Tayfun IDE
I,Berrin SALMANOGLDı,
Kemal ALTUNATMAZ
3Ankara ÜCÜ\ Vet Fak Derg, 49,73-74,2002
Lateks bandajı kullanarak ratlarda hareketsizliğin sağlanması*
,~'~t)~1
~.,:":'? :/:
,tL •
'l~":
iGlilhane Askeri Tıp Akademisi, Ankara ; ~ Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakiiltesİ. Biyokil)1ya ~'lF~p.di_I.~ı'tR~J:ı,.i\nkar~: .1Uludağ Üniversitesi. Veteriner Fakiiltesi, Cerrahi Bilim Oali:Biırs:;
,....-'.f:~"'~.':.~.'''-.~:\.'''~'
Özet: Deneysel ımmobilizasyon için kullamlan operatil' uygulamalarda en sık başvuruhin yöJ,iiıte"iı;hj:~JJ-;~'~ln Y.cı;lçşw:pıııesl vey,ı ekleııı çevresine tel yerle~tirilerek hareketin kısıtlanmasıdır. Diger bir alternatif:' j'öıi(crii':,'siy'atik;~~eııc<r::~i<yöl.)~ltl~:':,;J)'Jk;:alif ImnlObili;'.asyonda en öneııılı sakınca, uygulanan dokuda verilen zararın kalıc:ıolm.hı nedeiıiyle deney.~~y~aı)L.u)~ı\~"',i)\diij:'tj'j~ıcsi gerekliliğıdir. Etik kurallara ters diişen operatil' uygulama yanında atel veya bandaj uygulanması diğer altsinat.ifl~?yt.S\!~I;d,\I,;;ÇJılfş\ııa materyali olarak 30 Raltus Ilorve,;icus tiirii Sprague-Dawley soyundan rat kullanıldı. Her ay değiştirine ..sıireli)l]elı~/..tyı~s.Liren hareketsdik sağlayan bandaj tekniği geliştiriIdi. Kullamlan bandaj tekniginde. hareketsizliği sağlanacak bacağa önce ınce kat pamuk ,arıklı. Bunun iizerine ince kat alçılı bandaj uygulandı ve birsiire kurumasıbeklendi. Sertıcşen alçılı bandaj iizeri lateks cıııdırilıııı~ pamuk kullanılarak tekrar sarıldı. Bir siire kuruması beklenilen lateks sayesinde, en az bir ay siire ile dayanıklı ve deney hayvanına herhangi bir zararı olmayan. klasik yöntemlere alternatif bandaj elde edi~di.
Anahtar kelimeler: Deneysel hareketsizlik. lateks, rat
Maintaining immobilization using latex bandages in rats
Suınmarv: Most frequently used method for experimental immobilization is to place steel pin internallyol' to surrouııd the 'ı0ınt with wir~. An alıernative way for experimental immobilization is denervation of ischiadie nerve. MaJo'r dısadvantage of operatıve iııımobılization is perıııanent tissue damage so the anima! must he saerified. Applying bandage is alterııative way of iııııııobilization to operation whieh is not aeeepted by elhie mles. Thirty Raltus llo,.ve,;icLls speeies from Sprague-Oawley breed rats were usd as study materials. By ehanging the bandage every month a bandage techniyue was developed which la'sted 3 months. In tım tcchıııque. firstly a thin colton layer was wrapped on the leg going ro be immobilized. A plastered bandage wa's applied over the fırst layer and waited to dry out. Finally. latex absorbed coltün was over wrapped araund the hardencd plastered ba;ıdage. Arter drying period of latex, an alterııativc bandage techniyuc was obtained to C1assical bandages whieh can last at kası one ıııoınh aııd can he cıpplied for 3 months.
Key word,: Experimental immohilization. latex. rat
Ekstremite hareketlerinin kısmen veya tamamen kı-sıtlandıjtı araştırmalarda, eklem kıkırdak dokusunda de-jenerasyon boyutları izlenmiştir (4). En sık başvurulan
metot, operasyon yoluyla eklem içine çelik pin yer-kştirilcrek eklemin hareketinin önlenmesidir. Yaygın doku y;kımı nedeniyle deneğin ekıemi tekrar kullanımt mümkün olmaı. (6) Eklem hareketsizliğinin siyatik de-nervasyonla sağlanması kalıcı felce neden olur (2). Ope-ratif yollardan haşka ekstremitelere dışarıdan uygulanan ve kalıcı felç oluşturmayan diğer yöntemler arasında atel uygulanması (5) ve ekstremitelere fleksiyon pozisyonun-da hantlai uygulanması (3) sayılabilir. Kemik doku me-tabolizması ve kas doku değişimlerini izlemek, deneysel t:klem hastalıkları ve iskelet bozuklukları oluşturmak amacı ıle farklı oranlarda hareketsizliğin sağlandığı me-totlar belirtilmiştir. Operatil' yöntemle ekleme verilen zarar geri dönüşlü değildir (7,8). Bu çalışmalarda kul-lanılan deney hayvanlarının öldürülmesi çoğunlukla ka-çınılmazdır.
Bir TÜBİTAK projesinin araştırma bölümünü oluş-ıuran bu çalışmada asıl konu, böbrek ve kemik me-tabolizmalarının, deneyselolarak sağlanan hareketsizlik-'" Bu ar;l~tırma TÜBITAK tarafından desteklenmiştir.
ten hangi boyutlarda etkilendiğini bulmaktır. Bu ça-lışmada amaç, ekstremitelerin hareketinin kısıtlanma-sında, operasyona alternatif olan bandaj uygulanmasına farklı boyut kazandırmakıır. Kullanılacak metot sa-yesinde, deney hayvanlarında hareket kısıtlanması sağ-lanırken eklem, kemik, kıkırdak vt: yumnşak doku nek-rozlarının önlenmesi planlanmıştır.
