GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI
EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM BĠLĠM DALI
(EĞĠTĠMĠN SOSYAL VE TARĠHĠ TEMELLERĠ)
SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN, ĠLKÖĞRETĠM OKULLARINDA
KUTLANAN / ANILAN BELĠRLĠ GÜN VE HAFTALARA ĠLĠġKĠN
GÖRÜġLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
(ANKARA ĠLĠ ÖRNEĞĠ)
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan Hüseyin ÇEVĠK
Ankara Mart , 2013
GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI
EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM BĠLĠM DALI
(EĞĠTĠMĠN SOSYAL VE TARĠHĠ TEMELLERĠ)
SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN, ĠLKÖĞRETĠM OKULLARINDA
KUTLANAN / ANILAN BELĠRLĠ GÜN VE HAFTALARA ĠLĠġKĠN
GÖRÜġLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
(ANKARA ĠLĠ ÖRNEĞĠ)
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hüseyin ÇEVĠK
DanıĢman: Prof. Dr. Tayyip DUMAN
Ankara Mart , 2013
i
JÜRĠ ONAY SAYFASI
Hüseyin ÇEVĠK’in, “SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN, ĠLKÖĞRETĠM
OKULLARINDA KUTLANAN / ANILAN BELĠRLĠ GÜN VE HAFTALARA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ (ANKRA ĠLĠ ÖRNEĞĠ)” baĢlıklı tezi 22/03/2013 tarihinde, jürimiz tarafından Eğitim Programları Öğretimi Ana Bilim Dalı Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı’nda Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiĢtir.
Adı -Soyadı Ġmza
Üye(Tez DanıĢmanı) : Prof. Dr. Tayyip DUMAN ……….
Üye : Prof. Dr. Çağatay ÖZDEMĠR ……….
ii ÖN SÖZ
Toplumsal sistemi değiĢtirmenin ve geliĢtirmenin en önemli yolu eğitimdir. Eğitimin verildiği temel kurumların baĢında ise okullar gelmektedir. Eğitim faaliyetinin verildiği yer olan okulların misyonu, öğrenciyi sadece bir üst öğretim kurumuna ve sınavlara hazırlamak değil aynı zamanda öğrencileri hayata hazırlamak, onların ruhen ve bedenen sağlıklı bir Ģekilde geliĢmesini, bireysel yeteneklerini keĢfetmesini ve geliĢtirmesini sağlamaktır. Bunu gerçekleĢtirmek, toplumun değer yargılarıyla barıĢık ve uyum içinde bireyler yetiĢtirmek için ders dıĢı etkinliklerin eğitim içerisinde önemli bir yeri vardır.
Günümüzde ders dıĢı etkinlikler eğitim içerisindeki yerini almıĢ ve eğitimin vazgeçilmez bir parçası olmuĢtur. Ders dıĢı etkinliklerin baĢında ise her okulda kutlanılan / anılan belirli gün ve haftalar gelmektedir. Ġlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliğinde 47 tane belirli gün ve haftalar vardır. Okullarda, sene baĢı öğretmenler kurulunda seçilen belirli gün ve haftaların her birisi için, ayrı bir program düzenlendiği düĢünüldüğünde konunun önemi daha da anlaĢılır olmaktadır.
Bu araĢtırmada ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin belirli gün ve haftalara iliĢkin görüĢlerinin değerlendirilmesi yapılmıĢtır.
ÇalıĢmam esnasında hiçbir yardımını esirgemeyen değerli hocam, danıĢmanım Prof. Dr. Tayyip DUMAN’a, görüĢ ve önerilerinden yararlandığım Bülent Ecevit Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesinde öğretim görevlisi olan Yrd. Doç. Dr. Muhammed ÖZDEMĠR’e, Gazi Üniversitesi araĢtırma görevlisi Alper YONTAR’a araĢtırmaya katılan değerli öğretmen arkadaĢlarıma, bu süreçte yardımını esirgemeyen Okul Müdürüm Emin DOĞRUYOL’a teĢekkürü bir borç bilirim.
ÇalıĢmalarımda hoĢgörü ve anlayıĢıyla her zaman bana destek olan çok sevdiğim değerli eĢim Zeliha ÇEVĠK’e, oğlum Taha Erdem ÇEVĠK’e ve yetiĢmemde büyük emeği geçen annem ve babama sonsuz teĢekkür ederim.
iii ÖZET
SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN, ĠLKÖĞRETĠM OKULLARINDA KUTLANAN /ANILAN BELĠRLĠ GÜN VE HAFTALARA ĠLĠġKĠN
GÖRÜġLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ (ANKARA ĠLĠ ÖRNEĞĠ)
ÇEVĠK, Hüseyin
Yüksek Lisans, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı (Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri)
Tez DanıĢmanı: Prof. Dr. Tayyip DUMAN Mart-2013, 84 sayfa
Bu araĢtırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin Ġlköğretim oklularında kutlanan / anılan belirli gün ve haftalara iliĢkin görüĢlerini değerlendirmektir.
AraĢtırmada tarama modeli kullanılmıĢtır. Verilerin elde edilmesinde araĢtırmanın amaçlarına uygun olarak geliĢtirilen anket formu kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın evrenini 2011-2012 Eğitim Öğretim Yılında Ankara ili merkez ilçelerde görev yapan sınıf öğretmenleri oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın örneklemini ise random (rastgele) örnekleme yöntemi ile seçilen Ankara ili merkez ilçelerine bağlı 27 resmi ilköğretim okulunda görev yapan ve I. kademe (1, 2, 3, 4 ve 5. sınıf) derslerine giren 389 sınıf öğretmeni oluĢturmaktadır.
GeliĢtirilen anket formları çalıĢma öncesi 100 sınıf öğretmenine uygulanarak güvenilirlikleri test edilmiĢtir. AnketinCronbach’s Alfa değeri 0,95 olarak bulunmuĢtur. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS for Windows 18.00 paket programı kullanılmıĢtır. Sorulara verilen cevapların frekans (f) ve yüzdelikleri (%) hesaplanarak elde edilen veriler yorumlanmıĢtır.
iv
Sınıf öğretmenlerinin belirli gün ve haftaların amaçlarını gerçekleĢtirme düzeyinin önemlilik derecesine göre kıyaslandığında düĢük olduğu görülmektedir. Amaçlarını gerçekleĢtirme düzeylerinin düĢük olmasının sebepleri ise; okul idaresinin belirli gün ve hafta etkinliklerine gerekli desteği vermesine rağmen, öğretmen ilgi ve yeteneklerini yeteri kadar tanımaması, okulun maddi ve fiziki imkânlarının bu etkinlikler için yeterli olmaması, öğretmenler arası ve okullar arası iĢbirliği yetersizliği, veli ilgisizliği, sivil toplum kuruluĢlarının yeterli desteği vermemesi, öğretmenlerin kendilerini yeterli manada yetiĢtirmemesi, plan ve uygulamada yeterli özenin gösterilmemesi veya öğretmenlerin belirli gün ve haftaların gerekliliğine yönelik inancının olmaması ve angarya olarak görmesi olarak gösterilebilir.
Belirli gün ve haftaların sayısının azaltılması, kutlama etkinliklerinin sıradanlıktan kurtulması, veli ve öğrencilerin dikkatini çeken, akıcı bir sunumun olduğu, öğrencilerin aktif katılımının sağlanacağı, coĢkulu ve eğlenceli etkinliklerin düzenlenmesi, öğretmenlerin belirli gün ve haftalarla ilgili kendilerini yetiĢtirmesi, Sivil toplum kuruluĢları ve diğer kamu kurum ve kuruluĢlarının okullara yeterli desteği vermesi ve öğrencilerin ilgisini çekecek etkinliklere yer verilerek etkin ve verimli kutlanması belirli gün ve haftaların amacına ulaĢmada etkili olacağı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Ders DıĢı Etkinlikler, Belirli Gün ve Haftalar, Sosyal Kulüpler, Öğretmen GörüĢleri
v ABSTRACT
EVALUATING THE CLASS TEACHERS’ VIEW ABOUT SPECIAL DAYS AND WEEKS THAT ARE CELEBRATED OR COMMEMORATED IN PRIMARY
SCHOOLS
(A SAMPLE OF ANKARA CITY)
ÇEVĠK, Hüseyin
Mastery Thesis, Educational Programmes and Instruction Department (Social and Historical Basis of Education)
Supervisor : Prof.Dr.Tayyip DUMAN March-2013 , 84 Page
The aim of this study is to evaluate the class teachers’ view about special days and weeks that are celebrated or commemorated in primary schools.
In the study survey method is used.For the collection of the data questionnaire form that is appropriate for the aims of the survey is used. The population of the study is the class teachers who works in the central district.The cluster of the study is 389 class teachers who enters the course of I. Grade (1.2.3.4. and 5th class) and who works in 27 official primary school that are related to Ankara central districts.
The qutionnaire forms’ relaiability is tested by applying to 100 class teachers before the study. Cronbach’s Alpha value of the questionnaire was found to be 0.95. In the statistical analyses of the data, SPSS for Windows 18.00 package program is used. The answers of the questions’ frequency (f) and percentage (%) are calculated and the achieved data is commented.
vi
We can summarize the data achieved by the study as follows ;
When class teachers’ importance level of realization about aims of specific days and weeks is compared, it’s lowness is realized.The reasons for this can be shown as follows; despite schoolboards’ supports for the specific days and weeks activities, unawareness of teachers’ own interest and talents, inadequateness of school’s financial and physical allows for these activities,inadequateness of cooperation between teachers and schools, indifference of custodian, non-governmental organisation inadequate support, teachers’ own inadequate education of, inadequate attention on planning and practice or lack of faith about necessity of Special Days and Weeks and seen as an unnecessary activity.
It can be mentioned that, reducing the numbers of Special Days and Weeks, getting rid of the ordinary of celebrating activities, organising the enthusiastic and funny activities which have remarkable and fluent presentation for the students and custodians, teachers’ progressing themselves about Special Days and Weeks, non-governmental organisation and other establishment of public institutions’ sufficient supports to schools, celebreting the activities by interesting programmes for the students may be efficient to achieve aims of Special Days and Weeks.
