Vel. Hil. D~rg. (2001). 17.", : 27·30
SELC;:UK UNivERSiTESi VETERiNER FAKULTESi OGRENCiLERiNDE EL
HiJYENi VE METisiLiN DiRENC;:Li STAPHYLOCOCCUS AU REUS
TA~IYICILIGININ ARA~TIRILMASI
UQkun Sait Uyan 1 @A Study of
Hand Hygiene
and
Hund
Carriage of Methicillin
R
es
i
s
t
a
nt
Shlph~'lococcusolurcus
in
Students
from
Sel~ukU
niver
s
it
y
.
Faculty of VetcrilUlry Medicine
Ozet: Bu 9all~mada Selo;:uk Unlversltesi Velenner FakOltesi'nden 30 ogrenci el hijyeni ve metlsilin dire~h Staphylococcus aureus (MDSA) la~lylclhgl yOnunden taranml~hr. Ogrencilerin % 23.3·Onun elinden 5.aureus IZOIe edilirken MDSA ta~lylclllk oranl % 6.7 olarak bulunmu~lur. ClnSlyetin ta~IYlclhk Ozerine etklSinin oImadlQI (p>O.05) ve tum S.aureus SWiLannm van-kOfmsine duyarh Oldugu tesplt edllm~tir.
Anahtar Kelimeler: EI. hiJYen. MetlSilin direl"l9~ Staohylococcus aureus
Summary: In this study, 30 students of Selo;:uk UnIVersity. Faculty 01 Veterinary Medicine were screened for hand carnage of methICillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) and hand hygiene. 01 these subjects 23.3 % were found to be hand carners of S.aureus while 6.7 % detected as carriers of MRSA. The difference between male and female carriers was flOt significant (p>0.05). All the S.aureus isolates were found to be susceptible to vancomYCin.
Key Words: Hand. hygiene. MethICillin resIStant Staphylococcus aureus
Giri~
Insanlann ve eveil hayvanlann den florasl kahcl (Staphylococcus epidermidis (S.epidermidisj. aerobik ve anaerobik dlfteroidler. Micrococcus turlen ve Sar-cina turleri) ve g€(flCi (S/aphyfococcus aureus
{S.aureus). Streptococcus turleri. Candida albicans [C.albicansj, TorulopsIs glabrala. Pltynsporum tUOOri) floradan olu~ur (Jawetz ve ark .. 1989; Keiser ve ark., 1994). Bunlardan 5.aureus, kimi yazartara (Jawetz ve ark .. 1989) gore. kalici flora iryerisinde (aneak yok kOyuk sayllarda) yer alan bir mikroorganizma olarak tanJmlanJrken. kimi kaynaklara gOre (Keiser ve ark., 1994) lse g€(f1C1 florayJ or~turan baktenlerden bJrisi olarak blldirilmektedir.
S.aureus, zoonotik bir enfeksiyon etkeni olup, re-zervura ~ekline gare antropozoonoz. zooantropoz veya amfiksenoz; bula?ma ~ekline gare ise, direkt ya da saprozoonoz karakterde enfekslyonlara sebep olur (Ergam~ ve Ucan, 2001).
Beta·laktamaz ile hidrolize olmayan bela-Iaktam anliblyollklere karil (metisilin, oksasilin. nafsilin, klok-sasihn, dlkloksasilin) kar~1 olan dirence metisilin direnci denlr (Sancak, 2000), insanlarda Metisilin direnryJi S.aureus {MOSA),a ilk kez ingillere'de rasUanmli (Je-vons. 1961) ve dlrenyli sU~lardan ilen gelen en-lekslyonlar glderek hem velenner (Hadlmli ve ark,. 2001) hem de be~eri hekimlikte (Na'was ve Fakhoury, Gdi~ T;mbl n:!.ll.:!OOI @; u\uClm@'sclcuk.euu If
I S.l Vclcnnef Fakullesi. MlkwnlyoloJI Anabilim Dalt. KONYA
1991; Asensio ve ark., 1996: Mutlu ve ark .. 1997) bu-yuyen bir tehdit harini alml~tlr. Hadimli ve ark. (2001) mastilisli sut ineklennde yaptlklan bir call~mada. izole edllen 78 S.aureus su~unun 3Q'unun metJslhne dlrenyll
old~unu bildirmektedirler. Saghk call~nlannln el ve sleleskop mrkroorganlzma florasl ili~kJSlnln ara~tlrrldlgl blr call~mada. ellenn birincU ve iklneil bula~ma kaynagl olarak 6nemli oldugu g6slenlmi~tir (Eri9 va ark .. 2000). Bir ba~ka 9ahimada (Sancak ve Gunalp. 2001) ise MOSA su~lannrn ozellikle saghk calr98nlannln el ve bu-runlannda yeOO9mesl. bu bakteriden ileri gelen 98:iitli enfeksiyonlann yaYllrnaslnda 6nemli faktor oldugu bll-dinlmektedir.