Çalışmanın materyalini R{l(tIIS lıol'vegiclı.1 türü Spra-gue Dawley soyundan, outbreed bire bir aile sistemi ilc üretilen 7-8 haftalık 350-400 g ağırlığında randam yön-temi ilc seçilen 30 erkek rat oluşturdu. Ratlar. 21-22°C standart sıcaklıkta, %45-55 neme sahip 24 saat ışık-landırma sistemi ile aydınlatılan odalarda hospitalize edil-di. %24 protein içeren standart rat yemi beslenme için kullanıldı ve içme suyu olarak çeşmc suyu verildi. Aşa-ğıda anlatılan yöntem kullanılarak istenilen süre hoyunca hareketsizliğin kısıtlanması sağlandı. Bacağın tamamını kapsayan ve parmak uçlarında birleşen iki taranı Ilas-terlerle tutturularak uygulanacak handaiın kayması en-gellendi (Şekiıı). Bunun üzerine ince tabaka bir kat pamuk bacağa sarıldı. Pamukla derinin irrite olmayacağı ortam sağlandıktan sonra ince hazırlanmış alçı handaiı
74 Tayfun lde - Berrin Salrnanogıu - Kemal Altıınatrnaz
Şekil I.Kayınayı önleyici naster uygulanması.
Fıgııre i.Applying of the surgieal tapess to prevent sliding.
Şekıl 2. Alçılı bandaj uygulanması.
Figure 2. Applying of the'plastered bandage.
kullanılarak bacak tekrar sarıldı (Şekil 2). Her iki bacağa aynı işlem yapıldıktansonra, alçının sertleşmesi bek-lenildi. Alçı formunu alıp tamamen kuruduktan sonra, rulo şeklindeki lateks (l) cmdirilmiş pamukla (Şekil 3) bacak yeniden sarıldı. Bir süre latcksin sertleşmesi bek-lendikten sonra bandaj işlemi tamamlandı. Bandaj mal-zemesini kemirebilme riskine karşı, röntgen filminden ha-zırlanmış yakalıklar takıldı. Yakalıkların boyun böl-gesinde herhangi bir travma oluşturmaması amacı ile bu bölgeye denk gelen kısımlar pamukla kaplandı (Şekil 4). ' Sonuç olarak,lateks emdinImiş pamulJa elde edilen bandaj kullanılarak uzun süre hareketsizlik sağlanmıştır. Üç aylık süre sonunda beş ayrı ankiloz olayı belirlen-miştir. Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak, hareket-sizlik çalışacak araştırıcılara bir fikir vereceği ve rahat uygulanabileceği yönünden lateks metodu tavsiye edilir.
Kay~aklar
i. Burt S (1999): What do vou'ııeed iojaıow ahout latn.
Nur-sing Maneg, 30. 18-25. . ~ ';, .-"
2. Can A (1993): Kullanmamaya iJa;y!t o.l'teopenide L-Dopa
kullanımıııı iJiyomekwıik sonuçları. Ereiyes Tıp Fak Derg,
2.4-\3.
. Şekil 3. Alçılı bandaj üzerine lateks eındirilıni~ pamıı~iın .~arılınası. Figure 3. Wrapping of the latex absorbcd colton over the h<irdeııed plastered bandaga raund.
Şekil 4. Röntgen filminden hazırlanan yakalık Figııre 4. The collar made of X-ray filıns.
3. Evans BE, Eggcrs GW, BuUler .l, Blum el .l (I 953) Ex.
perimenwl immoiJiliwtiOlI oj rat kııee joıııı.\. J Bone Joinı
Surg, 35. 598-603.
4. Gardner DL (I 960): The experimental immoiJilisatiolı oj arthritis. Ann Rheum Dis. 19,297 -299.
5. Haapala J, Arokoski JP, Ronkko S, Agrcn V, K~osmo JM (2001): Dedine ajier immohilisatüm and recol'e"; a/-ter renuıiJili.l'atiolıofsvnovial jluid. Ann Rheuın Dis. 60. 55-60.
6. ScUon LA, Mov VC, MuIler F.l, Pito JC, Howel DS
(1997): Mechanical iJehaviour and iJlochemıcal composi.
tion of canine knee cartilaKe Fıllmvi/IK periods ol/oin!
di-suse and didi-suse with remohilisatiOll. Osteoarth Cıni!. 5. 1-
ı
67. Trudcl G, Uhthoff HK (2000): COIltracture.l' secondOlr)' to
immohility: is the restrictioıı articular or muscular') An
ex-perimental IOIlKitudinal study in rat knee. Arch Phys Med
Rehabil, 81, 6-13.
8. Trudcl G, Uhthoff HK, Brown M (1999) Ettmd wıd
di-recrioıı of joiııt motioıı limitatiOlI a/ier prolonKed
im-mohility: wl experimental study in the1"(/(.Arch Phys Med
Rehab. 80.1542-1547.
Geliş tarihi: //.5.200/ / Ka/nt! tanhi: (j(j200/
Yazışma adresi:
Do~'. Dr. Berrin Salmanoğlu
Ankara Üniversitesi. Veteriner Fakültesi,
Biyokimya Anahilim Dali. 06// OAnkal'lı
