Gönüller Sultanı Mevlana

YEN'! SABAH

—

—

Cumhuriyetin ilânından son- = ra, 1935 yılında Postnişilik- | ten azledilmiş, tstanbıda gi- | derek aynı yıl orada vefat E etmiştir. Yerine Veled Çele- r; ki (ölümü: 1953) İkinci de­ li i'a postııişin olarak tâyin e- ! dilnıişse de, artık tekke ve der | gâhların ilgasına dair olan ka nuıı meriyete girmiş bulundu­ ğundan, Çelebilik makamı ye* | di asır çeşitli hâdiselere sahne

olduktan sonra; kendiliğinden İ tarihe karışmış, son Şeyh Ve­ led Çelebi de evvelâ Yozgat, 2 sonra da Kastamonu mebuslu­ ğu ile hizmetini devam ettir- | miştir.

Konya Mevlevi Dergâhına ge | linçe, bu tarih, sanat ve ilim | yuvası da Atatürkün yüksek s İrşad ve işaretleriyle «Müze»

haline getirilmiş, baki kalan geııiş kubbelerde eski saltanat ve ihtişam, bir lıoş sedâ ola­ rak aksetmekte devam edegel miştir.

İn sa n lığ ın , y ü z y ılla r boyunca M evlâ na sevgisi

Bir nıevlevî şairinin (Kangı âşıktır O kim rnevlâsı Mevlâ­ na değil...) dediği gibi, aşk-ı i- lâhîdeıı nasip almış her şair Mevlâna’yı sever. Mevlâna sev «isi. yüzyıllar boyu insanlığı sar | mış, yüzlerce şair onıııı tarif ve

tavsif için, eserler meydana ge­ tirmişlerdir.

Mevlâna’nın vefatından kısa bir müddet sonra, Yunus. Â- şık Paşa. Gülşehri, Nesimi... gi- | bi şairler oııuıı tesiri altında v 'kalmışlar, mevlevi veya mu- 1 hip bir çok divan şairi. Mevlâ- î ııa için, eserlerinde, yer ayır­ mışlardır. Bunların sayıları, sa yılamıyacak kadar çoktur.

Diğer taraftan, Mevlâna’ııın büyük eseri Mesnevi, yazıldığı tarihten itibaren okunmuş ve şerhleri yapılmağa başlanmış­ ça tır. Yalnız Mevlevihanelerde değil, Dâr'iil Mesnevi (Mesne­ vi yurdu) denilen özel derslıa | nelerde dalıi Mesnevi okutul­ muş, başta Şem’î, Sururî, Isma 1 il Ankaravî, Sarı Abdullah, İs- | mail Hakkı, Çevri. Nahifi, A- | bidiıı Paşa, Talıir’ül Mevlevi, | Ahmet Avni Konuk, Veled îz-

budak, Mulılis Koner... gibi yiiz lerce mutasavvıf ve bilgin ta­ rafından tercüme ve şerhleri yapılmış, bunların bir çokları

fl!!lljtlnil!lllli!<li;i!l!i;iiilliıiii::inı<l!!!;!iıi!ltlıiii1ll!limii»!lllllllill!l

Yazan:

MEHMET ÖNDER

Doğuda tanınmış İran şairle­ rinden Abdurrahman Molla Cami. Saib-i Tebrizî, Kıvamed din Seeanî, Ninıetullab Kııhis- tani, Seyyid Kasmı'ül Enver... gibi şahsiyetler, İranda, Mev­ lâna sevgisinin öncüsü olarak bilinirler. Bugün Tahran Üni­ versitesinin ünlü profesörü Be-

di’uzzaman Firuzanfer Mevlâ- nâ tetkikleriyle ve Mevlâna hakkmdaki ilmi neşriyatiyle dünya müsteşrikleri arasında seçkin bir yer almaktadır.

