'Milyoner olmakta gözüm yok, milyoner gibi yaşasam yeter':Pablo Picasso'nun mirası hala tartışma ve dava konusu

*f.

144

_{KÜLTÜR-YAŞAM}

P ablo Picasso’nun mirası hâlâ tartışm a ve dava konusu

‘Milyoner olmakta gözüm yok,

milyoner gibi yaşasam yeter’

SON KARISI JACQUELINE ROQUE

—

V

Pablo Picasso, gelmiş geçmiş en üretken sanatçıydı. Mirası şunlar­ dan oluşuyordu. 1885 tablo, 1228 heykel, 7089 desen, 30 bin grafik, 150 eskiz defteri, 3222 seramik. Buna iki köşk, üç malikâne, hisse senetleri, nakit para ve altınlar da ekleniyordu. Mirasın saptanması ve bölüştürülmesinde elliyi aşkın görevlinin yanı sıra cumhurbaşka­ nı da bizzat çalıştı. 1979 yılında bütün çalışmalar sona erdiğinde altı varis belirlenmişti. Fransa dev­ leti, Veraset Vergisi yerine sanat­ çının 80 milyar lira değerindeki yapıtlarına sahip oldu. Mirasın ge­ ri kalan kısmı ise şöyle bölündü:

• Picasso’nun 1986 Ekimi’nde intihar edecek olan dul eşi Jacqu­

eline Roque, mirasın yüzde 30’una

sahip oldu. Sanatçı, ikinci karısı ile 1961 yılında evlenmişti.

• Picasso’nun iki evliliğinden olan çocukları Marina (36) ve Ber­

nard (27) yüzde 20’şer hisse aldı­

lar, yani yaklaşık 47’şer milyar lira. 1918’de evlendiği ilk karısın­ dan olan oğlu Paulo, 1975 yılın­ da 54 yaşındayken ölmüştü.

• Maya Picasso-Widmaier(51),

Picasso’nun Marie-Thérese VVal-

ter'den olan kızı, yüzde 10 pay al­ dı. Picasso, sevgilisi

Marie-Thérese ile henüz 17 yaşın­ da bir genç cızken tanışmıştı. Ma­ rie, 1977’de intihar etmişti.

• Picasso’nun Françoise Gilol’- dan olan çocukları Claude (39) ve

Paloma (37) da yüzde 10’ar pay al­

d ılar. Picasso, “ en sevgili

çocukları’’ olarak nitelediği Cla­

ude ve Paloma ile sık sık görüşü­ yordu. Ancak anneleri Françoise, 1964’te “ Picasso ile Yaşam” adlı bir kitap yazdıktan sonra, onunla her türlü ilişkisini kesmişti.

Geniş aile

Picasso’nun miras kavgası, “ ge­

niş aile” içindeki bireyler arasın­

da zaten var olan sürtüşmeleri

iyice gün ışığına çıkardı, davalar ve demeçler birbirini izledi. Ancak varisleri ister istemez birleştiren bir nokta vardı: Picasso’nun ünü. Ya­ pıtlar 1980 yılında bu şekilde bö­ lüştürüldükten sonra, beş kıtada sergiler birbirini izledi, müzayede salonları ve galeriler Picasso im­ zasını taşıyan yapıtlarla dolmaya başladı. Sanatçının Mavi, Pembe, Kübist ve neo-klasik dönemlerin­ den birçok yapıtı da böylelikle sa­ natseverlere açıldı.

Pazar olayı

Bugün Picasso’nun 400’ü aşkın tablosu ve deseni uluslararası pi­

Kültür Servisi — Pablo Picas­

so’nun mirası, ölümünden 14 yıl sonra hâlâ çeşitli tartışmalara ve davalara konu oluyor. Sanatçının yapıtlarından, mal varlığından ve nakit parasından oluşan ve altı va­ ris arasında bölünen mirası 840 milyar lira değerinde.

Yüzyılımızın resim, heykel ve grafik sanatlarına damgasını vu­ ran Pablo Picasso’nun adı, ölü­ münden bu yana yalnız yapıtlarıyla değil, ardından patlak veren miras kavgalarıyla da sık sık anıldı. Sanatçının yaklaşık 840 milyar lira değerindeki mirasının nasıl bölüştürüleceği sorunu, altı yılı aşkın bir süreyle elli avukatı, sanat uzmanım, vergi memurları­ nı, hatta Fransa Cumhurbaşkanı’- nı da meşgul etmişti. New York’ta serbest gazeteci olarak çalışan ve birçok önemli olayı açığa çıkaran

Andrew Decker, yedi ay süreyle

Picasso’nun miras kavgasını araş­ tırdı, varisleriyle görüştü ve bulgu­ larını “Art" dergisinde yayımladı.

Balzac romanı

Picasso, bir keresinde şöyle de­ mişti: “ Benim milyoner olmakta

1885

tablo, 1228 heykel

7089 desen, 30 bin grafik

yapıt, 150 eskiz defteri,

3222 seramik. Bunlara iki

köşk, üç malikâne, hisse

senetleri, nakit ve altınları

da ekleyin, işte 1973’te

ölen Picasso’nun mirası.

