• Sonuç bulunamadı

İlk romanı "Cevdet Bey ve Oğulları"yla dikkati çeken Orhan Pamuk'a birkaç soru:Seçkin yazar değil, vatandaş yazar olmanın yolu aranmalı

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "İlk romanı "Cevdet Bey ve Oğulları"yla dikkati çeken Orhan Pamuk'a birkaç soru:Seçkin yazar değil, vatandaş yazar olmanın yolu aranmalı"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

30 ARALIK 1982 •

İlk romanı "Cevdet Bey ve OgulIarı„yIa dikkati

çeken Orhan Pamuk'a birkaç soru:

• •

Seçkin yazar değil, vatandaş

yazar

olmanın

Nursel DURUEL

cu! Ama denemeli insani S o­ nunda başarılı olamazsak bile, hiç olmazsa, hayata bize özgü bir anlam veremediğimizi, ama böyle bir anlamın olması ge­ rektiğini düşündüğümüzü, onu aramaya cesaret ettiğimizi söy­ ler, kendimizi avuturuz. Roma­ nın tonluma tutulan bîr ayna olduğu çok söylenmiştir. Ama önce, Türkiye’nin bile artık, eski geleneksel aynaların dar çerçevesine sığmadığına karar vermek gerek. Türk romancı­ sı, kendi gerçeğine tutacağı ay­ nayı kendi bulmalı! O zaman gerçeğin de eski gerçek olm a­ dığını öğreneceğiz. Roman da. o eski yansıtma görevini bu şekilde yerine getirebilir. Bir yerde Carlos Fuentes’in. Latin Amerikan romancısı hem Bal- zac Iıem Butor olmalıdır, dedi­ ğini okumuştum. Bu söz, top­ lumu yansıtmak isteyen roman cı deneylere girişmelidir, anla­ mına geliyorsa bana doğru g ö ­ züküyor.

— Cevdet Bey ve Oğullan, 1905 ile 1970 arasındaki geniş bir süreyi kapsıyor. Bu dönem-—■ Cevdet Bey ve Oğulları’m

okuduktan sonra insanda kalan ilk izlerim, romanın ağır akan ve neredeyse dokunabileceği­ miz kadar somutlaşan, kendine özgü zamanı oluyor! Ne dersi, niz?

— Belki de, farkına varma­ dan «Doğu'nun Zamanımı keş- fetmişimdir! Üstelik romanın kahramanları, ister iyi aile ba­ bası, tüccar Cevdet Bey olsun, ister demiryolu yapımcısı mü­ hendis, ya da ressam olsun, bi­ linçli veya bilinçsiz, siyasetle, ticaretle, düşüncelerle, lıu «za­ manın parçalamaya çalışıyor­ lar. Belki de onlar, bu işte bir ölçüde başarılı oldukları İçin, son kuşak kahramanlarını ro­ manın biçimine sokmak zor o l . du. Dört yıl önce, roman bitti­ ği zaman demek ki, şimdi baş­ ka roman biçimleri gerekiyor, diye düşünmüştüm. Şaka bir va na, roman kahramanlarının içinde gezindiği bu zamanın hâlâ bize yabancı olmadığı ka­ nısındayım. Belki bizde de ar­ tık değirmenlerin çoğunu su değil makine döndürüyor; ama günlük hareketlerde, temel İn­ sani davranışlarda sanki Batı- dakinden çok daha değişik bir «Zamansın kuralları hâlâ ge­ çerliliğini koruyor.

— Başka roman biçimleri, de diniz. Cevdet Bey ve Oğulları’ nın biçimi, klasik ya da gele­ neksel denilen romanın biçi­ minden öyle çok uzak da de­ ğil.