Yalnız İranda değil, Hindis- tanda, Afganistanda, Pakİ9tan- da, hattâ Seylânda, Mevlâ- nanııı hayranları milyonların çok üstündediv. Mesnevi ve Divân-ı Kebir, Hindistanda defalarca basılmış, şehredil- miş ve okunmuştur. Hind- 1! bilginlerden Muhamnıed Rahr'iil- Ulûm, Urdubadi, Ali Asgar Ramazanî, Derviş Mu- bammed Buharf, Vali Mııhanı- med Kkberabadi. Abdiillâtif Ab lıasi. Muhamnıed Rida, Sabzva ıi ve dalıa bir çokları Mesnevi ve Divan-ı Kebir (Divan-ı Şcnıs-i Tebriz) üzerinde çalış­ mışlardır. Hiıulli Müslümanla­ rın Mevlâna ve eserlerine kar­ şı hürmet ve muhabbetleri son suzdıır.

Pakistan’ın Filozof şairi Mo­ hammed ikbal. Mevlâna'yı reh­ ber edinmiş, (Cavid-nâme) ad­ lı eserini, Mevlâııa'ya hitaben ve ondan aldığı ilhamlarla yaz iniştir.

Batıda Mevlâna tetkikleri.. Mevlâna Celâleddin Rûmî’yi, Avrupa bilim dünyası ancak XIX. yüzyılın başlarından iti­ baren tammış olmasına rağ­ men, eserleri, hiç bir doğu mis­ tiğine nasip olmıyacak kadar sür'atle yayılmış ve derhal bir çok dillere çevrilmiştir.

Tanmnnş Alman ve Avustur­

y a lI orientalistlerden Hammer, Rosenzwei. G. Rosen tarafın­ dan ilk olarak ilmi bir şekil­ de tanıtılan, kısmen de olsa eserleri, Almancaya çevrilen Mevlâna Celâleddin Rumi, Go­ ethe ve F, Riickert gibi şöh- ııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııın ı p ıın ııu ıııııiu m ın ııııııııu ııııın ıııı

retli bâzı Alman şairlerini de büyülemiş, onlara İlâhî aşk ve

ğ

g

Avrupada. Mevlâna ve eser- | leri hakkında en mükemmel u çalışmayı Cambridge Üniversi- is tesi Farsça profesörü Reynold jf A. Nicholson göstermiş, 1893 g yılında, önce Mevlâna’nııı «Di- g vân-ı Kebir» adlı eserinden seç fj tiği parçaları (Selected Poems | from the Divan-ı Shamsi Tab- g riz) adı ile yayınlamış, sonra | da uzun bir çalışma devresini p

takiben 1936 yılında, Gıbb ya­ yınları serisinden olarak altı cilt Mesnevi’yi, İngilizcesi ile y birlikte yayınlamağa başlamış­ tır.

Nicholsoıı’uıı, Mevlâna ve e- serleri üzerine yaptığı bu ve­ rimli araştırmalarını bugün, ta lebesi Prof. Arthur J. Arberry devam ettirmektedir.

BİTİRİRKEN Aziz okuyucularımız, Ceııab-ı Mevlâna’nııı hayat hikâyesini, bir kere de bu fa­ kirden dinlemiş oldunuz, daha doğrusu bir vasıtadan dinledi­ niz, anlatan da oydu, yazdıran da...

Hz. Mevlâna hakkında yazı- ; lapların sayısı, binlere yüz i binlere ulaşır, fakat o bit- ş ıııez, bitmiyecck, tükenmez, tii u kenmiyeeek; yüzyıllar boyu ya I zılacak, söylenecek, okunacak. Onun manevî varlığı dünyaya yayılmıştır, herkes onu ken- dinden bildi, bilecek... O ölme- ;• di, yaşıyacak... Güneşin varlı- | ğına delil yine güneştir..

Aziz okuyucularımız,

Giinle.‘dir takip ettiğiniz bu 1 yazılar dolayısiyle, bıı fakire | yüzlerce mektup gönderdiniz, : onıı muhabbetinizle mahcup, 1 lûtuflarınızla mağlûp ettiniz. Cevap alamamışsanız dargın ayrılmayınız. Gönüller Sultanı ıiın bezm-i muhabbetinde, dost lar şevk içindedir, şekvada de­ ğil...

SON

IIIIH I»IIIII!t!lll!ll'fllı . . ııü! .ı ,-:ı"Ul!»' .■ ü 'llllıillis

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi