ISPARTA İLİ SÜTÇÜLER İLÇESİ TURİZM POTANSİYELİNİN KIRSAL
KALKINMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YEREL HALKIN
ROLÜ
İPEK ÜNAL
YÜKSEK LİSANS TEZİ
TURİZM İŞLETMECİLİĞİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
I
TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU
Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 3 ( üç ) ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.
YAZARIN
Adı : İpek Soyadı : ÜNAL
Bölümü : Turizm İşletmeciliği Eğitimi İmza :
Teslim tarihi :
TEZİN
Türkçe Adı: Isparta İli Sütçüler İlçesi Turizm Potansiyelinin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi ve Yerel Halkın Rolü
İngilizce Adı: The Tourısım Potentıal of The Provınce of Isparta Sütçüler Rural Development Evaluatıng and The Role of Local People
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI
Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.
Yazar Adı Soyadı: İpek ÜNAL
III
İpek ÜNAL’IN “ISPARTA İLİ SÜTÇÜLER İLÇESİ TURİZM POTANSİYELİNİN KIRSAL KALKINMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YEREL HALKIN ROLÜ” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir.
Danışman: Doc;. Dr. Ali YAYLI
(Rekreasyon Yonetimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) ...
Üye: Doç;. Dr. R. Pars ŞAHBAZ
(Turizm İşletmeciliği Ana bilim Dalı, Gazi Üniversitesi)
Üye: Yrd. Doç;. Dr. Ece KONAKLIOGLU
(Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) ……
Tez Savunma Tarihi: 05/1 1 /201 4
Bu tezin Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı'nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.
İpek ÜNAL Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü
Prof Dr. Servet KARABAĞ ... .
Çalışma Isparta İli Sütçüler İlçesinde gerçekleştirilmiştir. İlçedeki yapılacak olan kırsal turizm faaliyetleri hakkında yerel halkın ne düşündükleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Çalışmada bana her zaman anlayış ve sabır gösteren, yardımlarını hiç esirgemeyen tez danışmanım Sayın Doç. Dr. Ali YAYLI’ ya teşekkürlerimi, sevgi ve saygılarımı sunarım. Ayrıca önemli katkılarından dolayı değerli hocalarım Doç. Dr. R. Pars ŞAHBAZ VE Yrd. Doç. Dr. Ece KONAKLIOĞLU’ na teşekkürlerimi sunarım.
Beni her zaman seven ve destekleyen, anketlerin dağıtılması konusunda yardımlarını esirgemeyen sevgili eşime ve Ramazan Ünal’a gösterdikleri sabır için teşekkürlerimi sunarım.
Hayatım süresince eğitimimi her şeyin önünde tutan, yüksek lisans eğitimim boyunca yanımda olan her daim destekçim olan anneme ve arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunarım.
V
HALKIN ROLÜ
(Yüksek Lisans Tezi)
İPEK ÜNAL
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Eylül, 2014
ÖZ
Turizm sektörü dünyada ve Türkiye’de sosyal, kültürel ve ekonomik boyutu hızla artan bir sektördür. Günümüzde insanlar, günlük hayatın standartlarından sıkılarak, değişiklik aramak için kırsalın sessizliği ve doğa ile iç içe etkinlikleri tercih etmektedirler. Bundan dolayı doğa ile insanı bir araya getirecek mekânların oluşturulması gerekli hale gelmiştir. Son zamanlarda kırsal topluluklarda turizm, ekonomilerini sürdürebilmek, canlandırmak veya yeniden hayata geçirmek için bir fırsat olarak görmektedir.
Bu araştırma, Türkiye Turizm Stratejisi 2023’de Isparta’da göller bölgesinde eko turizm gelişme bölgesi olarak tanımlanması üzerine bozulmamış doğal ve tarihi güzellikleri ile dikkat çeken Isparta ili Sütçüler ilçesinde gerçekleşmiştir. Araştırmada amaç, Sütçüler ilçesi Kırsal Turizm potansiyellerini ortaya koymak, bu potansiyelin yörenin kalkınmasında ne kadarının kullanabildiğini ve yerel halkın kırsal turizmle ilgili farkındalığını tespit etmektir. Bu amaçla, Sütçüler ilçesinde yaşayan 337 kişiye anket uygulanmıştır. Anket sonucu elde edilen veriler kullanılarak t testi ve ANOVA yapılmıştır. Bu analizler sonucunda halkın kırsal turizm hakkında yeterli bilgiye sahip olmamalarına rağmen, turizme ve turiste gereken değeri verdiği, ilçede yapılacak her türlü yatırımı destekledikleri görülmüştür.
Bilim Kodu :
Anahtar Kelimeler: Kırsal Turizm, Turizm Potansiyeli, Kırsal Sessizlik Sayfa adedi :108 Sayfa
OF LOCAL PEOPLE
(M.S. Thesis)
İPEK ÜNAL
GAZI UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES
September, 2014
ABSTRACT
Tourism is a rapidly expanding sector with social, cultural and economic aspects in Turkey and in the world. People nowadays prefer the quietness of countrysides and activities which are integrated with nature to seek change because they become tedious with the monotousness of the daily life. Thus, it is necessary to create places where people and nature together gather. Lately in rural communities, tourism is seen as an oppurtunity to sustain, stimulate and revive their economy.
This research is conducted in Isparta province, Sutculer district where unspoiled natural and historical beauty is prominent , upon defining the lake district as echo tourism development area in Turkish Tourism Strategy in 2023.. The goal of the research is to exhibit the rural tourism potential in Sütçüler district, to determine how much of this potential is used to develop the area and to identify the awareness of the local people about the rural tourism. With this purpose, a poll is conducted on 337 people who live in Sütçüler district. A t test and ANOVA was performed by using the data acquired from the survey result. The result of these analyses show that despite having insufficinet information with regard to the rural tourism, local people show adequate value to tourism and tourists and it is observed that they support all kinds of investment which will be made.
ScienceCode :
Key Words : Rural Tourism, Tourism Potential, Rural Silence Page Number : 108 Pages
VII
TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU………..I
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI………...II JÜRİ ONAY SAYFASI………...III
TEŞEKKÜR……….IV
ÖZ….………...V
ABSTRACT………...VI
TABLOLAR LİSTESİ………...X
ŞEKİLLER LİSTESİ………XII
1. GİRİŞ….………1 1.1. Problem………..2 1.2. Araştırmanın Amacı………...3 1.3. Araştırmanın Önemi……….3 1.4. Araştırmanın Varsayımları………..4 1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları ………..4 1.6. Tanımlar………....5 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE…..……….………..7 2.1. Kırsal Kavramlar………..7
2.2. Kırsal Turizmin Gelişimi ve Önemi………..12
2.3. Kırsal Turizmin Gelişim Faktörleri………..14
2.4. Dünyadan Kırsal Turizm Örnekleri………...18
2.5. Türkiye’den Kırsal Turizm Örnekleri………..29
2.6. Kırsal Bölgelerde Uygulanabilecek Turizm Türleri………...34
2.7. Kırsal Turizmin Etkileri Ve Özellikleri ...………....40
2.7.1. Ekonomik Etkileri ………..40
2.7.2. Kırsal Turizmin Kırsal Kalkınmaya Etkisi ...………...42
2.7.3. Kırsal Turizmin İstihdama Etkisi ………..45
2.7.4. Kırsal Turizmin Altyapıya Etkisi………48
2.7.8. Kırsal Turizm Etkinlikleri………...56
2.7.9. Kırsal Turizmin Gelişmesine Yönelik Tedbirler………...57
2.8. Isparta Sütçüler İlçesinin Kırsal Turizm Potansiyeli ……….60
2.8.1. Isparta Yöresinin ve Sütçüler İlçesinin Coğrafi Özellikleri...60
2.8.1.1.Fiziki Coğrafya Özellikleri………...60
2.8.2.2. Beşeri Coğrafya Özellikleri……….63
2.9. Isparta İli ve Sütçüler İlçesinde Turizm Arz Potansiyeli……….65
3. YÖNTEM………...81
3.1. Araştırma Modeli………...81
3.2. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi………...81
3.3. Veri Toplama Yöntemi……….………..……...82
3.4.Verilerin Çözümlenmesi………..………...83
4. BULGULAR ve YORUMLAR………...………..84
4.1. Araştırmaya Katılan Yerel Halkın Demografik Özellikleri………...84
4.2. Katılımcıların Kırsal Turizme Bakış Açılarına İlişkin Bulgular…………...87
4.3. Katılımcıların Demografik Özellikleri İle Sütçüler İlçesinde Yaşayan Halkın Kırsal Turizme Bakış Açıları Arasındaki Farklılıklara İlişkin Bulgular………...92
4.3.1.Katılımcıların cinsiyetleri ile kırsal turizme bakış açıları arasındaki farklılıklar………92
4.3.2. Katılımcıların yaşadıkları yer ile kırsal turizme bakış açıları arasındaki farklılıklar………..92
