Kurumsal Akademik Arşiv kurulum ve yönetim süreci

(1)

Kurumsal Akademik Arşiv Kurulum

ve Yönetim Süreci

Sönmez ÇELİK

İbn Haldun Üniversitesi Kütüphane Daire Başkanı ANKOS Akademi – Webinar – 18.07.2019

(2)

Sunum İçeriği

• Akademik Arşiv Kurulum Zorunlu mu? • YÖK Açık Erişim Çerçeve Politikası • YÖK Açık Bilim Çerçeve Politikası • Akademik Arşiv Nedir ve Neler Kaydedilir? • Akademik Arşiv'in Amacı Nedir? • Akademik Arşiv Ne İşe Yarar? • Akademik Arşiv'in Yararları Nelerdir? • Telif Hakları ve Yayıncı Politikaları Nasıl Uygulanır? • Akademik Arşiv'de İş Süreci Nasıl Yapılır? • Akademik Arşiv'e Yayınların Kayıt Edilmesi Zorunlu mu? • Harmanlama Ne İşe Yarar ? • İstatistik Nasıl Alınır?

(3)

Kurumsal Akademik Arşivler

• Bağlı

oldukları

kurumun

entelektüel

birikimini

uluslararası standartlarda bir arada toplayan, saklayan,

koruyan ve telifine uygun olarak erişime sunan hizmetler

bütünüdür.

(4)

Kurumsal Akademik Arşivlerin Amacı

Bilim, “İşbirliği ve fikir paylaşımlarına ihtiyaç duyar”.

(5)

Akademik Kurum ve Araştırmacılar Ne İster?

• Ulusal ve uluslararası tanınırlık

• Akademik işbirliği

• Küresel çapta yayınlara engelsiz erişim

• Saygınlık ve kariyer

• Akademik yükselme

• Bilgi kaynaklarının daha geniş kitlelere ulaşmasını

• Araştırma tekrarlarının önlenmesini

• Yayınlara atıf oranlarının artmasını

• Bilgi kaynaklarının uzun süreli korumasını ve

erişilebilirliğini

• Telif haklarına saygı

• Adil kullanım hakkı

• Disiplinlerarası akademik iletişimin sağlanması

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

(14)

Kurumsal Akademik Arşivlerin Gerekçesi

Kurum adresli bilimsel yayınlarının üniversitelerde

ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığında derlenmesi

ve arşivlenmesi 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu

ile üniversitelere verilmiş bir görevdir.

Kanunun;

• 42/c maddesi ile yayınların derlenmesi,

• 42/d maddesi ile arşivlenmesi ve

• 4/c ve 12/c maddeleri ile de bilim verilerinin söz,

yazı ve diğer araçlarla yayılması istenmektedir.

(15)

(16)

Kurumsal Akademik Arşiv Yazılımları

• Açık erişim sistemlerinin temelini oluşturan kurumsal

akademik arşiv sistemleri için kullanılan yazılımlar,

ücretsiz olan açık kaynak koldu yazılımlar ve ücretli paket

programlardan oluşmaktadır.

• Açık kaynak kodlu olarak geliştirilen ve yaygın olarak

kullanılan bazı yazılımlar:

(17)

(18)

(19)

(20)

(21)

Türkiye'de Kurumsal Akademik Arşivlerde Kullanılan

Yazılımlar

(22)

Kurumsal Arşivlerde Handle Uygulaması

• Handle (Kulp), ortak kayıt servisi

CNRI

tarafından

atanan tekil kaynak erişim adresidir.

• Örneğin:

https://hdl.handle.net/20.500.12154/42

5 şeklindeki bir kulpun açılımı şu şekildedir:

Kayıt Servisi Handle Ön Eki Yerel Belirleyici

(23)

(24)

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

(31)

(32)

(33)

(34)

(35)

(36)

(37)

(38)

(39)

(40)

(41)

(42)

YÖK Eğitim – Öğretim Daire Başkanlığı Veri Talebi

 B.1: Ulusal hakemli dergilerde yayınlanmış öğretim elemanı başına düşen yayın sayısı  Bir önceki yıl ulusal hakemli dergilerde yayınlanan üniversite adresli toplam yayın sayısının, toplam öğretim elemanı sayısına oranı …  B.2: SCI, SCI‐Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI indeksli dergilerde yayınlanmış öğretim elemanı başına düşen yayın sayısı  Bir önceki yıl SCI, SCI‐Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI indeksli dergilerde üniversite adresli yayınlanan toplam yayın sayısının, toplam öğretim elemanı sayısına oranı …  B.3: Üniversite adresli bilimsel yayınlara Açık Erişim oranı  Bir önceki yıl üniversite web sayfasından doğrudan veya üniversitenin belirlediği bir adresten üniversite adresli tam metnine ulaşılabilen yayın sayısının, aynı yıl üniversite adresli yayımlanan toplam yayın sayısına oranı

(43)

Kurumsal Akademik Arşivlerde Sürdürülebilirlik

 Uluslararası standartlarda iyi bir arşiv alt yapısının kurulması  Arşivin kütüphaneciler ve üniversite yönetimince sahiplenilmesi  Arşivin üniversitedeki teşvik sistemine entegre edilmesi  Arşiv içeriklerinin YÖK tarafından derlenmesi ve değerlendirilmesi  Üniversitede bir Açık Bilim Politikası oluşturulması  Arşiv içeriğine tekil bir erişim adresi (Handle) ile erişim sağlanması  Arşivlerin harmanlama sitemlerine entegre edilmesi  İçeriğin farklı uluslararası veri formatlarında diğer sistemlere iletilebilmesi  Akademik yükselmelerde değerlendirilen yayınların arşive konulmasının teşvik edilmesi  İçerikle ilgili raporların düzenli olarak üretilmesi ve yönetime sunulması

Kurumsal Akademik Arşiv kurulum ve yönetim süreci