YAPI ve KREDİ
B A N K A S I K ü ltü r ve Sanat H izm etlerinden :Sergi
KA RT P OS T A L L A RL A
Eski Türk Hayatı
1895
-
1920
(Herman Boyacıoğlu Koleksiyonumdan)
16 Aralık 1970 - Çarşamba
KARTP OS TAL L AR ÜZERİNE. .
B ir haberleşm e aracından çokgeçmişin belgesi olarak da önem taşıyan kartpostal, günümüzde
100 yaşını tam am ladı.
B ir yüzyıl önce, bir bilim adam ı, Prof. Emmanuel Herrm ann ta rafın dan, hem ucuzluğu hem de ku lla nılışındaki ko laylık gözönüne alına rak ortaya konan bu haberleşme aracı, toplumda büyük ilgi gördü. Bu ilg i, kartpostal'ın doğum yeri A vusturya'nın hudutlarını a ş tı; 1870'de İn g iltere, A lm an ya, Lük- sem burg ve İsv iç re 'd e ; 1871'de
B elçika, Kanada, Danim arka ve H ollanda'da; 1872'de İsveç, Nor veç ve Rusya'da yayıldı.
Önceleri haberleşm ekten başka amaç gütmeyen kartpostallar, giderek ren klen d irild i, resim lendi rild i. Konuların da bir anlam taşı ması lazım dı. İşte, zaman içinde değişen ve gelişen toplumsal ya şantının, şeh irle rin , so kakların , evlerin dünü ile bugünü arasında yapılacak karşıla ştırm a la r için de kartp o stallar, bu yönde belgesel bir nitelik kazanm ışlardır.
Eğer ku lla n ıld ıkla rı zamanda yır- 1111p-atıIsaIardı, geçmişin bu önemli belgelerinden bugün yoksun kala caktık.
m
Kartpostallarda, yayım cılar tara fından, özellikle üzerinde durulan, kalite ve konu, gelecek kuşaklara belge aktarm ak g ayretid ir. Tarihî ve siyasi o layların , toplumsal de ğişm elerin en gerçek belgeleri kartp o stallar o lm uştur, o lacaktır.
Osmanlı İm paratorluğu ya da
Souvenir de Crebizcnde.
Türkiye konusunda en çok k a rt postal yayım layan 5 eski yayım cıyı, yayım ları sayısına göre şöyle sıra-la y a b iliriz : Max Fruchtermann 3000 E. F. Rochat 1200 M. İsrailovitz (M. J . C . ) 1100 Sarrafian Bros 800 Mehner et Maas 700
Geçm iş zam anın en büyük yayım cısı Max Fruchterm ann'ın Osmanlı İm paratorluğu ya da Türkiye
konu-« asTnrtı m ı numıoı :U t«'bW h MUWUn*fH'.
sundaki yayım larının sayısına şim diye kadar hiç bir yayım cı ulaşa m am ıştır.
1895'ten bu yana Osmanlı im pa ratorluğu ve günümüz Türkiyesini ilg ilen d irir kartpostal yayım layan ların toplamı 1500'den ço ktur ve bunlar, 50.000'i aşan çeşitli k a rt postallar yayım lam ışlard ır.
m
Biz bu m iktarın büyük bir kısm ını tesbit ettiğim iz gibi noksanlarının
da tem ini için sürekli çalışm akta yız. A m acım ız, yayım cılar ta ra fın dan Osm anlı İm paratorluğu ve Türkiye hakkında bugüne dek, ne m iktar ve çeşit kartpostal yayım lanmışsa bunları tesbit ve temin ederek bir Tü rkiye arşivi meydana getirm ek ve pullar gibi kıym et belirten bir «Türk Kartpostalları
Katalogu» yayım lam aktır.
•
Bu sergide, koleksiyonum uzun bir bölümü olan 1895 -1 9 2 0 yılla rı arasındaki Osmanlı İm p a ra to rlu ğ u nu ilg ilen d irir tarih î, siyasi ve dinî kişiler, k ıyafe tle r, m eslekler, şe h irler konulu kartp o stallar v a rd ır.
m
Sonuç olarak dileğim iz şu d u r: Kartpostal yayım cıları, yayım ları üzerinde titiz ve büyük çabalar h arcam alıd ırlar. Çünkü kalite ve konu geleceğe belge olduğu gibi kartpostal koleksiyonculuğunu da teşvik e d e c e k tir; Kartpostal ya yım cıların ın ölümsüzlüğü de bu- d u r..
Herman BOYACIOĞLU
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
