• Sonuç bulunamadı

KLASİK GİTAR ÖĞRETİM LİTERATÜRÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "KLASİK GİTAR ÖĞRETİM LİTERATÜRÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ"

Copied!
144
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI MÜZİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

KLASİK GİTAR ÖĞRETİM LİTERATÜRÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Zülüf ARSLANOĞLU

Danışman: Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar

Ankara Kasım, 2010

(2)

Zülüf Arslanoğlu’nun “Klasik Gitar Öğretim Literatürünün Değerlendirilmesi” başlıklı tezi 09.11.2010 tarihinde, jürimiz tarafından Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Eğitimi Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.

Adı Soyadı İmza

Başkan (Tez Danışmanı): Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar ………

Üye : Yrd. Doç. Dr. Mehmet Şeren ....………...

(3)

ÖNSÖZ

Bu araştırmada Türkiye’de ve dünyada farklı tarihlerde yayınlanan klasik gitar metodlarından bazıları gitar öğretimi, öğretim ilkeleri ve kitap inceleme kriterlerine uygunlukları yönünden incelenmiş, karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Araştırma bu konuda daha önce yapılan araştırmalarla içerik yönünden farklılıklar taşıması, İngilizce dilinde yazılmış metodları da kapsaması, inceleme aşamasında öğretim ilkeleri ve kitap inceleme kriterleri yönünden de ele alınması nedeniyle özgün sayılabilir.

Çalışmamda bana her zaman destek olan, önerileriyle yol gösteren, bilgi ve tecrübelerini benden esirgemeyen ve üzerimde büyük emeği bulunan değerli danışman hocam Prof.Dr. Gülçin Yahya Kaçar’a çok teşekkür ederim.

Ayrıca bana klasik gitarı öğreten, beni her zaman destekleyen ve üzerimde büyük emeği bulunan değerli hocam Öğr.Gör.İskender Özçelebi’ye;

Tezimde yararlandığım kaynakların toplanması ve tezin yazımı aşamasında yardımları bulunan değerli gitarist arkadaşım Kaan Öztutgan’a

Benim bu günlere gelmemde sonsuz emeği bulunan ve yürüdüğüm yolda bana daima destek olan değerli anne ve babama teşekkür ederim.

(4)

ÖZET

KLASĠK GĠTAR ÖĞRETĠM LĠTERATÜRÜNÜN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

Arslanoğlu, Zülüf

Yüksek Lisans, Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar

Kasım-2010

Bu araştırmada gerek Türkiye gerekse dünyada yayınlanmış olan klasik gitar metodlarından bazıları gitar öğretimine, öğretim ilkelerine ve kitap inceleme kriterlerine uygunlukları yönünden incelenmiştir.

Araştırmanın “Tarihçe” başlıklı olan ilk bölümünde klasik gitarın gerek dünyada gerekse Türkiye’de tarihsel süreç içerisinde geçirdiği gelişim ele alınmıştır.

Araştırmanın “Klasik Gitar Metodlarının Ġncelenmesi” başlıklı bölümünde ele alınan metodlar gitar öğretimi, öğretim ilkeleri ve kitap inceleme kriterlerine uygunlukları yönünden ayrıntılı biçimde incelenmiştir.

Araştırmanın “Klasik Gitar Metodlarının Karşılaştırılması” başlıklı bölümünde belirtilen kriterlere göre incelenen metodlar yine bu kriterler dahilinde karşılaştırılmıştır.

Araştırmanın “Sonuç ve Öneriler” başlıklı bölümünde ise yapılan inceleme ve karşılaştırma neticesinde birtakım sonuçlara ulaşılmış, sonuçlar tartışılmış ve bazı öneriler getirilmiştir.

(5)

ABSTRACT

EVALUATİON OF TEACHİNG LİTARETURE ON CLASSİCAL GUİTAR

Arslanoğlu, Zülüf

Master Degree, Departmant of Fine Arts Education, Discipline of Music Education Programme

Adviser of Thesis: Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar November, 2010

In this study has been investigated some classical guitar methods that published both in Turkey and in the world from the point of view teaching guitar, principles of teaching and criterion of study of books.

In the first part this study that named “History” has been explored phase of classical guitar both in Turkey and in the world.

In the part of this study that named “Study of Classical Guitar Methods” has been searched guitar methods from the point of view of teaching guitar, principles of teaching and criterion of study of books.

In the part of this study that named “Comparison of Classical Guitar Methods” has been compared this methods for this criterion.

In the last part of this study that named “Consequences and Propositions” has been acquired consequences and offered propositions.

(6)

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ ... ...i ÖZET .... ……….ii ABSTRACT………...iv İÇİNDEKİLER………...v 1. GİRİŞ ………1 1.1.Problem.. ………..6 1.2.Amaç... .7 1.3.Önem ... 8 1.4.Varsayımlar ... …8 1.5.Sınırlılıklar ... ..8 1.6.Tanımlar ... .9 2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 10 3. YÖNTEM ... ….12 3.1. Araştırmanın Modeli………..12 3.2. Evren ve Örneklem………....12 3.3.Verilerin Toplanması………..12 3.4.Verilerin Analizi……….12 4. BULGULAR ve YORUM………...14

4.1.KLASİK GİTAR METODLARININ İNCELENMESİ………....14

4.1.1.Metodların Gitar Öğretimi Açısından İncelenmesi………..14

4.1.1.1. Metodların Gitar Öğretim Yöntem ve Teknikleri Açısından İncelenmesi.17 4.1.1.2. Metodların Gitar Öğretim Sistematiği Açısından İncelenmesi ………....76

(7)

4.1.2. Metodların Öğretim Ġlkeleri Açısından Ġncelenmesi ……….82

4.1.2.1.Metodların Öğrenciye Görelik Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi…………...85

4.1.2.2. Metodların Bilinenden Bilinmeyene Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi…….88

4.1.2.3. Metodların Basitten Karmaşığa Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi………….91

4.1.2.4. Metodların Somuttan Soyuta Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi……….94

4.1.2.5. Metodların Açıklık Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi………96

4.1.2.6. Metodların Yakından Uzağa Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi……….98

4.1.2.7. Metodların Ekonomiklik Ġlkesi Açısından Ġncelenmesi………..100

4.1.3.Metodların Kitap Ġnceleme Kriterleri Açısından Ġncelenmesi ………...104

4.1.3.1. Metodların Fiziksel Özellikleri Açısından Ġncelenmesi ………..106

4.1.3.2. Metodların Görsel Unsurlar Açısından Ġncelenmesi………108

4.1.3.3. Metodların Ġçeriğinin Öğrenci Seviyesi Açısından Ġncelenmesi……….110

4.1.3.4. Metodların Dil ve Anlatım Özellikleri Açısından Ġncelenmesi………...112

4.1.3.5. Metodların Bilimsellik Ölçütleri Açısından Ġncelenmesi ………...116

4.2.KLASĠK GĠTAR METODLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ………....120

5. SONUÇ ve ÖNERĠLER……… 127

5.1. Sonuç ... ………127

5.2.Öneriler ... 129

KAYNAKÇA ... 132

(8)

1.GĠRĠġ

Tarih boyunca insanlar gündelik ihtiyaçlarını karĢılamanın yanı sıra kendini ifade etme çabası içerisinde olmuĢlardır. Ġnsanoğlu bu amaçla sanata yönelmiĢ ve sanat dallarından da özellikle müzikle meĢgul olmuĢtur. Bu bağlamda müzik, yüzyıllardır insanoğlunun temel uğraĢlarından biri olmuĢtur. Buna en güzel örnekler de arkeolojik kazılar sonucu bulunan basit enstrüman örnekleri ve kabartmalardaki müzikle ilgili temsillerdir.

Ġlk önce doğal seslerin farkına varılmıĢtır. Ġnsanların kendi sesini, rüzgarın, denizin, kuĢların seslerini keĢfetmesi ve sesini bu seslere benzetmeye çalıĢması ile ezgiler ortaya çıkmıĢtır(Ġlyasoğlu,1994:1).

Müziğin ortaya çıkıĢı ile birlikte müziği icra etme vasıtaları da farklılık göstermiĢtir. Ġnsanoğlu ilk baĢta sadece sesini bir enstrüman olarak kullanıyor iken, zamanla buna çalgı müziği de eĢlik etmiĢtir. ġüphesiz bu çalgılar arasında klasik gitarın atası sayılabilecek enstrümanlar da mevcuttur.

Klasik gitarın tarihi geliĢimi ile ilgili olarak günümüzde pek çok veri elde edilmiĢ olmasına karĢın yine de kesin bulgulara ulaĢılmıĢ olduğunu söylemek güçtür. Özellikle gitarın kökeninin ne kadar eskiye dayandığı iddiası çoğu zaman bir varsayımdan ibarettir. Ġklim koĢulları ve benzeri dıĢ etkenler tahtadan yapılmıĢ olan bu enstrümanların günümüze kadar gelmesini engellemiĢtir (Elmas,1986:4).

Gitar tarihi üzerine yapılan araĢtırmalar çoğunlukla Yakın Doğu‟dan baĢlamaktadır. Babillliler, Asurlular, Sümerler, Hititler ve Akatların içindeki bulundukları coğrafi konum bu kavimlerin birbirleriyle sosyo-kültürel etkileĢimde bulunmaları sonucunu da beraberinde getirmiĢtir. Bu kavimler birbirleriyle savaĢmıĢ, ticaret yapmıĢ ve hatta müzisyen takası yapmıĢlardır. Sonuçta bu kavimlerin müzikleri ve bu müzikleri icra ederken kullandıkları çalgılar arasında birtakım benzerlikler sözkonusu olmuĢtur. Sümerliler, Babilliler ve

(9)

Hititlilerde değiĢik isimlerle anılmalarına rağmen gitara benzer çalgılara rastlanılmıĢtır(Elmas,1986:4).

M.Ö.1400-1350 tarihlerine dayandığı tahmin edilen Hititler‟e ait bir kabartmada gitarın özelliklerinin tümüne sahip olan bir çalgıya rastlanılmıĢtır (Bobri,1990:2). Kabartmadaki Hititli müzisyenin çalgısının bedenine oranı hemen hemen günümüz gitarının ölçülerine yakındır (Elmas,1986:9). Anılan kabartma halen Ankara Arkeoloji Müzesi‟nde sergilenmektedir (Bobri,1990:2).

