8
Araflt›rma
1)GATA Genel Cerrahi Anabilim Dal›, Op. Dr., Ankara
2)GATA Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Aile Hekimli¤i Uzman›, Yard. Doç. Dr., Ankara 3)Sa¤l›k Bakanl›¤› Ana Çocuk Sa¤l›¤› ve Aile Planlamas› Genel Müdürlü¤ü, Ankara 4)GATA Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Dr., Ankara
5)GATA Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Prof. Dr., Ankara 6)GATA Genel Cerrahi Anabilim Dal›, Prof. Dr., Ankara
Meme a¤r›s› flikayetiyle poliklini¤imize
müracaat eden hastalardaki meme kanseri
s›kl›¤›n›n araflt›r›lmas›
Araflt›rma | Research Article Türk Aile Hek Derg 2010; 14(1): 8-12
doi:10.2399/tahd.10.008
Breast cancer frequency among patients who applied to our outpatient department for breast pain
M. Gökhan Bilgin1, Ümit Aydo¤an2, Sibel Bilgin3, Oktay Sar›4, Halil Akbulut4, Y. Çetin Do¤aner4,
Kenan Sa¤lam5, Turgut Tufan6
Özet
Amaç:Meme a¤r›s› (mastalji) kad›nlar›n günlük yaflant›s›n› önem-li ölçüde etkileyen ve kanser olma endiflesiyle ciddi huzursuzluk ya-ratan bir durumdur. Bu nedenle de polikliniklere baflvuran kad›n-lar›n baflta gelen yak›nmakad›n-lar›ndan birisidir. Meme kanseri ise ka-d›nlarda en s›k görülen kanserdir. Bu çal›flmada meme a¤r›s› flika-yeti ile GATA Meme Poliklini¤ine baflvuran olgular›n özellikleri ile klinik tan›lar› incelenmifl ve sonuçlar›n meme kanseri ile olan iliflki-lerini saptamak amaçlanm›flt›r.
Yöntem:Bu çal›flma Ocak 2007-Aral›k 2007 aras›nda meme a¤-r›s› (mastalji) flikayeti ile GATA Meme Poliklini¤ine müracaat eden 937 hasta üzerinde yap›lm›flt›r.
Bulgular:Hastalar›n ortalama yafllar› 41±11.2 y›l (12–80) idi. Yafl-lar›n ortanca de¤eri 41 olarak bulundu. OlguYafl-lar›n %77.9’u (n=730) premenapozal, %22.1’i (n=207) postmenapozal idi. Has-talar›n %4.2’sinde (n=39) ailede meme kanseri, %3.7’sinde (n=35) oral kontraseptif (OKS) kullan›m› ve %3.2’sinde de (n=30) hormon replasman tedavisi (HRT) kullan›m öyküsü vard›. Tan›lara göre kad›nlar›n %50.6’s›nda (n=474) fibrokistik de¤ifliklik, %4.5’unda (n=42) fibroadenom, %0.4’ünde (n=4) aksiller lenfa-denopati, %1.6’s›nda (n=15) mastit/apse, %1.1’sinde (n=11) duktal ektazi, %0.6’s›nda (n=6) meme kanseri saptand›, %41.1’inde (n=385) ise bulgular normaldi.
Sonuç:Meme kanseri ve meme a¤r›s› aras›nda iliflkiyi araflt›ran ça-l›flmalarda meme a¤r›s› olan olgular›n %0.5’inde meme kanseri saptanm›flt›r. Bizde çal›flmam›zda bu oran› %0.6 olarak saptad›k. Bu sonuç mevcut literatür verileri ile de¤erlendirildi¤inde meme a¤r›s›n›n, meme kanserinin önemli bir semptomu olmad›¤›n› dü-flündürmektedir. Sonuç olarak meme a¤r›s› flikayeti olan kad›nla-r›n uygun muayene ve laboratuvar tetkiklerden sonra, do¤ru bilgi-lendirilmesinin hem tedavi edici yönü hem de maliyet–etkinlik üze-rine olumlu katk› sa¤layaca¤› kanaatindeyiz.
Anahtar sözcükler:Meme a¤r›s›, kanser, s›kl›k.
Summary
Objective:Breast pain (mastalgia) is a condition which has con-siderable effects on the daily life of women, causing serious can-cer anxiety. Therefore, it is one of the most important complaints for outpatient departments. Breast cancer is the most common malignancy in the women population. In this study, we investigat-ed the characteristics and diagnosis of women who appliinvestigat-ed to our outpatient clinics for breast pain and aimed to find the association between the results and presence of breast cancer.