— Evet! Bilinçle yaptım bu­ nu. Romanı yazarken büyük ölçüde Lukacs’uı etkisi altın­ daydım. Bu aynı zamanda, Toîs toy’un Stendhal’m, Maıın’m et­ kisi altında olduğumun fariun- daydım da demek. Gene de Cevdet Bey ve Oğulları’nda ge­ leneksel romanın kullanmadığı bazı şeylerin yer aldığını ileri süreceğini. Bugünlerde bitir­ mekte olduğum bir romanda, modern roman tekniklerinden çok dalıa rahat yararlanıyo­ rum, ama şunu da eklemek is­ terim: Bu teknikler kendi baş­ larına hiçbir şeyi haklı çıkar­ mazlar. Artık bizde de, pek çok kişi, Balzac’dan sonra Balzac gibi yazmanın yetersiz olduğu­ nu haklı olarak söylüyor. Bun­ dan sonra, Woolf’tan sonra Woolf, ya da Joyce’dan sonra Joyce gibi yazmanın da yeter­ siz olduğunu söylemek acaba çok mu cesaret gerektiriyor? Bütün sorun, bütün teknikleri, üslupları yırtıp insanın kendi biçimini bulabilmesinde, ama bunu düşünmek bile korkutu­

VDELTA FİLM-ATîF YILM AZ-ÖM ER KAVUR SUNAR_______

TÜ R K SİNEM ASINDA

YILIN SAN AT OLAYI

TÜRKAN SORAY- CİHAN ÜNAL

LHÜMEYRA vönetmen: ATIF YILM AZ]

ANKARA

ÇÜCUK-GENÇIİK

TİYATROSU

DEME^MEMEJ

MEYDAN . MMİMHIM MERKEZİ««* dNBMSMU

DOĞU’NUN ZAMANI — «Cevdet Bey ve Oğullan’nda bel­ ki ‘Doğu’nun Zamanı’m keşfetmişimdir,» diyor Orhan Pamuk. «Bizde, temel insani davranışlarda sanki çok da­ ha değişik bir zamanın kuralları hâlâ geçerliğini koruyor.

den söz edebilmek için a- raştırnıalar yapmış olmanız gerek. Elinizdeki malzemeye nasıl yaklaştınız?

— Anı kitaplarını, eski ga­ zete koleksiyonlarını bol bol okudum, ama bunları yapar­ ken romana birşevler kataca­ ğımı düşünmedim hiç- Bu ya­ zılar Rimbaud’nun sesli harf­ lerin rengini bulduğu o ünlü şiirinde sözünü ettiği yazılar gibi eğlencelidir. Sefir eskisi Osmanlı paşalarının anılarını, yazarlarının kırk yıl önce ken di paralarıyla yayımladığı yurt kalkınması tasarılarını, sarar­ mış eski gazete koleksiyonları­ nı okurken roman kahraman­ lan için ayrıntı aramıyordum. Söz gelimi. 1905’de Abdülha- mit’e vapılan başarısız sui- kastten romanın basında söz etmem gerektiğini düşünüyor­ dum. Ama özel bir aynntı bul- masaydım heikî romana o bom lıayı koymazdım bile: Olay­ dan iki gün sonra bir konakta toplanan birkaç pasa, bomba patladığı zaman kimin nasıl korktuğunu, güle eğlene bırbir lerlne anlatmışlar! Baron bu tür ayrıntılar bana, kanlı can­ lı kırk ldsiyl öldüren bir bom ­ badan daha da gerçek geliyor. Bütün sorun, yaşayarak, uydu­ rarak, ya da okuvarak bu tür ayrıntıları bulabilmekte! Ben­ ce. böyle bir ayrıntıyı bulduk­ tan sonra, yazar gerisini oku­ yucunun hayâl gücüne bırak­ malı.

— Bir yazar olarak nasıl bir yerde durduğunuzu ve durmak istediğinizi düşünüyorsunuz?

