18 MART 2000 CUMARTESİ
r n p ı'ıc
SELMİ
U U l \ U 9
ANDAR
Olağanüstü Olay
Ferhad ile Şirin
Dünya ozanı Nâzım Hikmet ile Azerbay- c a n ’ın uluslararası bestecisi Arif Meiikov,
usta koreograf ve sahneye koyucu Yuri Gri- goroviç, Nâzım ’ın b irç o k ülkede bü yük il gi uyandırarak oynanm ış “F erha d ile Şirin
- B ir A ş k M asalı" adlı baleye uyarlanm ış
ölüm süz eserinin İstanbul Devlet Opera ve
B a le s i’nin orkestra şefi Elşad Bagirov y ö netim indeki gösterisinde sanki buluştular ve izleyicilere tekrar yaşattılar. “F erha d ile
Şirin ” bale gösterisi böylece olağanüstü bir
olay sayılır.
Şu anda elim de ç o k önem ve değer ver diğim b ir kitap var: “O lağanüstü Yetenek
li B üyük Sanatçı" adını taşıyan bu kitap dün
ya çapında eşi az bulunur orkestra şefi, us ta be steci, AzerbaycanlI sanatçı Niyazi Tagizade’nin yoğun sanat yaşam ına ay- nlm ış. K itabın ön sayfa sın da N iyazi’nin kendi elyazısı ile bana “S anatta başan,
ha yatta uzun ö m ü r dilerim , d o s tu m Sel-
m i’y e ” sözleri, 1973 yılından bu yana b e nim iç in unutulm az b ir öd ül niteliğinde... Şöyle ki, ne ilginçtir ki 1961 yılı M art ayın da S ovyet Rusya zamanında Leningrad’da (şimdi St. Petersburg), Nâzım Hikmet’in yaz dığı “F e rh a d ile Ş irin -B irA ş k M asalı” n\ y i ne k o re o g ra f Yuri G rig o ro v iç ’ in ba leye uyarlam asıyla ve yine Simon Virsalad- ze’nin dekor ve kostüm yapımıyla Kirov B a
lesi tarafından ilk oynanışında (prömiyer),
Niyazi Tagizade orkestrayı bü yük ustalık la veyorum layışlayönetm işti... Eserin bes tecisi A rif M eiikov bu anısını şöyle anlatır:
“Bu b a le n in lib re tto s u n u (metin) Nâzım H ik m e t yazmış. K e n d i ö z p iye sin d e n esa sında. .. Nâzım H ik m e t’le b iz defalarca g ö rüşü p lib re tto n u n bazı kısım larının bale sahnesine gelm esi problem lerini birlikte iş lem iştik. Bu iş te k o re o g ra f Yuri G rigo ro- viç, d e k o ra tö r S. Virsaladze d e vardı. Bu işim iz b iz d e öyle m erak uyandırm ış, bize öyle c id d i ge lm iş ti ki, k im i zam an lib re tto hakkında sekiz, dokuz s a a t görüşürdük... Eserin ilk gö sterilişin de Nâzım H ik m e t de L e n in g ra d ’d a k i tiyatrod ayd ı. O rkestrayı Niyazi Tagizade yönetiyordu... Ve b e n g ö r düm k i Nâzım H ikm et o eserin tem aşasın da seviniyordu. O d e rd i ki: B u eserin m ü ellifi b e n değilim . Çünkü, b u b ir halk d e s tanıdır. B en onu b ir küçük piyes şekline sok m uşum dem işti. İşte Nâzım, b ir b ü y ü k sa natçı olarak, k e n d i işini h e p küçüm serdi. ”
B estecisi A rif M elikov’un şu anlatımı da önemli: “F erha dile Şirin Balesi be n ce çok
anlam lı. Ç ü nkü b ir a ş k sö zü n ü n h iç b ir eserde b u kadar manası yoktur. Eserde aşk ve sevg i esas amaçtır... B ütü n halklann aşk destanları var.. Bu e s e rd e b e s te m e b ir Azeri m ü z iğ i olarak bakm adım , tam anla mıyla b ü y ü k aşk m üziği g ib i d u y u y o ru m ”
diyor A rif Meiikov.
Bu eserin, Leningrad’daki (1 fl6 t yılı) Ki rov Balesi ve Orkestrası tarafından N iya zi’nin y ö n e tim iy le g ö s te ris in d e n sonra, dünyaca ünlü besteci Dimitri Şostakoviç
yorum unu şu sözlerle belirtm iş: “M üziğin
yoru m un da ve tem silin ge rçekleşm esin de N iyazi’nin üstün b ir ro l oynadığı hem en söylenm elidir. O, orkestrayla g e rç e k b ir birlik k ura rak a yn ayn h e r enstrüm andan olduğu gibi, tüm üyle orkestradan da iş i tilm edik b ir seslendirm e elde etm ektedir. ”
İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin sun duğu “F e rh a d ile Ş ilin ” bale gösterisinin programında Nâzım H ikm et’in imzasıyla şu sözü ç o k dokunaklı: “En b ü y ü k arzum , b u
balenin gü n ü n birind e be nim sevgili İstan b u l’u m d a sahnelenm esidir. ” Nâzım ’ın bu
isteğinin gerçekleşm iş olm asını alkışlaya lım...
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