Methods:This study was conducted on 937 patients who applied to the GATA Outpatient Department of Surgery for breast pain (mastalgia) between January 2007 and December 2007. Results were entered into SPSS 10.0 program to calculate median and standard deviations. Data were analyzed according to percentage (%) distribution.
Results:Average patient age was 41+/-11.2 years (12-80). The median age of the patients was found to be 41. According to men-strual status of the patients, 77.9% (n=730) were pre-menopausal and 22.1% (n=207) were post-menopausal. 4.2% (n=39) had fam-ily breast cancer history, 3.7% had a history of using combined oral contraceptives and 3.2% had a history of using hormone replace-ment therapy. According to diagnoses; 50.6% (n=474) of women had fibrocystic changes, 4.5% (n=42) fibroadenomas, 0.4% (n= 4) axillary lenfadenopathy, 1.6% (n=15) mastitis/abscess, 1.1% (n=11) ductal ectasy and 0.6% (n=6) had breast cancer. Results of 41.1% (n=385) of the patients were found to be normal.
Conclusions:In research studying the correlation of breast cancer and breast pain, %0.5 of the cases with breast pain were diag-nosed with breast cancer. This rate was calculated as 0.6% in the present study. Considering this result within the scope of existing literature data, it is suggested that breast pain is not an important symptom of the breast cancer. In conclusion, we believe that pro-viding women with right information about breast pain after con-ducting physical examinations and radiologic tests will have positive contributions to both therapeutic dimensions and cost efficiency. Key words:Breast pain, cancer, frequency.
Araflt›rma
M
eme polikliniklerine baflvuran olgular›n yar›-s›ndan ço¤unda flikayet meme a¤r›s›d›r. Me-me a¤r›s› kad›n›n günlük yaflant›s›n› etkiledi¤i gibi s›kl›kla kendisinde kanser oldu¤u endiflesine kap›l-mas›na yol açmaktad›r. Günümüzde iletiflim araçlar›n›n etkisiyle meme hastal›klar› hakk›nda bilinç düzeyinin yükselmesi, daha fazla kad›n›n meme a¤r›s› flikayetiyle doktora baflvurmas›na neden olmaktad›r. Bu durum önemli maliyet art›fl› sebeplerinden biridir.1,2Meme a¤-r›s› ile baflvuran hastalar “Ben kanser miyim?” sorusunu sormasalar bile kanser endiflesi tafl›makta ve kanser ol-mad›klar›n›n hekim taraf›ndan söylenmesi rahatlat›c› et-ki yaratmaktad›r.
Meme a¤r›s›n› tan›mlamak için “mastalji” terimi ilk olarak Billroth taraf›ndan kullan›lm›flt›r. Meme a¤r›s› (mastalji) 1829 y›l›nda t›p literatüründe yerini alm›flt›r. Memenin biri veya ikisindeki gerginlik, s›z› veya a¤r› du-yusu olarak tan›mlanmaktad›r ve günümüzde yeterince aç›kl›¤a kavuflturulamam›flt›r.3
Bu çal›flmada meme a¤r›s› flikayeti ile poliklini¤imize baflvuran olgular›n klinik tan› ve özellikleri incelenerek; sonuçlar›n meme kanseri ile olan iliflkisinin saptanmas› amaçland›.
Gereç ve Yöntem
Çal›flma Ocak 2007–Aral›k 2007 tarihleri aras›nda GATA Genel Cerrahi Anabilim Dal› meme poliklini¤ine meme a¤r›s› ile baflvuran 937 olguyu kapsamaktad›r. Bu tan›mlay›c› çal›flmada olgular›n yafl, aile öyküsü, adet du-rumu, oral kontraseptif (OKS) ve hormon replasman te-davisi (HRT) kullan›m›n› içeren de¤iflkenler ile tan›lar›-n›n da¤›l›m› incelendi. Veriler SPSS 10.0 paket progra-m›na girilerek medyan, standart sapma hesapland›, de-¤iflkenler % olarak ifade edildi.
Bulgular
Çal›flmaya al›nan 937 olgunun en genci 12, en yafll›s› 80 yafl›nda olup, ortalama yafl 41±11.2 olarak hesapland›. Yafl-lar›n ortanca de¤eri 41 olarak bulundu. OlguYafl-lar›n %77.9’u (n=730) premenapozal, %22.1’i (n=207) postmenapozal idi. Olgular›n %4.2’sinde (n=39) ailede meme kanseri öy-küsü, %3.7’inde (n=35) OKS kullan›m› ve %3.2’sinde (n= 30) HRT kullan›m› öyküsü vard› (Tablo 1).
Olgular›n tan› algoritmas›nda anamnez, fizik muaye-ne sonras›nda, mammografi çekilmifl, mammografi sonu-cuna göre meme USG yap›lm›flt›r. fiüpheli olgulara bi-yopsi uygulanm›flt›r. Olgular tan›lar›na göre de¤erlendi-rildi¤inde; en s›k %50.6’s›nda (n=474) fibrokistik de¤i-fliklik saptand›. ‹kinci s›kl›kta ise %4.5‘inde (n=45) fibro-adenom mevcuttu. Meme kanseri ise %0.6’s›nda (n=6) saptand›. Meme kanseri saptanan olgular›n fizik muaye-nelerinde lezyonlar nonpalpabl olup, mamografik ve/ve-ya ultrasonografik tetkiklerde 3 olguda mikrokalsifikas-yon kümesi, 3 olguda ise 2 cm alt›nda spikülasmikrokalsifikas-yon göste-ren malign karakterde lezyon saptanarak meme kanseri tan›s› kondu. Tüm olgular›n patoloji sonucu invaziv duk-tal karsinom olarak raporland›. Olgular›n %41.1’inde (n=385) ise bulgular normal olarak de¤erlendirildi (Tablo 2).
Meme kanseri saptanan hastalar›n yafl da¤›l›m›na ba-k›ld›¤›nda olgular›n en s›k %50 (n=3) 46-65 yafl aral›¤›n-Tablo 1. Meme a¤r›s› olan hastalar›n çeflitli de¤iflkenlere göre
da¤›l›mlar› 19 20 yafl alt› n % 2.0 28.1 263 20-35 yafl aras› 37.0 347 36-45 yafl aras› 30.3 284 45-65 yafl aras› 2.6 24 65 yafl üzeri 39 898 4.2 95.8 730 Premenopozal 207 77.9 22.1 Postmenopozal Aile öyküsü Var Yok 24 1-4 y›l ald› 2.6 11 1.2 5 y›l ve↑ 902 96.2 Almad› 22 1-4 y›l ald› 2.3 8 0.9 5 y›l ve↑ 907 96.8 Almad› Yafl gruplar› Adet durumu
Oral kontraseptif kullan›m›
Araflt›rma
da oldu¤u görüldü. 2 hasta ise 35-45 yafl aral›¤›nda ol-makla birlikte, her ikisi de 43 yafl›ndayd› (Tablo 3).
Tart›flma
Meme a¤r›s› kad›n›n günlük yaflam›n› önemli ölçüde etkileyen ve kanser olma endiflesiyle ciddi bir tedirginlik yaratan durumdur. Meme a¤r›s› meme ile ilgili flikayet-ler içinde hekime baflvurma nedeni olarak kad›nlar›n ön-de gelen yak›nmalar›ndan biri olmas›na ra¤men halen yeterince iyi tan›mlanmamaktad›r.4,5Yap›lan çal›flmalar-da kad›nlar›n %66-70’inde meme a¤r›s› flikayeti oldu¤u tespit edilmifl olup meme polikliniklerine müracaat eden hastalar›n yaklafl›k %50’sinde meme a¤r›s› flikayeti mev-cuttur.5,6 Meme a¤r›s› flikayeti olan kad›nlar›n %15 ile 21’i ise yaflamlar› boyunca sürekli ciddi meme a¤r›s›n-dan etkilenmektedir. Ciddi meme a¤r›s› yak›nmas› olan kad›nlar›n %48’inin cinsel yaflamlar›n›n, %36’s›n›n fi-ziksel aktivitelerinin, %13’ünün sosyal ve %6’s›n›n ise ifl ve/veya okul aktivitelerinin olumsuz etkilendi¤i saptan-m›flt›r.7-11
Günümüzde meme a¤r›s›n›n etiyolojisi tam olarak aç›kl›¤a kavuflturulamam›flt›r.8,12-15
Yakut ve arkadafllar›n›n yapt›klar› çal›flmada siklik mastalji hastalar›nda venöz dolgunlu¤un kontrol grubuna göre premenstruel olarak artt›¤›n› Doppler USG vas›tas›yla saptam›fl ve siklik mas-taljinin nedeninin venöz konjesyonun yapt›¤› bas›nca ba¤l› olabilece¤ini belirtmifltir.16 Meme a¤r›s›n›; siklik, nonsiklik ve meme d›fl› nedenlere ba¤l› olanlar fleklinde s›n›fland›rabiliriz.11,16-18
Yap›lan çal›flmalarda meme a¤r›s› ile baflvuran olgular›n 2/3’de siklik mastalji, 1/3’de ise nonsiklik mastalji oldu¤u belirtilmektedir.19,20Bizim ça-l›flmam›zda ise 730 premenapozal olgunun %34.9’unda (n=255) nonsiklik mastalji saptand›. Siklik mastalji nede-niyle daha az say›da hastan›n poliklini¤imize müracaat›, günümüzde kad›nlar taraf›ndan bu durumun do¤al bir süreç olarak alg›lanmaya bafllad›¤› fleklinde yorumland›.
