspar Neher gibi yaratıcı larla işbirliği yaptıkları il ginç bir çalışma. Brecht ve Weill’in bu ortak ürünleriy le ilgili görüşlerin nasıl derlenebilir?
Alman bestecisi Kurt We ill’in aynı zamanda müzikle tiyatroyu bağdaştırmak a- macını güden modern ope ra deneme yapıtı «Yedi ö - lüm Günahı.» Weill, o dö nemin gerçekçi operaların da denendiği gibi 20. yüzyıl modern operasını denemek istiyor. Bunu 1923’lerdeki «Üç Kuruşluk Operasyla karşılaştırmamak gerekir sanıyorum. Bu yapıtın ger- çekleştiriîişinde Bertolt Brecht diyalektik kurguyu 7 günahı belirleyen 7 şiir üstüne oturtmuş ki bunlar Anna I'in ve Aile’nin şar kılarını oluşturmuşlardır. 20. yüzyıl sanatının tüm dallarında gördüğümüz ka lıplaşmışa ve geleneksele karşı, biçimde ve özde kök lü değişmeler getirmeyi a- maçlamıştır Brecht, Weill, Kaiser ve Neher. Bu yapıt ta çok özgür, özellikle bi çimsel açıdan bağımsız, ye ni yaratıcı uygulamalar ya pılması yoluna gidilmiştir. «Anna’nm 7 Ana Günahı» Brecht’in şiirine Ferhan Sensoy’un yazdığı bir oyun. Özgün bir çalışma. Bu ko nuda ne diyorsun?
Evet, Ferhan Şensoy bu şiirlerden, bu şiirdeki bir duygudan hareketle oyunu yazmış, yani Kurt Weill’in bestelediği bu şiirler, dola yısıyla Brecht, Ferhan Şen- soy’un malzemesi oluyor bu rada. Şensoy ayrıca oyu nun başına ve sonuna yaz dığı ‘yedilemece’ ve ‘on- dörtlemece’ isimli iki şiiri bestelemiş, oyunun başına da şöyle bir önsöz yazmış: «Brecht'in epik tiyatrosuy la varmak istediği yerle Ortaoyuncuların kendileri ne özgü bir anlatımı geliş tirmesinin aynı yerde çay molası vermiş iki otobüs gi
bi karşılaşmasıdır Anna.» Biraz da «biz mutluluğu bulmak için büyük kentin yolunu tuttuk» diyen An na I ve Anna II ve senin bu rolleri yorumun üstüne konuşalım.
Anna I ve Anna II kar deşler gerçekte tek bir fi gür, tek bir kişidir. Bu fi gürde insan karakterindeki ikilem anlatılmak isteniyor. Küçük burjuvanın özlem ve tutkularından (örneğin bir kat, bir arabayla köşeyi dön me umutları) hareketle gi derek Anna’nın çark içinde insanca değerlerini yitirme si vurgulanıyor. Her
gü-ZELİHA BERKSOY — Ferhan Şensoy’un Brccht’ten yola çı karak hazırladığı oyunda Zeli ha Berksoy başarılı bir yorum getiriyor ve övgüyü hak ediyor.
nahta amacına ve paraya ulaşmak için Anna meta haline dönüşmektedir. Bu çark içinde insanlarla çe kişmeleri ve çatışmaları Anna’da da akıl ve duygu sallık çatışmasma dönüşü yor. Breclı't’in bir çok oyu nundaki kişilerde gördüğü müz çelişkiyi biz burada Anna I ve Anna II olarak en belirgin biçimde görüyo ruz. Süreç içinde insanın değişebilirliği 7 günahla a- şama aşama gerçekleşiyor. Sonuçta giderek insanın in sana ve insanın topluma ya bancılaşması çıkıyor ortaya. Oyunun sonunda Anna II «sürdünüz kızınızı yçşil bir çuha üstüne, yeşil bir çar şafın üstüne serdiniz kızı nızı, oynandı bir kupa kızı üstüne yaşamın kumarı. Kız verildi koz alındı / kız ve rildi kum alındı / öz ve rildi... az alındı, du yu an- derstend,» diyor...