— Edebiyat eseri üretmenin (gazetecilikten söz etmiyorum) topluma karşı büyük sorumlu­ luklar gerektiren tra.iik bir iş olduğuna İnanmıyorum. Bir ço ğumuz, kitaplarımıza derinlik ve tat verecek olan öznelliği her şeyden sorumlu bîr seçkin devlet adamı soğukluğuyla öl­ dürüyor. Dostoyevski. hepimiz Gogol’ün Palto’sundan çıktık, diyordu. Türk yazarının gele­ neği de neredeyse, hepimiz so rumlu bir devlet adamının kaf tanından çıktık, der gibi. Şair ve hikayecilerimizden çok, ro­ mancıların benimsediği bu ah­ lâkçı tutumun yazarı üstün bir İnsanın babaca tavrına sü­ rüklediğini düşünüyorum, Dos- toyevskî kendisini okuyucula­ rından hiçte öyle üstün bir in­ san olarak görmüyordu. Bu boğucu sorumluluk duygusun­ dan kurtulunduğu an. yazaca­ ğımız her satırın artık yalnız­ ca eserin değerini arttırmak için yapılacağını biliyorum. Romanlarımın değerini arttıra­ cağını bilseydim, şeytanla pa­ zarlık yapmaya otururdum. Kendilerinden başka herkesi yargılamaya hazır, bireysel so runlan küçümseyen, seçkin ya zkrlar böyle şeylere yanaşmaz­ lar! Bence seçkin yazar değil, vatandaş yazar olmanın yolla­ rı araştırılmalı artık. Salt Fa- ik’In de Orhan Veli’nin de bir aıı olsun seçkin yazar yanılsa­ masına kapıldıklarını sanmıyo rom . Onlar kendilerini önem­ semedikler! için biz bugün on­ ları önemsiyoruz.

— Bitirmekte olduğunuz bir romandan sözetmiştiniz.

— Evet, Şeytanın Torunları. Bu romanda bambaşka şeyleri denememe rağmen, bunun da, Cevdet Bey Ve Oğulları gibi, bir ailenin hikâyesi olduğunu kabaca söyleyebilirim. Bu iki romanda, yapmak istediğim şeyleri, yıkılan büyük aileler aracılığıyla gerçekleştirmeye çalıştım.

DOSTLAR BENİ HATIRLASIN

Büyük Halk Ozanımız

Aşık Veysel'in Tüm

Şiirleri Çıktı

Miyatro Yayınlan: 44 96 33

İstanbul - Anadolu Genel Dağıtım: Cem-May 27 01 53

İzmir . Ege Dağıtım: Datiç 13 87 88 - 13 28 38

Taha Toros Arşivi

Referanslar

Benzer Belgeler

25 yıl önce dün Amerika kökenli Union Carbide firmasının Hindistan’ın Bhopal bölgesinde kurduğu böcek fabrikas ından 40 ton metil isosiyanat gazı dışarı

Çeşmelerinden akan suyla hastanelik olan Dulkadir köylüleri, Eti Gümüş'ün arazilerini satın almak istediğini öne sürdü.. Çeşme suyundan 7 kişinin zehirlendiği

Akademik Erteleme Davranışıyla Baş Etme Beceri Eğitimi Psikoeğitim Grup Yaşantısının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışlarına Etkisi"

Napoléon pendant la campagne d’Italie... Napoléon empereur

Look Back in Anger reveals the isolation of the first generation of the post-war British society from the concepts such as society, religion, the institution of

KOVİD-19 olduktan sonra nefes alma zorlukları olan insanlar, ve ailelerin fertleri ve bakıcıları için bilgi ve destek:. www.post-covid.org.uk/get-support Your COVID-19

KOVİD-19 olduktan sonra nefes alma zorlukları olan insanlar, ve ailelerin fertleri ve bakıcıları için bilgi ve destek:. www.post-covid.org.uk/get-support Your COVID-19

Teorilerle uğraşmadıkları gibi adam ona gerçeklerden söz etti ve Phyllis de dünyanın, onun yaşamından bağımsız olan kaskatı gerçeklerle dolu olduğunu öğrenmekten