4.3.3. Katılımcıların yaşları ile kırsal turizme bakış açıları arasındaki farklılıklar……….93
4.3.4. Katılımcıların meslekleri ile kırsal turizme bakış açıları arasındaki farklılıklar………..93
4.3.5. Katılımcıların eğitim durumları ile kırsal turizme bakış açıları arasındaki farklılıklar……….…………..94
4.3.6. Katılımcıların gelirleri ile kırsal turizme bakış açıları arasındaki farklılıklar………...94 4.3.7. Katılımcıların ekonomik faaliyetleri ile kırsal turizme bakış
IX
Tablo 1:Turistik İmaj Literatüründe Tanımlanan İmaj Çeşitleri……….9
Tablo 2:Kırsal Modelleri Tanımlayan İbare ve Kelimeler………10
Tablo 3:Kırsal Alan Sermayesinin Bileşen Unsurları………...12
Tablo 4:Kırsal Turizm Gelişim Süreci………..17
Tablo 5:Turizm Gerekleri ve Kırsal Bölgelerin Özellikleri Arasındaki Boşluk………..………...55
Tablo 6:Güvenirlik Sonuçları………...83
Tablo 7:Katılımcıların Cinsiyetlerine Göre Dağılımı………...84
Tablo 8:Katılımcıların Yaşadığı Yerlere Göre Dağılımı………..84
Tablo 9:Katılımcıların Yaşlarına Göre Dağılımı ………....85
Tablo 10:Katılımcıların Ortalama Gelirlerine Göre Dağılımı………..85
Tablo 11:Katılımcıların Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı………...86
Tablo 12:Katılımcıların Mesleklerine Göre Dağılımı………..………86
Tablo 13:Katılımcıların Sürdürdükleri Ekonomik Faaliyetlere Göre Dağılımı………...87
Tablo 14:Katılımcıların Kırsal Turizme Bakış Açılarını Belirlemeye Yönelik İfadelere Katılım Durumları……….87
Tablo 15:Katılımcıların Cinsiyetleri ile Kırsal Turizme Bakış Açıları Arasındaki Farklılıklar………...92
Tablo 16:Katılımcıların Yaşadıkları Yer ile Kırsal Turizme Bakış Açıları Arasındaki Farklılıklar………...93
Tablo 17:Katılımcıların Yaşları ile Kırsal Turizme Bakış Açıları Arasındaki Farklılıklar………93
Tablo 18:Katılımcıların Meslekleri ile Kırsal Turizme Bakış Açıları Arasındaki Farklılıklar………...94
XI
Farklılıklar………...95
Tablo 21:Katılımcıların Ekonomik Faaliyetleri ile Kırsal Turizme Bakış Açıları
Şekil 1: Turizm kalkınmasındaki temel katılımlarla bunların sosyal fırsatlar,
doğal kaynaklar ve ekonomik sürdürülebilirlikteki ortak amaçları…………...15 Şekil 2:Kırsal turizme yönelik tatuta projesi uygulanan alanlar………...30 Şekil 3: Isparta il haritası………...62
Kırsal bölgelerdeki yapısal değişimlerden dolayı kırsal alanlar global ekonomideki önemini kaybetmeye başlamıştır. Bu kırsal bölgelerde 1980’li ve 1990’lı yıllarda ekonomiyi yeniden canlandırma yollarının bulunması ile birlikte bir mücadele başladı. Uluslararası turizm organizasyonlarıyla yükselen turizm talebi birçok kırsal bölgeye turizm alanında yatırımların yapılmasını sağladı. Bozulmamış (doğal) çevreleri arayan müşteriler ise kırsal bölgeye yönelmeye başladı. Bu yönelimlerde (kırsal bölgelerde) yaşayanlar için, kırsal turizm gelişimi ile alakalı potansiyel yararlara neden olabilecek ve ziyaretçileri de etkileyebilecek kaliteli ürünleri pazarlamaya bir imkân yarattı. Kontrolsüz kırsal turizmin gelişimi, kırsal bölge için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Uygun gelişim politikaları ile sürdürülebilir kırsal turizme olan ihtiyacı belirlemek gerekmektedir (Augustyn, 1998, s.191).
Kırsal toplumlar ekonomisini güçlendirmek veya devam ettirebilmek için çaba göstermektedirler. Balıkçılık ve çiftçilik gibi başlıca geleneksel endüstrilerin düşüşte olduğu yerlerde, turizm genelde iş yaratmak ve yaşam standartlarını yükseltmek için yardım eden bir araçtır. Bu alanlarda yerel kaynakların gelişmesini, kırsalın bulunduğu alandaki kültür ve tarih mirasın olumlu etkileyebileceği öngörülmektedir. Böyle alternatif kaynakların bütünleşmesi yerel ekonomiyi ayakta tutmaya ve yerel halkı cesaretlendirmeye yardımcı olabilir. Aslında birçok turist doğal çevreyle, tarihi mirasla ve kültürel örneklerle ilişkili memnun edici deneyimler sunan kırsal destinasyonlar arar (Jolliffe ve MacDonald, 2003, s.307).
Kırsal turizm, kırsal alanlarda yerel kültürle iç içe iyi vakit geçirmeyi amaçlayan turistlere, istekleri doğrultusunda konaklama, yiyecek içecek ve diğer hizmetleri veren küçük işletmelerin yer aldığı küçük yerleşimlerde gerçekleştirilen etkinliklerdir (Özkan, 2007, s.9).
Kırsal turizm içeriğinin birçok yorumu vardır. Kırsal turizmin çiftliklerde, doğa, macera, spor, sağlık, eğitim, sanat ve miras etkinlikleri ve ilgi alanlarını kapsamaktadır. Turistler bu
yerlerin kültürü hakkında bilgi sahibi olmak, folkloru, gelenekleri, doğal kır manzaralarını, tarihi sınırlarını görmek için ziyaret eder. Ayrıca spor, festivaller gibi kırsal kesimdeki diğer etkinliklerle de eğlenceli vakit geçirebilirler (Jolliffe ve MacDonald, 2003, s.307). Kısaca günümüz koşullarında giderek değişen ve farklılaşan tatil istekleri, turizm olayına katılmayı planlayan veya aktif olarak turizme katılan insanların farklı turizm çeşitlerine yönelmelerine sebep olmaktadır. Giderek daha fazla stresin, zorluğun ve kargaşanın yaşandığı şehir yaşantısı kişileri daha sakin, doğaya dönük ve ekolojik alanlara yöneltmektedir. Gerek insanların yaşantılarındaki bu ve benzer sorunlar gerekse doğayı koruma bilincinin artması talep gören turizm çeşitleri arasında kırsal turizmin daha fazla öne çıkmasına neden olmaktadır.
Tez konusunu belirlerken yapılan araştırmalarda; kitle turizminin gün geçtikçe terk edileceği, insanların kendi hayatlarından farklı olan hayatları, yerleri görme-öğrenme, isteklerinin artacağı; özel ilgi alanlarına ve kırsala olan merakları sebebiyle farklı turizm türlerine yönelecekleri ve bu turizm türlerinin daha fazla talep göreceği belirtilmiştir. Çalışmada Sütçüler bölgesinin kırsal turizm değerlerini ortaya koyarak bu bölgede yaşayan halkın kırsal turizmle ilgili farkındalığını tespit etmek ve ilçede planlı bir kırsal turizm yapılanma sürecinin gerekliliğinin belirtilmesi amaçlanmıştır. Diğer bir ifadeyle, bölge halkının kırsal turizm faaliyetleri içinde yer almaya ne düzeyde istekli ve hazır olduğunu belirleyerek kırsal turizmin bölgede uygulanabilirliğini araştırmak, tez çalışmasının odaklandığı temel noktadır.
Yapılan araştırmanın birinci bölümünde problem, araştırmanın amacı, önemi, varsayımları, sınırlılıkları ve tanımlara; ikinci bölümde ise kırsal kavramlar, kırsal turizmin gelişimi ve önemi, kırsal turizm gelişim faktörleri, Dünya ve Türkiye’den kırsal turizm örnekleri, kırsal turizmin etkileri, Isparta ili Sütçüler ilçesi ‘nin kırsal turizm potansiyeli ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümde araştırmanın yöntemi, bulgular ve yorumlar yer almaktadır. Son olarak sonuç ve önerilere yer verilmiştir.
1.1. Problem
Türkiye’de turizm, sadece yaz aylarında deniz, kum ve güneş olarak bilinen bir faaliyet olarak algılanmaktaydı. Türkiye’de turizmin sadece bu şekilde gelişmesi, doğal ve tarihi ortamı olumsuz yönde etkileyerek sosyal zararı arttırmaktaydı. Son zamanlarda dünyada ve
kalkındırılmasında yeni bir yaklaşım olarak kabul edilmekte ve sosyal faydayı arttırmaktadır.
Günümüzde kalkınmanın bir aracı olarak görülen turizm, kırsal bölgelerinde kalkınmasına araç olabilecek potansiyeli oldukça yüksek bir turizm türü olarak görülmektedir (Morgül, 2006, s.3) .
Bu araştırmada Sütçüler ilçesindeki kırsal değerler ve ilçenin yaşadığı sıkıntılar belirtilerek bölge halkının turizmle ilgili düşünce ve beklentilerini anlamaya çalışarak var olan kırsal potansiyelin ne kadarını kırsal turizm kapsamında değerlendirilebileceğini ve yöre halkının bu konuda tepkisinin olumlu yada olumsuz olduğu saptanmaya çalışılmıştır.
1.2. Araştırmanın Amacı
Sütçüler ilçesinde yaşayan halkın kırsal turizmle ilgili farkındalığını ortaya koyarak, ilçede yapılacak kırsal turizm faaliyetlerinin yörenin kalkınmasında etkisinin ne yönde olacağının belirlenmesi amaçlanmıştır. Katılımcılardan elde edilecek bulguların, bölgede kırsal turizm faaliyetlerini destekleyen unsurları ya da çekinceleri ortaya koyacağına inanılmaktadır. Bu noktada tez çalışmasının, bölgede yapılan ya da yapılması planlamış olan kırsal turizmle ilgili faaliyetlerin kırsal kalkınmaya ne düzeyde etkisi olabileceği belirlenecektir.