Key words: Extracurricular Activities, Special Days and Weeks, Social Clups, Teacher Views
vii ĠÇĠNDEKĠLER JÜRĠ ONAY SAYFASI...i ÖN SÖZ...ii ÖZET...iii ABSTRACT...v ĠÇĠNDEKĠLER...vii TABLOLAR LĠSTESĠ...x KISALTMALAR LĠSTESĠ...xi BÖLÜM I...1 1. GĠRĠġ...1 1.1. Problem Durumu...1 1.2. AraĢtırmanın Amacı...3 1.3. AraĢtırmanın Önemi...4 1.4. Varsayımlar...4 1.5. Sınırlılıklar...4 1.6. Tanımlar...5 BÖLÜM II...6 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE...6 2.1. Eğitim...6
2.1.1. Eğitim Toplum ĠliĢkisi...8
2.1.2. SosyalleĢme ve Eğitim...9
2.1.3. Okulun Eğitimdeki Yeri ve Önemi………9
viii
2.1.4.1. Ders DıĢı Etkinliklerin Amacı………..…12
2.1.4.2. Ders DıĢı Eğitsel Etkinliklerin Ġçeriği..………...… ……....14
2.1.4.3. Ders DıĢı Etkinliklerin Eğitimdeki Önemi………...…..….15
2.1.5. Milli Bayram Törenleri………..……..17
2.1.6. Belirli Gün ve Haftalar………...…..…...….17
2.1.6.1. Belirli Gün ve Haftaların Tarihsel GeliĢimi………...…18
2.1.6.2. Belirli Gün ve Haftaların Amaçları………22
2.1.6.3. Belirli Gün ve Haftaların Ġçeriği………..…..…23
2.1.6.4. Belirli Gün ve Haftaların Öğrenciler Ġçin Önemi………...…25
2.1.6.5. Belirli Gün ve Haftaların SosyalleĢmeye Etkisi……….26
2.1.6.6. Belirli Gün ve Haftaların Uygulanmasında Öğretmenlerin Etkililiği………...……27 2.2. Ġlgili AraĢtırmalar……….…………...27 BÖLÜM III...30 3. YÖNTEM...30 3.1. AraĢtırmanın Modeli...30 3.2. Evren ve Örneklem...30
3.3. Veri Toplama Araçları………..……...……….32
3.4. Verilerin Toplanması...33
3.5. Verilerin Analizi...34
BÖLÜM IV...35
4. BULGULAR VE YORUM……...35
4.1. Belirli Gün ve Haftaların Amaçlarının GerçekleĢmesine ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar………..35
4.2. Belirli Gün ve Haftalarda Düzenlenen Etkinliklerin Planlanması ve Uygulanmasına ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar……….……….…..44
ix
4.4. Belirli Gün ve Haftaların Daha Etkin ve Verimli ĠĢlenmesine Yönelik Bulgular ve
Yorumlar………..…..………...53
BÖLÜM V...61
5. SONUÇ VE ÖNERĠLER...61
5.1. Sonuçlar...61
5.1.1. Belirli Gün ve Haftaların Amaçlarının GerçekleĢmesine ĠliĢkin Sonuçlar………61
5.1.2. Belirli Gün ve Haftalarda Düzenlenen Etkinliklerin Planlanması ve Uygulanmasına ĠliĢkin Sonuçlar... ...62
5.1.3. Belirli Gün ve Haftaların Önemlilik Düzeyine ĠliĢkin Sonuçlar……….………...63
5.1.4. Belirli Gün ve Haftaların Daha Etkin ve Verimli ĠĢlenmesine Yönelik Sonuçlar...63
5.2. Öneriler...64
KAYNAKÇA...65
x
TABLOLAR LĠSTESĠ
Tablo 1. AraĢtırmaya Katılan Sınıf Öğretmenlerinin Demografik Bilgileri ..……… ..31 Tablo 2. Sınıf Öğretmenlerin Belirli Gün ve Haftaların Amaçlarının GerçekleĢmesine ĠliĢkin GörüĢlerinin Dağılımı………...……36 Tablo 3. Sınıf Öğretmenlerinin Belirli Gün ve Haftalarda Düzenlenen Etkinliklerin Planlanması ve Uygulanmasına ĠliĢkin GörüĢlerin Dağılımı………….……….…44 Tablo 4. Öğretmenlerin Belirli Gün ve Haftaların Önemlilik Düzeyine ĠliĢkin GörüĢlerinin Dağılımı………..49 Tablo 5. Sınıf Öğretmenlerinin "Sosyal etkinlikler yönetmeliğine eklenmesi gerektiğini düĢündüğünüz baĢka gün ve hafta var mı?" Sorusuna ĠliĢkin GörüĢlerinin Dağılımı...53 Tablo 6. Sınıf Öğretmenlerinin "Sosyal etkinlikler yönetmeliğinden çıkarılması gerektiğini düĢündüğünüz gün ve hafta var mı?" Sorusuna ĠliĢkin GörüĢlerinin Dağılımı………...…55 Tablo 7. Sınıf Öğretmenlerinin "Belirli gün ve haftaların kutlanması /anılmasına iliĢkin eleĢtirileriniz var mı?" Sorusuna ĠliĢkin GörüĢlerinin Dağılımı……….…57 Tablo 8. Sınıf Öğretmenlerinin "Belirli gün ve haftaların daha etkin ve verimli iĢlenmesine yönelik önerileriniz nelerdir?" Sorusuna ĠliĢkin GörüĢlerinin Dağılımı………..….…58
xi
KISALTMALAR LĠSTESĠ TD : Tebliğler Dergisi
MEB : Milli Eğitim Bakanlığı
SPSS : Stattistical For Social Sciences
LÖSEV : Lösemili Çocuklar Vakfı BM : BirleĢmiĢ Milletler
TOD : Türkiye Organ Nakli Derneği
OGM : Orman Genel Müdürlüğü
BÖLÜM I 1.GĠRĠġ
Bu bölümde problem durumuna değinilmiĢ, alt problemler tanımlanarak, araĢtırmanın önemi açıklanmıĢ ve ilgili araĢtırmalara yer verilmiĢtir. AraĢtırma ile ilgili terimler tanımlanarak, varsayımlar, kapsam ve sınırlılıklar belirlenmiĢtir.
1.1.Problem Durumu
Eğitimle ilgili bütün planlı faaliyetler, belirli amaçlara ulaĢmak ve belirli iĢlevleri gerçekleĢtirmek içindir (ġiĢman, 2007: 19). Toplumsal, kültürel ve ekonomik ilerlemenin temel etmenlerinden biri olarak kabul edilen eğitim, bireyin içinde bulunduğu topluma sağlıklı bir Ģekilde uyum sağlamalarını (Kepenekçi, 2000: 1) ve onları çağın koĢullarına uygun olarak yetiĢtirmeyi amaçlamaktadır. Okullar, bu iĢlevi yerine getirirken eğitim süreçlerini planlı ve programlı olarak yürütmek durumundadır. Bu nedenle, programlar bireylere kazandırılması gereken temel özelliklerin ana çerçevesini oluĢturması bakımından büyük önem taĢımaktadır (Gültekin, 2007: 72). Eğitim sırasında, birey içinde yaĢadığı toplumun verdiği kültürü almak, o toplum içinde
istenen ve geçerli olan davranıĢları kazanmak zorundadır (Çilenti, 1991: 13).
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun birinci bölümünde Türk Milli Eğitiminin genel amacı; ―…Türk Milletinin milli, ahlaki, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliĢtiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalıĢan… beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı bir Ģekilde geliĢmiĢ… yapıcı, yaratıcı ve verimli kiĢiler yetiĢtirmek… Türk Milletinin bütün fertlerini, ilgi istidat ve kabiliyetleri yönünde geliĢtirerek gerekli bilgi, beceri, davranıĢlar ve birlikte iĢ görme alıĢkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak….‖ olarak belirtilmektedir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanuna göre, Türk Milli sistemini oluĢturan eğitim kademeleri ve bu kademeler içerisinde yer alan okulların amaçları Türk Milli
Eğitiminin genel amacına uygun olarak belirlenmektedir. Milli Eğitim Temel Kanununda eğitim kademelerinin amaçları belirtilirken ilköğretimin genel amacı, ―Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaĢ olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranıĢ ve alıĢkanlıkları kazandırmak…her Türk çocuğunu ilgi istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiĢtirerek hayata ve bir üst öğrenim kurumuna hazırlamaktır….‖Ģeklinde ifade edilmiĢtir.
Ġlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde ise ilköğretimin amaçları; ―….Öğrencilerin becerilerini ve zihinsel çalıĢmalarını birleĢtirerek çok yönlü geliĢmelerini… millî ve evrensel kültür değerlerini tanımalarını, benimsemelerini, geliĢtirmelerini bu değerlere saygı duymalarını sağlamak, öğrencileri kendilerine, ailelerine, topluma ve çevreye olumlu katkılar yapan, kendisi, ailesi ve çevresi ile barıĢık, baĢkalarıyla iyi iliĢkiler kuran… öğrencilerin kendilerini geliĢtirmelerine, sosyal, kültürel, eğitsel etkinliklerle millî kültürümüzü benimsemelerine ve yaymalarına… öğrencileri derslerde uygulanacak öğretim yöntem ve teknikleriyle sosyal, kültürel ve eğitsel etkinliklerle kendilerini geliĢtirmelerine ve gerçekleĢtirmelerine yardımcı olmak….‖ olarak belirtilmiĢtir (Tebliğler Dergisi [TD], 2003).
Ġlköğretim kiĢinin hayatının belirli bir döneminde zorunlu olarak aldığı bir eğitimdir. Çocuğun yaĢamında derin izler bırakan önemli bir dönemi kapsamaktadır. Bu dönemde yaĢanan coĢku, sevinç, heyecan iĢbirliği ve paylaĢımın yıllarca unutulmadığına tanık olmaktayız. Bununla birlikte bilimsel, teknolojik, kültürel ve ekonomik alanlardaki hızlı değiĢim ve geliĢmeler, toplumlar arası etkileĢimler, kentleĢme, nüfus artıĢı, kitle iletiĢim araçlarındaki geliĢmeler, daha iyi bir yaĢama yönelik beklentiler, okula, aileye ve öğretmenlere büyük sorumluluklar yüklemektedir (ġiringel, 2006: 3-17).