Mısırlılar da Hititlilerle aralarındaki etkileĢim neticesinde Hitit gitarıyla ortak özelliklere sahip enstrümanlar yapmıĢlardır (Bobri,1990:3). Gitara benzeyen bu çalgıların Mısırlılar‟dan eski Yunanlılara, Romalılara ve sekizinci-dokuzuncu yüzyıllarda da Araplar‟ın Ġspanya‟ya girmesiyle Avrupa‟ya ulaĢtığı tahmin edilmektedir (Elmas,1986: 12). Bu yolla Ġspanya‟ya giren udun Ģekli Arap kültürünü protesto etmek amacıyla değiĢtirilmiĢ ve sonuçta bugünkü gitarın Ģekline ulaĢılmıĢtır. Rebap, tanbur, ud gibi Anadolu, Ġran, Arap sazlarının da gitarın evriminde çok önemli katkıları olmuĢtur (Kanneci,2001:10).

Oniki ve onüçüncü yüzyıla gelindiğinde Ġspanya‟da gitar benzeri olan çalgılar “guitarra morisca” ve guitarra latina” adı altında iki gruba ayrılmıĢtır. Guitarra moriscanın gövdesi ovaldir ve üzerinde çok sayıda ses deliği bulunmaktadır. Zamanla guitarra morisca mandolin ve mandora adını almıĢtır. Guitarra latinanın gövdesi ise içe doğru kıvrımlı,yassı bir yapıya sahiptir.Guitarra latina o zamanlarda daha çok vihuellaya benzer enstrümanlar için kullanılmaktadır (Elmas,1986:16).

Bazı kaynaklarda Araplar tarafından Avrupa‟ya getirilmiĢ olan lavtanın, ondördüncü yüzyılda en yaygın olarak kullanılan çalgı olduğu belirtilmektedir. Bu çalgı zamanla parmakla çalınmaya baĢlanmıĢ ve sonrasında altı çift telli formuna kavuĢmuĢtur (Elmas,1986: 18).

Lavtanın Avrupa‟daki bu yayılıĢına karĢılık vihuela yalnızca Ġspanya ve Ġtalya‟da tutulmuĢtur. Ancak bugünkü modern gitarın atası sayılabilecek olan vihuela, onaltıncı yüzyılda altın çağını yaĢamıĢ, besteci ve icracıların katkılarıyla gitar literatürünün geliĢmesine kaynak teĢkil etmiĢtir (Elmas,1986: 23).

(10)

Gitarın Rönesans çağıyla birlikte baĢlayan popülerliği barok çağ ile birlikte doruğa ulaĢmıĢtır. J. Dowland, R. De Visee, J. S. Bach, S. L. Weiss, O. Chilesotti gibi dönemin önemli bestecileri bu çalgı için besteler yapmıĢlardır (Kanneci,2001: 11).Bu dönemin onyedinci yüzyıla denk gelen bölümünde gitar, kralların saraylarında ve zengin ailelerin salonlarında yer edinmiĢtir (Elmas,1986: 26).

17. yüzyılın sonları ve 18. yüzyılın baĢlarında vihuela‟nın devamı sayılabilecek, beĢ çift telli ve dörtlü aralıklara göre akordlanan “Barok gitar” ĢekillenmiĢtir. Ayrıca bu dönemde kullanılan çalgılardan biri de luttur. J.S.Bach, S.L.Weiss, R.de Visee, A.Vivaldi, L.Boccerini, G.Sanz vb. besteciler lut ve vihuella için eserler meydana getirmiĢlerdir.Aynı dönemde süit ve sonat formlarının geliĢmesi de bu çalgı için yazılan eserlerin sayısının artmasına neden olmuĢtur (Kanneci,2001:11).

18.yüzyılın ortalarında öncelikle beĢ tek telli gitar sonrasında altı tek telli romantik gitar ortaya çıkmıĢtır. Nihayetinde beĢ telli gitarın “LA-RE-SOL-SĠ-MĠ” olan akord sistemi altıncı telin eklenmesi ve “MĠ”ye akordlanması ile “MĠ-LA-RE-SOL-SĠ-MĠ” haline dönüĢmüĢtür (Kanneci, 2001: 12). Elde edilen bu akord sistemi ve tel düzenlemesi günümüzde halen kullanılmaktadır.

18.ve 19. yüzyıllarda yaĢanan en önemli geliĢmelerden biri de çalgının öğretimi alanında olmuĢtur. Bu dönemde alanda belki ilk sayılabilecek gitar metodları yazılmıĢtır. Dionisio Aguado,1825 yılında “Methodo para Guitarra” isimli metod kitabını yayınlamıĢtır. Yazıldığı dönemin en iyi metodlarından biri olan metod, içerisindeki küçük parçalar, valsler, rondolar ve etüdlerle günümüz gitar öğretiminde halen kulanılmaktadır (Elmas,2003: 32). Ayrıca Ferando Sor‟un 1800‟lerde yazdığı gitar metodu da yazıldığı günden günümüze değin baĢlıca gitar metodları arasında yer almaktadır.

19.yüzyılın ilk yarısı gitar müziği için bir altın çağ olmuĢtur. Bu dönemde ünlü gitar yapımcısı Antonio Torres tel uzunluğunu 650 mm. olarak sabitlemiĢ ve bu standart günümüze değin devam etmiĢtir (Bobri,1990: 11). Ayrıca yüzyılın ortalarında meydana gelen teknolojik geliĢmeler neticesinde Albert Augustine, daha önce barsaktan yapılan teller yerine naylon tellerin üretimine baĢlamıĢtır. Bu geliĢme tellerin daha uzun ömürlü olması ve seslerinin gür olması sonucunu doğurmuĢtur (Kanneci,2001: 12).

(11)

19.yüzyılda yaĢanan önemli geliĢmeler aralarında F.Tarrega, M.Llobet, E.Pujol, R.Sainz de la Maza, A.Segovia, A.Diaz, J.Bream gibi gitaristlerin bulunduğu pekçok gitaristin yetiĢmesine yol açmıĢtır (Kanneci,2001: 12).

Türkiye‟de gitar, önceleri eğlence müziğinde kullanılan bir çalgı olmasına rağmen zamanla yabancı gitaristler tarafından verilen konserler, yapılan radyo programları, yurtdıĢından getirilen nota ve plaklarla yaygınlaĢmaya baĢlamıĢtır (Elmas,2003: 54).

Türkiye‟de gitar eğitimi veren ilk kiĢiler arasında Andrea Paleologos bulunmaktadır. Paleologos Türkiye‟de bulunduğu süre içerisinde birçok öğrenci yetiĢtirmiĢtir. Bu öğrenciler arasında Türkiye‟de klasik gitarın geliĢmesine önemli katkıları olan Mario Parodi, Can Aybars, Ziya Aydıntan, SavaĢ Çekirge, Sava Palasis ve Misak Toros bulunmaktadır (Kanneci,2001: 18-19).Bu gitaristler Türkiye‟de öğrenciler yetiĢtirerek, konserler vererek vb. faaliyetlerde bulunarak klasik gitarın Türkiye yaygınlaĢması ve tanınmasına katkıda bulunmuĢlardır.

Bu dönemde “Gitar Sevenler Derneği”nin kurucusu Ziya Aydıntan gitar öğretim alanında Türkiye‟de önemli bir geliĢmeye imza atmıĢ ve ilk gitar metodlarından birini yazmıĢtır (Elmas,2003: 54). Bu ve buna benzer metodların yazılması zamanla baĢka Türk gitaristlere de örnek teĢkil etmiĢ ve baĢta Bekir Küçükay olmak üzere Yakup Kıvrak, B.Cem Günenç, Safa Yeprem gibi pek çok gitarist gitar metod kitapları yayınlamıĢlardır.

Klasik gitar öğretimine uzun süre özel gitar dersleri verilmesi Ģeklinde devam edilmesine karĢın zamanla bu çalgı akademik eğitimde de yerini almıĢtır. Konservatuvarlar ve eğitim fakülteleri müzik eğitimi bölümlerinde klasik gitar, çalgı dersleri bünyesinde öğretilmeye baĢlanmıĢtır (Elmas,2003: 54).

1974 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü‟nün Okul Çalgıları bölümünde gitar dersi konulmuĢtur (Kanneci,2001: 23). 1977 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı bünyesinde gitar sanat dalı açılmıĢtır. 1983 yılında ise Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi bünyesinde klasik gitar dersleri verilmeye baĢlanmıĢtır (Elmas,2003: 55). Günümüzde Türkiye‟deki pek çok konservatuvarda gitar bölümleri bulunmakta ve Eğitim Fakülteleri‟nin Müzik Öğretmenliği programlarında da gitar, ana çalgı derslerinde yer almaktadır.

(12)

Akademik çevrelerde meydana gelen bu geliĢmelere ek olarak Türkiye‟de pek çok gitar festivali, klasik gitar ve klasik gitar beste yarıĢmaları düzenlenmiĢtir ve halen düzenlenmeye devam edilmektedir. Sarfedilen tüm bu gayretlerin sonucunda klasik gitar yaygınlaĢmakta, bu çalgı için beste yapan kompozitörlerin ve icracıların sayısı her geçen gün artmaktadır. Aynı zamanda klasik gitar için yazılan metodların sayısı da her geçen gün artmakta ve bu metodlara yenileri eklenmektedir.

ġüphesiz gitar öğretim materyallerinin baĢlıcaları arasında klasik gitar metodları bulunmaktadır. Buna bağlı olarak da nasıl ki diğer alanlardaki kitapların bilimsel nitelikler taĢıması gerekiyorsa klasik gitar metodları da aynı bilimselliği taĢımalıdır.

Öğretim sürecinde uygun materyal kullanılması halinde aĢağıdaki faydalar sağlanabilir ( Tan, 2007: 12)

1.Öğretilecek içerik öğrenciler için somut hale gelir. 2.Öğrencilerde daha kalıcı bir öğrenme oluĢur.

3.Öğrencilerin derse dikkatlerini vermeleri kolaylaĢır. 4.Öğrencilerin öğrenme güdüsü artar.

5.Öğrencinin daha çok duyu organını kullanması nedeniyle öğrenme sürecinin etkili olmasını sağlar.

Buna paralel olarak da klasik gitar metodları öğrenciler için, beĢ duyuya hitap eden unsurlar taĢımalı, kalıcı bir öğrenme sağlanmasına hizmet etmeli, öğretilecek konuları somut hale getirmelidir.

Öğretim ilkeleri doğrultusunda bir değerlendirme yapıldığında gitar metodlarının izleyeceği sistematikte basitten karmaĢığa doğru gidilmesi,verilen bilgilerin açık olması,öğretimin somuttan soyuta doğru gitmesi vb.. ilkelerle paralel içerikle re sahip olması gerekmektedir.

(13)

Ayrıca bilimsel bir çalıĢmalarda yararlanılan kaynaklardan yapılan alıntıların mutlaka gösterilmesi gerekir. Klasik gitar metodları da bu bilimsel anlayıĢ çerçevesinde hazırlanmalıdır.