Temel amaç çerçevesinde araştırmanın alt amaçları şu şekilde ifade edilebilir:
Sütçüler İlçesinde yerel halkın demografik (cinsiyet, yaş, medeni durum, gelir düzeyi, eğitim durumu) özelliklerinin kırsal turizmle birlikte gelebilecek kırsal kalkınma ilgili beklentileri üzerinde farklılık gösterip göstermediğini araştırmak, Sütçüler İlçesindeki yerel halkın geçim kaynaklarına ve maddi imkanlarına göre
kırsal turizmden beklentilerinin farklılık gösterip göstermediğini araştırmak,
Yerel halkın İlçede yapılacak olan kırsal turizm faaliyetlerinin etkilerinin ne yönde (olumlu yada olumsuz) olduğunu ortaya koymaktır.
1.3. Araştırmanın Önemi
Türkiye’nin sahip olduğu doğal ve kültürel değerler, kitle turizminin temel temsilcisi durumundaki kıyı turizmi için büyük bir çekicilik oluştururken, aynı zamanda kitle turizminin alternatiflerinden biri kabul edilen kırsal turizmin de gerçekleştirilmesi için
büyük bir potansiyel arz etmektedir. Özellikle turizm sektörünü kalkınmada sürükleyici bir güç olarak kullanan gelişmekte olan ülkelerin, birtakım ekonomik sebeplerden dolayı turizm faaliyetlerinden maksimum faydayı sağlamak zorundadır. Fakat kısa zamanda hızlı tüketim esasına dayanan kitle turizmi faaliyetleri, bu ülkelerin turistik değerlerini pek de verimli kullanma fırsatı vermemekte, az bir ekonomik katma değere karşılık, bu kaynakların hızla tahrip edilmesi sonucunu doğurmaktadır. Turistik kaynaklarını en verimli kullanmayı amaçlayan Türkiye’nin de dahil olduğu bu tür ülkelerde, istihdama, tarımsal alanların ve nüfusun korunmasına, planlı kentleşmeye, kültürel ve doğal değerlerin daha sürdürülebilir kullanılmasına olanak veren kırsal turizme önem ve öncelik verilmesinin gereği ortadadır (Uçar, 2010, s.95).
Tez konusuna karar vermeden önce kırsal turizmle ilgili yapılan literatür çalışmasında daha önce bölge üzerinde yapılan başka bir çalışmanın olmaması, coğrafi konum itibari ile Turizm Cenneti diye adlandırılan Antalya kentine yakınlığı ve kırsal alanların bozulmamış olmasından dolayı önem arz etmektedir.
1.4. Araştırmanın Varsayımları
Anket sorularının hazırlanmasında başvurulan kişiler alanlarında yeterlidir. Anket soruları ile bu sorulara verilecek cevaplar doğruyu yansıtmaktadır. Seçilen örneklem evreni temsil edecek niteliktedir.
Durum tespit etmek için hazırlanan ve uygulanacak olan testlerin kapsam ve geçerliliği konusunda uzman kanıları yeterlidir.
1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları
Bir araştırmada evrenin tamamı üzerinde çalışmak yerine, onu temsil yeteneğine sahip örneklem üzerinde çalışma yapmak araştırmacılara birçok yönden kolaylık sağlamaktadır (Ural ve Kılıç, 2006, s.34). Bu araştırma, Sütçüler İlçesi kırsal alanında yapılacak ankete cevap veren yerel halkın belirttikleri görüşlerin içtenliği ile sınırlıdır.
1.6.Tanımlar
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma kavramını tanımlayabilmek için kırsal kalkınmanın neleri içerdiğini bilmek gerekir. Kırsal kalkınmada; kırsal toplum, kırsal alan, kırsal katılım, örgütlenme, gönüllü kuruluşlar, kırsal toplum örgütleri ve kırsal sanayinin neleri ifade ettiğini açıklamak konuyu daha iyi anlamaya yardımcı olacaktır. Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları ekonomik, toplumsal ve kültürel koşulları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabaların devletin bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların ulusun tümüyle kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam biçimde katkıda bulunmalarının sağlanma sürecidir (Şerefoğlu, 2009, s.11) . Kırsal Alan: Kırsal alan tanımı ülkeden ülkeye değişmektedir. Ülkemizde de bu kavramıyla ilgili değişik görüşler ortaya atılmıştır. Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan kırsal kalkınma özel ihtisas komisyonu raporunda kırsal alanlar, “kentsel yerleşmeler dışında kalan yerler” olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma göre; kentlerin dışında yer alan, kentin teknolojik, sosyal ve kültürel imkanlarından yararlanmayan ve geleneksel toplum yapısının hâkim olduğu yerler, kırsal alan olarak belirtilmiştir (Aslan, 2010, s.8). Kırsal Turizm Kavramı: Kırsal turizm girişimleri tarıma bir alternatif olarak kırsal alanlarda gelişmiştir. Birçok kırsal bölgede turizm, tarımla birlikte sosyo-ekonomik yapının doğal bir parçası olarak kabul edilmektedir. Kırsal bölgelerde gerçekleştirilen turizm faaliyetlerini tanımlamak için çeşitli terimler kullanılmıştır: Agriturizm/agroturizm, çiftlik turizmi, kırsal turizm, yumuşak turizm, alternatif turizm, eko turizm ve benzeri, ayrıca bunların bir ülkeden diğerine ve bir kullanıcıdan diğerine farklı anlamları da bulunmaktadır. Kırsal turizm kavramı Avrupa Topluluğu tarafından, bir kırsal alanda gerçekleştirilen tüm turizm faaliyetlerini kapsayacak şekilde uyarlanmıştır (Akdu ve Uygur, 2009, s.145) .
Kırsal turizm çok geniş bir kapsam alanına sahip ekonomik bir faaliyet olup, oluşumu ile ilişkili olarak aşağıdaki hususları sıralamamız mümkündür( Şerefoğlu, 2009, s.22);
Turizm çağdaş yaşam şartları ve ondan kaçmayan çağdaşlık deneyiminden türetilmiştir,
Çağdaşlık yenilikten kaçmak değil yeniliği sürdürmedir,
Turizm seyahatten daha fazla şey anlamına gelmektedir. Turizm, genel olarak çağdaşlık ve modern dünyaya ulaşabilirliği ifade etmektedir,
Turistik uygulamaların gelişim taslağı, ekonomi ve turizm coğrafyası güçlü bir şekilde ulusalcılık ve ulus devletler tarafından daha sonra ise şehirler ve bölgeler tarafından güçlü bir şekilde etkilenilmiştir.
Kırsal Turizmin Türleri: Tarımsal Turizm, Çiftlik Turizmi, Kır ve Orman Turizmi, Yeşil Turizm, Yabani Hayvan Turizm, Eko Turizm, Kültürel Turizm, Macera Turizmi, Aktivite Turizmi, Doğa Kaynaklı Turizm olarak adlandırılan bu yeni turizm seçenekleridir (Gül, Türkben ve Uzar, 2012, s.47).
Agri turizm ya da agro turizm olarak da adlandırılan tarım turizmi: Tarımsal üretimin yoğun olduğu yörelerde gerçekleştirilen bir turizm türüdür. Bu özelliği ile tarım turizmi üreticilere bir ek gelir kaynağı yaratmaktadır. Böylece tarımsal üretimin turizm ile yer değiştirmesi yerine, turizm ile bütünleştirilmesi amaçlanmaktadır. Yani özellikle gelişmekte olan yörelerde sıkça görülen tarım alanlarını turizm işletmeciliği adına yok eden değil, tersine tarımla birlikte turizmi de geliştiren yeni bir turizm faaliyet alanıdır (Küçükaltan, 2002, s.151).
Eko turizm: Açık adıyla ekolojik turizm olan bu çeşit doğal kalmış yapısı bozulmamış yerlere yapılan turları içermektedir.
Kuş Gözlemciliği: Doğayı tanımak için kuşları izlemektir. Kuşlar ancak sağlıklı yerlerde bulunur ve gözlemlenebilirler. Kent içerisinde parkta, sulak alanda, bozkır, orman, çöl gibi hemen her yerde kuş gözlemciliği yapılabilir. Bu sporun bir zamanı ve süresi yoktur. Tüm yıl boyunca yapılabilir (Şen, 2010, s.91).
Dağ turizmi: Gezi, araştırma, yürüyüş, tırmanma, kış sporları, sağlıklı iklimde bulunma ve iklim kültürlerini kapsayan turizm türüdür (Usta, 2002, s.37).
2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
2.1.Kırsal Kavramlar
Kırsal turizm; Genelde boş vakit geçirme, rekreasyon veya iş için, aynı ülkedeki yada farklı ülkelerdeki şehirli insanlarının kırsal alanları kullanımıdır. Bunun yanı sıra çok sayıda ayrı ve karışık önemli farklılıklara dikkat çeker. Kırsal turizm, turistin devamlı ikamet ettiği evinden kilometrelerce uzaktaki bir ülkede uzun bir tatil ya da birkaç dakikalık uzaklıktaki kırsal alanda günübirlik gezi şeklinde de yapılabilir. Bu tatiller aktif ya da pasif, şehir yakınında olma ya da turda olma, fiziksel memnuniyet amaçlı olma ya da aile ve akrabaları ziyaret gibi duygusal amaçları da içerebilir. Bu farklılıklar kırsal turizmin tanımlanmasını ve genellenmesini güç hale getirmektedir (Kurt, 2009, s.15).