Bilginin iletilmesindeki geleneksel rollerin yanında, örgün eğitimde yer alan okulların, öğrencilerin psikolojik ve sosyal olarak geliĢmeleri, doğruyu yanlıĢtan ayırt edebilmeleri ve olumlu tutum ve davranıĢlar geliĢtirebilmeleri için sosyal olanaklar yaratmaları beklenmektedir (Oral, 2002: 30). Öğrencilerimizin bu beklentilerini karĢılamada ve günün Ģartlarına hazırlamada sadece ders içi etkinliklere yer vermek yeterli değildir. Öğretim kadar ders dıĢı etkinliklerin de eğitime katkısı göz ardı edilmemelidir. Özellikle ilköğretim okullarında bireylerin kiĢilik geliĢimlerinin, sosyalleĢme düzeylerinin ilk ve en önemli adımlarının atıldığı yer olması bu
faaliyetlerin önemini daha da artırmaktadır (Duruhan ve Bedir, 2005). Ders dıĢı etkinlikler yoluyla, geleneksel eğitim programlarının yetersizliği giderileceği gibi (Karslı, 2006: 1) öğrencilerin topluluk içinde görev almaları ve diğer öğrencilerle iĢbirliği yapmaları, onların sosyal yaĢama uyumunu kolaylaĢtıracak, yeteneklerini tanımalarına ve geliĢtirmelerine olanak sağlayacaktır.
Okulda eğitim ve öğretimin amacı, öğrencinin bütün yönleriyle geliĢmesini sağlamak olsa da derslerde bu kısmen gerçekleĢtirilebilir. Öğrencilerin bazı etkinliklerde ―yaĢantı‖ kazanması gerekir. Bu yaĢantılar derslerin ulaĢamadığı noktalardan girerek bireyi geliĢtirecektir. Okul her ne kadar öğrencileri yaĢama hazırlayan bir yuva olsa da yaĢamda karĢılaĢılacak problemlerin neler olacağını önceden kestirmemiz imkânsızdır. Bir takım bilgi, beceri ve alıĢkanlıklar öğrenciler tarafından yaĢanarak öğrenilmelidir. Okullarda bu yaĢantılara ulaĢmanın en önemli adımını ders dıĢı etkinlikler oluĢturur. Bu nedenle ders dıĢı etkinlikler en az dersler kadar önem taĢımaktadır (BinbaĢıoğlu, 1983a: 208-209).
Okullarımızda ders dıĢı etkinliklerin arasında ilk sırayı ise belirli gün ve haftalar almaktadır. Belirli gün ve haftaların ders içi faaliyetlere önemli bir katkısı vardır. Öğrencilerin belirli gün ve haftalar etkinliklerinde görev almaları onların sorumluluk bilincinin geliĢmesine, sosyalleĢmesine, yaparak yaĢayarak öğrenmesine, bilgi ve becerilerini geliĢtirmesine ve çevreyle uyum içinde yaĢamasına yardımcı olacaktır.
Bu araĢtırmada ―Sınıf öğretmenlerinin ilköğretim okullarında kutlanan/anılan belirli gün ve haftalara iliĢkin görüĢleri nelerdir?‖ sorusuna cevap aranacaktır.
1.2. AraĢtırmanın Amacı
Bu araĢtırmanın genel amacı sınıf öğretmenlerinin, ilköğretim okullarında kutlanan / anılan belirli gün ve haftalara iliĢkin görüĢlerini değerlendirmektir.
Bu genel amaç doğrultusunda oluĢturulan araĢtırmanın alt amaçları aĢağıda verilmiĢtir:
1. Öğretmenlerin, belirli gün ve haftaların amaçlarının gerçekleĢmesine iliĢkin görüĢleri nelerdir?
2. Öğretmenlerin, belirli gün ve haftalarda düzenlenen etkinliklerin planlanması ve uygulanmasına iliĢkin görüĢleri nelerdir?
3. Öğretmenlerin, belirli gün ve haftaların önemlilik düzeyine iliĢkin görüĢleri nelerdir?
4. Öğretmenlerin, belirli gün ve haftaların daha verimli ve etkin olarak iĢlenmesine yönelik önerileri nelerdir?
1.3. AraĢtırmanın Önemi
Yönetmelik gereği okullarda kutlanan/anılan belirli gün ve haftalar okul eğitiminin önemli bir boyutunu oluĢturmaktadır. Okul sadece öğretimin yapıldığı, ders içi etkinliklerden oluĢan yerler değildir. Bireyin eğitim yaĢamında önemli bir yeri olan ilkokul, ders içi etkinliklerin yanında ders dıĢı sosyal etkinliklerle de çocuğun sosyalleĢmesinde, içinde yaĢadığı toplumun değerlerini kazanmasında kısaca iyi bir insan ve iyi bir vatandaĢ olarak yetiĢmesinde yeri doldurulamaz bir öneme sahiptir. Okulun bu temel iĢlevini yerine getirmesinde çocukların sosyal ve kiĢisel geliĢimine katkı bulunan, onlara toplumsal değerleri kazandırmaya çalıĢan belirli gün ve haftaların amaçlarını gerçekleĢtirecek Ģekilde kutlanması/anılması oldukça önemlidir. Bu araĢtırma sonuçlarının belirli gün ve haftaların daha etkin kutlanmasına katkı sağlayacağı düĢünülmektedir.
1.4. Varsayımlar
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerin veri toplama sürecinde kullanılan ölçme aracını içtenlikle ve tarafsız bir biçimde yanıtlayacakları öngörülmüĢtür.
1.5. Sınırlılıklar
AraĢtırma Ankara ili merkez ilçelerdeki devlet okullarında görev yapan ilköğretim I. kademe (1, 2, 3, 4 ve 5. sınıf) derslerine giren sınıf öğretmenlerin görüĢleri ile sınırlıdır.
1.6. Tanımlar
Belirli Gün ve Haftalar: Öğrencilerin ilgi ve gereksinimlerini karĢılamasına, öğretim etkinliklerini güncelleĢtirmesine, çocukların eleĢtirel düĢünmesine ve duyarlılık geliĢtirmesine katkıda bulunan kapsamlı Ģekilde kutlanan gün ve haftalardır (Gültekin, 2007; 73)
Ders DıĢı Etkinlikler: Okulda, dersler dıĢında, eğitimin amaçlarına uygun olarak, öğrencilerin ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda, kiĢiliklerini geliĢtirmek için, okul yönetiminin bilgisi ve öğretmenin rehberliği altında yapılan planlı, programlı, düzenli çalıĢmalardır (BinbaĢıoğlu, 1986: 28).
Sosyal Kulüpler: Öğrencilerin gerek derslerde ve gerekse okulun genel yaĢamı içinde kiĢisel geliĢmelerine olanak sağlamak, insan iliĢkilerinde ve çeĢitli konularda beceriler kazandırmak, yurtseverlik ve yardımseverlik duygularını geliĢtirmek, boĢ zamanlarını iyi kullanmalarına yardımcı olmak: milli, toplumsal ve demokratik yaĢamın kurallarına ve ekonomik düzenin gerektirdiği iĢbölümüne ve birlikte çalıĢmaya alıĢmak amacıyla kurulan öğrenci kulüpleridir (Karslı, 2006: 44).
Milli Bayramlar: Milli bakımdan önemli olan ve kutlanan gün veya günlerdir (Türk Dil Kurumu, [TDK] ). Bir topluluğun kendi değerlerine sahip çıkmak ve bu değerleri gelecek nesillere aktarabilmek ve yaĢatmak için geleneksel olarak kutladıkları günler olarakta tanımlanabilir.
BÖLÜM II
2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Bu bölümde eğitim, ders dıĢı etkinlikler, belirli gün ve haftalar ile ilgili kuramsal açıklamalara yer verilmiĢtir.
2.1. Eğitim
Ġnsan, yaratılıĢı gereği toplum içinde yaĢar (Kepenekçi, 2008: 3). Toplum içerisindeki hayatını sürdürebilmek için ise öğrenmesi gereken bilgiler vardır. Ġnsan hayatı için gerekli bu bilgiler zamanla değiĢime uğrar. Yarına ulaĢmak isteyen ve geliĢime ayak uyduran bireylerin bu bilgileri kazanmaları gerekir (Dökmen, 2003: 304-305). Çünkü insan öğrenmek ve eğitilmek üzere dünyaya gelmiĢtir. Her neslin vazifesi, bilimde, teknikte, sosyal hayatta ve sanat yaĢamında neslini bir ileri götürmektir (Ergün, 2011: 186). Bunu da sadece eğitim ile gerçekleĢtirebilir. Eğitim sadece ülke geliĢiminde etkili değil, aynı zamanda devletin vatandaĢlarına yüklediği sorumluluğu da ifade eder ( Torun, Kaplan ve Ergülen, 2008: 305).
Eğitimin çok çeĢitli tanımları yapılmaktadır. Bunun baĢlıca nedeni zaman ve mekân yönünden kapsamlı ve çok boyutlu oluĢudur (Çalık, 2006: 14).
BinbaĢıoğlu’na (1990: 18) göre eğitim; kiĢinin içinde bulunduğu toplumda geçerli olan ve olumlu değer taĢıyan yeteneklerini, tutumlarını ve diğer davranıĢ Ģekillerini geliĢtirmesini sağlayan süreçtir. Ertürk’e (1998: 12) göre ise eğitim; bireyin davranıĢlarında kendi yaĢantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik değiĢme meydana getirme sürecidir. Tanımlardan da görülüyor ki eğitim, çocuğu sadece bilgilendirmeyi değil aynı zamanda onu bir bütün olarak geliĢtirmeyi amaçlayan bir süreçtir (Ercan, 2002: 30). Bu süreçte yaĢadığı kültürel ve toplumsal çevreyle etkileĢim vardır. Eğitim, öğrenmeye dayanır ve insanoğlu davranıĢlarının tümünü eğitim yoluyla kazanır. DoğuĢta baĢlar ölene kadar devam eder ve bedensel-zihinsel yeteneklerin tümünü kapsar. Birey hem kendi hem de içinde bulunduğu toplumun gereksinimlerini karĢılamak için belirli bilgi,
beceri, tutum ve alıĢkanlıkları kazanmak mecburiyetindedir (Tan, KayabaĢı ve Erdoğan, 2002: 2-3).