Bu C81r9mada Sek;:uk Oniversitesi Veleriner Fa-kOltes; (SOVF) ogrencilerinin ellerinde bulunabilecek patojen mikroorganizmalar ve MDSA ta91Ylclhglnin ara9-IInlmasl amac;:lanmI91Ir.
Materyal ve Metot
C;aIl9mada, SOVF
1.,
3.
ve 5. Slnlf ogrencilennden rastgele. S'er bayan ve 5'er erkek olmak Ozere toplarn 30 6{jrenciden omekleme yapJldl. Bu ama9la. steril serum fizyolojik ile Islalllml9 slenl ekCrvyon de. 09-reOOlenn ~ret ve orta parmaklan araslndan (- 1cm2
alan) omek ahnarak ~rudan koyun kanh agara (her omekten 2'98r beSI yenne), MacConkey. CAMP ve Sa· baurraud Dextrose Agarlara ekimler yaplldl. Paralel ekim yaprlan kanll agarrn binnci grubu lie MacConkeyl<;A,\
agar aerobtk; CAMP
v
e
paralel ekim yap.lan kanl! agar-lar mlkroaerofilik olarak jar il;:erisinde 37 "C'da 1-7 gun Inkubasyona b.raklldl. Sabaurraud Dextrose Agar ;se 22 "C'da ayn. sOreyfe inkObe edildl. InkObasyon so-nunda Oreyen mikrOOfganizmalara ait kolonilerden makroskobikve
mikroskobik morfoloji, ye~itli boyanma ozelhklerive
biyokimyasal testier ile novobiosine du-yanlilk vb lestler yardlmlyla ldentifikasyonlan yaplldl (Er-ganl~ ve ark., 1995: Konemanve
ark., 1992).Antiblyotik duyanlhgl ve S.aureus mellsilin di-renelnln tammlanmasl iqin disk dlfUzyon y6ntemi kul-lamldl (Keiser ve ark, 1994). Mac Fartand tOp No O.S'e gOre serum fizyolojik il;:erisinde 24 saatlik buyyon kOI-lunannden hazlnanan bakteriyel sOspansiyonlardan Mueller Hinlon Agara ekimler yaplldl ve Penisilin G (10 u; Oxoid), Gentamisin (10
mg;
Oxold), Azitromisin (15 mg; BBL), Kloramfenikol (30mg:
Oxokl), Amoksislhn (10 mg; Oxoid), Melisilin (5 mg; Oxoid)ve
VankOflllsin (30 mg: Oxold) diskleri yene~ljrildj. InkObasyon so-nunda lespit edilen Onlenim halkaran, referans Onlenim halkalan ile ka~IIa~lInlarak antibiyotik duyanlhk de-generi elde edildi.istallsllk: S.aureus ~lylClhgl baklmlrldan cin-siyetler araslOdaki larkin 6nem kontrolO I tesli ile yaplldl (Inal. 1996).
Bulgular
9ah~ma materyalinl olu~turan 30 ogreneinin 23 (%76,7),unOn el kullOn:Jnde Greme tesp'l edildi.
09
-reneiler araslOda S.aureus ta~IYICI saylSI 7 ('"1023,3) ola-rak bulundu. Izo/aliann slOlfve
cinsiyete gOre daglhml Tablo 1 'de sunulmu~tur. Cins.yetler araslOda S.aureus ta~lylClhgl ybnOOOen fark bulunmaml~tlr (px>.05). Bu ~h~mada, 7 6mekte hi<;:bir Ciremeye rasllanmaz iken, 11 omekte sadece tek bir tCir mikroorganizma Ciremesl gozlendi (Tablo 1). Tablo 2'de izole edilen mik-roorganizmalann ClnSiyele gore daglhml verildi.Bu ~1I~mada 2 (%6,7) blreyin el 6rneginden MDSA iZolasyonu yap.ldl. S.aureus su~lanndan 5'1 aynl zamanda penisilin G'ye de dlrenc;:ti bulunurkan: MOSA
su~lan penisilin G, arnaoksisilin ve gentamisine de di-r9091i ancak vankomisin, azitromisin va kloramfenikole duyanl bulundu.