Kırsal turizmin birçok tanımı ve kırsal turizme benzer tarımla ilgili turizmin birçok terimi ve çeşidi bulunmaktadır. Mesela, Avrupa’da kırsal turizm, çiftlik turizmi ile neredeyse aynı olduğu görülmektedir. Busby ve Rendle edebiyatta kırsal turizmin 13’den fazla tanımının geçtiğini bildirmektedir. Kır turizmi ve çiftlik tatili turizmi gibi diğer terimler kırsal turizmden farklıdır. Mesela, kırsal turizm ve kır turizmi aynı değildir. Kırsal turizm kır turizmi içinde bir bölüm olarak görülebilir. Kır turizmi, çevre turizmi ve turizmin diğer doğaya dayalı çeşitleri, direk tarımla ilgili olmayan kültürel turizm ya da kır macera turizmini içeren kırsal bir yerde var olan turizmin ek çeşitlerini içerir. Çiftlik tatili turizmi kırsal turizm aralığı içinde bir bölüm fakat sadece turizm sektörünün kalacak yerlerini içerir. Kırsal turizm bir gecelik kalacak yerlerin çeşitli şekillerini içerebilir fakat festivaller ve eğitimsel olaylar gibi çiftlik cazibelerine günlük ziyaretleri de içerir. Kırsal turizm örnekleri sadece çiftlikte kalma, konaklama ve kahvaltı, kendi ürününü toplama, tarımsal festivaller, çocuklar için çiftlik turları ya da saman arabasıyla yapılan bir kır gezisinide içerebilir (Kım ve Mcgehee, 2004, s.161) .
Kırsal imge; Tüketici piyasası araştırmacıları bir ürünün tanıtımı açısından ürünün görüntü veya algısının insanlar için önemini kabul etmişlerdir. Turizm piyasacıları yükselen tüketici piyasası araştırmalarında hedefleri geliştirmenin uygulanabilirliği düşüncesini
çabuk öğrenmişlerdir. Turizm araştırmacıları imajın ya da bir yerin kişideki hedeflenen etkisini geliştirmiştir. Bununla beraber birçok araştırmacı bireysel niteliklerin imajı algılama şeklini etkilediği konusunu tartışmışlardır. Turizmdeki ilişkide imaj kavramını anlamak önemli olmasına rağmen aynı zamanda insanların keşfetme seviyesine, hedeflenen deneyime dayanan imajıda tanımlamak da önemlidir. Örneğin; Gunn (1997) imaj oluşumunun bağlı olarak gezi deneyiminin yedi evresini tanımlamıştır. Bunlar;
Tatil deneyimi hakkında zihni imajın toplanması; İleri bilgilerle bu şekillerin değişikliği;
Tatile karar vermek;
Gidilecek yere seyahat etmek; Gidilecek yerde katılım; Eve dönüş;
Tatil deneyimine dayanan imajların değişikliği.
Bu imajlar insanların kır manzarası veya çevre anlayışının gidilen yerde olup olmadığını yansıtır. Bu imajların anlaşılması aynı zamanda insanların gidilen yerdeki gerçek deneyimlerine dayanır.
Organik imajlar; gidilen yerin imajları genel medya gibi haber raporları, dergiler, kitaplar, filmler, aile veya akrabaların fikirlerinden meydana gelir. Gezi broşürleri, rehber kitapları ve gezi acenteleri gibi bilginin ticari kaynakları belli ise organik imajları değiştirebilir ve bu değişen imajlar dolaylı imgelere işaret eder (Mcclinchey, 1999, s.12).
Tablo 1: Turistik İmaj Literatüründe Tanımlanan İmaj Çeşitleri İmaj Tipi Yazar Tarafından Yapılan Tanımı
Organik imaj Ticari olmayan kaynaklardan meydana gelen destinasyonun anlaşılan imajı (genel medya, kitaplar, filmler, haber raporları) Neden olan imaj Gezi broşürleri, rehber kitapları, gezi acenteleri gibi ticari
kaynaklardan meydana gelen anlaşılmış imajlar
Tasarlanmış imaj Turist kaynakları, broşürler, ilanlar ve rehber kitaplarından meydana gelen imajlar
Denenmemiş imaj Organik ve dolaylı imajdan meydana gelmiş
Değersiz imaj Gidilen yerin bizzat gördükten sonra meydana gelen imaj
İdeal imaj İklim, manzara, arkadaşça hava ve çok kalabalık olmayan yerlerin ideal imaj niteliği olduğu düşünülmesine rağmen literatürde verilen kesin tanımı olmayan mükemmel efsanevi bir yer
Kaynak: Mcclinchey, 1999, s.12.
Kırsal Model; Kırsalın konsepti olan doğal ve tarımsal alanların oranının idealleştirilmesine dayanan çalışmalar yüzyıllardır yapılmaktadır. Geçmiş 400 yıldır idealleştirilen şehirler ve şehir dışında yer alan kırsallar piyasanın gücü ile zıtlık oluşturur. Fakat kırsal modeller son 30 yıldır daha yoğun olarak çalışılmaktadır bu durum yeniden planlanan politik ve sosyal ilişkinin sonucudur. İnsanlar kentsel alanların yoğunluğundan, kirlilikten, endüstri temelli şehirler olmasından dolayı kırsal alanları tercih etmeye başlamışlardır. Onlar konforun kırsal alanlardaki uygun yerlerde olduğunu sezmişlerdir. Yinede ekonomik güçlükler, sağlık ve eğitimle ilgili zorluklar gibi kırsal yaşamın gerçek sıkıntılarını geç fark etmişlerdir.
Tablo 2: Kırsal Modelleri Tanımlayan İbare ve Kelimeler
Edebiyat Kaynakları Kırsal Modelleri Tanımlayan İbare Ve Kelimeler
Valentine 1997 Kırsal huzurlu yaşam: barışçıl, sakin, kaynaşmış toplum, geçmiş yaşamın nostaljisi, sahiplik duygusu, şehirden kaçış, çocuk yetiştirmek için güvenli bir yer.
Cloke ve Milbourne 1992
Kırsal huzurlu yaşam: mutlu, sağlıklı, özgür model problemi, yakın sosyal toplum, yakın doğal çevre, modernizimden geri çeklime, kırsal temele özlemli dönüş, kırsal basitlik.
Short 1991 Doğal mitos: sağlığa yararlı tarımsal yaşam, daha kutsal, daha doğal, temiz hava, manevi temizlik, kırsalın iyi yaşamı, nostaljik geçmiş, basitlik.
Bell 1992 Kırsal temaları: sessizlik, yavaş yürüyüş, derecenin küçüklüğü, herkesi tanımak, diğerlerine yardım etmek, gelenekler, çocuklar için iyi olmak, kaçış, barış ortamı.
Park ve Coppack 1994
Kırsal Duygu: kırsal ambiyans, sağlığa yararlılık, barış ve sessizlik, tarihsel doğa, yabancı olmamak.
Willits, Bealer ve Timbers 1990
Kırsallık temaları: duygusallık, yaşama nostaljik bakış, kaynaşmış toplum, sıhhatli güvenli, aile çiftlikleri, doğaya yakınlık, açık şehir, kırsal gizem, küçük kasaba yaşamı, çiftçilik, kır, sahra
Bunce 1994 Şehir dışı Modeli: doğaya yakınlık, yaşam şeklinin basitliği, nostalji, toplum, şehirden kaçış, estetik konfor, aile çiftliği, geçmiş yaşam şekilleri
Kaynak: Mcclinchey, 1999, s.20.
Birçok ülkede kırsal model bölgenin sembolü olmuştur, doğanın yakınlığı ve kasabaların sanatsallığı arasındaki kombinasyon ve ülke durumunu yansıtan kültür bir araya gelmiştir. Mesela; kırsal mitosu, küçük kasaba yaşamı, çiftçilik ve kır konsepti olarak tanımlarlar. Kırsal mitosu kırsal kesimde mutlu yaşam düşüncesi ve şehir dışında bulunma ideali ile uygundur. Kırsalda yaşamın romantik olması, değişmemiş olması, geçmişin hayal edilmesi ve nostaljik görünmesi kırsal model için uygun ibarelerdir (Mcclinchey, 1999, s.20).
Kırsal Sermaye; doğal sermaye gibi terimler literatürde uzun zamandır kullanılmasına rağmen ‘kırsal sermaye’ özel terimi sadece son birkaç yıl içinde akademi diline girdi. Aslında tanım geniş çapta kabul edilmedi. Terim ilk kez İngiltere’deki Kırsal Acente tarafından Slee’nin aynı zamanda ‘birbirine benzemeyen fakat bağlantılı’ olarak tanımlandığı programlarının ikisinin kavramsal olarak birleştirmesi yoluyla kullanılmıştır. Bu programların ilki sürdürülebilir arazi yönetimini desteklerken çiftliklerin karşılaştığı problemlere hitap etmeyi amaçlayan ‘Arazi Yönetimi Girişimleri’ni içeriyordu. Bu arazi yönetimi uygulamalarının kabul edilmesiyle sadece kırsal alanların ekonomisini geliştirmeyecek, onların doğal çevrelerinin kalitesini ve yerel toplulukların gücünü sürdürmesine yardımcı olacaktır. ‘Manzarayı yok etmek’ olarak bilinen ikinci girişimi ise turizm firmalarının yöre halkıyla yerel olarak üretilen gıda ve içecek ürünlerinin kullanarak ve satarak daha iyi bir iletişim kurmaya teşvik eder. Böylece amaç gıda ve içecek üretimlerinin taşımalarıyla genel olarak belirtilen yan etkilerin bazılarına yönelerek zarar en aza indirgenecek ve kırsalın yerel değerlerini sermaye haline getirerek turizm piyasasına fayda sağlanacaktır. Onların kırsal sermayesine yatırım sağlamak için cesaretlendirici kırsal ticarete yoğunlaşırken, manzarayı yok etmek insiyatifini bölgenin var olan kırsal sermaye değerlerinin kullanımını iyileştirmek için kırsaldaki halkı ikna etmeye yoğunlaşır. Kırsal Acente tarafından hali hazırda benimsenen kırsal sermayenin tanımı kırsal bölümün, köylerinin ve pazar kentlerinin dokusudur. Bu tanım biraz basite indirilmiş olarak düşünülüyorken, buna rağmen kırsal sermayenin kırsal bölümün dokusunun çeşitli unsurlarından oluştuğunun bilinmesi gerekir. Yabancı hayat popülâsyonu, kırsal yerleşmeler ya da sosyal, yerel, kültürel gelenekler gibi şeyler esasen doğal olabilir (Garrod, Wornell ve Youell, 2006, s.118) .