Ġnsanın kalıtsal güçlerinin geliĢtirilmesi ve istenen özelliklerle donanabilmesi için en etkili araç eğitimdir. Eğitim, kiĢilik geliĢtirmede bir çevre faktörüdür. KiĢiliğin geliĢmesinde etkili olan çevre, aynı zamanda içinde bulunduğu kültürdür. Eğitimin üç temel özelliği bulunur.
1-Eğitim bir süreçtir. Süreç ise birbirini takip eden olayların akıĢıdır.
2-DavranıĢ değiĢikliğidir. DavranıĢ, organizmanın gözlenebilen ya da gözlenemeyen etkinlikleridir.
3-YaĢantılar sonucu oluĢur. YaĢantı, bireyin çevresiyle etkileĢimi sonucu kalan izlerdir (Filiz, 2011: 3-4).
Baykul’a (2001: 2) göre ise eğitimin dört temel öğesi vardır. Bunlar girdi, süreç, çıktı ve kontroldür.
1- Girdiler; sisteme dâhil olan her Ģeydir.
2- Süreç ise girdiler ile dâhil olan davranıĢların geliĢtirilmesi için iĢe koĢulan eğitim etkinlikleridir.
3-Süreç sonunda değiĢikliğe uğrayan davranıĢlar ise çıktıdır.
4- Girdiler ile çıktılar arasındaki yetersizlikler ise kontrol sistemini devreye sokar . Eğitimi sadece okul ile sınırlamak doğru değildir. Eğitim ilk ailede baĢlar daha sonra okulda, çevrede, gençlik kuruluĢlarında, askerlikte, meslek hayatında devam eder (Çiftçi, 2011: 103) ve hayat boyu sürer. Ġnsan günlük yaĢamının her alanında eğitim çalıĢmalarıyla iç içedir. Mahalle iliĢkileri, ev , okul, spor alanı, cami, iĢ ve siyasi ortamların insan davranıĢları üzerinde etkisi vardır. Kısaca eğitim hayatın içindedir ( Doğan, 2004;83-84).
2.1.1. Eğitim, Toplum ĠliĢkisi
Her insan bir toplum içerisinde doğar ve o toplum tarafından toplumsal sistemin gerektirdiği Ģekilde eğitilir. UlaĢım ve biliĢim alanındaki baĢ döndürücü hızlı değiĢim ve geliĢim dünyayı küçültmüĢ ve toplumlar arasındaki iliĢkileri artırdığı gibi toplumsal sistemi değiĢtirip geliĢtirmiĢtir. (Ada, 2007; 310-311). Bütün bu geliĢmelerin de etkisiyle değiĢen ve geliĢen insan yaĢadığı toplumun değiĢmesinde önemli rol almıĢtır (Öztürk, 1993; 110). Eğitim de çevresinde olup biten bu değiĢimlerden etkilenmiĢtir. Bu değiĢim ve geliĢim toplumlardaki eğitim gereksinimini ve eğitim sisteminden beklentiyi artırmıĢtır. Ülkeler de çağın gerektirdiği geliĢme ve değiĢmelere bağlı olarak eğitim sistemini güncelleĢtirmek ve yeni hedefler belirlemek zorun da kalmıĢlardır (HoĢgörler, TaĢtan, 2007; 283).
Toplumların amaçlarına ulaĢabilmek ve sürekliliği sağlamak için oluĢturduğu toplumsal kurumlar arasında olan eğitim kurumları toplumun bilme, anlama ve yapabilme ihtiyacını gidermesi için ortaya çıkmıĢtır. Eğitim, toplumun bu ihtiyacını giderirken bireyleri, sağlıklı ve topluma yararlı olarak yetiĢtirmeyi amaçlar. Toplumun amacı doğrultusunda eğitim yönelim bulur ve değiĢiklik gösterir (GeliĢli, 2011: 32-33). Eğitim uygulamalı bir bilim alanıdır (VarıĢ, 1988;14), itici bir gücü vardır ve bu güç yapısal, duygusal ve sosyal hareketliliği sağlar (Büyüközdemir, 2008: 14). GeçmiĢ ile gelecek arasındaki köprüyü kurmaya, dün, bugün ve yarını bağdaĢtırmaya yardımcı olur (Türkmen, 2003: 129). Eğitim aynı zamanda bireylerin içinde bulundukları toplumun değerlerini, bilgi birikimlerini ve öğrendikleri becerilerini kendinden sonraki kuĢağa aktarmalarını sağlar (Gökçe, 2007: 141).
Eğitimin bir etkileme ve etkilenme sürecinde gerçekleĢtiğini ve bu sürecin toplumsal etkileĢim olduğu söylenebilir. Ġnsanın beyinsel, zihinsel, ruhsal, fiziksel yeteneklerinin geliĢimi toplum yaĢamında çok önemli olduğu gibi bu yetenekleri gerçekleĢtirmeyi kendine meslek edinen okullarda o derece önemlidir (Bilhan,1996 ;20-22).
2.1.2. SosyalleĢme ve Eğitim
SosyalleĢme bireyin bir gruba katılması olgusudur. SosyalleĢme doğumdan hemen sonra baĢlar ve hayat boyu devam eder. Sayısız derecede tek tek olaylardan oluĢur. Doğrudan ve dolaylı bir çok etkileĢim sosyalleĢme sayılır. Bireylerin sosyalleĢmesini sağlayan kurumların baĢında ise okul gelmektedir. Günümüzde çocukların ve gençlerin sosyalleĢmesinin tamamının okulların görevi haline geldiği görülmektedir. Okul, bireylerin yetenekleri doğrultusunda yetiĢmesini ve kiĢiliklerinin oluĢumunu sağlarken aynı zamanda onlara toplumsal rollerini de öğretir (Ergün, 1994; 36-70). Okul öğrencilere sadece müfredat programındaki bilgilerin aktırılması ve bu program doğrultusunda belirli beceri ve alıĢkanlıkları kazandırarak sosyalleĢme görevini yapmıĢ olmaz. Aileden ve diğer sosyal kurumlardan farklı bir yapıya sahip olan okul toplumu içinde yaĢamayı da öğretir. Okullar aile ortamı ile diğer sosyal kurumlar arasında bir geçiĢ görevi kurar. Öğrenciler okuldaki sosyal iliĢkiler ağını, sosyal örgüyü tanırlar ve böylece daha sonraki toplumdaki örgüyü tanıma imkanı bulurlar (Ergün, 1994; 60-61).
Öğrenci okulda toplum içinde yaĢamayı öğrenir. Okuldaki öğrenme doğrudan tecrübelere dayalı değil, aynı zamanda bilimsel bilgilere dayanır. Öğretmenlerin davranıĢları, disiplin kuralları, sınav korkusu okuldaki sosyalleĢmede önemlidir. SosyalleĢme kavramını ilk kullanan kiĢi E.Durheim’dır. Durkheim eğitimi ; ―yetiĢkin kuĢakların yetiĢmekte olan kuĢakları sosyalleĢtirmesi ve toplumsal hayata hazırlaması‖ olarak ifade etmiĢtir (Ergün, 1994; 36-70). Onun tanımından da yola çıkarak eğitim ile sosyalleĢmenin iç içe olduğu söylenebilir.
2.1.3. Okulun Eğitimdeki Yeri ve Önemi
Bir toplumun insan kaynağından en verimli Ģekilde faydalanması ancak onun planlı bir Ģekilde yetiĢtirilmesi ile olur. Okul, toplumun ve bireylerin gereksinimlerini karĢılamak amacıyla eğitimlerini üstelenen bir kurumdur. Diğer bir ifadeyle okul; öğrenciler için olumsuzluklardan arındırılmıĢ, toplumun gereksinimlerine hizmet veren kontrollü bir ortamdır (HoĢgörler, TaĢtan, 2007; 286).
Ġnsanın amacı, bedensel, ruhsal ve toplumsal gereksinimlerini doyurmaktır. Ġnsanın bu amacını gerçekleĢtirebilmesi, gereksinimlerini sağlamada yeterli olmasına, dolayısıyla sürekli öğrenmesine bağlıdır. Ġnsan, öğreniminin önemli bir bölümünü okulda gerçekleĢtirir (BaĢaran, 1996: 259). Çünkü okul, çocuğun eğitiminden resmi olarak sorumlu olan tek kuruluĢtur (Küçükahmet, 2008; 2). Eğitimin büyük oranda okullarda yapıldığı göz önünde bulundurulursa okulun toplumsal kalkınmada oynadığı rol ortaya çıkar (ġeren, 2011;91). Okul kendine özgü toplumsal bir sistemdir (BaĢaran, 1996: 13) ve okulun iĢlevi yakın bulunduğu çevrede görülmektedir. Bu da okulun, çevrenin kültür merkezi olmasını zorunlu kılar. Okul, kültürünü çevresine aktararak bulunduğu çevrenin kalkınmasını sağlar (ġeren, 2011: 91). Okul, eğitim ve öğretim görevlerini yerine getirdiği zaman, toplum da geliĢecek, demokratik tutum ve davranıĢlara sahip insanlar yetiĢecektir (Duruhan, Demir, 2005: 176).
Okul, kütüphanesi, laboratuarı, müsamereleri, eğlence ve kutlamaları ve her türlü kültürel etkinlikleriyle canlı, hareketli bir toplumsal grubun yaĢantısını gözler önüne serer ( Bilhan, 1996; 17).