840 milyar lira tutan

miras, 6 varis arasında

paylaştırıldı.

à

f i "

İLK KARISI OLGA KOKLOHA

—

gözüm yok. Milyoner gibi yaşa­ sam yeter.” Ancak sanatçı, 1973

yılında, 91 yaşında hayata veda et­ tiğinde, dünyanın en zengin adam­ larından biriydi. Bonnard ve

Manet gibi Picasso da, ardında va­

siyetname bırakmamıştı. Ölümün­ den sonra oynanan oyunlar, bir uzmanın sözleriyle, “ Balzac aya­

rında bir romana malzeme oluş­

turabilecek” nitelikteydi.

Sanatçının kendisi de ölüm döşe­ ğinde yatarken, yakın dostu ve hu­ kuk danışmam Roland Dumas’ya şöyle demişti: “ Göreceksin, ölü­

mümden sonra akla hayale sığma­ yacak bir kıyamet kopacaktır.”

Miras nasıl bölündü?

yasada alıcı buluyor. Bu kabarık sayiya rağmen, sanatçının yapıtları gitgide değerleniyor. Örneğin, bir galerici şöyle diyor: “ Yarın Picas­

so’nun geç dönem yapıtlarından 100 slayt piyasaya sunsam, her bi­ rine 700 bin dolardan alıcı bulu­ rum.” İşte, bu “ pazar olayı” ,

varisleri bir araya getiren başlıca etken. Öte yandan varislerin her biri kendi payını farklı şekilde pa­ zarlıyor. Marina, Cenevreli gale­ rici Jan Krugier ile özel bir anlaşma içinde çalışırken; Claude,

Paloma ve Bernard, her yıl New

York’taki Pace Gallery’de birkaç yapıt satışa sunuyorlar. Maya, bir­ kaç galeriyle birden çalışıyor ve özel anlaşmalara girmiyor. Jacqu­

eline Roque ise, ölümüne değin

hiçbir eser pazarlamadı. Varislerin anlaşmaları gereken bir başka nokta ise, yapıtların rep­ rodüksiyon haklarıydı. Fransız ya­ salarına göre, bir sanatçının varisleri, sahip oldukları yapıtla­ rın sahte olup olmadığını incelet­ meye ilişkin “ ahlaki bir hakka” sahip. Picas; o’nun çocukları ve to-' runları bu amaçla bir “ Picasso

Picasso, bir keresinde

şöyle demişti: Benim

milyoner olmakta gözüm

yok, milyoner gibi yaşasam

yeter!” Ancak Picasso,

1973’te öldüğünde

dünyanın en zengin

insanlarından biriydi. Ne

var ki, Bonnard ve Manet

gibi Picasso da

vasiyetname bırakmamıştı.

Komitesi” kurdular. Komite, ya­

pıtlara bilirkişi raporu vermekle ve röprodüksiyon haklarını belirt­ mekle yükümlü.

Picasso ve kadınlar_______

Pablo Picasso, 12 Temmuz 1918’de, 36 yaşındayken, Olga

Koklowa adlı bir dansçıyla evlen­

mişti. Serğey Diagilev’in “Mallets

Russes” grubunda çalışan dans­

çıyla girdiği evlilik bağı, Picasso’-, nun “ sosyetik” hayatı sürdürmek istememesi yüzünden kopacaktı. 1920’Ierin sonuna doğru sevgilisi

Marie-Thérese Walter’le birlikte

yaşamaya başladı. Picasso ve Ol­ ga 1935’te ayrıldılar, ancak İspan­ yol yasalarına göre boşanama­ dılar. 1921’de doğmuş olan oğlu

Paulo’nun vesayeti annesine veril­

di. Ayrıca sanatçı, karısına yüklü nafakalar ödemek ve mülkündeki Château Boisgelomp’u bırakmak zorunda kaldı. Evlilik, 1955’te, Olga’mn ölümüyle resmen son buldu. r g

Picasso, 1905-1912 arası Fer­

nande Olivier ile birlikte olmuştu;

1927’den 1937’ye kadar Marie-

Thérese Walter’le yaşadı;

1937-1943 arasında Dora Maar ile, 1943’ten 1953’e değin ise Franço­

ise Gilot ile beraberliğini Sürdür­

dü. M arie-Thérese, 1937’de

Maya’yı dünyaya getirdi, Franço­ ise ise, 1947’de Claııde’u ve

1949’da Paloma’yı doğurdu. Pi­ casso, 1961 yılında, 79 yaşınday­ ken, 35 yaşındaki Jacqueline

Roque ile evlendi.

Pablo Picasso, 8 Nisan 1973’te öldü. 16 nisan günü Vauvenargu- es’daki şatosunun bahçesine gö­ müldü. Cenazeye aileden sadece Jacqueline ve Paulo katıldı, diğer­ lerine izin verilmedi. Paulo’dan olan torunu Pablito, sanatçı ölme­ den dört gün önce intihara teşeb­ büs etmişti. Pablito Picasso, 11 Temmuz 1973’te hastanede öldü.