Bu tanımın sadece açık kırsal alanları değil köyleri ve ticari kentleri kırsal ekonominin işlevsel unsurları olarak düşünülen kapsamı uygundur. Bu tanımı veren Tabloda kırsal sermaye değerleri olarak düşünülen kırsal alan özelliklerinin sahalarını gösterir.
Tablo 3: Kırsal Alan Sermayesinin Bileşen Unsurları Denizi içeren manzara
Yabani hayat, hem hayvan varlığı hem flora Biyo çeşitlilik
Jeoloji ve topraklar Çalılar ve alan sınırları Tarımsal yapılar
Kırsal yerleşkeler, yalnız meskenlerden Pazar kentlerine Tarihi yapılar
Eserler, izler, atlılara ayrılmış yollar, dar sokaklar, yollar Akarsular, nehirler, göletler, göller
Su ve su kalitesi
Korular, ormanlar ve fidanlıklar
Tipik yerel adetler, diller, kostümler, yemekler, el sanatları, festivaller, gelenekler ve yaşam şekilleri
Kaynak: Garrod vd.,2006, s.118
2.2. Kırsal Turizmin Gelişimi ve Önemi
Dünyada yaşanan küreselleşme akımı piyasaların daha da rekabetçi bir şekle dönüşmesine ve dolaylı olarak da gelir dağılımının gittikçe bozulmasına neden olmaktadır. Sonuçta bölgesel eşitsizlik problemleri gittikçe daha belirgin duruma gelmektedir.
Kırsal kesimde yaşayan insanların doğa ile iç içe yaşamak zorunda olduğu, temel ekonomik faaliyetlerinin tarım, hayvancılık, balıkçılık, el sanatları ve ormancılık gibi katma değeri oldukça düşük olan işkollarından oluştuğu ve kırsal bölgelerde altyapı çalışmalarının da genel olarak yetersiz olduğu göz önüne alındığında, buralarda yaşamanın zorlukları daha da belirgin hale gelmektedir.
Kırsal alanlarda yaşanan zorluklar, teknoloji kullanımının yaygınlaşması, makineleşme sayesinde tarım sektöründe işgücü fazlalığının ortaya çıkması ve hızlı nüfus artışı gibi nedenlerle, kırsal kalkınmanın sağlanamadığı durumlarda kentlere göç olgusu ortaya çıkmakta; göçün yoğun miktarda ve kısa sürede gerçekleşmesi ise kentsel alanlarda çeşitli
kültürel, ekonomik, sosyal ve yapısal sorunların gündeme gelmesine neden olmaktadır (Ekim, 2006, s.4).
Yerel üretime yardımcı olan çalışmalar kırsaldaki zorlukların aşılmasında etkili olabilir. Yerel üretim mümkün olduğu kadar kullanıldığında, ziyaretçiler yerel kişilerce sahip olunan ve yönetilen yerlerde kaldığında, ziyaretçiler zamanlarını çoğunu o bölgede geçirdiğinde, hizmet sektörü yerel kişilere ait olduğunda, yerel üreticiler el işi eşyaları ve diğer ürünler için turist pazarına yönelim için teşvik edildiğinde, sızıntılar en aza indirgendiğinde, yerel ekonomik kazanımlar en üst düzeyde olacaktır ( Hall, 1999, s.285). Kırsal Turizm; uluslararası turizmin bir ürünü olarak tanımlanmıştır. Kırsal alanların belirgin mistik, kültürel, tarihi, etnik ve coğrafi karakteristiklerini turistler için özel bir çekiciliği vardır. Kırsal toplulukları turizm önemli ölçüde etkilemeye başlamıştır. Vahşi yaşamın ve yerel kültürün kırsal gelişim, ekonomik büyüme gibi çeşitli faydaların sağlanabildiği turizmin kırsal alanlarda gelişmesine özel bir çaba gösterilmelidir.
Kırsal turizm gerçekten globaldir fakat gelişmiş ülkelerde bu yeni turizm ürünü hakkında çok az şey bilinmektedir. Gariptir ki, Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya’nın en gelişmiş ülkelerinde kırsal turizm tanınmışken, birçok gelişmiş ülkede fark edilmeden kalmıştır (Hugo ve Mafunzwaini, 2005, s.252).
Son otuz yılda uluslararası alanda düşüşler gözleniyor. Şu anlaşılıyor ki, çoğu hükümetin dikkati turizmin ekonomik kârına odaklı ve globalleşmiş ekonominin kaprisini yenmeye çalışan yerlerde yoğunlaşmıştır. Turizm gelişimi yinede ülkesel ve bölgesel ekonomik gelişmenin aracı olarak kabullenilmiştir. Batı’nın birçok gelişmiş ülkesine uzun zamandır model olarak görülen Japonya’da kırsal bölgeler dış göçle mücadele ediyor. İş birliğiyle, kısal nüfusun kayıplarını balıkçılık, çiftçilik, ormancılık gibi endüstrilerle yükseltip yerine getirme politikası uygulamaya karar verdiler.
Turizmde hükümet müdahaleleri yaygındır. Bu duruma örnek olarak; Amerika, İngiltere, Yeni Zellanda, Avrupa Birliği, Kanada, Avustralya gibi gelişmiş ülkeler verilebilir. Bu ülkelerde iş gücü jenerasyonu ve kırsal ekonomik gelişme kaynakları olarak görülmektedir. Ekonomik büyüme, çeşitlilik, nüfusun korunması, gerekli tesisler ve etkinliklerin hazırlanması gibi kırsal turizmin amaçları standart tedbir amaçlıdır fakat onların ulaştığı asıl stratejik süreç standart değildir. Objektif olarak tanımlanmış süreçlere ya da stratejilere çok az özen gösterilmektedir. Turizm bölgesel gelişme aracı olarak sayılmasına rağmen, kırsal turizm konseptine ya da kırsal bölgelerin turizm rolünün stratejik planını sunan yerel
birlikler çok nadirdir. Bu, kırsal turizmin gelişmesi için düşünülen stratejik rehberliğin zeminidir.
Kırsal turizm güvenilir olsa da olmasa da kırsal yaşamı koruma açısından diğerlerinden farklıdır. Kırsal turizm genellikle doğal çevrenin etrafında yapılan geleneksel yerel tatlıların, kırsal kültürün, kırsalın tarihinin sağladığı ya da tekrarlandığı kültürel festivaller ve geleneksel aktivite programları içerir. Kırsal turizm beraberinde doğal ve kültürel mirası getirir bu da doğa turizmden farkını ortaya çıkarır. Yerel insanlar ve yaşam tarzları kırsal turizmin anahtar birleşimidir.
Avustralya, kırsal turizmin gelişmesinde kılavuz bir ulustur ve 1994’te “Ulusal Kırsal Turizm Geliştirme Stratejisini” geliştirmiştir (Hugo ve Mafunzwaini, 2005, s.253).
2.3. Kırsal Turizmin Gelişim Faktörleri
Turizm sürdürülebilirliği sık sık uluslararası konularda yer almasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan akademilerin dışındaki yerlerde çok az ilgi çekmektedir. Genellikle turizm sektörü doğal kaynak yönetiminin karar alma aşamasında yoktur; çoğu zaman doğal kaynakları yönetim düşünceleri gelişmekte olan turizm pazarlama stratejilerinde göz ardı edilmektedir. Sürdürülebilirlik konularının görmezden gelinmesinin sonucunda Amerika Birleşik Devletleri’nde turizm endüstrisi dayanma sınırına gelmiştir. Turizmin doğal çevreyle ilişkisini, sürdürülebilir olmasını sağlayan veriler, doğal kaynak ürün kalitesini garanti eden programların ve araştırmalarında önemli ölçüde yetersiz olması kırsal turizm faaliyetlerini etkilemektedir. Bunlar; bütünleşmiş bir turizm kalkınma politikasında kritik faktörlerdir.