Klasik gitar metodlarının yukarıda konu edilen kriterleri taĢıması halinde bu kitaplar, hem öğrenmeyi kolaylaĢtırabilir hem de bilim çevrelerince kabul görebilen bilimsel bir kitap niteliği taĢıyabilirler.

1.1.Proble m Proble m Cümlesi

“Klasik gitar eğitiminde kullanılan gitar metod kitapları öğretim ilke ve tekniklerine, gitar öğretim yöntem ve tekniklerine ve kitap inceleme ölçütlerine ne kadar uygundur?”

Alt Problemle r

A. Gitar Öğretim Yönte m ve Teknikle ri Açısından Alt Proble mler: 1. Klasik gitar metodları gitar öğretim yöntemlerine uygun mudur? 2.Klasik gitar metodları gitar öğretim tekniklerine uygun mudur? 3.Klasik gitar metodları gitar öğretim sistematiğine uygun mudur? 4.Klasik gitar metodlarının gitar öğretimine getirdiği katkılar nelerdir? 5.Klasik gitar metodlarında yerel ezgilere yer verilmiĢ midir?

B. Öğretim Ġlke ve Yönte mleri Açısından Alt Problemler: 1. Klasik gitar metodları öğretim ilkelerine uygun mudur?

2. Klasik gitar metodları öğrenciye görelik ilkesine uygun mudur? 3. Klasik gitar metodları bilinenden bilinmeye ne ilkesine uygun mudur? 4. Klasik gitar metodları somuttan soyuta ilkesine uygun mudur?

5. Klasik gitar metodları açıklık ilkesine uygun mudur?

(14)

7. Klasik gitar metodları yakından uzağa ilkesine uygun mudur? 8. Klasik gitar metodları ekonomiklik ilkesine uygun mudur?

C. Kitap Ġnceleme Ölçütleri Açısından Alt Proble mle r:

1. Klasik gitar metodlarının fiziksel özellikleri öğrenci seviyesine uygun mudur? Metodlar öğrencilerin dikkatini çekip onları motive edebilir mi?

2. Klasik gitar metodlarındaki kapak tasarımı içerik ile uyumlu mudur? 3. Klasik gitar metodlarının içeriği öğrenci seviyesine uygun mudur? 4. Klasik gitar metodlarında bilimsel hatalar var mıdır?

5. Klasik gitar metodlarında basım hataları var mıdır?

6. Klasik gitar metodlarında dil ve anlatım hataları mevcut mudur?

7. Klasik gitar metodlarında içindekiler ve kaynakça bölümleri yer almakta mıdır? 8. Klasik gitar metodlarındaki kaynakça gösterimi bilimsel kriterlere uygun mudur? 9. Klasik gitar metodları, konuların sıralanıĢı itibariyle öğrencinin anlamasını kolaylaĢtırmakta mıdır? Yoksa zorlaĢtırmakta mıdır?

10.Klasik gitar metodları görsel öğeler itibariyle öğrencinin öğrenmesini kolaylaĢtırmakta mıdır?

11. Klasik gitar metodlarında içerik itibariyle farklılıklar bulunmakta mıdır?

1.2. Amaç

AraĢtırmacının amacı, Türkiye‟de ve dünyada yayınlanan baĢlıca klasik gitar metodlarını incelemektir. Bu çerçevede metodların; bilimsellik, içerik, öğretim ilkelerine uygunluk, gitar öğretimine uygunluk vb. yönlerden incelenmesi amaçlanmıĢtır.

Ayrıca araĢtırmacı ileride yazmayı planladığı metod kitabında incelenen kitaplardan edindiği bilgilerden yararlanmayı amaçlamaktadır.

(15)

1.3. Öne m

GeçmiĢten günümüze gitar eğitimi ve gitar litaretürünün (metodların) incelenmesine yönelik sınırlı sayıda çalıĢma yapılmıĢ olmasına karĢın anılan çalıĢmalar yüzeysel, sadece durum tespitine yönelen ve çok az sayıda metodun incelenmesini içeren çalıĢmalardır.

Oysa bu çalıĢmada; Türkiye‟de ve dünyada gitar öğretim çevrelerinde kabul gören dokuz tane gitar metodu ayrıntılı olarak incelenmeye, değerlendirilmeye ve neticede özgün fikirlere ulaĢılmaya çalıĢılmıĢtır. ÇalıĢma, metodların sadece gitar öğretimi açısından değil öğretim ilkelerine uygunlukları ve bilimsel bir kitabın taĢıması gereken nitelikler açısından da değerlendirilmesi bakımından önemlidir.

Anılan hedeflere ulaĢılması halinde bu çalıĢmanın gitar öğretimi alanına bir katkı getireceği, bilimsel bir gitar metodu yazmak isteyen eğitmenlere rehber olacağı ve dolayısıyla öğrencilerin bu enstrümanı öğrenmelerine katkı sağlayacağı düĢünülmektedir.

1.4. Varsayımlar

Bu araĢtırmada uzmanlardan alınan görüĢler çerçevesinde seçilen dokuz klasik gitar metodunun incelemeye uygun olduğu varsayılmıĢtır.

1.5. Sınırlılıklar

Bu çalıĢma, dünyada ve Türkiye‟de yayınlanmıĢ olan ve gitar öğretim çevrelerince kabul gören dokuz metod kitabıyla sınırlıdır.

(16)

1.6. Tanımlar

Eğitim: KiĢinin zihni, bedeni, duygusal, toplumsal yeteneklerinin, davranıĢlarının en uygun Ģekilde yada istenilen bir doğrultuda geliĢtirilmesi, ona birtakım amaçlara dönük yeni yetenekler, davranıĢlar, bilgiler kazandırılması yolundaki çalıĢmaların tümüdür. (Akyüz,2008)

Öğretim: Belli bir amaçla, belli bir plana göre yapılan öğrenme veya öğretme iĢidir.(BinbaĢıoğlu,1972)

Müzik: Birtakım duygu ve düĢünceleri belli kurallar çerçevesinde uyumlu seslerle anlatma sanatı, 2. Bu biçimde düzenlenmiĢ seslerden oluĢan eserlerin okunması veya çalınması. (Türk Dil Kurumu,2005)

Gitar: Genellikle ahĢap gövdeli, perdeli, altı teli olan, telleri parmakla çekilerek veya pena ile vurularak çalınan bir telli çalgı. (Türk Dil Kurumu,2005)

Lite ratür: Bir konuyla ilgili yazılmıĢ olan eserlerin tümüdür.(Yılmaz,1996)

Değerlendirme: Ele alınan kitapların yada metodların fiziksel, biçimsel vb. kriterlere göre ayrıntılı olarak incelenip objektif ve subjektif sonuçlara ulaĢılmasıdır.

(17)

2.ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

AraĢtırmada klasik gitar literatürü, problem durumunda belirtilen kriterlerine göre incelendiğinden alanda, bu kapsamda yapılmıĢ bir çalıĢmaya rastlanılmamıĢtır. Ancak gitar metodlarının incelenmesini içeren bazı çalıĢmalar mevcuttur.

Bunların arasında aĢağıda belirtilen tezler bulunmaktadır:

1.Süleyman Tarman‟ın 1996 yılında hazırlamıĢ olduğu “Bekir Küçükay‟ın Klasik Gitar Ġçin BaĢlangıç Metodu‟nun Hedef, Hedef DavranıĢ ve Ġçerik Yönünden Ġncelenmesi” baĢlıklı yüksek lisans tezinde yalnızca belirtilen metod kitabı hedef, hedef davranıĢ ve içerik yönlerinden incelenmiĢtir. Bu araĢtırmada anılan metod kitabı dıĢında herhangi bir kitap incelemeye dahil edilmemiĢtir. Ayrıca bu çalıĢmada yalnızca hedef, hedef davranıĢ ve içerik kriterleri esas alınmıĢtır.

2.Ali Erim‟in 2005 yılında hazırlamıĢ olduğu “Türkiye`de Klasik Gitar Eğitiminde Kullanılan BaĢlangıç Metotlarından Bazılarının Öğretme-Öğrenme Süreçleri Açısından KarĢılaĢtırılması” baĢlıklı yüksek lisans tezinde; klasik gitar öğretiminde kullanılan baĢlangıç düzeyindeki metodlardan dört tanesi ele alınmıĢ ve karĢılaĢtırılmıĢtır. Bu araĢtırmada, ikisi yerli ikisi de yabancı olmak üzere dört metod kitabı araĢtırma kapsamına alınmıĢtır. Ayrıca anılan metodlar, konuların ele alınıĢ yüzdeleri ve gitar öğretimi açısından karĢılaĢtırılmıĢtır. Ancak bu araĢtırmada kitap inceleme ve öğretim ilkeleri kriterlerine yer verilmemiĢtir.

3.Hayrettin Onur Küçükosmanoğlu tarafından 2006 yılında hazırlanmıĢ ” Eğitim fakültelerinde baĢlangıç gitar eğitiminde kullanılan metotların incelenmesi” baĢlık lı yüksek lisans tezinde; oniki tane klasik gitar metodu konuların dağılım yüzdeleri ve gitar öğretimi açısından incelenmiĢtir. Ancak kitap inceleme ve öğretim ilkeleri bu araĢtırma kapsamında yer almamaktadır.

(18)

4. Gizem ġahin tarafından 2008 yılında yazılan “ Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Eğitimi Bilim Dalı Bireysel Çalgı- Gitar Eğitim Programı Ġle Rodriguez Arenas‟ın “La Escuela De La Guitarra Libro 1” Metodunun ÖrtüĢme Durumu” baĢlıklı yüksek lisans tezinde; Müzik Öğretmenliği bölümlerinin birinci sınıf tanım programları ile anılan metodun örtüĢüp örtüĢmediği ele alınmıĢtır. Bu çalıĢmada sadece belirtilen metod ele alınmıĢ baĢka bir metod kitabı araĢtırmaya dahil edilmemiĢtir. Ayrıca anılan araĢtırmada “La Escuela De La Guitarra Libro 1” isimli metod, lisans birinci sınıf programı ile karĢılaĢtırıldığından baĢka bir kriter incelemeye dahil edilmemiĢtir.

(19)

3.YÖNTEM

3.1. AraĢtırmanın Modeli

Bu çalıĢmada literatür taraması ve görüĢme teknikleri kullanılmıĢtır.

3.2. Evren ve Örneklem

Dünyada yayınlanan tüm klasik gitar metod kitapları araĢtırmanın evrenini oluĢturmaktadır.

Uzman görüĢleriyle seçilen dokuz klasik gitar metod kitabı ise araĢtırmanın örneklemini oluĢturmaktadır.

3.3. Verilerin Toplanması

Bu araĢtırmada ele alınan sekiz adet metod uzmanların görüĢleri alınarak belirlenmiĢtir. Ayrıca 2010 yılı Haziran ayında yayınlanan “Klasik Gitar Çalmak Ġster Misiniz?” isimli metoddan uzmanların haberdar olmamaları nedeniyle bu metod, araĢtırmacı tarafından araĢtırmaya dahil edilmiĢtir. Bu kapsamda metodlar; bilimsellik, içerik, öğretim ilkelerine uygunluk, gitar öğretimine uygunluk vb. açılardan incelenmiĢ, karĢılaĢtırmalar yapılarak yeni yorumlara ulaĢılmaya çalıĢılmıĢtır. Bunlara ilaveten ele alınan Ġngilizce metodlar ayrıntılı biçimde okunmuĢ, Türkçeye çevrilmiĢ ve sonuçta anlatılmak istenen konular kavranmıĢtır. Ayrıca metodlarda yer verilen etüd ve eserlerin tümü araĢtırmacı tarafından çalınarak değerlendirmeye tabi tutulmuĢtur.

3.4. Verilerin Analizi

AraĢtırmada kaynak taraması tekniği ile birlikte görüĢme tekniğine yer verilmiĢtir. Bu nedenle araĢtırma betimsel bir çalıĢmadır. Bunlara ilaveten araĢtırmacının on yılı aĢkın süredir gitar öğretimi alanında gerek öğrenci gerekse öğretmen olarak edindiği deneyimlerden de yararlanılmıĢtır.

(20)

Kavramsal çerçeveyi oluĢturmak için gerekli olan veriler; kütüphaneler, yayınevleri, on- line veri tabanları, internet vb. kaynaklardan edinilmiĢtir.

(21)

4.BULGULAR ve YORUM

4.1.KLASĠK GĠTAR METODLARININ ĠNCELENMESĠ

4.1.1.Metodların Gitar Öğretimi Açısından Ġncelenmesi

Klasik gitar, tarihsel geliĢim süreci itibariyle belki de milattan önceki dönemlere dayanan bir çalgıdır. Bu çalgının ortaya çıkıĢının ardından Ģüphesiz icra edilmesi ve icra edebilecek yetenekteki kiĢilere öğretilmesi durumu da ortaya çıkmıĢtır.

Gitar öğretiminin ne kadar eskiye dayandığı tam olarak bilinememekle birlikte bilinen ilk gitar metodları 18. ve 19. yüzyıllarda yazılmıĢtır. Bu metodlardan ilki 1799 yılında Fernando Ferandiere tarafından yazılan “Arte de Tocar la Guitarra Espanola por Musica” isimli metoddur. Bu metodu Ġtalya‟dan Carulli ve Carcassi; Ġspanya‟dan Aguado ve Sor‟un yazdığı metodlar izlemiĢtir (Küçükay, 2004: 5). Belirtilen tarihlerden günümüze değin pek çok metod kitabı yazılmıĢtır ve yazılmaya devam edilmektedir.

Türkiye‟de yazılan metod kitaplarının sayısı her geçen gün hızlı bir biçimde artmaktadır. Bu durum gitarın popüler bir çalgı olması nedeniyle yaĢanan ticari kaygılar yada bilgilerini öğrencileri ile paylaĢmak isteyen öğretmenlerin bu doğrultudaki istekleri ile açıklanabilir. Ancak metodlardaki sayının bu denli artmasına karĢın bu alanda nitelikli ve akademik çalıĢmalar da yapılmaktadır. Bu çalıĢmaların arasında Bekir Küçükay, Ziya Aydıntan, Ahmet Kanneci, Safa Yeprem, Cem Günenç ve Yakup Kıvrak‟ın yazmıĢ olduğu metodlar bulunmaktadır.

Gitar metod kitapları doğal olarak yazan kiĢinin aldığı eğitim,bilgi birikimi,eğitim-öğretim anlayıĢı vb.. faktörlerle Ģekillenmektedir.Ancak öğrencilerin verilen bilgileri daha kolay anlayabilmeleri ve pekiĢtirebilmeleri açısından da bazı kriterler vardır.

Gitar öğretimine baĢlanılırken hangi konuların ele alınacağı, hangi bilgilerin verileceği metodlara göre farklılık göstermektedir. Kaçar‟a (2009:83) göre iyi bir ud icracısı öncelikle çalgısını doğru tutmalı, sağ-sol elin kullanılıĢı, ayakların konumu vb. davranıĢları da

(22)

doğru biçimde gerçekleĢtirmelidir. ġüphesiz telli bir çalgı olan ve sol el tekniği ud ile benzerlikler gösteren gitar için de aynı durum geçerlidir. Önder ve Yıldız‟a (2008 : 121) göre ise gitar öğretiminin ilk aĢaması gitar çalmak için gerekli olan doğru pozisyonun öğretilmesidir.Bu doğrultuda metod kitaplarında önce tutuĢ ve oturuĢ pozisyonları öğretilmelidir.Ancak gitar metod kitaplarını çalıĢan öğrencilerin çoğu nota bilgisi ve gitar hakkında genel bir bilgiden yoksun olduğundan tutuĢ ve oturuĢ pozisyonundan da önce bu bilgilerin verilmesi yerinde olur.

Gitar öğretiminde görsel öğelerin kullanımı da en az verilen bilgilerin içeriği kadar önemlidir. Uygulamalı bir alan olan gitar öğretiminde bir öğretmen ile çalıĢma fırsatının bulunamaması halinde öğrenci, bizzat metodlardan bu enstrümanı çalmayı öğrenecektir. Gitarı nasıl tutması yada tellere hangi açıyla vurması gerektiğini bilmeyen bir öğrenci bu aĢamada doğal olarak zorlanacaktır. Bu zorlanmayı asgari düzeye indirmek için metodlarda; tutuĢ-oturuĢ pozisyonu, tellere vuruĢ açısı, gitardaki tekniklerin uygulanma biçimleri ve hatta notaların gitar üzerindeki yerlerinin gösterilmesine yönelik çizimler, grafikler, resimler, Ģemalar vb. görsel öğeler bulunmalıdır.

Açıklanan kriterlere ek olarak metodlarda öğretime hangi telden, hangi pozisyondan baĢlanacağı, sağ ve sol elde hangi parmak iĢaretlerinin kullanılacağı, notaların vuruĢ değerlerinin öğretiminde hangi sıranın izleneceği, metodlarda yerel ezgilere, halk türkülerine yer verilip verilmeyeceği, çoksesliliğin nasıl öğretileceği, değiĢtireçli notaların öğretiminde hangi sıranın izleneceği, metodlarda teori bilgisinin nasıl verileceği vb. konular da farklılıklar göstermektedir. Bu kriterlerle ilgili olarak üzerinde durulması gereken konu öğrencilerin bilgi ve algılama düzeyleridir. Örneğin; gitar öğretimine birinci tel yerine dördüncü telden baĢlanması durumunda öğrenci bu teldeki notaları tam olarak öğrenemeyecek veya büyük olasılıkla karıĢtıracaktır. Aynı durum pozisyon öğretimi için de geçerlidir.Nota bilgisi sınırlı düzeyde olan bir öğrencinin portenin çok üzerinde ya da altında yer alan notaları algılaması da hayli güç olacaktır.Bu nedenle anılan öğrenciye gitar çalmayı öğretirken birinci pozisyon yerine onuncu pozisyondan baĢlanırsa olumlu bir sonucun ortaya çıkmayacağı açıktır.

Öğretimde farklılıklar gösteren bir baĢka durum ise dünyada yaygın olarak kullanılan parmak iĢaretlerinin ( sağ elde p,i,m,a ; sol elde ise 1,2,3,4) mi yoksa farklı bir sistemin mi kullanılması gerektiğidir.ġüphesiz bu konuda da öğrenci neyi daha çabuk anlayabiliyor ve uygulayabiliyorsa onu dikkate almak gerekir.Anılan sağ el iĢaretlerine

(23)

alternatif olarak kullanılan sistemi (p parmağının +, i parmağının . ,m parmağının .. , a parmağının… ile gösterilmesi) birçok öğrencinin ayırt etmekte zorlandığı hatta karıĢtırdığı bir sistemdir. Bu nedenle dünyada yaygın olan iĢaretlendirme sisteminin kullanılmasının tercih edilmesi öğrencilerin lehine olacaktır.

Gitar metodlarında halk ezgilerine ya da yerel melodilere yer verilmesi konusu da baĢka bir husustur. Kaçar‟a (2009: 90) göre doğduğu andan itibaren kendi makamsal müzikleriyle ve sosyal çevreleriyle tanıĢmıĢ olan kiĢilere çevreden evrene yaklaĢımıyla geleneksel müzik kültürünü vermek müziği ve sanatı sevdirmeyi kolaylaĢtırmaktadır. Dolayısıyla gitar çalmayı öğrenen bir kiĢiye kendi ülkesinin müziğinin unsurlarını barındıran öğelerle çalmayı öğretmek hem onun bu müziği sevmesini hem de bu enstrümanı çalmayı öğrenmesini kolaylaĢtıracaktır. Bu nedenle metodlarda anılan ezgilerin bulunması yararlı olacaktır.

Özetle sayılan unsurlara metodlarda yer verilmesinde alınacak temel ölçüt öğrencilerin seviyeleridir. Gitar öğretiminde yazarın, öğrencilerin geliĢim düzeylerini dikkate alması ve nasıl daha kolay bir öğrenme eylemi gerçekleĢecekse ona göre metodunu hazırlaması gerekmektedir.

(24)

4.1.1.1. Metodların Gitar Öğretim Yönte m ve Teknikleri Açısından Ġncelenmesi

a) Gitar Metodu I: Gitar Metodu I isimli metodda öğretime, yeni baĢlayanlar için pratik bilgiler verilerek baĢlanmıĢtır. Sonraki bölüm olan “Ġlk Bilgiler” bölümünde ise önceki bölümde verilen bilgilere devam edilmiĢtir. Kitab ın anılan kısımlarında tutuĢ-oturuĢ pozisyonları, çalıĢma disiplini ve gitar çalımını kolaylaĢtırıcı pratik bilgilere yer verilmiĢtir.

Bilindiği gibi klasik gitar metodlarını yaygın olarak kullanan kesim daha çok özengen (amatör) olarak gitar çalmayı hedefleyen kiĢilerdir. Amatör gitaristlerin çoğu bu enstrümanı öğrenmeye baĢladıklarında nota bilgisinden yoksundurlar. Bu nedenle klasik gitar metodlarının çoğunda temel nota bilgilerine yer verilmektedir. Anıla n metodda da bu anlayıĢla nota bilgileri ilk etapta verilmiĢtir. Sonraki aĢamada ise sağ ve sol elde kullanılan parmak numaraları (1,2,3,4,) ve harflerine (p,i,m,a) yer verilmiĢtir.

Metodda “Mi telindeki” çalıĢmalara, öncelikle süre değerleri ile birlikte “Mi” notasının pekiĢtirilmesi ile baĢlanmıĢ ve ardından bu notaya “Fa” ve “Sol” notaları eklenmiĢtir. Metodun “Ġnce Tel Mi” baĢlıklı bölümünde ise sadece “Mi”, ”Fa” ve Sol” notalarına iliĢkin alıĢtırmalara yer verilmiĢ ve bu notaların son derece basit tar tımlarla öğretilmesine özen gösterilmiĢtir. Bu yaklaĢım öğrenci seviyesine uygunluk açısından idealdir.

Metodun “Ġkinci Tel Si” bölümünde “Si”, “Do” ve “Re” notaları öğretilmiĢ ve ardından gelen bölümde “Mi” ve “Si” tellerinde öğretilen altı nota basit ta rtımlarla birlikte pekiĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Özetle metodu kullanan öğrenciler bu üç bölümü bitirdiklerinde ilk iki teldeki notaları iyice öğrenmiĢ olurlar ve anılan notaları (Mi, Fa, Sol, Si, Do ve Re) gitar üzerinde rahatlıkla bulabilirler. Bu açıdan değerlendirildiğinde basite indirgenerek yazılan alıĢtırmalar gitar öğretimini kolaylaĢtırmaktadır.

Metodun sonraki bölümlerinde “Sol” telindeki “La” notası da öğretilmeye ve “Meram Bağları”, “Süt Ġçtim”, “Gül” gibi yerel ezgilerle ilk üç telde öğretilen sekiz nota belleklere yerleĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Dolayısıyla kitabın ilk dört bölümünü bitiren bir öğrenci bu bölümdeki alıĢtırmaları ciddi bir biçimde çalıĢtığı takdirde gitarın ilk üç telinin birinci pozisyonunda yer alan notalara hakimiyet kazanabilecektir.

(25)

Metodun “BaĢ Parmağın Kullanılması” bölümüne kadar tek sesli alıĢtırmalara yer verilmesine karĢın bu bölümden itibaren çok sesliliğe geçilmeye baĢlanmıĢtır. Metodun bu bölümünde iki partili sistem üzerinde durulmuĢ ve aynı anda çalınan notalarla bir anlamda ilerleyen aĢamalarda çalınacak olan akorlara hazırlık yapılmaktadır.

Metodun bir sonraki bölümü olan “Üç Telin Diyezleri” bölümünde ilk üç telin birinci pozisyonunda ( Mi, Si ve Sol telleri) yer alan diyezli notaların öğretimi üzerinde durulmuĢtur. Bu bölümde basıĢ Ģekli itibariyle bir kolaylık sağlanması hedeflendiği tahmin edilmekle birlikte henüz naturel (arızasız) notaları ayırt etmekte zorlanabilecek olan öğrencilerin hemen diyezli notalarla karĢılaĢmalarının karıĢıklığa neden olacağı açıktır. Bu nedenle diyezli notaların sonraki aĢamalarda ( ilk altı telin birinci pozisyonundaki notaların öğretilmesinden sonra) öğretilmesinin daha uygun olacağı düĢünülmektedir. Yine bu bölümün 19. sayfasında yer alan etüd birçok öğretici öğeyi bünyesinde barındırmasına karĢın önceki alıĢtırmalarda diyezli notalara çok az yer verildiği için öğrenci seviyesine göre zorluklar arzetmektedir.

Metodun “Re Teli” baĢlıklı bölümünde dördüncü tel olan “Re Teli”nin üzerindeki “Re” “Mi” ve “Fa” notaları öğretilmeye çalıĢılmaktadır. Yine bu bölümde çok basit tartımlarla bu notalar pekiĢtirilmiĢ ve Türk ezgileri ile akılda kalıcılık sağlanmıĢtır.

Metodda “Arpej” çalıĢmalarına notaların öğretimi sırasında yer verilmiĢ ve bu çalıĢmalar daha sonra bir bölüm halinde ele alınmıĢtır. Sonraki bölümlerden biri olan “Dört Partili (Dört teldeki) Arpej “ kısmında ise boĢ tellerden ziyade ilk dört telde öğretilen bütün notaların yer aldığı arpej çalıĢmaları yer almaktadır.Halbuki arpej çalıĢmaları birçok öğrencinin aĢina olduğu bir teknik olmadığından bu tekniğin öğretimine boĢ tellerden ve basit formda ( p,i,m ve p,m,i gibi ) arpej biçimleriyle baĢlanmasının daha uygun olduğu düĢünülmektedir.

Metodun 29. sayfasında yer alan etüd, teknik açıdan zorluklar içermektedir. Bu aĢamadaki bir öğrencinin bu etüdü çalarken zorlanması muhtemeldir. Ancak bu eserdeki melodik güzelliğin öğrencilerin klasik gitara adapte olmaları ve motivasyonlarının artması anlamında olumlu etkileri olabileceği düĢünülmektedir.

(26)

Metodun 30. sayfasındaki “La Teli” baĢlıklı bölümde, beĢinci telin üzerindeki notalara ve aynı zamanda daha önce öğretilen (birlik, ikilik ve dörtlük notalar) notalara ek olarak sekizlik notaya da yer verilmiĢtir. Bu bölümde yer alan alıĢtırmalarda boĢ teldeki “La” notası ile sekizlik notaların birlikte öğretilmesi uygulamayı kolaylaĢtırması açısından olumludur. Bu bölümde öğrenci, öncelikle boĢ tel olan “La” telini ve “La” notasını öğrenebilecek ve sonrasında bu nota ile birlikte sekizlik notayı algılayabilecektir. Bunun sonrasında anılan çalıĢmaya beĢinci teldeki “Si” ve “Do” notaları eklenmiĢtir. Bu bölümde yazar bir önceki bölümde verdiği bilgilerle yeni bilgileri birleĢtirmiĢtir. Örneğin; daha önce öğrettiği “Re” telindeki notalarla “La” telindeki notaları birleĢtirmiĢtir. Bu yaklaĢımın öğretimde kalıcılığın sağlanması açısından yararlı olacağı düĢünülmektedir. Yine bu bölümde yazarın bestelediği etüd ve eserlere yer verilerek öğrenilen notalar ve tartımlar pekiĢtirilmiĢtir.

Metodun 34. sayfasında ve devamındaki sayfalarda arpej ve ako rlara iliĢkin çok sayıda alıĢtırma bulunmaktadır. Daha önce de belirtildiği üzere arpej çalıĢmalarının bir bütün halinde daha önceki bölümlerde ve basitten zora doğru yer almasının daha uygun olacağı düĢünülmektedir.

Metodun 38. sayfasında altılı ve sekizli aralıklarla yapılan çalıĢmalar mevcut olup, 39 sayfada noktalı notaların öğretimine geçilmiĢtir. Bu bölüme kadar öğretilen ve pekiĢtirilen birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik notaların öğretiminin ardından noktalı notaların öğretimine geçilmesi gitar ve nota öğretimine uygundur. Bölümün devamında yer ala etüd ve eserlerle öğrenilen nota ve tartımların çalan kiĢinin belleğine yerleĢtirilmesi sağlanmıĢtır. Ancak bu bölümde ilk defa karĢımıza çıkan “üç sekizlik” ölçü birimi kavramına iliĢkin herhangi bir açıklama yapılmadığı görülmektedir. Oysa genellikle nota bilgisinden yoksun olan öğrencilere ölçü birimine yönelik kavramların öncelikle açıklanması ve ardından bu ölçü birimindeki eserlerin verilmesinin daha uygun olacağı düĢünülmektedir.

Metodun 41. sayfasında ise “Kalın Mi Teli” baĢlıklı bölüm ile “Altı Telin Naturel Sesleri” baĢlıklı bölümler yer almaktadır. Yine bu bölümde de “üç sekizlik” alıĢtırmalar yer almaktadır. Bununla birlikte “Rumeli‟nin Dağları Var” gibi Türk eserleri ve yazar ın kendi besteleri ile verilen bilgiler pekiĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır.

(27)

Yazar, 45. sayfada basta ve melodide uzun sesler ve hareketler kullanarak öğrencilere çoksesliliği öğretmeyi hedeflemiĢtir. Devam eden sayfalarda ise öğretilenleri pekiĢtirmeye yönelik ve çoğu yazara ait olan etüdlere yer verilmiĢtir.

Metodun 49. sayfasında ise “altı sekizlik ölçü iki bileĢik (üç zamanlı) vuruĢtan oluĢur” Ģeklinde bir tanımlama yer almaktadır. Ancak bu kadar kısa bir biçimde tanımlanan, vuruĢ stili gösterilmeyen “altı sekizlik” ölçü biriminin öğrenciler tarafından uygulanması oldukça zor olacaktır.

Metodun 45. ve 55. sayfaları arasında yer alan bölümünde ise yazara ait besteler, “Dertli Kaval”, “ Gülnihal” gibi düzenlemeler, Carcassi ve Shumann‟a ait besteler yer almaktadır.Bu bölümde Türk eserlerinin yer alması öncelikle motivasyon açısından önem taĢımaktadır.Bu eserleri çalıĢan bir öğrenci kendisine yakın bulduğu ve kulak aĢinalığı olan bu ezgileri çalarken keyif alacak , güdülenme düzeyi de artacaktır. Aynı zamanda öğretimde bilinen melodilerin kullanılması da (Shumann‟ın eseri) motivasyonu artırıcı bir etkiye sahiptir.

Metodun 56. sayfasında “bemollü notalar” tanıtılmıĢ ve bu notaların da içerisinde yer aldığı toplam altı teldeki notaları kapsayan bir tabloya yer verilmiĢtir. Bu tablonun bemollü notaların öğretilmesi ve daha önce öğretilen notaların pekiĢtirilmesi açısından yararlı olduğu düĢünülmektedir.

Metodun 58. sayfasında “Gitarda En Çok Kullanılan Gamlar” bölümünde klasik gitar eserlerinde en çok kullanılan dizilere ve bu dizilerin ilgili minörlerine (melodik minör biçiminde) yer verilmiĢtir. Oysa nota ve teori bilgisi çoğunlukla sınırlı düzeyde olan öğrencilerin bu dizileri ve dizilerin nasıl meydana geldiklerini anlamaları çok zordur. Aynı zamanda bu dizilerin gitar üzerinde uygulanmaları da oldukça güçtür. Bu nedenle öncelikle teorik olarak bu dizilerin nasıl oluĢtuklarının öğrencilere anlatılması, sonrasında majör dizilerin ve ilgili minör dizilerin öğretimine geçilmesi daha uygundur.

Metodun 61. sayfasında “Küçük Bare” ve “Büyük Bare” baĢlıklı bölümler yer almaktadır. Devamında ise bu barelerin yer aldığı eserler verilmiĢtir. Bu bölümde yer verilen eserlerdeki bareler öncesinde daha basit ve pekiĢtirici etüdlere yer verilmediğinden öğrencilerin seviyelerine göre oldukça ağırdır. Özellikle bare tekniği zor ve zaman isteyen bir

(28)

teknik olduğundan aĢama aĢama zorlaĢan etüdlerle birlikte pekiĢtirilmesinin daha uygun olacağı düĢünülmektedir.

Kitabın 64. sayfasında “En Çok Kullanılan Tonlarda Kadanslar” baĢlığında kadanslara yer verilmiĢtir. Ancak devamında bu kadansları pekiĢtiren herhangi bir egzersiz verilmediği dikkat çekmektedir. Bu durum öğrencilerin kadanslarla ilgili olarak verilen bilgileri özümsemesini güçleĢtirmektedir.

Metodun 65. sayfasında “Onaltılık Değer” baĢlığı altında onaltılık notalar ve onaltılık sus anlatılmıĢtır. Devamında onaltılık notalar kullanılarak arpej çalıĢmalarına yer verilmiĢtir. Ancak 66. sayfada bu arpejlerden çok daha kolay olan altıncı teldeki notalarla onaltılık nota çalıĢmaları yer almıĢtır. Bu nedenle daha kolay öğeleri barındıran etüdlerin önceki bölümlerde yer almasının daha uygun olacağı düĢünülmektedir.

Metodun 66.-72. sayfaları arasında değiĢik tartımları içeren alıĢtırmalar yer almaktadır. Ancak bu seviyedeki öğrencilerin için zor sayılabilecek olan tartımlar (örneğin; noktalı sekizlik notayı içeren tartımlar) bu bölümlerin baĢında ayrıntılı olarak anlatılmamıĢtır. Bu durum, öğrencilerin anılan tartımları öğrenmelerini güçleĢtirebilir. Ancak metodun bu bölümünde yine Türk ezgilerine yer verilmiĢ olması bu tartımların algılanmasını nisbeten kolaylaĢtırabilir.

Metodun gitar öğretimi açısından incelenen bu yönlerine ilaveten Türkiye‟de yazılmıĢ olan ilk gitar metodlarından biri olması da önemli bir husustur. Ġlk basımı 1977 yılında gerçekleĢtirilen bu metod, o dönemde klasik gitar öğrenmek isteyenlere önemli bir kaynak teĢkil etmiĢtir. Metod yazıldığı dönemden günümüze değin (otuzüç yıldır) birçok baskı yapmıĢtır ve halen güncelliğini korumaktadır.

Metodun birçok bölümünde verilen yeni bilgiler geniĢ biçimde irdelenmiĢ olmasına rağmen bazı bölümlerde tartımlara, ölçülere, gamlara ve notalara iliĢkin olarak yüzeysel bilgiler verilmiĢtir. Oysa öğrencilerin yabancı olduğu bu kavramları anlayabilmeleri için anılan kavramların resimler, Ģemalar ve ayrıntılı açıklamalarla ele alınmaları gerekmektedir.

(29)

b) Gitar Metodu II ve Gitar Albümü: “Gitar Metodu I” isimli metodun devamı niteliğinde olan bu metodun birinci bölümünde pozisyonlar, ikinci bölümünde ise diziler, akorlar ile arpej, tremolo vb. teknikler öğretilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu metodda ilk metodda öğretilen birinci pozisyona ek olarak ikinci ve onuncu pozisyonlar arasında kalan pozisyonlar ve bu pozisyonlardaki notalar üzerinde durulmuĢtur. Ayrıca bu metodda verilen bilgilerin pekiĢtirilmesi amacıyla hazırlanan eserler “Gitar Albümü” kitabında yer almaktadır.

Metodun “Mi Telinde Pozisyonlar” baĢlıklı bölümünde birinci telde ikinci pozisyondan onuncu pozisyona kadar olan bütün pozisyonlardaki notalar öğretilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu pozisyonlar öğretilirken her bir pozisyon için ayrı etüdlere yer verilmiĢ ve verilen her pozisyon bir sonraki pozisyonla birleĢtirilerek verilen bilgiler pekiĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Örneğin; metodda önce ikinci pozisyon ardından üçüncü ve dördüncü pozisyonlar öğretilmiĢ, sonrasında ise bu üç pozisyonun birlikte yer aldığı eser ve etüdlere yer verilmiĢtir. Bölümde yer alan etüdler öğrenci seviyesine uygundur. Ancak etüdlerde “beĢ sekizlik” tartım öğesi kullanılmıĢ olup öğrencilerin bilmediği bu kavram üzerinde ayrıntılı biçimde durulmamıĢtır. Oysa henüz nota ve teori bilgisi sınırlı düzeyde olan öğrencilere bu kavramın ayrıntılı biçimde anlatılması ve ardından bu etüdlerin verilmesi daha yerinde olabilirdi. Bununla birlikte anılan bölüm gitar öğretimi açısından son derece önemlidir ve bölüme iliĢkin olarak “Gitar Albümü” kitabında verilen eserler (1-3 numaralı eserler) de öğretilen notaları pekiĢtirici niteliktedir.

Metodun “Si Telinde Pozisyonlar” baĢlıklı bölümünde bu telde ikinci pozisyondan onuncu pozisyona kadar olan bütün pozisyonlardaki notalar anlatılmıĢ, bu pozisyonlara iliĢkin etüd ve eserlere yer verilmiĢtir. Ayrıca “Mi” ve “Si” tellerinde üçlüler ve durgulara (kadanslara) da bu bölümde yer verilmiĢtir. Öncelikle bu bölümde yer verilen etüd ler son derece basit düzeyden baĢlamıĢ ve aĢama aĢama zorlaĢmıĢtır. Ayrıca önceki öğretilen notalarla sonraki notalar birlikte pekiĢtirilmiĢtir. Bu yaklaĢım gitar öğretimine son derece uygundur. Ancak “Si” ve “Mi” tellerinde verilen üçlü ve durgular öğrenc ileri zorlayabilecek niteliktedir. Oysa bu teorik bilgilerin çalıĢılan eserlerle birlikte verilmesi öğrenciler için daha yararlı olabilirdi. Bunlara ilaveten “Gitar Albümü” kitabında yer alan 4 ila 11 numaralı eserler ise yazarın “Önsöz” bölümünde belirttiği gibi aĢama aĢama zorlaĢan eserlerdir. Bu eserler arasında yazarın kendi besteleri ve tanınan klasik müzik eserlerinden bölümler yer almaktadır. Bu bölümde yer alan eserler bu aĢamaya kadar gelmiĢ olan öğrenciler için öğretici ancak

(30)

oldukça zaman alabilecek eserlerdir. Çünkü ikinci pozisyon ve ilerisindeki pozisyonlardaki notaları öğrenen bir öğrenci için nota okuma zorlaĢmaktadır. Bu nedenle metodda yer alan eserler oldukça emek ve zaman isteyen eserlerdir. Ancak verilen emek neticesinde öğrenciler geliĢecek ve böylelikle kalıcı bir öğrenme geçekleĢtirilmiĢ olacaktır.

Metodun “Sol Telinde Pozisyonlar” baĢlıklı bölümünde “Sol” telinde ikinci pozisyondan onuncu pozisyona kadar olan bütün pozisyonlardaki notalar anlatılmıĢ, bu pozisyonlardaki yarım (küçük) bare egzersizleri, ilk üç telde öğretilen pozisyonların birlikte pekiĢtirilmeye çalıĢıldığı etüdler , “Sol” ve “Mi” tellerinde altılı aralıklar ve daha önce öğrenilen tonlarda çeĢitli akorlara yer verilmiĢtir. Bu bölümde verilen bilgilerin ele alınıĢ biçimi yine basit öğelerden daha kompleks olanlara doğru bir gidiĢat göstermektedir. Ayrıca bölümdeki bare çalıĢmaları parmak kaslarını geliĢtirici bir özellik taĢımaktadır. Yine bu bölümde verilen eserler içerisinde Türk ezgileri çoğunluktadır. Bu eserlere yer verilmesi öğrencilerin daha büyük bir Ģevkle çalıĢmalarını sağlayacak ve motivasyon düzeylerini artıracaktır. Bunlara ilaveten “Gitar Albümü”nde bulunan 12-21 numaralı eserler tanınmıĢ klasik batı müziği uyarlamaları ve Türk ezgilerinden oluĢmaktadır. Bu eserlere kitapta yer verilmesi öğrencilerin motivasyonlarını artırıcı niteliktedir.

Metodun “Re Telinde Pozisyonlar” baĢlıklı bölümünde “Re” telinde ikinci pozisyondan onuncu pozisyona kadar olan bütün pozisyonlardaki notalar anlatılmıĢ, öğretilen dört teldeki aralıklar ve akorlar üzerinde durulmuĢtur. Ayrıca bu pozisyonlardaki notaları pekiĢtirmeye yönelik küçük etüdlere de yer verilmiĢtir. Ancak diğer bölümlerde olduğunun aksine bu bölümde tanıdık eserler ve Türk ezgilerine yer verilmemiĢtir. Metodun “Gitar Albümü” ile birlikte çalıĢılması önerilmekle birlikte herkesin bu kitabı bulması yahut alması mümkün olmayabilir. Dolayısıyla bu bölümde de Türk ezgileri ve tanıd ık eserlere yer verilmesi amaca uygun olabilirdi. Aynı zamanda bu bölümde akor ve aralıklara yönelik çok ayrıntılı bilgiler verilmiĢtir. Oysa bu derecede ayrıntılı bilgilere yer verilmesi gitarı yeni öğrenen ve melodik eserler çalmak isteyen öğrenciler için sıkıcı olabilecek niteliktedir. Bu nedenle anılan bilgilerin, melodik etüdlerin içerisinde verilmesinin daha doğru olduğu düĢünülmektedir. Ayrıca Gitar Albümü‟nün 22-34 numaralı eserleri aĢamalı olarak zorlaĢmaktadır. Bu yaklaĢım ise metodda uygulanan yöntem ile uyuĢmaktadır.

Metodun “La Telinde Pozisyonlar” baĢlıklı bölümünde “La” telinde ikinci pozisyondan onuncu pozisyona kadar olan bütün pozisyonlardaki notalar üzerinde durulmuĢ

(31)

ve aralık çalıĢmalarına yer verilmiĢtir. Notaların öğretiminin ardından verilen küçük etüdler gitar öğretimini kolaylaĢtırıcı ve verilen bilgileri pekiĢtirici niteliktedir. Ancak bu bölümde yine Türk eserleri ve tanıdık melodilere yer verilmemiĢtir. Oysa bu eserlere yer verilmiĢ olsaydı verilen bilgilerin daha kalıcı olması sağlanabilirdi. Ayrıca bu bölümde yine önceki bölümde olduğu gibi ayrıntılı aralık çalıĢmalarına yer verilmiĢtir. Bu aralık çalıĢmaları öğrencilere sıkıcı gelip, onlarda bir bıkkınlık hissi yaratabilir. ġüphesiz bir eğitimcinin baĢlıca görevlerinden biri öğrenciyi motive etmektir. Bu nedenle metoddaki ayrıntılı aralık çalıĢmalarının etüdlerin içerisinde yer alması ve öğrencilerin bu kavramları anılan etüdlerin içerisinde öğrenmelerinin daha uygun olacağı düĢünülmektedir. Gitar Albümü‟nde ise bu bölüme yönelik olarak verilen eserlerden ( 32 - 36 numara arasındaki eserler) bazıları tanıdık melodiler içeren eserler bazıları ise klasik gitar için temel teĢkil eden eserlerdir. Bu nedenle anılan eserlerin, öğrencileri motive edici bir yönlerinin bulunduğu söylenebilir.

Metodun “Kalın Mi Telinde Pozisyonlar” baĢlıklı bölümünde “Mi” telinde ikinci pozisyondan onuncu pozisyona kadar olan bütün pozisyonlardaki notalar anlatılmıĢ ve kısa etüdlerle pekiĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu yaklaĢım gitar öğretimi açısından son derece yararlıdır. Ayrıca bölümün sonuna eklenen “büyük bare” çalıĢması da tam bare tekniğinin yerleĢmesi ve öğrencinin parmak kaslarının geliĢimi açısından son derece önemlidir. Ancak bare egzersizleri öğrencilerin sakatlanmalarına neden olabileceğinden bu tekniğe yönelik olarak verilen etüdün kısa ve küçük parçalar halinde verilmesi daha uygun olabilirdi. Aynı zamanda bu bölümün sonunda Gitar Albümü‟nün 37. eserinden sonuna kadar çalıĢılabileceği belirtilmiĢtir. Bu eserler klasik gitar için oldukça geliĢtirici eserler olmakla birlikte teknik açıdan zorluklar içermeleri nedeniyle istenilen biçimde çalınabilmeleri için çok uzun zaman gerekmektedir. Bu durum da öğrencilerde yılgınlık yaratabilir. Bu nedenle anılan eserlerin teknik zorluklarına iliĢkin ayrıntılı açıklamalar yapılması bu aĢamada yerinde olabilirdi.

Metodun “II. Bölüm” baĢlıklı bölümünde gamlar, legato, kadanslar (durgular) , arpejler, tremolo, akorlar, arp çalıĢı, flajole (harmonik), pizzicato, rasguedo, tambora, golpe vb. tekniklere yer verilmiĢtir. Bu bölümde majör gamlar ve ilgili minör tonlarda gamlara yer verilmiĢtir. Ayrıca bütün durgular ve akorlar da metodda yer almaktadır. Öğrencilerin bu gamları ayrıntılı bir biçimde öğrenmeleri hem onların klasik gitar tekniklerini geliĢtirecek hem de müzik teorisi anlamında onlara önemli bilgiler kazandıracaktır. Bölümün devamında ise gitarda çok kullanılan arpej tekniği ve ileri teknikler arasında sayılabilecek olan legato, tremolo, arp çalıĢı, flajole, pizzicato, rasguedo, tambora, golpe teknikleri verilmiĢtir. Arpej

(32)

tekniği ile ilgili olarak çok sayıda alıĢtırmaya yer verilmesi bu tekniğin yerleĢmesi anlamında önem arzetmektedir.Bu bölümde diğer teknikler (özellikle tremolo, rasguedo, tambora vb..) öncelikle yazılı olarak anlatılmıĢ ardından ise Ģekiller ve kısa etüdlerle anlatılan konular pekiĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Anılan tekniklerin metodda yer alması, öğrencilerin bu teknikler hakkında bilgi sahibi olmaları açısından önem taĢımaktadır. Dolayısıyla metodu çalıĢan öğrenciler ileri teknikleri de uygulayabilen ve ileride profesyonel gitarist olmak için sağlam temeller atmıĢ kiĢiler olarak yetiĢebileceklerdir. Anılan bölüm öğrenciler için son derece yararlıdır.

c) Klasik Gitar Ġçin BaĢlangıç Metodu: Metodun, “Önsöz” kısmında gitar tarihi, gitar öğretimi ve geçmiĢten günümüze yazılan metodlara iliĢkin genel bilgiler yer a lmaktadır. Ayrıca metodda öğretime birinci pozisyondan baĢlanmasının;

1. Birinci pozisyonda, sol el parmaklarını eĢit oranda çalıĢtırma açısından gitar eğitimine uygun doğal bir dizinin olmaması,

2. Sol kolun gövdeden uzak olmasının omuz ve kolda gerginlik yaratması,

3. Bu pozisyonda perdelerin geniĢ oluĢunun sol el parmaklarının hareketini zorlaĢtırması,

4. Bu pozisyonda sıklıkla kullanılan boĢ tellerin salınım mesafesinin sağ el tekniğini olumsuz etkilemesi,

5. Klavyede, yukarıdaki pozisyonlardaki perdelerin öğrenilmesinin uzun zaman alması,

6. Öğrenci ile gitar arasında bütünleĢme sağlanması ve gitara hakimiyeti güçleĢtirmesi nedeniyle problemlere yol açtığı vurgulanmaktadır.

Ayrıca yine “Önsöz” bölümünde yazar, öğretime yedinci pozisyondan baĢlanmasıyla;

(33)

1. Öğrencilerin sol el parmaklarının dengeli ve eĢit çalıĢmasının sağlandığını, dördüncü parmağın güçlenmesinin hızlandırıldığını,

2. Sol omuz ve kolun gerginliğinin azaltıldığını,

3. Perdelerin dar olması nedeniyle öğrencilerin sol el gerginliklerinin azaltıldığını,

4. Sağ el tekniğinin geliĢiminin hızlandırıldığını,

5. Klavyedeki doğal notaların öğretiminin kolaylaĢtırıldığını,

6. Gitarla bütünleĢmenin kolaylaĢtırıldığını belirtmektedir. Ayrıca metodda doğal notaların yerlerinin öğrenilmesinin kolaylaĢtırılması amacıyla özellikle değiĢtireçlerin kullanılmadığı ifade edilmiĢtir.

Metodun 8.-10. sayfaları arasında nota bilgisine yönelik temel kavramlar verilmiĢtir. Bu bölümde notaların porte (dizek) üzerindeki yerleri, anahtarlar, notaların süre değerleri, ölçü, çift çizgi, tekrar çizgisi vb. konulara yer verilmiĢtir. Ancak bu bölümde son derece az ve nota bilgisine giriĢ niteliğinde kavramlar yer almaktadır. Örneğin; bu bölümde portenin hemen altında yer alan do notası üzerine kurulan do d izisi verilmekte iken metodun “Sağ El Pozisyon ÇalıĢması” baĢlıklı bölümünde öğretime klasik gitardaki boĢ tellerle baĢlanmıĢtır. BoĢ tellerin notaları arasında verilen do dizisinde yer almayan notalar (beĢinci teldeli La notası ve birinci teldeki Mi notası gibi)da vardır. Dolayısıyla öğretilmeyen notalar üzerinden alıĢtırmalar verilmektedir. Nota bilgisi zaten oldukça zayıf olan amatör gitaristlerin bu notaları porte üzerinde algılamaları oldukça zordur. Kaldı ki bu notalara iliĢkin ayrıntılı bilgiye giriĢ kısmında yer verilmemiĢtir. Metodda yer verilen notalara iliĢkin tanıtıcı bilgiler bilgiler verilmemiĢ olduğu için öğrencilerin bu notaları algılaması son derece zordur.

Metodun 11.-20. sayfaları arasında gitarın bölümleri, gitarın akordu, tel değiĢtirme, tırnaklar, tutuĢ-oturuĢ pozisyonu, sağ ve sol elde kullanılan iĢaretlendirmeler ve genel çalıĢma ilkeleri ayrıntılı olarak ele alınmıĢtır. Bu bölümde verilen bilgiler Ģemalar ve resimlerle desteklenmiĢ, yazılı olarak ayrıntılı biçimde anlatılmıĢtır. GiriĢ niteliğindeki bu bölümde verilen bilgiler gitar çalmak isteyen kiĢilerin bu enstrümanı ve enstrümana yönelik

(34)

bilgileri daha iyi öğrenmelerine yardımcı olacak niteliktedir. Bu nedenle öğrencilere kapsamlı tanıtıcı bilgiler verilmesinin olumlu bir etki yaratacağı düĢünülmektedir.

Metodun 12. sayfasında gitarın akorduna yönelik olarak verilen bölümde gitarın piyanodan alınan sesle, akord düdüğünden yararlanılarak, diyapozon ya da tellerin birbiriyle uyumu sağlanarak akord edilebileceğinden bahsedilmektedir. Oysa günümüzün geliĢen teknolojisi de düĢünüldüğünde çoğu gitaristin elektronik akord cihazı kullandığı görülmektedir. Ancak bu metodu okuyan ve bu konuda bilgisi olmayan bir öğrencinin bu cihazlar konusunda bilgilendirilmesi için 2004 yılında dördüncü baskısını yapan metodun günümüz koĢulları dikkate alınarak güncellenmesi gerekmektedir.

Metodun 13. sayfasında “Tel DeğiĢtirme” ve “Tırnaklar” baĢlığı altında bilgiler verilmektedir. Bu bilgiler özellikle bu çalgıyı yeni öğrenenler için çok önemli ve gereklidir. “Tırnaklar” kısmında tırnak Ģekillendirmenin tırnak törpüsü ve zımpara kağıdı ile yapılabileceğinden söz edilmektedir. Ancak günümüzde tırnak törpülemek için kullanılabilecek çok amaçlı törpüler mevcuttur. Metodun bu açıdan da güncellenmesi gerekmektedir.

Metodun 14. ve 15. sayfalarında tutuĢ pozisyonuyla ilgili resimler ve anlatımlara yer verilmiĢtir. Bu bilgilere yer verilmesi gitar öğretimi için oldukça önemlidir ve gitar tekniğinin geliĢmesi anlamında olumlu bir etki yaratmaktadır.

Metodun 16.-19. sayfaları arasında yer verilen “Sağ El” ve “Sol El” baĢlıklı kısımlarda resimlere dayalı bir anlatım tercih edilmiĢtir. Bunun yanı sıra bu bölümde ayrıntılı bir anlatım göze çarpmaktadır. Klasik gitarı doğru bir biçimde çalabilmenin temel kurallarından biri olan sağ ve sol el tekniklerine metodda yer verilmesi gitar öğretimi açısından son derece önemlidir.

Metodun 20. sayfasında “Genel ÇalıĢma Ġlkeleri” baĢlığında bir bölüme yer verilmiĢ olup bu bölümde anılan ilkeler liste haline getirilmiĢ ve ayrıntılı olarak ele alınmıĢtır. Bu bölümde tavsiye niteliğinde verilen ilkeler henüz baĢlangıç aĢamasında olan öğrenciler için son derece yararlıdır.

(35)

Metodun 21. sayfasındaki “Sağ El Pozisyon ÇalıĢması” baĢlıklı bölümünde “arpej” ve “tirando” kavramları tarif edilmiĢtir. Ayrıca bu bölümde verilen tekniklerin uygulanması esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar da vurgulanmıĢtır. Bu yaklaĢım doğru bir çalıĢ tekniği elde edilmesi açısından önemlidir. Ancak bu bölümde yer verilen boĢ tellerdeki notaların bu enstrümanı yeni öğrenen öğrenciler tarafından algılanması zordur. Ayrıca metodun giriĢ kısmında verilen nota bilgisi bölümünde bu notalar yer almadığından öğrencilerin bu notaları ayırdetmeleri de güçtür.

Metodun 21. ve 22. sayfalarında bu bölümdeki alıĢtırmaların nasıl çalınacağı ayrıntılı bir biçimde anlatılmıĢtır. Bu ayrıntılı anlatımın gitar öğretimini kolaylaĢtırıcı bir etki göstereceği ortadadır. Ancak 23. sayfadaki “Sağ El Pozisyon ÇalıĢması” baĢlıklı bölümde yer alan alıĢtırmalar klasik gitarı daha yeni öğrenmeye baĢlamıĢ (henüz parmak kasları güçsüz olan) öğrencilere değiĢik arpej biçimlerini uygulattırmayı hedeflemektedir. Bu aĢamada öğrencinin “i” ve “m” parmaklarını kullanması dahi hayli zorken ona daha zor olan arpej çalıĢmalarının öğretilmeye çalıĢılması öğretimi güçleĢtirmektedir. Bu bölümde öğrenci seviyesinin çok üzerinde bir teknik çalıĢma öngörülmüĢtür ve bu yaklaĢımın gitar öğretimine uygun olmadığı düĢünülmektedir. Ayrıca bu bölümde gitar çalmaya yeni baĢlayan öğrencilerin genelde oldukça zorlandığı “aynı anda birden fazla sesin çalınması” (akor) tekniğine yer verilmiĢtir. Buna ilaveten bu seslerden bazılarının “i” ve “a” parmakları ile çalınması istenilmektedir. ġüphesiz bu enstrümanı çalmaya yeni baĢlamıĢ kiĢiler için “a” parmağını (sağ elin yüzük parmağı) kullanmak hayli zordur. Buna karĢın öğrencilerden bu aĢamada böylesine zor bir tekniği uygulamalarının istenmesi, onlarda bir yılgınlığa sebep olabilecektir. Özetle bu bölümde yer verilen alıĢtırmaların öğrenci seviyesine uygun olmadığı düĢünülmektedir.

Metodun 25. sayfasında “Sol El Pozisyon ÇalıĢması” baĢlığı altında çalıĢmalar verilmiĢtir. Bu bölümde çalıĢmalara yedinci pozisyondan baĢlanacağı belirtilmiĢ ve yedinci pozisyondaki notaları gösteren bir Ģemaya yer verilmiĢtir. Ayrıca notaların süre değerleri ve bu aĢamada dikkat edilmesi gereken hususlara iliĢkin ayrıntılı bilgiler de verilmiĢtir. Böylesine ayrıntılı bilgiler verilmesi henüz bu çalgıyı öğrenme aĢamasında olan öğrenciler için son derece yararlıdır. Ancak aynı bölümde çalıĢmalara doğrudan altıncı teldeki “Do” ve “Re” notaları ile baĢlanmıĢtır. Devamında ise beĢinci teldeki “Mi”, “Fa” ve “Sol” notaları; dördüncü teldeki “La”, “Si” ve “Do” notaları ile devam edilmiĢ ve inici, çıkıcı “Do” dizisinden oluĢan bir çalıĢma verilmiĢtir. Halbuki bu aĢamada öğrencilerin anılan notaları

(36)

tanımaları, ayırdetmeleri ve uygulamaları çok zordur. Gitar çalmayı öğrenmeye yeni baĢlayan öğrenciler, çoğunluklu nota okumak ve sağ-sol el koordinasyonunu sağlamakla ilgili sorunlar yaĢamaktadırlar. Bu sorunlarla uğraĢan bir öğrenciye doğrudan yedinci pozisyondaki notaların öğretilmeye çalıĢılması onun hem bu pozisyondaki notaları öğrenmesini hem de ilerleyen aĢamalarda diğer pozisyonlardaki notaları öğrenmesini zorlaĢtıracaktır.

Metodun “Sağ El Pozisyon ÇalıĢması” ve “Sol El Pozisyon ÇalıĢması” bölümlerinde verilen tartımların son derece basit olduğu görülmektedir. Bu yaklaĢım gitar öğretimini kolaylaĢtırıcı bir nitelik taĢımaktadır. Teknik açıdan zor bir enstrüman olan gitar, kolay tartımlar ( çoğunlukla dörtlük, ikilik, birlik notalardan oluĢan tartımlar) kullanılarak daha rahat bir biçimde öğretilebilir.

Metodun 30. sayfasında verilen “Arpejli Gam ÇalıĢması” bölümünde, birinci ve ikinci bölümde verilen alıĢtırmalar birleĢtirilmiĢtir. Dolayısıyla bu bölümde altıncı, beĢinci ve dördüncü tellerdeki notalarla boĢ tellerin birlikte çalınması öngörülmüĢtür. Bu bölümde yer alan arpejler, daha önceki bölümlerle ilgili olarak bahsedildiği üzere öğrenci seviyesine göre güçlükler taĢımaktadır. Öğrencilerin sağ-sol el koordinasyonunu sağlamaları dahi son derece güçken “p,i,m,a” parmaklarını sırasıyla kullanmaları ve bu parmakların değiĢik kombinasyonlarını içeren arpej çalıĢmaları yapmaları da son derece zordur. Bu nedenle gitar öğretiminde öğrencilerin bu durumları göz önüne alınmalıdır.

Metodun 32. sayfasında yer alan “Melodik ÇalıĢma” bölümünde “p” parmağı ile ilerleyen bir melodiye eĢlik eden akorlar mevcuttur. Bu etüdlerde akorlar “i,m,a” parmakları ile çalınmaktadır. Bu bölümdeki çalıĢmalarda anılan parmak ların bir bütün halinde kullanılması nisbeten kolaylık sağlamaktadır. Daha önceki bölümlerde arpej çalıĢmalarına yer verilmesi nedeniyle bölümdeki alıĢtırmalar öğrencileri fazla zorlayıcı bir nitelik taĢımamaktadır.

Metodun “Yedinci Pozisyonda Tizler” bölümünde apoyando tekniği tarif edilmiĢ ve anılan pozisyonda yer alan tiz notalar öğretilmeye çalıĢılmıĢtır. Öncelikle bu notaların yedinci pozisyonda yer almaları nedeniyle öğrenciler tarafından algılanmaları zordur. ġöyle ki; öğrenciler bu notaları yeni öğrendiklerinden porte üzerinde ayırt etmekte zorlanacaklar ve bu notaların gitar üzerindeki yerlerini de algılamakta güçlük çekeceklerdir. Ayrıca bu bölümde dikkati çeken en önemli hususlardan biri de bu bölüme kadar çok sesli uygulamalara

Şekil

Tablo 1: Metodların Gitar Öğretimine Uygunluk Durumları  Gitar Öğretim
Tablo 2:  Metodların Öğretim İlkelerine Uygunluk Durumları  Öğrenciye  Görelik  Ġlkesi  Bilinenden  Bilinmeyene Ġlkesi  Basitten  KarmaĢığa Ġlkesi  Somuttan Soyuta Ġlkesi  Açıklık Ġlkesi  Yakından Uzağa Ġlkesi  Ekonomiklik Ġlkesi  Gitar  Metodu I
Tablo 3:  Metodların Kitap İnceleme Ölçütlerine Uygunluk Durumları  Fiziksel  Özelliklerin  Öğrenci  Seviyesine  Uygunluğu   Görsel  Öğelerin  Kullanımı  Ġçeriğin  Öğrenci  Seviyesine  Uygunluğu  Dil  ve Anlatım Kurallarına Uygunluk  Bilimsellik  Ölçütleri

Referanslar

Benzer Belgeler

Avustralya Alkol Kullanım Bozukluğu İkiz-aile Çalışması (OZALC: The Australian twin-family study of alcohol use disorder) grubunda yapılan çalışmada, monozigotik

Düşük seviyede sosyoekonomik duruma sahip ailelerden gelen çocuklar daha çok duygusal değişkenlik göstermektedirler ve daha yüksek sosyoekonomik sınıfa ait çocuklar daha

Akademik haksızlığa uğrayan adaylar ise, demotivasyona, akademik inanç kaybına, enerji kaybına, üretebilme yeti kaybına uğramakta, bilime olan güvenini

sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Prog- ramı’nda yer alan kanıt kavramına olan bakış açılarını belirlemeyi amaçlayan bu çalışmada metaforlar yoluyla veri toplama,

Dört Açık - Dört Kapalı Şalter Altı Açık - Altı Kapalı Şalter Sekiz Açık - Sekiz Kapalı Şalter Bir Fazlı Enversör Sağ-Sol Şalter Bir Fazlı Enversör

Patates bitkisi üst kısımlarından daha çok dallanır ve her dalın ucunda bir çiçek ve daha sonra bir meyve oluşur....

 #zorunluluk hali- ıztırar- zaruret: bir kişinin hayati tehlikesi durumunda bir başkasının malına verilen zarar. Örneğin astım krizi tutan bir kişinin yakınlarının

Kavram Kavram Kavram Kavram Daha az genel kavram Daha az genel kavram Özel kavram Özel kavram Özel kavram Hiyerarşi Düzey I Düzey II Düzey III Düzey IV Çapraz bağlantı