Bloom’a (1998: 253) göre, ―…okul, öğrencilerine geliĢerek karmaĢıklaĢmıĢ olan toplumlarda gerekli olan bütün temel biliĢsel ve duyuĢsal nitelikleri kazanma fırsatı verir. Okul öğrencilerine hem o toplum içinde hem de o toplumun sınırlarını aĢan daha geniĢ bir çevrede geliĢmiĢ olan geniĢ bir tarihi ve çeĢitli fikirleri sunar….‖
Belirli bir amaç doğrultusunda belirli bir mekânda uzman kiĢiler rehberliğinde düzenlenen etkinliklerin verildiği yer olan okulda, (Çalık 2006; 18) bireye toplum tarafından uygun görülen davranıĢlar kazandırmak amaçlanmıĢtır.
Günümüzde kendini ifade eden, özgür iradesini ortaya koyan, demokratik tutum ve davranıĢlara sahip, yenilikçi, sorunlar karĢısında mantıklı çözümler üreten bireylerin yetiĢtirilmesi çağımızın gereksinimleri arasında ilk sırayı almaktadır (BarıĢ, 2008: 28). Bu gereksinimlerin verilebileceği yine ilk yer okullardır.
Okul örgün bir eğitim kumudur. Okulda eğitim, çağın ve toplumun gereksinimlerine göre hazırlanmıĢ programlarla verilir. Zamanla değiĢen bilgilerin verilmesi için okuldaki eğitimin yeniliklere açık olması gerekir. Çünkü bilgi topumu olabilmek için eğitim görmüĢ insanlar yetiĢtirmek gerekir ( Doğan, 2004 ;85).
2.1.4. Ders DıĢı Etkinlikler
Ders dıĢı etkinlikler, Milli Eğitimin temel amaçları doğrultusunda rehber öğretmenin gözetiminde ders dıĢında yapılan,öğrencilerin bilgi, beceri ve yeteneklerini geliĢtirmeyi amaçlayan planlı çalıĢmalardır. Diğer bir ifadeyle ise; öğrencilerin boĢ zamanlarını değerlendiren, ilgi ve kabiliyetlerini geliĢtirme olanağı sağlayan, ders içi çalıĢmalarla sıkı sıkıya iliĢkili olan öğretmenin rehberliği ve kontrolü altında yapılan (Dağlı, 2001: 10), öğrencinin etkin katılımının sağlandığı isteğe bağlı faaliyetlerdir (Köse, 2004: 3).
BinbaĢoğlu (1983a: 209) ise ders dıĢı etkinlikleri ―derslerin eksiklerini tamamlamak, öğrencilerin birbirinden ayrı olan ilgi ve gereksinimlerini doyurmak ve iyi bir yurttaĢlık eğitimi sağlamak amacıyla yapılan etkinlikler‖ olarak tanımlamaktadır.
Ders dıĢı eğitim çalıĢmaları, önceleri benimsenmeyen, Ģüphe ile karĢılanan faaliyetler iken Ģimdi eğitimin vazgeçilmez bir öğesi haline gelmiĢtir. Ders dıĢı eğitim çalıĢmaları okulun amaçlarına uygun olarak doğmuĢ ve Ģartlarına uymuĢtur (Bursalıoğlu;1979: 187). Türk Milli Eğitim Sistemi de ders dıĢı etkinliklerin eğitsel değerini anlamıĢ ve ders dıĢı etkinlikleri okul etkinliklerine dâhil etmiĢtir (Hesapçıoğlu, 1998: 362).
Ders dıĢı etkinlikler, ders programlarının dıĢında yapılan eğitim çalıĢmaları olsa da en az dersler kadar önemlidir. Bu nedenle ders dıĢı etkinliklerin sık sık denetlenmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Ders dıĢı etkinlikler kiĢinin hem kendine yönelik hem de baĢkalarına yöneliktir ve konuların öğrenmesine yardımcı olma niteliği kazandırmaktadır. Öğrenciye yaparak yaĢayarak öğrenme fırsatı vermektedir (BinbaĢıoğlu, 2000). Bu nedenle yapılacak iyi bir program ile bütün öğrencilerin en az bir etkinliğe katılmaları sağlanmalıdır. Öğrencilerin okul baĢarısı saptanırken, dersler kadar ders dıĢı etkinliklerde gösterdikleri gayrette göz önünde bulundurulmalıdır (BinbaĢıoğlu, 1983a: 215).
2.1.4.1. Ders DıĢı Etkinliklerin Amacı
Ders dıĢı etkinliklerle ilgili en kapsamlı çalıĢma 06/06/1983- 2140 tarih ve sayılı ―Ġlköğretim, Lise ve Dengi Okullar Eğitici ÇalıĢmalar Yönetmeliği‖ iken bunu ġubat 2005/2569 tarih ve sayılı tebliğler dergisinde çıkan ―Millî Eğitim Bakanlığı Ġlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği‖ takip etmiĢ ve bu yönetmelik ile eğitici çalıĢmalar yeniden düzenlenmiĢtir. Bu yönetmelikte; resmî, özel ilköğretim ve ortaöğretim okul, kurumlarında ders programlarının yanında öğrencide güven ve sorumluluk duygusu geliĢtirmeye, yeni ilgi alanları oluĢturmaya ve beceriler kazandırmaya yönelik bilimsel, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif alanlarda öğrenci kulübü ile toplum hizmeti çalıĢmalarının usul ve esaslarını düzenlemek amaçlanmıĢtır.
Yine bu yönetmeliğin 5. maddesinde sosyal etkinliklerin amacı Ģu Ģekilde belirtilmiĢtir.
Madde 5 — Sosyal etkinliklerin amacı, Türk Millî Eğitiminin genel amaç
ve temel ilkelerine uygun olarak; öğrencilerin Atatürk Ġlke ve Ġnkılâplarına, Anayasanın baĢlangıcında ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı yurttaĢlar olarak yetiĢmelerine, yeteneklerini geliĢtirerek gerekli donanımı kazanmalarına katkıda bulunmaktır.
Bu amaçla öğrencilere;
a) Ġnsan haklarına ve demokrasi ilkelerine saygı duyabilme,
b)Kendini tanıyabilme, bireysel hedeflerini belirleyebilme, yeteneklerini geliĢtirebilme, bunları kendisinin ve toplumun yararına kullanabilme, c)Çevreyi koruma bilinciyle hareket edebilme,
d)Kendine ve çevresindekilere güven duyabilme,
e)Planlı çalıĢma alıĢkanlığı edinebilme, serbest zamanlarını etkin ve verimli değerlendirebilme,
f)GiriĢimci olabilme ve bunu baĢarı ile sürdürebilme, yeni durum ve ortamlara uyabilme,
g) Savurganlığı önleme ve tutumlu olabilme,
h)Bireysel farklılıklara saygılı olabilme; farklı görüĢ, düĢünce, inanç, anlayıĢ ve kültürel değerleri hoĢgörü ile karĢılayabilme,
ı) Aldığı görevi istekle yapabilme, sorumluluk alabilme,
j)Bireysel olarak veya baĢkalarıyla iĢ birliği içinde çevresindeki toplumsal sorunlarla ilgilenebilme ve bunların çözümüne katkı sağlayacak nitelikte projeler geliĢtirebilme ve uygulayabilme,
k)Grupça yapılan görevleri tamamlamak için istekle çalıĢabilme ve gruba karĢı sorumluluk duyabilme gibi tutum, davranıĢ ve becerilerin kazandırılmasına çalıĢılır (TD, 2005a).
Ders dıĢı etkinliklerin bu amaçlara ulaĢabilmesinin en önemli yolu bu etkinliklerin, eğitim öğretim ile birlikte düĢünülmesi ve verimli iĢlenmesidir. Ders dıĢı etkinliklerin plansız ve programsız iĢlenmesi bu etkinlikleri faydasız kılar (Köse, 2004: 3). Okullarda ders dıĢı etkinliklerin planlı ve programlı uygulanması öğrencinin sadece ders kitaplarına bağımlı olarak hayata atılımını önleyecek, onların giriĢim yeteneklerini artıracağı gibi sorumluluk duygusunun artmasına ve liderlik yeteneklerinin de geliĢmesini sağlayacaktır. Ayrıca bireyin kendini iyi hissetmesini, mutlu olmasını ve enerjisini doğru kullanmasını sağlayacaktır (Esen, 2010: 14). Bu nedenle öğrenciler sınıf içi ve ders dıĢı yapacağı etkinliklere özendirilmelidir (Tan, KayabaĢı ve Erdoğan, 2002: 9). Öğrencinin istekli katılımı bu etkinlikleri bir angarya olmaktan kurtaracaktır (Köse, 2004: 3).
Ders dıĢı etkinliklerin önemli bir âmâcıda sağlıklı birey yetiĢtirmektir. Sağlıklı birey tutarlı, sorumluluk alabilen, kendisiyle barıĢık, sorunun değil çözümün bir parçası ve sosyal cesareti olan insandır (Yıldırım, 2004: 78-79). Bu nedenle sağlıklı bir birey yetiĢtirmek için iyi bir ders dıĢı etkinlik programına ihtiyaç vardır. Bir ders dıĢı çalıĢma programının karĢılaması gereken psikolojik ve sosyolojik amaçları Ģu Ģekil sıralayabiliriz.
1. Çocuğun ilgi, yetenek ve yöneliĢlerini desteklemeli
2. Öğrenciler arasında sorumluluk kabul etme, liderlikte bulunma ve vatandaĢlık ödevlerini kavratmalı
3. Öğrencilere boĢ zamanlarını etkili ve akıllıca kullanmayı öğretmeli 4. Kendilerini ifade etme olanağı sağlamalı
5. Önderlik, teĢebbüs gücü, iĢbirliği zevki, kendine güven gibi manevi meziyetlerin belirmesine fırsat vermeli
6. Öğretmen ve öğrencilerin birbirine kaynaĢmasına fırsat vermeli 7. Öğrenciye yaĢamı olduğu gibi kabullenmeyi öğretmeli
8. Öğrencinin mesleki yaĢama hazırlanmasına yardımcı olmalıdır (Hesapçıoğlu, 1998: 354-355).
2.1.4.2. Ders DıĢı Eğitsel Etkinliklerin Ġçeriği
Ders dıĢı etkinlikler öğrenciyi hayata hazırlayan, onların ruhen ve bedenen sağlıklı bir Ģekilde geliĢmesini sağlayan, bireysel yeteneklerinin geliĢmesine, keĢfetmesine ve kendini ifade etme becerisine yardımcı olan, toplumun değer yargılarıyla barıĢık ve uyum içinde bireyler yetiĢtirmeyi amaçlayan faaliyetleri içermektedir. Bu nedenle öğrencinin bu tür etkinliklere katılımı teĢvik edilmeli ve uygun görevler verilmelidir.
Ders dıĢı etkinliklerin içerdiği faaliyetler sosyal etkinlikler yönetmeliğini incelediğimizde Ģu Ģekilde özetleyebiliriz.
1. Dergi, gazete ve yıllık gibi yayınlar 2. Bayram kutlamaları
3. Belirli gün ve haftalar ile ilgili çalıĢmalar 4. Toplum hizmeti çalıĢmaları
5. Gezi, inceleme, gözlem, yıl sonu etkinlikleri, sergi ve diploma törenleri 6. Okul ağaçlandırma faaliyetleri
7. Öğrencilerin ilgi, bilgi ve yeteneklerine uygun olarak yaptığı bilimsel, sanatsal, kültürel ve sportif çalıĢmalar
8. Öğrencinin yapmıĢ olduğu resim, fotoğraf, karikatür, Ģiir, bilimsel ve edebî yazılarla ilgili çalıĢmaları
9. Beden Eğitimi, Ġzcilik, Müzik ve Halk Oyunları ÇalıĢmaları 10. Sınıf içi, okul içi ve okullar arası yapılan yarıĢmalar 11. Gösteriler ve tiyatro çalıĢmaları
12. Defile, sergi ve kermes çalıĢmaları (TD, 2005a).
Ders dıĢı etkinliklerin içeriğinin oldukça geniĢ olduğu görülmektedir. Özellikle sosyal kulüpler ve belirli gün ve haftalar ders dıĢı etkinlikler içerisinde önemli bir yer sahiptir.
Sosyal kulüpler; öğrencilerin, gönüllülük esasına göre ilgi ve becerilerine uygun olarak seçtikleri, öğrenciyi sosyal ve kültürel yönden geliĢtirmeyi amaçlayan öğrenci kulüpleridir. Öğrenciler ders programının dıĢında kalan serbest zamanlarında gönüllü olarak zevk duydukları bireysel ya da grup ile birlikte yapacakları etkinlikler ile kendilerini yenileyecekler ve ders baĢarılarında artıĢ gözükecektir. Okullarda bu Ģartlar sosyal kulüpler ile oluĢturulabilir (Karaküçük, 1995).
Öğrenciler derste öğrendiklerini kulüp çalıĢmalarında uygulama olanağı bulabilmektedirler. Öğrencilerin birlikte çalıĢma, iletiĢim, öğrenme, araĢtırma yeterlilikleri, kulüp çalıĢmalarıyla daha iyi geliĢebilmektedir (Duruhan, Demir, 2005: 178).
Öğrencilerin kendi ilgi, beceri ve yeteneklerine uygun sosyal kulüpleri seçmeleri ve bu kulüplerde yaparak ve yaĢayarak, toplum hizmeti ve diğer ders dıĢı etkinliklerine katılımları onların, ileride iyi yetiĢmiĢ bir vatandaĢ olmalarına katkıda bulunacağı gibi çevreye uyumlu ve duyarlı olmasını sağlayacaktır.
2.1.4.3. Ders DıĢı Etkinliklerin Eğitimdeki Önemi
Eğitim sistemimiz içerisinde, ders içinde yapılan faaliyetler kadar ders dıĢı etkinliklerin de eğitime büyük katkısı vardır. Okulların; bireylerin kiĢilik geliĢimlerinin ilk ve en önemli adımlarının atıldığı yerler olması, ders dıĢı faaliyetleri çok daha önemli kılmaktadır (Tetik, 2008;19). Okullardaki ders dıĢı etkinlikler, sınıf içi öğretimi tamamlayan en kuvvetli etmenlerdir (Stoke ve Capelle, 1967: 59, aktaran: Özkaptan, 2007: 25).
Okullarda yapılacak genel toplantılar ve özel günler vesilesiyle çocuğun görev alması; ona en önemli gereksinim olan kendini anlatım olanağı sağlayacak ve bu doğrultuda davranıĢlarını düzeltecektir. Bunlardan baĢka, bu tür etkinlikler çocukların toplumsallaĢması için gereken en uygun ortamı hazırlayacaktır (BinbaĢıoğlu, 1983b: 80).
Eğitimin, kara tahta ve kitap ekseninde verilmesi öğrencileri her ne kadar ezberciliğe teĢvik etse de, ders dıĢı etkinlikler öğrencileri ezbercilikten kurtaracak, onları yaparak ve yaĢayarak öğrenmesini sağlayacaktır. Bu tür etkinlikler, öğrencilerin
öğrenmesine ve geliĢmesine katkı sağlamakla birlikte; onların yeteneklerini keĢfetmesine ve toplum yararına kullanmasına, planlı çalıĢmasına, giriĢimci olmasına, kendi fikirlerini baĢkasına özgüven ile anlatabilmesine, farklı görüĢ ve inanıĢlara saygılı olabilmesine ve çevre sorunlarına karĢı çözüm üretmesine de katkı sağlayacaktır.
Öğrencilerin ders dıĢı etkinliklerde görev alması oların boĢ zamanını yararlı geçirmesini sağlayacağı gibi aynı zamanda onları günümüz hastalığı olan bilgisayar oyunları ve internetten bir nevi korunma olanağı sağlayacaktır. Bilgisayar oyunları ve internetin çocuğun yaĢamında olumlu yanları olduğu gibi olumsuz yanları da bulunmaktadır (Topdal, 2008: 354-355). Olumsuz yanlarından olan bencillik, saldırganlık, kendine güvensizlik ve gerçeklerden kaçma gibi durumların önüne geçmede ders dıĢı etkinlikler, bir nevi öğrenciyi bu olumsuzluklardan koruma ve kendini geliĢtirme seçeneğini sunacaktır. Bu nedenle okullarımızda, eğitimin vazgeçilmez bir parçası olan ders dıĢı etkinlikler önemli bir yere sahiptir.
Okullarda verilen eğitim sürecinde geleneksel öğrenmenin dıĢına çıkılması gereklidir ( Neill, 1996). Yeni eğitim anlayıĢında öğrenci, aktif, katılımcı ve baĢarılı olma Ģansı olan birey olarak görülmektedir (Yıldırım, Tarım ve Ġflazoğlu, 2006: 83). Burada da yine ders dıĢı etkinliklerin önemi göze çarpmaktadır. Ders dıĢı etkinlikleri aynı zamanda bir öğrenme ortamıdır. Öğrencilerin öğrenme ortamına farklı uyaranların eĢliğinde farklı etkinliklerle katılmaları aktif öğrenen öğrenci olmalarını sağlayacaktır (Açıkgöz, 2003). Günümüz eğitiminde okul kadar aileye de önemli görevler düĢmektedir. Ailelerin eğitimde aktif rol üstlenmeleri için çocuklarının geliĢim özelliklerini ve ihtiyaçlarını bilmeleri gerekmektedir (Arı, 2007: 170). Çocuklarının hangi ders dıĢı etkinliklere ilgi ve yeteneğinin olduğunu takip eden aileler okul ile iĢbirliğine gitmelidir.
R. Schorling ders dıĢı faaliyetlerin yararlarını üç noktada toplamıĢtır.
1. Derslerin yetersizliğini gidermek ve kiĢiliğin bir bütün olarak geliĢmesini sağlamak
2. VatandaĢlık eğitimi vermek.
3. BoĢ zamanlarını değerlendirme alıĢkanlığı kazandırmak. (Akt: BinbaĢıoğlu, 1983a: 217).
Ders dıĢı etkinlikler okul kültürünün çevreye tanıtımında da büyük rol oynar. Öğrencilerin ürettiği kültürel ürünlerin olumlu karĢılanması okulun çevre tarafından da beğenildiğini gösterir (Çelik, 2000: 81).
2.1.5. Milli Bayram Törenleri
Tören Türk Dil Kurumu tarafından; ―Bir toplulukta, üyelerin belli bir olayı, kiĢiyi veya değeri ayırt edip sembolleĢtirmesi, bunların anlam ve öneminin güçlendirilmesi amaçlarıyla düzenlenen hareket dizisi‖ olarak tanımlanmıĢtır. Bayramlar ise; ―Millî veya dinî bakımdan önemi olan ve kutlanan gün veya günler‖ olarak tanımlanmaktadır (Türk Dil Kurumu, [TDK] ).
Eğitim içerisinde törenlerin, önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. Türkiye’de bu türden törenler milli bayramlar ile belirli gün ve haftalar programları ile yapılmaktadır (Bozak, Özdemir, 2011: 28). Öğrencilerin milli duygularını geliĢtirmek, onlara yurt ve ulus sevgisi aĢılamak, geçmiĢini tanıtmak amacıyla kutlanan 4 tane milli bayramımız bulunmaktadır. Okullarımızda kutlanan milli bayramlar; 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, 30 Ağustos Zafer Bayramı’dır.
2.1.6. Belirli Gün ve Haftalar
Belirli gün ve haftalar; öğrencilere, sembolleĢtirilen belirli bir günün anlam ve önemini vurgulamak, o günün anlam ve önemine iliĢkin değerleri kazandırmak amacıyla kutlanan veya anılan gün ve haftalar olarak tanımlanabilir.