Diğer ülkelerin, dikkatlice yönetilen ve korunan doğal çevrelere bağlı olan ve dolayısıyla bu anlamda rekabetçi olan tatil seyahatinin eko turizm gibi büyüyen bölümlerini sürdürmesi gibi Amerika Birleşik Devletleri, turizm kalkınmasında doğal kaynakların önemi hakkında iyi yorumlara dayanan bir turizm kalkınma politikasını izlemeye devam etmektedir. Bu yorum sert görünmesine rağmen, turizmin en köklü amaçları, kültürel ve doğal mirası koruyarak ve istenilen bir yaşam kalitesini oluşturarak ekonomik fırsatları arttıran rolüyle ilgilenmektedir. Turizmin toplumlara bu hedefleri gerçekleştirmelerinde nasıl yardımcı olduğunu anlamadığımız boyutu ise kırsal turizmin başarılarına bir engel teşkil etmektedir. Az olan finansal kaynakların yanlış değerlendirilmesine sebep
ilgilenmede temel olan daha geniş sosyal rahatlığa ya da uyarlanabilen stratejilere bağlı olan hedefler olmaksızın endüstriyi bırakmaktır. Sürdürülebilir turizmi sağlamadaki hedefler ve göstergeler hakkındaki diyaloglar ve görüşmeler uygun stratejilerin belirlenmesinde ön koşullardır (Mccool, Noısey ve Nıckerson, 2001, s.125).
Şekil 1: Turizm kalkınmasındaki temel katılımlarla bunların sosyal fırsatlar, doğal kaynaklar ve ekonomik sürdürülebilirlikteki ortak amaçları
Kaynak: Mccool vd.,2001, s.125
Turistler gezdikleri yerlerin çevrelerinden olumlu etkilenmelerine rağmen, bazen turistler tarafından çevresel denge bozulabilmektedir. Turistler gideceği yerlerin çevresel uyumlarından etkilenseler de buna rağmen bilinçli yada bilinçsizce çevreye zarar verebilirler.
Yerel sakinler turizmden iş elde edebilirler ve gelirleri artabilir fakat sakinler maddi kazanca rağmen çevresel bozulma, gürültü, trafik sıkışıklığı gibi faktörlerden dolayı turizme karşı negatif tepkide verebilirler. Sürdürülebilir turizme verilen desteği, yerel halk
belki eleştirilebilir. Çünkü oturanların korumacı davranışı, çevresel değerlerin turistik çekiciliğini etkileyebilir (Johnston ve Tyrrell, 2005, s.125).
Kırsal turizm kadının istihdamı, yerel halkta girişimcilik ruhunu ateşlemesi, yerel ekonomilere girdi ve dinamizm kazandırması, ekonomik sektörleri harekete geçirmesi, bölge ve ülke düzeyinde kırsal kalkınmaya destek vermesi bakımından önemli bir yere sahiptir. Kırsal alanda kalkınmayı hem sosyal hem de ekonomik olarak etkiler. Tüm yıl boyunca yapılabilen kırsal turizm, turizmin coğrafi dağılışında bir denge unsurudur ve pek çok turizm türü ile bütünleşebilmektedir. Kırsal turizmde rekreasyonel etkinlikler çok çeşit içerir. Turist profili farklıdır, doğal çevrenin ve kültürel mirasın korunmasına önem verilir, sürdürülebilir turizm anlayışına sahiptir, bir ülkenin tanıtımında önemli bir araçtır (Soykan, 2003, s.2).
Son on yılda, yaşam şeklimizin şiddetli zararlar verdiği, doğal yaşamı tehlikeye attığı aşikar olmuştur. Dünya Kaynakları Enstitüsü, gelişmiş ekonomilerde yaşam şeklinin çevresel etkileri hakkında endişelerini ifade etmiştir (Kleef ve Roome, 2007, s.38).
Turizmin ve kırsal turizmin gelişmesi ve gelişmeye devam etmesinden sorumlu olan faktörler şunlardır (Ahipaşaoğlu ve Çeltek, 2006, s.22):
Eğitim seviyesinin yükselmesi Kültüre duyulan ilginin artması Boş zamanın artması
Ulaşım ve iletişimin gelişmesi
Sağlıklı olma bilincinin artması ve sağlıklı yaşama isteği Uygun ortam sağlanması
Özel yemeklere artan ilgi
Ekoloji ve ekolojik yaşam bilincinin artması Sağlık etkeni
Yaşlı ama aktif nüfus sayısının artması Beslenme giderleri
Eğlence giderleri Bağımsızlık, bireysellik Kırsal acentalar
Dünyada geniş uygulama alanı bulan kırsal turizmin gelişim süreci Tabloda gösterilmektedir. Tabloya göre kırdan kente göçün önlenmesi, kırsal işsizliğin çözümlenmesi ve sürdürülebilirlik açısından çevresel değerlerin koruma altına alınmak istenmesi kırsal turizmin gelişmesinin temel nedenlerini oluşturmaktadır (Kiper, 2006, s.49).
Tablo 4: Kırsal Turizm Gelişim Süreci
Kaynak: Kiper, 2006, s.49
Kırsal turizm, geleneksel tarım ve sanayi sektörlerinin azalma olduğu yerlerdeki toplumlara yeniden hayat veren bir sektör konumunda olduğu için, Avrupa'da kırsal alanların kalkınmasında alternatif bir yaklaşım olarak sunulmaktadır. Öyle ki Avrupa gibi Amerika’da da bazı bölgelerdeki kırsal yerleşimler, hayatta kalabilmek için, tarımın yerine geçebilecek faaliyetleri araştırma yoluna giderek turizmi bir çıkar yol olarak görmekte ve refahın metropolitan alanlardan daha yoksul durumdaki kırsal toplumlara doğru coğrafî olarak yeniden yayılabileceğini düşünmektedirler (Kiper, 2006, s.50).
2.4. Dünyadan Kırsal Turizm Örnekleri
Kırsal turizm, bir tarafta kent insanının dinlenme gereksinimini karşılaması, diğer taraftan tarımla kolay uyum sağlaması ve birçok turizm türüyle entegre olabilen yapısı nedeniyle çok sayıda ülkede yerini almıştır.
Kırsal turizm tamamıyla yeni bir kavram değildir. 19. yüzyılda gelişen ve büyüyen endüstri kentlerinin stresine ve bakımsızlığına tepki olarak kırsal alanda turizm etkinlikleri gelişmeye başlamıştır. Hatta bazı yazarlar kırsal alanın romantikliğini eserlerine yansıtmıştır.
Bu dönemlerde bazı demiryolu şirketleri de yatırımlar yaparak gelişmekte olan turizm çeşidine hizmet vermiş ve kentsel alanlarda yasayanların kırsal alana daha rahat ulaşabilmelerini sağlamayı amaçlamışlardır. Özellikle Alpler ve Amerikan ve Kanada Rockies dağları yapılan demiryolu yatırımları ile kırsal turizmin ilk öncüleri sayılabilir (Özkan, 2007, s.89).
Kırsal turizm 19. yüzyılda İngiltere’de doğaya dönüşün yaşanması ile başlamış ve daha sonra Avrupa’nın sanayileşmiş ülkelerinde yayılmaya başlamıştır. Bu olgunun hızlı bir şekilde yayılmasında başta şehirlerde yaşayanların sosyo ekonomik durumunun yükselmesi, büyük şehirlerdeki hayat tıkanıklığı, hava kirliliği, gürültü ve stresten kaçmak etkili olmuş ve bir çıkış yolu olarak kırlarda dinlenmeye karşı bir ilgi doğurmuştur (Uçar, 2010, s.15).
1970’lerden sonraki kırsal turizm biraz daha farklılaşmış ve kırsal turizme katılan turist sayısında büyük artış yaşanmıştır. Bugün Amerikan nüfusunun %70’i kırsal turizme katılmaktadır. Avrupa’da rakamlar küçük oranlarda değişse de nüfusun büyük bir bölümü kırsal turizme katılmaktadır. Özellikle özel araç sahipliğindeki artış ziyaretçilerin kırsal alana ulaşmasında sadece demiryolu seçeneğini ortadan kaldırmış ve gelişimine katkı sağlamıştır. Dünyada birçok ülkenin ulusal turizm yönetimi kırsal turizmin önemli ve gelişen bir sektör olduğunu kabul etmesine karşın özellikle kırsal turizmle ilgili istatistiki bilgi toplayan ülkelerin sayısının azlığından dolayı kırsal turizmin rakamsal boyutları ile ilgili bilgilere ulaşmak oldukça zordur. Bu nedenle sadece bazı kırsal alanlar için yapılmış olan çalışmalardan birtakım sonuçlar çıkarmak gereklidir (Özkan, 2007, s.90).
İtalya’da kırsal turizm 1980’lerden sonra pek çok kişi tarafından keşfedilmiştir. Kırsal Turizmi seçenlerin büyük kısmını yetişkinler oluşturmaktadır. Onlarında %60’ını aileler oluşturmaktadır. Örnek olarak; Pouilles’deki, bir çiftlikte geliştirilen tarımsal turizm ise, çiftliğin bir orman kenarında kurulmuş olması nedeniyle geziye gelen turistler tarafından keşfedilmiştir. Çiftliğin 80 masalık restoranı ve 8 yataklı konuk evinin ziyarete açılmasıyla sebze üretimi artmış, böylece tarımsal kaynaklı kazanç artmıştır. Genel olarak; İtalya’nın Alto Adige/Bolsano, Tuscany, Umbria, Puglia gibi farklı bölgelerinde de yapılan tarımsal turizm, çiftlik ürünlerini en iyi biçimde değerlendirme aracı olarak görülmektedir (Soykan, 2000, s.28).