Tartlfma ve SonulY
PalOlen mikroorganlzmalann yevreye ve duyanl tunere bula~tmlmaslnda en 6nemli araylardan birisi de ellerdir (Larson ve ark., 1989; Eri~ ve arK, 2000). EI iJe bula~n enfeksiyonlann ba~lnda S.aureus en-feksryonlan gelmekte (EI-Nageh, 1995)
ve
sla-filokoklann onemli bir klsmlmn, memeye saglrTICllann el denSlnden bula~tlgl lleri bildlrilmektedir (Wan ve Owens, 1989; White ve ark .. 1989). S.aureus, en fazla sagllk IYBII~nlannlO ellennde kolonize olur (SOkOcu, 1990; EI-Nageh, 1995). SOVF ogrencilerinin eUerinde28
ba~ta S.aureus olmak Ozere aerobik ve anaeroblk pa-lojen ball mikroorganizmalann izolasyonunun amac-landrgl bu r;all~da 6meklerin % 23.3'GOOa 5.aureus tespil edilm~tir. Sankaya (2001) larafmdan Ilkogrellm
~gmdaki ~k1arda el hijyenlnin behrlenmesl ama-Clyia yapllan blr ~h~mada, aldan ekiNyon ile benzer $9kilde 6makleme yapllml~ ve 6meklerin % 37'inde s.aureus belinenmif ancak % 27.3'OOOe lse herhangl bir Oramenin tespil ediJamedlgl bildirilml~llr. 8u 9a-lI~mada da, ornaklenn % 23.3'Onde Oreme
be-linenmemi~tir. Ancak, sagllk personelinde MOSA ta-ramaSlnlO yaprldlgl blf diger r;ah~mada (Saneak ve GOnalp, 2(01), her ne kadar 6meklerdeki S.aureus
dl-~Indaki mikroorganizmalar dikkate allnmaml~ ise de.
yakla~lk % 55 oranlOda S.aureusa rastlandlgl bd-dirilmekledir. 9all~rnalar araslndaki bu farkhhk or-nekleme 6ncesinde elin sabun veya anll5eptlkle
Y'-kanml~ otmasl gibi gevre $3r1lanna baglanabilecegi glbl
omekleme metoduna da baglanabilir. 9Cinku gerek bu
~I~mada gerekse Sankaya (2OO1)'nln r;:ah~maslnda
ektNyon ile 6mekleme yapllirken, Sancak ve GunaJp. (2001) fandl bir yOntem izlemi~lerdir. Ara~llrmacllar el kOHurU amaclyla sag ve sol elden 3O'ar mJ sleril buyyon iyeren beherlere ellerin bOtOnCiyle daldmimasl yoluyla 6rnekleme yapm.~lardlr. Deneklerden. bu behenar iye· risindeki buyyonda, eliennln her tarafl temas edecek $9' kilde 30 saniye yalkalarnalan ISlenmi~ daha sonra bu buyyondan 100 mf mrktannda alarak beSI Venne ekiml yapml~lardlf. Bu yOntemin izolasyon $3nslnl anlracagl dO~OnCilmektedir.
S.aureusun sebep ofdugu olCimcul enfeksiyonlar 1941 YlhOOa penisllin G'nin k1inik kullanlma girmesiyle onemfi OItyOde azalma gostelTll~ aneak klsa sOrede pe-nisilin diranyfi sl.J!iilar ortaya Clkml~llr. Beta-Iaktarnaz en· ziminin YOI aytlgl bu direnc;: sorunu, 1959 y.hnda bu en-zime dayamkfl metlsilinin kullamma grrrnE3siyle a~llml~ aneak ilk MDSA izotasyonu ise 1961 y.hnda bildirilml~11f (Jevons. 1961). Saneak ve GOnaip (2001) 83 sagllk~ h~nl uzerinde yapllktan bir yall~mada elde MOSA
la-~Iylclhgml % 16,9 olarak blldirmi~lerdlr. Su ~h~mada
ise 2 (%6,7) bireyin el omeglnden MDSA izolasyonu yaplldl. Metisifine kal1'l geli~en direnc;: aym zamaOOa "inlrinsik dir909" olarak la adlandlflldlgl
ve
anliblyot'gl inaktive eden beta·laktamazlarla de{lil. kromozomal yolla oru~lugu bildinlmi~11f (Saneak. 2000).Vankomisin, penisilin va diger antiblyotlklere di-renCh bakterilerden ilari gelen enfekSlyonlann Ie· davlslnde kutlanllmaktadlr. DolaYlslyla bu ke· molerap6lige kal1" geJi~ek dlrenc;: clddi bir problem Olacaktlf. Son zamanlarda insanfarda vankomlslne d" (enell izolallar bildirilmektedir (Hiramatsu ve ark., 1997; Ploy va ark., 1998; Saneak, 1999). Bu yall~mada van-komlSlna direnc;:li su~ lespit edirmeml~tlf.
Sel.,uk Ollh,trsilesi Vetcrillcr Fakliltesi 6i!rencilerinde Fj Hijyeni".
Tablo 1. Slnll va cnsiyele gOre ureyen sU!l saYllan
S~' Alman Omek Ureme oImayan saYiSl (n) Ornek. saYiSl (n)
b 5
•
5 0 3 b 5•
5 1 5 b 5 2 e 5 2 Toplarn 30 7 b: bayan; e: er1<ek.Tablo 2. izole edilen rnikroorgamzmalann cinsiyete gOre 00'
91
hrnl MlkrOOf'ganlZma Bayan S aureus 3 S epK1efTT1Idis 3 Shomm", 2 Bacillus ssp. 3 S.hyICUS ssp. h}'ICUS 2 Torulopsis ssp. 3 S.tnlermecfius 1 Corynebacterium ssp. 2 Asperg~lus ssp 2 Candida ssp. 1 Scohnel 0 SlrepiOCOCCUS ssp. 1 S.capltls 0 Penicillium ssp. 0 T"""m 23 Erkek 4 3 2 1 1 0 1 0 0 1 0 16 T"""", 7 6 4 4 3 3 2 2 2 2 1 39Campylobacter coli gibi baktenler ishal elkeni olarak bildlrilml~ ve lunere elde rastianmasl elde rastlanmaSl tekal kontamlnasyonla ili~kilendinlmi~tir (Coker va
ark" 1989: Jawetz ve ark., 1989). Bu yaJI~da
6r-neklenn hilt binnde ne Campylobacter tQnjne ne de
dl~kl k6kenh diger Gram negatif bir bakteriye rast· lanmaml~tlr. izole edilen diger izolatlar Insan derisi ka-IIcl flora mikroorganizmaJanndanclir.
Sankaya (2001) Ilkogrelim yaglndaki 100
09'
renelnln ehnden yaptlgl 6meklemede % 27 oranlnda ve ((e~lth lur1erde (Aspergillus ssp., Penicillium ssp.,Epidennopytan ploccosum. Trichophytan ransurans)
rnantar IZola etmi~tir. Bu yah~mada kahcl flarada
bu-lunmadlgl bildirilen mantanardan Aspergillus ssp. ve 29 s2s~ ureyen Omek (n) 3 4 3 4 3 3 20
> 2'den fazJa su~ ureyen Ornek (n) 1
o
o
o
3Penicilium ssp. % 10 oranuxfa izole edllmi~\Jr.
SOVF ogrenetleri araslncia yapllan bu yah~ma lie
O{jrencilerde S.aureus va MOSA ta~IYIClhgl g6s.
terilmi~tir. DolaYlslyia sOz konusu enfeksiyonlana yal·
~Ihrken ogrencilerin de olasl bir enfeksiyon rezervuan . olabileceOi unu!ulmamalldlr.
Kaynaklar
Asensio, A, Guerrero, A.. Quereda. C .. lJzan. M" Martinez· Ferrer, M. (1996), ColonIZation and infectlOfl With methICillin· resIStant StaphyIocoa:us aureus: Associated factors and era· dication. Infect. Control Hosp. Eptderniol. 17. 20-28.
Coker, A.O., OIa~a. B., ObI. CL. Alabi. SA (1989). Chao
racterization and antibiotIC sensitivity 01 Campylobacter ~JUOl
and C.cOli isolated from chiklren at the lagos University T e-aching Hospital. Lagos Nlger. Trop, Med. Hyg. 92,104-107. EJ·Nageh, M.M. (1995). How to combat nosocomial infecllons
in developing conlnes. World Health Fon.m. 16.262·265
Erga~, 0 .. Kuyucuo9Iu, Y., Ok, U. (1995). lnek ve koyoo rnastitisleme sebep oIan koagulaz negatit ve pozillf Sla· fllokoklann biyotiplendirilmesi. Velerinariurn. 6, 23-27.