Meme a¤r›s› yak›nmas› olan kad›nlar üzerinde yap›lan çal›flmalarda olgularda en s›k fibrokistik de¤ifliklik (%45-50) saptanmas› fibrokistik de¤iflikli¤in meme a¤r›s› ile iliflkisine dikkat çekmektedir. Bizde çal›flmam›zda olgula-r›n %50.6’s›nda (n=474) fibrokistik de¤ifliklik saptad›k.
Olgular›n %41.1’inde (n=385) ise herhangi bir meme pa-tolojisi saptamad›k.
Çal›flmam›zdaki meme kanseri olgular›n›n %83.3’ü 40 yafl›n›n üzerinde idi. Bu da mevcut literatür ile uyum göstermektedir. Meme kanseri tüm yafllarda olabilmek-tedir. Özellikle aile hikayesi mevcut olan veya genetik yatk›n bireylerde erken yafllarda bafllang›ç gösterebilir. Ancak hekimler özellikle 40 yafl üzerinde geliflen kitlele-rin kanser insidans›n›n daha fazla oldu¤unu bilmelidir. Bu yafl grubundaki hastalar meme kanseri aç›s›ndan genç yafl grubuna göre daha detayl› incelenmelidir.
Meme a¤r›s›n›n psikojenik yönünü de içeren birçok çal›flma mevcuttur. Meme a¤r›s› olan kad›nlarda anksiye-te, depresyon ve kayg› düzeyleri yüksek bulunmufltur.21 Yine bir çal›flmada meme a¤r›s› olan ve organik patoloji saptanmayan hastalarda %50 oran›nda aleksitimi saptan-m›flt›r. Bu nedenle organik bir nedene ba¤l› olmayan
me-Tablo 2. Meme a¤r›s› olan hastalarda tan› da¤›l›m›
Tan› n Fibrokistik degisiklik Fibroadenom Lenf Adenopati 474 42 4 % 50.6 4.5 0.4 Mastit/apse Duktal Ektazi Kanser 15 11 6 1.6 1.2 0.6 Normal Toplam 385 937 41.1 100
Tablo 3. Kanser tan›s› konan hastalar›n yafl da¤›l›m›
Yafl gruplar› n 20–35 yafl aras› 36–45 yafl aras› 1 2 46–65 yafl aras› 3 Toplam 6
Araflt›rma
me a¤r›s› tedavisinde sözel telkinin %70 ile 85 oran›nda etkili oldu¤u, hastalar›n poliklinik baflvurular›n›n azald›-¤› ve bunun meme a¤r›s›nda nedenin de¤erlendirilme-sinden sonra ilk basamak tedavi olarak kullan›lmas› öne-rilmektedir.22-24
Meme a¤r›s› yukar›daki veriler de göz önüne al›nd›¤›nda gerçekten de kad›n sa¤l›¤› aç›s›ndan önemli bir sorun olarak gözükmektedir. Klinik deneyim-ler büyük ço¤unlukla meme a¤r›s› yak›nmas› olan kad›n-lar›n meme kanserine yakalanma korkusu tafl›d›¤›n› gös-termektedir. Hastalar›n büyük bir k›sm›nda meme a¤r›-s›na sebep olabilecek bir patolojinin olmad›¤›n›n söylen-masi ve özellikle meme kanserinin d›flland›¤›n›n aç›klan-mas› meme a¤r›s› yak›naç›klan-mas›n›n tedavisinde yeterli olabil-mektedir.8
Kad›nlarda görülen kanserlerin %32'sini ve kansere ba¤l› ölümlerin %19'unu meme kanseri oluflturmaktad›r. ABD'de, sekiz kad›ndan biri, Avrupa ülkelerinde ise on kad›ndan biri meme kanserine yakalanmaktad›r.25,26 Ülke-mizde ise tüm kanserlerin %24.1’ini meme kanseri olufl-turmaktad›r.26-28Klasik olarak kanser ile iliflkili meme a¤-r›s›n› ünilateral, devaml› ve yo¤un olarak tan›mlanmakta-d›r.29