Okullarda kutlanacak veya anılacak gün ve haftalar öğrencinin dikkatini o konu üzerine yoğunlaĢtırmak, önemini kavratmak, düzeyine uygun yaĢantılarla konu hakkında kapsamlı bilgi edinmesini ve olumlu tutum kazanmasını sağlamak amacıyla programda yer almaktadır (Mohan, 2008: 24). Ders dıĢı faaliyetler içerisinde yer alan belirli gün ve haftalar, ilköğretim okullarında yetiĢtirilmesi hedeflenen siyasal yaĢamda benimsenen seçkinci demokrasi anlayıĢıyla, etkin, katılımcı yurttaĢ yetiĢtirilmesini sağlayabilecek önemli etkinlikleri de içerisinde bulundurmaktadır (ġiringel, 2006: 2).
Öğrencilerin belirli gün ve hafta etkinliklerinde yer almaları eğitim faaliyetlerine etkin katılımını sağlar. (Ekmekci, 2006: 1). Ders dıĢı etkinliklerin amaçlarına ulaĢabilmesi, büyük ölçüde bu etkinliklerin verimli bir Ģekilde organize edilmesine bağlıdır. Bu etkinlikleri, eğitim-öğretim etkinlikleriyle birlikte düĢünmek gerekir (DemirtaĢ, 1988: 57). Örneğin dersleri çekici kılmak için yakın çevreden hem yer hem zaman bakımından belirli gün ve haftalardan yararlanılmalıdır (Nas, 2000: 245-246). Çevrenin özelliklerini yansıtan olaylar, sırası geldikçe ilgili kazanımlarla birlikte ele alınmalıdır (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005). Ders kazanımları ile iliĢki kurulabildiğinde hem ders programının yükü hafifletilmiĢ olacak hem de öğrencinin aktif katılımı ile hedeflenen biliĢsel ve duyuĢsal kazanımlara eriĢim sağlanmıĢ olacaktır. Hatoğlu (1995: 11 ) 'na göre yönetmelikte belirtilen etkinlikler gerçekleĢtirilirken yapılabilecek bazı öneriler Ģunlardır:
1. Belirli gün ve haftalar sürekli gündemde tutulabilir, yeri geldikçe ifade ve beceri derslerinde bu etkinliklere yer verilebilir.
2. Yapılacak yazılı – sözlü sınavlarda, uygulanacak testlerde belirli gün ve haftalarla ilgili sorulara yer verilmesi çok yararlı olabilir
3. Belirli gün ve haftalarla ilgili olarak verilen atasözleri, özdeyiĢler ve sloganlar yazı konusu olarak, ele alınabilir.
4. ĠĢlenen belirli gün ve haftayla ilgili konuĢma yazıları Türkçe derslerinde bir parça olarak ele alınıp iĢlenebilir.
2.1.6.1. Belirli Gün ve Haftaların Tarihsel GeliĢimi
Ġlk olarak 21 Temmuz 1976 tarih ve 15653 sayılı resmi gazetede yayımlanan Ġlköğretim, Lise ve Dengi Okullar Eğitici ÇalıĢma Yönetmeliğinin 33. maddesinde okullarımızda kutlanacak/anılacak gün/haftalar ve bu gün/haftalarda yapılabilecek etkinlikler detaylı belirtilmiĢtir. Bu gün ve haftalar;
Ġlköğretim Haftası
Hayvanları Koruma Günü Dünya Çocuk Günü BirleĢmiĢ Milletler Günü
Kızılay Haftası
Çocuk Kitapları Haftası Atatürk Haftası
Ġnsan Hakları Haftası
Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası Verem SavaĢ Propaganda ve Eğitimi Haftası YeĢilay Haftası Turizm Haftası Nato Günü Sağlık Haftası Trafik Haftası Avrupa Günü Anneler Günü
Hava ġehitleri Anma Günü Kahramanlık Günleri Orman Haftası
Türk Büyüklerini Anma Günleri Turizm Haftasıdır.
25 Mayıs 1983 tarihli ve 18057 sayılı resmi gazete yenilenen Ġlköğretim, Lise ve Dengi Okullar Eğitici ÇalıĢma Yönetmeliğinde ise gün/haftaların sayısı artırılmıĢ ve bazı gün ve haftaların kapsamı geniĢletilerek ismi değiĢtirilmiĢtir. Yıllar içerisinde dönemin Ģartları doğrultusunda yeni düzenlemeler yapılmıĢtır. Zamanla değiĢen ve eklenen haftalar ise Ģunlardır:
Enerji Tasarrufu Haftası Vakıf Haftası
Sivil Savunma Günü
Sağlık ve Sosyal Güvenlik Haftası Müzeler Haftası
Bilim ve Teknoloji Haftası Standartlar Haftası
Dünya Kooperatifçilik Günü
Milli Eğitim Bakanlığı Vakfı KuruluĢ Günü Çevre Koruma Haftası
Dünya Tiyatrolar Günü
Dünya Çocuk Kitapları Haftası Sakatlar Haftası
Verem SavaĢ Eğitimi Haftası
Ġlköğretim, Lise ve Dengi Okullar Eğitici ÇalıĢmalar Yönetmeliği 13 Ocak 2005 tarihinde 25699 sayılı resmi gazetede yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Ġlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinler Yönetmeliğinin yayımlanmasıyla yürürlülükten kaldırılmıĢtır. Bu yönetmelikte eski yönetmelikte yer alan gün/haftaların bir çoğu kaldırılmıĢ, bazılarının da kapsamı geniĢletilmiĢtir. Eski yönetmelikte ―gün ve hafta‖ olarak belirtilirken yeni yönetmelikte ―belirli gün ve hafta‖ olarak ifade edilmiĢtir. Belirli gün ve haftaların sayısı 45 iken bu sayı 2008 ve 2010 yıllarında yapılan değiĢikler ile 47 yediye çıkmıĢtır.
Ġlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliğine eklenen haftalar Ģu Ģekildedir.
1. Dünya Çocuk Hakları Günü 2. Demiryolları Haftası
3. Mevlana Haftası 4. Yunus Emre Haftası 5. Dünya Kadınlar Günü 6. Öğrenciler Günü
7. Organ BağıĢı ve Nakli Haftası 8. YaĢlılar Haftası
9. Vergi Haftası 10. Babalar Günü
11. Lösemili Çocuklar Haftası
12. Türk Dünyası ve Toplulukları Haftası 13. Bilim ve Teknoloji Haftası
14. BiliĢim Haftası
15. Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası 16. GiriĢimcilik Haftası
17. Tüketiciyi Koruma Haftası
19. Dünya AIDS Günü 20. Sivil Savunma Günü 21. Dünya Felsefe Günü 22. Afet Eğitimi Hazırlık Günü 23. Etik Günü
24. ġehitler Günü
25. Ahilik Kültürü Haftasıdır.
Ġlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliğinden çıkartılan gün ve haftalar ise Ģunlardır.
1. Avrupa Günü
2. Dünya Kooperatifçilik Günü 3. Verem SavaĢ Eğitimi Haftası 4. Kahramanlık Günü
5. Türk Büyüklerini Anma Günü 6. Hava ġehitlerini Anma Günü 7. Sağlık Haftası
8. Meb Vakfı KuruluĢ Günü 9. Standart Haftası
10. Dünya Çocuk Kitapları Haftası 11. Nato Günü
12. Dünya Çocuk Günüdür.
Ayrıca Trafik Haftası, Trafik ve Ġlkyardım Haftası olarak, Sakatlar haftası, Engelliler Haftası olarak, Ġnsan Hakları Haftası, Ġnsan Hakları ve Demokrasi Haftası olarak, Hava ġehitlerini Anma Günü, ġehitler Günü olarak, Kahramanlık Günleri ise Mahallî KurtuluĢ Günleri ve Atatürk Günleri ile Tarihî Günler olarak isimleri değiĢtirilmiĢ ve kapsamı artırılmıĢtır.
2.1.6.2. Belirli Gün ve Haftaların Amaçları
Belirli gün ve haftaların amaçlarını;
1. Farklı görüĢ, düĢünce, inanç ve kültürel değerleri hoĢgörü ile karĢılama ve bireysel faklılıklara saygılı olabilme,
2. Anne-babaya, büyüklerine saygı ve sevgi duyabilme,
3. Sosyal dayanıĢma ve yardımlaĢma konularında bilinçlenebilme, 4. Toplumsal sağlık sorunlarını tanıma ve yardım edebilme,
5. Atatürk ve diğer Türk büyüklerini tanıyabilme, 6. Yurt ve ulus sevgisinin geliĢtirebilme,
7. Çevreyi, ormanları ve hayvanları sevebilme ve koruyabilme,
8. Bilim ve teknolojideki değiĢim ve geliĢmelerin insan ve toplum hayatındaki yeri ve önemini kavrayabilme,
9. Tutumlu olma ve yerli malı kullanma bilinci ve alıĢkanlığı kazanabilme, 10. Kadın ve çocukların uluslar arasındaki sözleĢmelerden doğan hak ve
sorumluluklarını anlayabilme,
11. Milletlerarası iĢbirliğinin önemini kavrayabilme, 12. Öğretmenlerin eğitim öğretimdeki yerini anlayabilme,
13. Atatürk'ü tanımayı ve anlamayı, onun yurt ve ulus sevgisini kavramayı, ilke ve inkılaplarını benimsemeyi sağlayabilme,
14. SavaĢ ve afet gibi olağanüstü hȃl ve durumlarda yardımlaĢma ve iĢbirliği içinde hareket edebilme,
15. Zararlı maddelerden korunarak kiĢisel ve toplumsal sağlığımızı korumayabilme,
16. GiriĢimci olabilme, yeni durum ve ortamlara uyum sağlayabilme, 17. Kitap sevgisi ve kitap okuma alıĢkanlığı kazanabilme,
18. Trafik kurallarına uyma ve ilkyardım bilgi ve becerisinin önemini kavrayabilme,
19. Kültürel varlıklarımızı tanıyabilme ve koruyabilme,
20. Vergi vermenin ulusal ekonomimizdeki yeri ve önemi kavrayabilme, 21. Turizmin ülke ekonomisindeki yeri ve önemini kavrayabilme, 22. Demiryollarının ulaĢımdaki önemini anlayabilme,
23. Mesleki dayanıĢma ve yardımlaĢma bilinci kazanabilme, 24. Okulun eğitimindeki yerini kavrayabilme,
25. Türk topluluklarını tanıyabilme,
26. EleĢtirel düĢünebilme, sorgulayabilme ve hoĢgörülü olabilme,
27. Birer tüketici olarak sahip olduğu hak ve sorumluluk bilincini kazanabilme olarak özetleyebiliriz.
Öğrencilerin yetenekli oldukları konularda yardım ve destek almaları ve bu yeteneklerini geliĢtirmeleri gereklidir (Balcı, 2002: 194). Bu destek ders dıĢı etkinlikler arasında yer alan belirli gün ve hafta programları ile verilebilir. Bu tür ders dıĢı uygulamalar sınıf içi öğretimi tamamlayan en etkili yoldur (Stoke ve ark.1967, aktaran: Aybek, 2007: 10). Kutlama ve anma etkinlikleri ile öğrencilere istenilen öğrenme yaĢantıları kazandırılır (Taymaz, 2003: 201).
