Bir Attila İlhan klasiği...

SAYFA

15

ODAK NOKTASI

AHMET CEMAL

Bir flttilâ İlhan Klasiği...

programın ciddiyetine yakışır bir biçimde kapattı; son programda Attilâ Ilhan’ı konuk etti. Ve onunla Tür­

kiye’nin gerçek anlamda önem taşıyan hemen bü­ tün gündem maddeleri arasında belki kısa, ama çok yoğun ve aydınlatıcı bir gezinti yaptı.

Her okurunun ve her izleyicisinin elbet kendine gö­ re bir Attilâ Ilhan’ı vardır. Bendeki Attilâ Ilhan’ın en

önemsediğim yanı ise, onun artık bitm ekte olan yüz­ yılımızda -yine bana göre- bu ülkenin yetiştirebildiği birkaç düşünce adam ı’ndan birisi olmasıdır. Bu ya­

nını öne çıkarmam, Attilâ Ilhan’ın şair ve yazar kim­ liğini daha geride tuttuğum anlamında yorumlanma­ malı. Çünkü yine kişisel kanıma göre, eğer düşünür yanı böylesine engin bir Attilâ Ilhan olmasaydı, bildi­ ğimiz çizgisindeki bir şair ve yazar Attilâ Ilhan da ol­ mazdı.

Ali Kırca, Attilâ Ilhan’a yönelteceği soruları Türki­ ye’nin en azından üzerinde durulmayan, oysa ger­ çekte belki de her şeyden çok önemsenmesi gere­ ken sorunlarından yola çıkarak ve büyük bir özenle hazırlamıştı. Türkçe’nin günümüzdeki durumu, Türk aydını, Türkiye’de eğitim anlayışı, yurtseverlik, Mus­ tafa Kemal ve kurduğu cumhuriyetin anlamı, Türk

gençliği bunlardan yalnızca birkaçıydı. Attilâ Ilhan’ın bu konulara ilişkin sorulara verdiği yanıtlar, aynı za­ manda gerçek anlamda bir aydın tavrının nasıl ol­

ması gerektiği ve aydın olmanın ne kadar kapsamlı bir birikimi gereksindiği bağlamında da örnek oluş­ turacak nitelikteydi. Aşırı iddialı görünmekten kaçı­ nan, ama temel aldığı birikim nedeniyle kendinden kuşku duymayan bir özgüven; bir sorun üzerinde ka­ fa yorarken, hiçbir ayrıntıyı olabildiğince gözden ka­ çırmama ve küçümsememe çabasındaki bir düşün­ me eylemi; herhangi bir yöresel gerçekten kopma ge­ reksinimini duymayan bir evrensellik boyutu; ve ni­ hayet, kimi “m eslekten" aydınlarımızın (!) tam tersi­

ne, buralı olmaktan hiç gocunmayan, dünyaya an­

cak buralı olduğunu yadsımadığı ölçüde açılabilece­ ğinin bilincine varmış bir aydın - “Siyaset Meydanı ”nın son programında karşımıza çıkan, işte böyle bir A til­ lâ Ilhan portresiydi...

Bir bilim adamı olmayan Attilâ Ilhan, Türk dilinin bu­ günkü durumuna ilişkin saptamalarıyla her dilbilim ­ cinin dile ne kadar geniş açılardan bakmak zorunda olduğunu ortaya koydu. Örneğin yalnız bizim dilimi­ ze değil, fakat her dile zamanın akışı içersinde ya­ bancı diye nitelendirilen sözcüklerin girmesinin ka­

çınılmazlığını belirttikten sonra, bir dil açısından önem taşıyan noktanın o dildeki-ister “yerli” , ister “yaban­ cı”- bütün sözcükleri doğru, başka deyişle anlam­

lan bilerek kullanmak olduğunu vurguladı. Böylece de dil olgusu açısından temel bir gerçeği, bir dili kul­ lanarak anlatabilme becerisinin kesinlikle o dilde­

ki yerli ve yabancı sözcük sayısıyla ilintili sayılama­ yacağı gerçeğini gözler önüne serdi.

Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı konusunda Attilâ

Ilhan, bu milliyetçiliğin ırk temeline değil, fakat Tür­ kiye Cumhuriyeti sınırlan içersinde yaşama ve ken­ dini bu ülkenin insanı sayma temeline dayandığını, dolayısıyla yalnızca yurtseverlikten kaynaklandığı­

nı önemle vurguladı. Böyle bir milliyetçilik anlayışının zihinlere tam olarak yerleştirilebilmesi durumunda her türlü ayrımcılığın kendiliğinden son bulacağı ger­ çeği düşünüldüğü takdirde, Attilâ Ilhan’ın bu konu­ da söylediklerinin önemi de kendiliğinden anlaşılır.

Attilâ Ilhan, yurtseverlik konusunu bugünkü genç­ liğin durumuna ilişkin somlara yanıt verirken de irde­ ledi. Bugünün Türk gençliğinin karamsarlığından, umutsuzluğundan ve ideal eksikliği duymasından söz edilirken, sevgili Ali Kırca’ya şu unutulmaz yanı­ tı verdi: “Senin sorunu dinlerken, b ir an acaba biz-

ler gençliğimizde niye böyle değildik diye düşündüm. Niye böyle değildik, biliyor musun? Çünkü o zaman­ lar Cumhuriyet vardı. Mustafa Kemal, cumhuriyeti o günün gençliğine böylesine büyük b ir ideal olarak be­ nimsetmeyi başarmıştı... ’’ Attilâ Ilhan’a göre bu cum ­

huriyet ideali, o, günkü gençliğin bütün etkinliklerine yön verebilecek güçte bir idealdi. “ Umudumuz var­

dı. H er şey artık cumhuriyetin kum lduğu bu yu rt için­ di. Derslerimizdeki başarılanmız bile yurdumuzla il­ giliydi. B ir dersten başarılı olduğumuzda, kendimizi yurdumuza karşı b ir görev yerine getirm iş sayarak seviniyorduk. Başarısız olduğumuzda ise, sanki yu r­ dumuza olan b ir görevimizi yerine getirm emiş g ib i üzülüyorduk... ”

Attilâ Ilhan’ın anlattığı umutlu kuşak, o günkü cum­ huriyet tarihinin yetiştirdiği kuşaktır. Günümüzün -

bilimsel bir incelemeye göre- yüzde sekseni ülkesi­ nin geleceğini karanlık gören, bu karanlık gören yüz- denin sekseninin ise kendi geleceğini aydınlık gör­ düğü gençlik, yani geleceği karanlık bir ülkede ken­ di geleceğinin aydınlık olabileceğine inanan genç­

lik ise, kendilerine hâlâ “Atatürkçü" demekten hiç inan­ mayanların biçimlendirdikleri cumhuriyet sonra-

sı’nın ürünüdür!

Attilâ Ilhan’ın andığım programı, bugünün Türkiye- si’nde kasetlerinin bütün orta ve yükseköğretim ku- rumlarında öğrencilere gösterilmesini ve onlarla bir­ likte üzerinde tartışılmasını gerekli kılacak ölçüde önemli bir programdır...

e-posta: ahmetcemal@superonline.com acem20@hotmail.com

Taha Toros Arşivi