Meme kanseri ile meme a¤r›s› iliflkisini inceleyen çal›flmalarda meme kanseri ortalama %0.5 olarak saptan-m›flt›r.8,30
Biz de çal›flmam›zda 937 olgunun %0.6’›nda (n=6) meme kanseri saptad›k. Bu oran mevcut literatür verileri ile uyumlu bulundu. Bu sonuç bize meme a¤r›s› ve meme kanseri aras›nda yüksek olas›l›kla iliflki olmad›-¤›n› düflündürmektedir. A¤r› yak›nmas› olan kad›nlarda ço¤unlukla benign nedenler veya normal bulgular sap-tanm›flt›r. Ancak literatürde meme a¤r›s›n›n göz ard› edilmemesi gerekti¤ini ve meme kanseri için uyar› bul-gusu oldu¤unu belirten çal›flmalar da mevcuttur.31
Bu ne-denle bu flikayetle gelen hastalara riskleri ne kadar dü-flükte olsa gerekli muayene ve radyolojik tetkikler dikkat-lice yap›lmal›d›r.
Sonuçta; meme a¤r›s›n›n kad›n sa¤l›¤› üzerinde ya-ratt›¤› durum önemli bir sorun olarak devam etmekte-dir. Meme kanseri saptanmayan hastalarda, kad›nlar›n meme a¤r›s› konusunda do¤ru bilinçlendirilmesinin te-davi edici yönü oldu¤u gibi özellikle maliyet–etkinlik üzerinde olumlu katk› sa¤layabilece¤i sonucuna var›l-m›flt›r.
Kaynaklar
1. Özgüç H, Duman H, Y›lmazlar T, ‹rgil C, Tafldelen ‹, Zoro¤lu A. Mastalji: 73 olgunun prospektif analizi. Klinik ve Deneysel Cerrahi Dergisi 1994; 2: 218-24.
2. Black WC, Nease RFJr, Tosteson AN. Perceptions of breast cancer risk and screening effectiveness in woman younger than 50 years of age. J Natl
Cancer ‹nst 1995; 87: 720-31.
3. Grimm K, Fritsche E. Reduction of breast… Hans Schaller and the first mammoplasty in 1561: Contribution to history of medicine. Germany
Handchir Mikrochir Plast Chir 2000; 32: 316-20.
4. Aydo¤an Ü, Akbulut H, Sar› O, Bilgin G, Balkan M, Sa¤lam K. Meme hastal›klar› poliklini¤ine müracaat eden hastalar›n yak›nma ve tan› profili.
Meme Sa¤l›¤› Dergisi 2009; 5: 208-13.
5. Hocao¤lu Ç. Mastalji nedir? Meme Sa¤l›¤› Dergisi 2007; 3: 49-52. 6. Jenkins PL, Jamil N, Gateley C, Mansel RE. Psychiatric illness in patients
with severe treatment resistant mastalgia. Gen Hosp Pychiatry 1993; 15: 55-7.
7. Dilbaz N, Özen AR, Ozan G, Güz H. A¤r› yak›nmas› olan hastalarda psikiyatrik morbidite. IV. Ulusal Konsültayon–Liyezon Psikiyatrisi Kongresi: Bildiri Kitap盤› 1996; 1: 226–35.
8. Klimberg VS. Etiology and management of breast pain. The Breast: Comprehensive Management of Benign and Malignant Diseases`de. Ed Bland Kl, Copeland E. 2. bask›. Pennsylvania, WB Saunders, 1998; 247–60.
9. Ader DN, Shriver CD. Cyclical mastalgia: prevalence and impact in an outpatient breast clinic sample. J Am Coll Surg 1997; 185: 466-7. 10. Ader DN, Shriver CD, Browne MW. Cyclical mastalgia: premenstrual
syndrome or recurrent pain disorder? J Psychosom Obstet Gynaecol 1999; 20: 198-202.
