»
• t i
Paşa
•y y ç j \-'0\O
kuduğumuz kitaplarda ve- gazetelerde çıkan hatıralara göre |
1926 Haziranında Mustafa Kemal !
Paşaya İzmirde bir sııiîkast hazırlan dı; bunlar ellerinde hombıyları re tabancalarıylc yakalandılar, bu ara da birçok mebuslar, siyaset salamları ve generaller tevkif edildiler, ı İstiklâl Mahkemesine verildiler.
Mevkuflar iktidarda olanlrınn mu halifleri ve Terakkiperver Fırkası
mensuplarıydılar; bunlar arasında
merhum Kâzım Karabekır Faşa da vardı.
Kaıabckir Taşa orduda yüksek
mevki ve niifuz sahibiydi; Mustafa Kemal Faşa heniiz İstiklâl Savaşına başlamadan evvel doğu vilayetlerini Ermeni devletinin tecavüzlerine kar şı müdafaa için tedbirler almış, din ide o devrin en ıııüM m ve tek askeri (birliğini bulundurmuş, Ermeni ordu
sunu ıııağKıp etmiş; Knrs, Ardahan
' ve Artvin’i kurtarma?, İstiklâl Sava-
■ sının ilk parlak zaferini kazanmış;
Yunanlılar Sakarya’ya kadar Herle • dikleri sırada miihlm yardımcı kuv - • . , vctler Rİİndermişti. Bu hâdiselerden • s ! dört sene sonra Paşa, bir katil İmi)
■ • j gibi İstiklâl Mahkemesinin karşısın-
V da maznun sandalyesine oturtulmuş i bilinmiyordu.
Mahkeme tutanaklarını o k lu ğ u muz zaman anbıyoruz ki savcı Ne cip Ali bey Kâzım Karabekfr Paşa hakkında şu ’ihamları ortaya atmış tır: «Cazi Paşanan Erzurum kongre si için bu şehre gelmesinde» şüphe - ienen ve bizzat takip eden, Mustafa Kemal Paşanın klongre reisliğine »e- çilmemi’si için rey veren Kâzım Ka- rabekir Paşadır»
Bizzat Atatürk ün direktifleriyle
yazdırılan «Tarih;» kitabında böyle bir iddia yoktur. Kaldı ki Mustafa Kemal Paşa o zaman vazifesinden ve askerlikten ayrılmıştı, hattâ Istan bul hükümeti tarafından idama malı kûm edilmişti. F.ırzuruma 3 Temmuz 1919 da gelmiş, kongre yirmi gün sonra toplanmıştı. Kâzım Karabe - kir Paşa dcstcklemeseydi toplantı ya pılamazdı, çünkü o, kendi bölgelin de her türlü »ihtilâl hareketlerini bas tırmağa memurdu; buna kudreti de vardı. Kâzım Karahckir Paşa kolor du komutanı olmak ¡itibariyle kon - gre üyeleri arasında bulunamazdı ve bulunmadı; fabiatiyle Mustafa Ke - mal Paşanın reisliğe seçilmemesine rey vermesi de varit olamazdı.Aksine olarak Kâzım Karabeklr Paşa Ka -
vak mahallesindeki okulun kongre
toplantılarına tahsisini emretmişti.
I'yelerin hayatlarının korunması
için tedbirler almıştı.
| İstiklâl Mahkemesi hukuk ilmiyle
tc’Iif cdilenıiyceek şekilde cereyan etti, birçok mebuslar, generaller, si yaset adamları idama mahkûm oldu,
Kâzım Karahckir Paşayı mahkûm
etmek mümkün olamadı; kenara a- tılmış olarak kaldı, nihayet mebus luk ve Meclis Reisliği verildi, birkaç sene evvel öldü.
O çeyrek asrın hakikî tarihi bil an evvel yazılmış olsa yarın için çok
faydalı dersler alacağız. Hükümet
' hu işi derhal tarafsız ilim adamlarr na vermelidir, siyaset adamların vermekten de sakınmalıdır.
Kadircan KAFLI