Portekiz’de Portekiz’de turizm 188.900 kişiye otel ve restoranlarda (1995) istihdam sağlamasıyla, ulaşım ve diğer hizmetlerde baskın rol oynadığından dolayı önemli bir sektördür. Turist talebi 1989’da %7.2 bir paya sahip olduğu hesaplanmıştır. Turistik talebi değerlendiren yazarlar ulusal ekonomide birden çok etkinin varlığından bahsetmişlerdir. Portekiz Avrupa’da kıymeti en az takdir edilen ülkelerden biridir. Bulunduğu yer, İber yarımadasında sahip olduğu dar, uzun arazi ve İspanya ile Atlantik okyanusu arasında kalması Avrupa anakarasında ayrı kalmasına neden olmuştur. Ancak Portekiz uluslararası turizm güzergahında 1985’te 15. sıradan 1995’te 17. sıraya düşmesine karşın hala buraya gelen turistlerin sayısı artmaya devam etmektedir. Uluslararası turistlerin %1.7’si buraya gelmektedir. Kazanca baktığımızda 1994 ve 1995’te %15 arttıktan sonra yirmiikincilikten yirmiüçüncülüğe yükselmiş ve küresel değeri %1.2 olmuştur. Bundan dolayı ziyaretçilerin beklenilenden daha az kalitede olmasından ötürü Portekiz’in ucuz bir pazar olduğunu söyleyebiliriz. Portekiz’in küresel değerde turizm harcaması 1995’te %0.4’tür.
Portekiz’in kırsalı turistlere hem ilginç hem de farklı olanaklar sunar. Kuzey ve merkezi Portekiz’de kırsal turizm üzerine odaklanırken ülke farklı güzergâhlara sahiptir. Kuzeydeki sanayileşmiş şehir Oporto, Portekiz’in merkezinde Tagus nehrindeki ünlü şehir Lizbon ve güneydeki Algarve bölgesindeki ziyaretçiyi kültürel, görsel ve sosyal faaliyetler çok tecrübeli turistleri bile memnun edecek şekilde karşılar. Kültürü, tarihi, kırsalı, güneş ve kumsal imkânları çok boldur. Yakın zamanda Portekiz’in güneyinde yer alan Algarve bölgesinde meşhur olan güneş ve kumsalıyla uluslararası piyasada da iyi tanınmaya başlamıştır.
Algarve bölgesi Lizbon’un 200 mil güneyinde bulunur. Portekiz’in tüm güney sahiline uzanan dar uzun, 20 millik bir kumsala sahiptir. Algarve’nin asıl ürünü deniz ve kumsaldır. Fakat benzer özelliklere sahip diğer yerlerle rekabet etmek durumundadır. Kitle turizminin
ani patlayışı ve zayıf planlanmış altyapıyla Portekiz ancak fiyat açısından rekabet edebilmektedir ve bu durumun değişmesi zor görünmektedir. Turizmi daha cazip ve dengeli hale getiren bu durum, yönetim, kaliteyi ve çevreyi etkileyecek sorunlara yol açar. Güneş ve kumsal turizmini tercih eden uluslararası turist için seçenek çoktur. Zira İspanya, Yunanistan, Türkiye ve Kuzey Afrika sahilleri fiyat açısından son derece rekabet edebilecek cazip fiyatlar vermektedir. Ancak Algarve Portekiz’in ana güzergâhıdır ve yurt dışında Portekiz’in turizm imajını yansıtır. Bu nedenle Portekiz’in iklim ve flora açısından Atlantik iklimi yansıtmasına karşın tipik Akdeniz ülkesi olarak anımsanmasının sebebidir. Diğer yandan birçok turist rehberinin belirttiği gibi ülke birçok turisti cezbedecek farklı değerlere sahiptir. Ancak rehberlerin birçoğu kırsal alanda taşıma kapasitesi eksikliğinden kaynaklanacak sıkıntılardan endişe etmektedir.
Bu nedenden dolayı Portekiz turizm pazarındaki olası müşterilerin, kırsal kesimdeki turizm faliyetleride ilgisini çekmektedir. Hükümetin bu durumun farkında olarak, iktisadi kalkınmayı bununla sağlayabileceğini görmesi ve bunun yanında sürdürülebilir kalkınmaya yoğunlaşarak kısa vadeli düşünülen kötü planlamalardan kurtulmalıdır. Kırsal nüfus, turizmin iktisadi potansiyelini düşünerek kırsal turizm konusunda teşvik edilmelidir (Davis, Kastenholz ve Paul, 1999, s.354).
Avusturya’nın dağlık yapısı dağ turizmi, kış sporları turizmi ve kırsal turizm gibi alternatif turizm türlerinin gelişmesine yardımcı olmuştur. Günümüzde Avusturya’da köylerde ve çiftliklerde sürdürülen kırsal turizm, özellikle büyük kent yakınları ile dağlık bölgelerde yaygınlık kazanır. Avusturya’da çiftlikler kırsal turizm amaçlı 109 bin yatak sağlamakta olup; bu rakam ülkedeki yatak kapasitesinin 1/6’sını oluşturur. Ülkedeki çiftliklerin %7,5’i turistik konaklamaya açılmıştır (Morgül, 2006, s.74).
Yeni Zelanda’da Çiftlik turizmi turistler arasında en çok tercih edilen kırsal turizm çeşididir. Çiftlik turizminde turistlerin ilgisini çeken iki önemli konudan biri çiftçilik ve diğeri ise kadınlar tarafından elle üretilen giysiler ve hediyelik eşyalardır. Çiftçi ailesi ile ilişki kurma, çiftlikte yetiştirilen tarımsal ürünler ve çiftlik hayvanları turistlerin ilgisini çeken unsurlar iken, yürüyüş yapma, çevreyi izleme en çok hoşlanılan kırsal turizm faaliyetleri olarak kabul edilmektedir.
Ülkede kırsal turizmin etkisiyle birçok çiftlik, turizm aktivitelerinde kullanılmaya başlanmıştır. Yerel otoriteler; yerel festivalleri, balıkçılık, rehberlik ve yerel tur organizasyonları gibi küçük çaplı girişimleri teşvik etmişlerdir. Bazı bölgelerde bandi
alana ve kültürel ürünlere sahiptir. Batıda Alpine Dağları farklı görüntüler oluşturmaktadır. Fiordland sahili, Milford Saund ve Dauıbtful Sound Dünya’nın en vahşi bölgelerinden biri olmuştur. Milford Track, The Routeburn ve Kepler gibi yürüyüş parkurları belirlenmiştir. İç kesimlerde kışın –25 C’ ye kadar düşen soğuklar görülmesine karşın yazın sıcaklıklar + 40 C’ ye kadar çıkmaktadır. Aşırı iklimsel değişimler ve geniş alanlar farklı sebze türlerinin yetişmesine olanak tanımaktadır. Ayrıca şarap endüstrisinin yanı sıra lama, devekuşu, geyik gibi hayvanların üretimi gerçekleşmektedir.
Güney Zellanda’nın birçok bölgesi ürettikleri ürünler ile özdeşleşmiştir. Örneğin Gora Kasabası alabalıkları, Clinton Kasabası atları, Cromwell meyveleri ile ön plana çıkmıştır. Tarımsal ve pastoral olaylara dayanan şovlar ve dernek şenlikleri özel bir dizi festivaller hazırlanmaktadır. Meyve bahçesi ve Açelya (Rhododendron) haftasını kutlayan “Aleksandra Bloom Festivali” bunlara bir örnektir. Her sene farklı bir yerleşimde at yarışları düzenlenmektedir. Büyük kayak merkezlerinde de at yarışları düzenlenmektedir (Kiper, 2006, s.68).
Malezya’da turizm mevsiminde gelen turistlere etrafı tropikal meyve ağaçlarıyla çevrili, geleneksel kabaca yapılmış evlerde yöreye özgü otantik kültürel değerler yaşatılmaktadır (Çeken, Karadağ ve Dalgın, 2007, s.8).
Almanya uzun zamandır bir kırsal turizm geleneğine sahiptir. Başlangıcı 150 yıldan daha fazladır. Turizm 1914’teki memurların ödenmiş tatilleriyle orta sınıflar için de yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Tatiller şehre yakın köylerde, özellikle tepelik alanlarda yapılıyordu. Konaklama küçük oteller ya da çiftliklerdeki kiralık odalarda şekilleniyordu. 19. yy’ın ortalarında Alpin kulüplerinin kurulması özellikle Avusturya’ya olan komşuluğunda etkisiyle Avrupa Alplerindeki benzer trendleri tanıttı (Oppermann, 1996, s.86).
İspanya’da gerçek anlamda plan ve projelerle yürütülen kırsal turizm, kıyı turizmine alternatif olarak özellikle dağlık yörelerde son yıllarda gündeme gelmiş olup daha çok sosyo ekonomik düzeyi orta gruptan olan yetişkinlere hitap etmektedir. İspanya’da kırsal turizm uygulamasına örnek, Crufia ve Pontevedra bölgelerindeki 9 kırsal yerleşmeyi içine alan “Portodemouros Programı” verilebilir. Programın hedefi bölgenin sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmaktır. Bu doğrultuda da; kırsal turizmi kalkınmada öncelikli sektör haline getirmek, yerel kaynaklardan daha fazla yararlanmak, tarımsal işletmeleri yeniden düzenlemek amaçlanmıştır. Nitekim bu proje kapsamında; kırsal turizm ve çevre eğitimi verme, geleneksel el sanatlarını destekleme, yeni işler ve ürünler yaratma, halk
kültürünü turistik sunuma hazır hale getirme, doğal çevreye uygun spor dallarını geliştirme, doğanın keşfi için rekreatif bölge ve köy evlerini yeniden düzenleme yer almaktadır. Bir diğer örnek Galiçya sınırında Asturies’lerin doğusunda Taramundi bölgesinde geliştirilen bir projedir. 1983 yılında yerel otoriteler, bölge valiliği ile bir araya gelerek, bölgenin gelişme olanaklarını analiz etmişler ve turizmin geliştirilmesine karar vermişlerdir. Bu amaçla; açık hava rekreasyon etkinlikleri ve yürüyüş yolları düzenlenmiş, kırsal miras olarak ambarlar ve değirmenlerin de restorasyonu yoluna gidilmiştir. Özel girişimciler köy evlerini turistik kullanıma hazır hale getirerek restoran hizmeti vermeye başlamışlardır. Beldenin el sanatlarını simgeleyen bir logo (bıçaklar, çakılar, bakır, ağaç, peynir, reçel, bal, dokumacılık) yaratılmıştır. İspanya’da yapılan kırsal turizmin önemli işlevi; bölge insanlarının ekonomik düzeyini yükseltmek ve doğal çevreyi korumak üzere planlamayı ve korumacılığı sağlamaktır. Üzerinde en fazla durulan konu ise çevreyle uyumlu ve ekolojiye dayalı kırsal turizmin geliştirilmesidir (Soykan, 2000, s.28).