Ergani~, O.,~, U.S. (2001). "Vetenner Epidernryolo;i",
SeI-~uI< Universltesi Veteriner Fakulte51 Yaym Unitesi. Konya. E~, F.N., Urpek G., AktoQlu. (2000). Sagllk yaJl~larlnln el-lerinin
ve
steteskoplanmn hastans Infeksryonlanndaki roIunun ara~lInlmasl.lnfeks. Der9. 14.3,365-367.Hadimli, H.H .• AI~, M., Guier. l.. Kav. K.. Oncel, T. (2001). Mastitisli sUI II"IekJennden Izole e<liIen stalilokoklann
b-Iaktamaz aktiviteleri ve antibryotlkJere duyarhllklan.
VelBII.Derg.4,
Hiramalsu, K.. Aritaka, N., Hanakl. H. (1997). DISSerrlIfl8\1()(1 in Japanese hospitals of strains 01 Staphyk:lCoa:us aureus
he-terogeneously reSIStant 10 vancomyclll. lancet. 350, 167 0-1673.
)naJ, $. (1996). "Siyornetn Ders Notlan", Selyuk Unrversll8S1 Basif"neVl, Kenya.
Jawetz, E., Melnick. J.L, Adelberg, EA, Brooks. G.F., Bule!.
J.S .• Omston. l.N. (1989). "Medical MlCrobtology". Appleton
and lange. California.
l\,A/\
Med. J. I, 124-125.
KeISer. J.f., Smrth. T.F., Weissfeld, A.S., Tilton, R.C. (1994). "'ClirwcaJ and palhogenic microbiology", Mosby-year book,
Inc .. St.LOUIS.
Larson, E., Maynur. K.. Laughon. SA (1989). Influence of rwo han<Mtashlng freqoeocies on reduction in coIonivng flora WIth three handwashing products used by health care
persomel. AMJ Infect Control. 17,83-88.
Mutlu, B., Gu~, S., Kolayh, F. (1997). Hastane
per-sone~flln burun kiilturlerinden izole ediIen stafilokok tunennll metls~1n dJyanll.g.. VIII. TUrI< K1inik Miktobiyoloji va In-feksiyon Haslahklan Kongresi, 6-10 Ekim, Antalya.
Na·was. T., Fakhoury. J. (1991). Nasal carTiege of met·
he.glrl-reslStant Staphylococcus aureus by hospital staff in
north Jordan. J. Hasp. Inf. 17,223--229.
PlOy, M.C. Grelaud, C., Martin, C. (1998). First clinical isolate
of vancomycin-intermediate Staphylococcus aureus in a
French hospital. lancet. 351,1212.
30
Sancak, S. (1999). Vankomisin dire~li Slaphylococcus au· reus. Mikrobiol. BOil 33, 363-368.
Sancak, B. (2000). Siaphyfococcus aureus'da mellSilin direot;
mekanizmalan. Mikrobiol. BOlt. 34, 381-389.
Sancak. B., GOnalp, A. (20(1). Hacenepe Unrvel"Sllesi T.p Fa· kiilteSl yo9lxl baklm Lntelennde ltevre va sagllk personellnde melisilin dire.-.;ti SlaphylocOCCUS aureus taramas •. Mlkroblol Bult.35,189-195.
Sankaya, A.G. (2001). IIk09retlm lt89lndakilfOCUklarda el hI
]-yeni. SeIt;uk Universitesi, Saghk Bihmlen EnstltOsQ.
S6kUct1, N. (1990). EI hlJY6f11 ve den anbsep5lSl. ANKEM Derg. 4, 379-364.
Watts, J.l, Owens, W.E. (1989). PrevaJance of st aph-ylococcal species in four dairy herds. Res. Vel. Sa. 46, 1-4. While, D.G., Harmon. R.J .. Malos, J.E.S .. langloIS. B.E. (1989). Isolation and IdenliflCatlOn 01 coagulase-negatIVe staphylococcus species from bovine body sites and Slnak ca· nals 01 nulliparous heifers. J. Dairy ScI. 72, 1886-1892.