2.1.6.3. Belirli Gün ve Haftaların Ġçeriği
Milli Eğitim Bakanlığı Ġlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliğinin 32. maddesine göre anılacak/kutlanılacak gün ve haftalar çevrenin özelliği, okulun fiziki durumu ve imkânları göz önünde tutularak okul yönetimince belirlenen bu etkinliklerin hangilerinin sınıf içi, sınıflar arası veya okul düzeyinde gerçekleĢtirileceği ve bu etkinliklerde hangi kulüp ve öğrencilerin görevlendirileceği öğretmenler kurulunca kararlaĢtırılacağı vurgulanmaktadır. Yine bu madde de belirli gün ve haftalarla ilgili etkinliklere, öğrencilerin aktif katılımları sağlanması istenmekte ve daha kapsamlı yapılması istenen etkinliklerin planlanmasının ise eğitim bölgeleri koordinatör müdürü ile il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılması gerektiği belirtilmektedir.
32. maddede ek-2 olarak verilen belirli gün ve haftalar çizelgesinde belirtilen günler ve haftalar Ģunlardır:
1. Ġlköğretim Haftası (Eylül ayının 3. haftası) 2. Demiryolları Haftası (Eylül ayının son haftası) 3. Gaziler Günü (19 Eylül)
4. Hayvanları Koruma Günü (4 Ekim) 5. Ahilik Kültürü Haftası (8-12 Ekim) 6. BirleĢmiĢ Milletler Günü (24 Ekim) 7. Kızılay Haftası (29 Ekim-4 Kasım)
8. Organ BağıĢı ve Nakli Haftası (3-9 Kasım) 9. Lösemili Çocuklar Haftası (2-8 Kasım) 10. Atatürk Haftası (10-16 Kasım)
11. Afet Eğitimi Hazırlık Günü (12 Kasım) 12. Dünya Felsefe Günü (20 Kasım) 13. Dünya Çocuk Hakları Günü (20 Kasım) 14. Öğretmenler Günü (24 Kasım)
15. Dünya AIDS Günü (1 Aralık)
16. Mevlana Haftası (2-9 Aralık) (Ek : 17.04.2010/27555 RG)
17. Ġnsan Hakları ve Demokrasi Haftası (10 Aralık gününü içine alan hafta) 18. Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası (12-18 Aralık)
19. Enerji Tasarrufu Haftası (Ocak ayının 2. haftası) 20. Sivil Savunma Günü (28 ġubat)
21. YeĢilay Haftası (1Mart gününü içine alan hafta) 22. GiriĢimcilik Haftası (Mart ayının ilk haftası) 23. Dünya Kadınlar Günü (8 Mart)
24. Bilim ve Teknoloji Haftası (8-14 Mart)
25. Ġstiklâl MarĢı’nın Kabulü ve Mehmet Akif Ersoy’u Anma Günü (12 Mart) 26. Tüketiciyi Koruma Haftası(15-21 Mart)
27. ġehitler Günü (18 Mart) 28. YaĢlılar Haftası (18-24 Mart)
29. Türk Dünyası ve Toplulukları Haftası (21 Mart Nevruz gününü içine alan hafta)
30. Orman Haftası (21-26 Mart) 31. Dünya Tiyatrolar Günü (27 Mart)
32. Kütüphaneler Haftası (Mart ayının son pazartesi gününü içine alan hafta) 33. Turizm Haftası (15-22 Nisan)
34. Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası (23 Nisan gününü içine alan hafta)
35. Yunus Emre Haftası (Mayıs ayının ilk haftası)‖ ) (Ek : 17.04.2010/27555 RG)
36. BiliĢim Haftası (Mayıs ayının ilk haftası)
37. Trafik ve Ġlkyardım Haftası (Mayıs ayının ilk haftası) 38. Vakıflar Haftası (Mayıs ayının 2. haftası)
39. Anneler Günü (Mayıs ayının 2 inci Pazarı) 40. Vergi Haftası (ġubat ayının son haftası) 41. Engelliler Haftası (10-16 Mayıs)
42. Müzeler Haftası (18-24 Mayıs) 43. Etik Günü (25 Mayıs)
44. Çevre Koruma Haftası (Haziran ayının 2. haftası) 45. Babalar Günü (Haziran ayının 3 üncü pazarı)
46. Mahallî KurtuluĢ Günleri ve Atatürk Günleri ile Tarihî Günler (GerçekleĢtiği tarihlerde)
47. Öğrenciler Günü (Ġlköğretim Haftasının son günü) (TD, 2005b).
Bu çizelgede yer almayan diğer ulusal, uluslar arası gün ve haftaların kutlanıp anılmasına öğretmenler kurulunca karar verilir. (TD, 2005a).
2.1.6.4. Belirli Gün ve Haftaların Öğrenciler Ġçin Önemi
Öğretmenlerin rehberliğinde, öğrencilerin bilgi edinmelerini ve bunları davranıĢa dönüĢtürmelerinde büyük fırsatlar sunan belirli gün ve haftalar bilgi ve beceri gerektiren eğitim etkinlikleridir. Bu bakımdan öğrencilerin yeteneklerini ortaya koymaları ve çeĢitlendirmeleri için önemli bir uygulama alanı oluĢturmaktadır. Belirli günler ve haftalar kapsamında ele alınıp iĢlenecek bir ders içi etkinliği, konunun kazanımları ile uyumlu bir biçimde ders dıĢı etkinliklerle zenginleĢtirmek ve kutlama programına almak, kutlanılacak olan günün amacına uygun hareket etmiĢ olmanın yanında, ders içi faaliyetlere önemli bir katkı yapacak ve öğrencilerin farklı yeteneklerini ortaya koyup geliĢtirmeleri için önemli fırsatlar sunacaktır.
Okulun eğitsel iĢlevi artırılarak sosyal ve kültürel eğitime ağırlık vermek öğrencide davranıĢ modelleri oluĢturmanın en etkili yoludur. Ders dıĢı etkinliklerle öğrencilerin ifade ve beceri yönünden geliĢme sağlamasına ortam oluĢturmanın en etkili yolu ise öğrencilerin belirli günler ve haftalar etkinliklerinde görev almalarını sağlamaktır. Öğrenciler edindikleri davranıĢları sosyal aktivitelerde gösterme imkânı buldukça yeni davranıĢlar sergileme isteği artacaktır (Göçer, 2004).
2.1.6.5. Belirli Gün ve Haftaların SosyalleĢmeye Etkisi
SosyalleĢmeyi; bireyin herhangi bir gruba katılırken o grubun kabul ettiği kuralları, o grupta üstleneceği rolleri, elde edeceği mevkileri, bu mevkilerin gerektirdiği davranıĢ, beceri ve yetenekleri, grubun değerlerini ve inançlarını öğrenip içselleĢtirme süreci olarak tanımlayabiliriz (Ergün, 1994: 34). Çocuğun sosyalleĢme sürecinde kazanması gereken temel beceriler vardır. Bunlar; Kendine güven, yetenek ve becerilerin farkında olma ve kendini tanıyabilmedir (Palut, 2003). Aynı zamanda sosyalleĢme ile öğrencilerin sorumluluklarını belirlemesi, tutum ve davranıĢlarını değerlendirmesi de sağlanmıĢ olacaktır (KuĢdemir, 2005: 14).
KuĢkusuz öğrencilerin sosyalleĢmesine katkı sağlayan en önemli kurum okuldur. Öğrenci vaktinin büyük bir kısmını okul da geçirmekte ve okul çatısı altında sürekli bir etkileĢim halinde olmaktadır. Okulda öğrencilerin belirli günler ve haftalar etkinliklerinde görev almaları öğrencinin ilgisi doğrultusunda yeteneklerini geliĢtireceği gibi sosyalleĢmesine de katkı sağlayacaktır. Bu nedenle okullar bünyesinde belirli gün ve haftaların etkin ve verimli olarak kutlanması öğrencinin sosyalleĢmesi açısından büyük bir önem arz etmektedir.
Yalnızca Amerikan eğitim sistemini değil 20. Yüzyılı, eğitim ile ilgili görüĢleriyle derinden etkileyen John Dewey, okulu sadece geleceğe hazırlama yeri değil aynı zamanda yaĢamın kendisi olarak görmüĢtür. Dewey’e göre öğrenci gerçek yaĢamı okulda yaĢayarak öğrenmelidir (Alıcıgüzel, 2001: 313). Okul sadece öğretme ve öğrenme faaliyetlerinin yapıldığı yer değildir. Aynı zamanda öğrencileri, gerçek hayata yaĢayarak hazırlayan bir kurumdur. Öğrencilerin belirli gün ve haftalar etkinliklerine katılmaları onların yaĢayarak öğrenmelerini sağlayacağı gibi öğrencinin özgüvenini artıracak ve toplumun önemli bir ferdi olduğunu anlamasına katkı sağlayacaktır.
Belirli gün ve haftaların etkin bir Ģekilde kutlanması öğretmen, öğrenci, okul idaresi ve veli arasında ortak dil, duygu, değer ve düĢünce biçimleri geliĢtirerek ortak okul kültürü oluĢturulmasında önemli bir katkı sağlayacaktır (Bozak, Özdemir, 2011: 28).