Macaristan’da Kırsal turizm özellikle “Macaristan”gibi doğal bir çekiciliği, sahili, yüksek dağları, yağmur ormanları ya da değişik hayvan sürüleri olmayan ülkelerin önemli bir parçasıdır. Fakat küçük köyleri ile doğal kır manzarası, termal kaynakları, nehirleri ve gölleri yöresel misafirperverlik ile birleşince rahatlamak ve sakin bir ortam da yeniden doğmak isteyen turistlere güzel olanaklar sunabilmektedir. Bir bakıma kırsal turizmin gelişmesi, Macaristan’ın turist miktarının çeşitlenmesinde, daha kompleks ve renkli bir şehir imajı oluşmasında önemli bir rol oynayabilir (Puczko ve Ratz, 1998, s.3).
Macaritan’a Türkiye’nin 1/8’i kadar olamasına rağmen yılda 25–30 bin kadar avcı gelmekte ve bunlardan 45–50 milyon dolarlık bir av turizmi geliri elde edilmektedir (Duran, 2012, s.50).
Endonezya’da Son 10 yıl içinde Endonezya’daki gelişmelerden dolayı, turizm gelirlerini artırmak amaçlanıyordu. Ve nitekim turist sayısında muhtemel bir artış belirdi. Endonezya hükümeti turizmin gelişimi için özel kasabaları veya kırsal alanları göstermek amacıyla ilk adımı atarak, turizmin diğer gelişim stratejilerini düşünmeye başladı. Buna ek olarak; bu araştırmalarda Nusa Tenggara’daki bir fakir kasabadan bahsedilir. Turizme dayalı kasabada konaklama yerleri yapılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmalarla aynı dönemde Bali ve Java’da da konaklama yerleri yapılmıştır. Kırsal turizmin çeşitli tipleri arasında tarımsal turizm ve eko turizmde vardır. Eko turizm ve tarımsal turizmin kırsal alanlardaki gelişimi turist üretimine olan ilgiyi azaltan tek düzelikten kaçınmak amacıyla turist üretimine
gelişimi eko turizm ve tarımsal turizme odaklanılmıştır (Ernawati, Sugiarti ve Birtles, 2003, s.85).
Kanada’da; kırsal alanlara seyahat iki sebepten dolayı artmıştır. Birincisi insanların kırsal alanlara ve tarihsel turizme yönelik artan ilgisi ikincisi de hükümetin kırsal alanların gelişimi için destek girişiminde bulunmasıdır. 1994’deki ekonomik işbirliği ve gelişim organizasyon raporunda; turizmin, kırsal gelişmenin geleceğinde hayati bir rol oynayacağı belirtilmiştir.
Kırsal turizm; balıkçılık ve çiftçilik gibi geleneksel endüstrilerin azalmakta olduğu bölgelerde, yeni iş imkânları yaratmak ve yaşam standartlarını yükseltmek amacıyla kullanılan bir araç olmuştur. Kırsal turizm aynı zamanda bu bölgelerde yerel kaynakların ve kültürel mirasın gelişimini de sağlamıştır. Kırsal turizmin gerçekleştiği bu tür alanlarda birçok turist doğal çevre, tarihi miras ve kültürel örnekleri ile hoş tecrübeler içeren kırsal bölgeleri aramaktadırlar. Dolayısıyla turistler bu alanları; kültür hakkında bilgi sahibi olmak ve folklor, gelenekler, doğal anıtlar ve tarihi sınır bölgelerini tecrübe etmek amacıyla ziyaret etmişler ve doğa, macera gezisi, spor ve festival gibi aktivitelere katılmışlardır.
Kanada Ontario’da bulunan tarım ağırlıklı küçük bir kent olan Saint-Jacobs’da tarihi buğday ambarları sanat merkezleri haline dönüştürülerek, turistik talep için yoğun bir ilgi odağı oluşturulmuştur. Aile yapıları, folklor, sosyal gelenekler, değerler, inanışlar, anıtlar, tarihi yapılar, kır manzaraları kültürel turizmin birer parçasıdır (Kiper, 2006, s.65).
İngiltere’de çok sayıda gölün yer aldığı Lake District bölgesi önemli bir turizm bölgesidir. Göl kenarındaki ağaçların altında büyükbaş hayvanlar ve gölde su sporu yapmak için kullanılan jet skiler yan yana görülebilmektedir. Ayrıca eski devirlerde maden ocağı olarak kullanıldıktan sonra terk edilen birçok mağara yapılan sesli, ışıklı ve görsel animasyonlarla günümüzde yerli ve yabancı turistleri çekmek için kullanılmaktadır (Uçar, 2010, s.31). İrlanda’da, son yıllarda kırsal turizm talebinde ani bir artışla karşılaşıldı. Bu sadece Güney İrlanda’da değil, bütün Avrupa’da böyle oldu. İrlanda, bozulmamış kırsal kesimin doğal avantajlarıyla bu eğilimden faydalanmak için güçlü bir pozisyondadır. Hatta Gillmor (1985) İrlanda’nın %71’inin kırsal farzedilebileceğini belirtmiştir. İrlanda’daki bugünkü ekonomi incelenirse kırsal gelişim ulusal ve yerel alanlara yararından dolayı önemli olduğu görülür. Üstelik hisse kontrollerine yüklenme ve çiftçilere Ortak Tarımsal İdare fiyat
desteğindeki sürekli düşüş bağlamında kırsal gelişim stratejileri oldukça gerekli görülebilir. Ayrıca İrlanda’da turizm özellikle kentlere yakın alanlardadır (Gılbert, 1993, s.137).
Kırsal turizm, genellikle nüfusu 1.500 kişiden az olan yerleşmelerde yapılmaktadır. İrlanda’da çiftliklerde yapılan aktiviteler ve konaklama yeri sağlama, kırsal turizmle doğrudan bağlantılıdır. Yapılan tahminlere göre kırsal turizm, tüm turizm hareketinin %30’nu oluşturmaktadır. İrlanda’da faaliyet gösteren Teagasc, ülkenin çiftlik danışma kuruludur. Kırsal turizm kapsamında yapılan aktivitelerin kalitesi, yeni yaklaşımlara uyum sağlaması ve gerekli durumlarda verilecek eğitimler, bu kurul tarafından denetlenip yürütülmektedir (Şerefoğlu, 2009, s.75).
Fransa’da, kısa tatillerde uzun mesafe kat etmek istemeyenlere şehre yakın fakat sakin, huzurlu bir ortam sağlayan yerler çok tutulmaktadır. Fransa’da Trans-Aquvitaine, Canal du Midi gibi kanallar tamamen rekreasyon amaçlı kullanılmaktadır. Turizm, Fransa ekonomisi için anahtar sektör durumundadır. Fransa’nın kırsal kesimlerinin çeşitliliğini değerlendirmeye olanak sağlayan kırsal turizm (çiftlikte ağırlama, kırsal barınaklar vd) ile kıyı kesimlerinde veya dağlarda turistik arzların çeşitlendirilmesi, kamu yetkililerince desteklenmektedir (Morgül, 2006, s.73).
Avrupa’da birçok yerinde olduğu gibi Fransa’nın da çoğu bölgesinde büyük bir gelişme kaynağı olmuş bazı bölgelerde ise kırsal turizm tarımsal üretimden daha çok kırsal kalkınmaya destek olmuştur. Oluşan doğa ekonomisinin üç temel görüşü göze çarpmaktadır; ekonomik, çevresel ve belirli bir karayla sosyal objektifleri bağlayarak bütünleşmiş kırsal gelişimin özel bir uygun modelini öneren yeniden hayat verilmiş bölgesel doğa parkları; yerel yemek üretim sektörleri bütünlemesi üzerine kurulu kırsal gelişim yörüngelerinin büyümesi, kırsal turizm ve kırsal yeniden canlandırma ve son olarak, doğal ve kırsal yerlerden halk servisleri için bir şemanın yayımıdır (Buller, 2004, s.105).
Bulgaristan’ın çoğu bölgesinde insanlar hala el emeği ile çalışmakta ve ekolojik ürünler üretmektedirler. Eski el sanatları, nesilden nesile el değiştirerek devam etmektedir. Evler tipik olarak 18. ve 19. yüzyıldan kalma odun, taş ve toprak yapıdadır. Birçok ev, iyi korunmuş olduğundan yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Ülkedeki kırsal turizm ve eko turizm faaliyetleri bir bütünlük halinde gelişme göstermektedir. (Uçar, 2010, s.32).