11. Faiz D, Fentiman IS. Management of breast pain. J Clin Pract 2000; 54: 228-32.
12. Tavassoli FA. Benign lesions. Pathology of the Breast`de. Ed Tavassoli FA. Norwolk, Connecticut, Appleton&Lange, 1992; 79-227.
13. Brennan MJ, Bulbrook RD, Dishponde N. Urinary and plasma androgens in benign breast disease. Lancet 1993; 15: 1076-9.
14. Cole EM, Sellwood RA, England PC. Serum prolactin concentrations in benign breast disease throughout the menstrual cycle. J Cancer Clin Oncol 1997; 23: 597-603.
15. Mansel RE. ABC of breast disease: Breast pain. BMJ 1994; 309: 866-8. 16. Yakut ZI, Kafali H, Karaoglanoglu M, Köktener A, Duvan CI. A new
radiological approach to cyclic mastalgia: venous Doppler ultrasound.
Breast 2009; 18: 123-5.
17. Be Lieu RM. Mastodynia. Obstet Gynecol Clin Norh Am 1994; 21: 461-77. 18. Steinbrunn BS, Zera RT, Rodriguez JL. Mastalgia. Tailoring treatment to
type of breast pain. Postgrad Med 1997; 102(5):183-4, 187-9, 193-4. 19. Gateley CA, Mansel RE. Management of cyclical breast pain. Br J Hosp
Med 1990; 43: 330-2.
20. Gateley CA, Miers M, Mansel RE, Hughes LE. Drug treatments for mastalgia: 17 years experience in the Cardiff Mastalgia Clinic. J R Soc Med 1992; 85: 12-5.
Araflt›rma
21. Aksu G, Hocao¤lu Ç. Mastalji yak›nmas›yla radyolojik incelemeye al›nan bir grup hastada aleksitimi, anksiyete, kayg› ve depresyon düzeylerinin araflt›r›lmas›. Klinik Psikiyatri Dergisi 2004: 2: 95-102.
22. Fox H, Walker LG, Heys SD, Ah-See AK, Eremin O. Are patients with mastalgia anxious and does relaxatin therapy help? The Breast 1997; 6: 138-42.
23. Çak›r T, Cingi A, F›st›kç› N, Bez Y, Topçuo¤lu V, Güllüo¤lu BM. Organik bir nedene ba¤l› olmayan mastalji yaknmas› olan hastalarda telkinin yeri: prosektif kesitsel çal›flma. Meme Sa¤l›¤› Dergisi 2006; 2: 96-9. 24. Barros AC, Mottola J, Ruiz CA, Borges MN, Pinotti JA. Reassurance in
the treatment of mastalgia. Breast J 1999; 5: 162-5.
25. Key TJ, Verkasalo PK, Banks E. Epidemiology of breast cancer. Lancet
Oncol 2001; 2: 133-40.
26. Türkiye Cumhuriyeti Sa¤l›k Bakanl›¤›, Kanserle Savafl Dairesi Baflkanl›¤› Meme kanseri kontrol program› www.saglik.gov.tr/extras/birimler/ ksdb/2.doc adresinden 18.05.2009 tarihinde eriflilmifltir.
27. Aslan FE, Gürkan A. Kad›nlarda meme kanseri risk düzeyi. Meme Sa¤l›¤›
Dergisi 2007; 3: 63-8.
28. Özkan S, Alçalar N. Meme kanserinin cerrahi tedavisine psikolojik tepkil-er. Meme Sa¤l›¤› Dergisi 2009; 5: 60-4.
29. Conry C. Evaluation of breast complaint: is it cancer? Am Fam Physician 1994; 49: 45–50, 453–4.
30. Khan SA, Apkarian AV. Mastalgia and breast cancer: A protective associ-ation? Cancer Dtect Prev 2002; 26: 192–6.
31. Plu–Bureau G, Le MG, Sitruk–Ware R, Thalabard JC. Cyclical mastal-gia and breast cancer risk: result of a French cohort study. Cancer
Epidemiol Biomarkers Prev 2006; 15: 1229-31.
Gelifl tarihi: 14.07.2009 Kabul tarihi: 03.01.2010
Çıkar çakıflması:
Çıkar çakıflması bildirilmemifltir. ‹letiflim adresi:
Yard. Doç. Dr. Ümit Aydo¤an GATA Aile Hekimli¤i Anabilim Dal› Etlik 06018 Van
Tel: (0312) 304 31 43 e-posta: uaydogan06@gmail.com
