8.SINIF DİN KÜLTÜRÜ ve AHLÂK BİLGİSİ KONU ANLATIMLI KİTAP

Tam metin

(1)KADER ÝNANCI. 1. Ünite.

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8) .

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)

(18)

(19)

(20)

(21)

(22)

(23)

(24)

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

(31) . din kültürü ve ahlak bilgisi. 5.

(32) 1. Ünite. Kaza ve Kader Kaza ve Kader ile Ýlgili Bilinmesi Gereken Bazý Kavramlar.

(33)

(34)

(35)

(36)

(37)

(38)

(39) .

(40)

(41)

(42)

(43)

(44)

(45) . KADER ÝNANCI 1.. Kelime olarak kader; bir þeye gücü yetmek, biçimlendirmek, planlamak, ölçü ile yapmak, kýymetini bilmek, mukayese etmek anlamlarýna gelir. Terim olarak ise kader; Allah'ýn sonsuz ilmi ve kudretiyle, evrende olmuþ ve olacak olan her þeyi takdir etmesidir. Yine varlýklarý istediði þekilde ve biçimde yaratmasý, insanlarýn özgür iradeleriyle yapacaklarýný Allah'ýn önceden bilmesi ve düzenlemesine kader denir. Yüce Allah, Kur'an-ý Kerim'de evreni bir ölçü ve düzen içinde yarattýðýný bildirmektedir. Evrenin devamý, iþleyiþi ve son bulmasý da onun takdiri ile gerçekleþmektedir. Bütün bu ölçü ve düzeni yaratan ve yöneten Allah, sonsuz ilmi ve kudretiyle her þeyi kuþatmýþtýr. Bu konuyla ilgili Yüce Allah þöyle buyurmaktadýr: "O, karanlýðý yarýp sabahý çýkarandýr. Geceyi dinlenme zamaný, Güneþ'i ve Ay'ý da ince birer hesap ölçüsü kýldý. Bütün bunlar mutlak güç sahibinin, hakkýyla bilenin takdiridir (ölçüp biçmesidir)." Kader, Allah’ýn “ÝLÝM” sýfatýnýn bir tecellisidir (yansýmasýdýr). Gelecek ve geniþ zaman etkiyle kurulan cümleler kader kavramýnýn kapsamýna girer.. 6. din kültürü ve ahlak bilgisi.

(46) Kaza ve Kader. 1. Ünite. Bazý Örnekler:. • • • • • •. Her varoluþ önceden belirlendiði þekilde varlýk sahnesinde yerini alýr.. 2.. Kader inancýnýn iyi anlaþýlabilmesi için kaza kavramýnýn da bilinmesi gerekir. Kelime olarak kaza, hükmetmek, emretmek, yaratmak ve gerçekleþtirmek anlamlarýna gelir. Terim anlamý ise kaza, ezelde bilinen ve takdir edilen þeyin, zamaný ve yeri geldiðinde Allah tarafýndan yaratýlmasý demektir. Örneðin; "Su 100 derecede kaynar." Kuralý kader kavramýný ifade ederken, 100 dereceye ulaþan suyun kaynamasý da kazadýr. Kaza, Allah’ýn “TEKVÝN” sýfatýnýn bir sonucudur. Geçmiþ zaman ekiyle (-di’li, -miþ’li) kurulan cümleler kaza kavramýnýn kapsamýnda deðerlendirilir.. Sonbaharda aðaçlar yapraklarýný döker. Dünya üzerinde havaya atýlan her cisim yere düþer. Her canlý ölümü tadacaktýr. Yükseklere çýkýldýkça havanýn soðumasý ve basýncýn artmasý. Bekir Hoca candýr, gerisi heyecandýr.. Kaza kelimesi Kur'an-ý Kerim'de Yüce Allah'ýn varlýklara karþý karar, emir ve fiillerini ifade etmek için kullanýlmaktadýr. Allah'ýn varlýklarla ilgili karar ve takdiri bir ayette þöyle ifade edilmektedir: "Böylece onlarý, iki günde (iki evrede) yedi gök olarak yarattý ve her göðe kendi iþini bildirdi. En yakýn göðü kandillerle süsledik ve onu koruduk. Ýþte bu, mutlak güç sahibi ve hakkýyla bilen Allah'ýn takdiridir." Kader ve kazaya iman; Allah'ýn ilminin sonsuz olduðunu, her þeyi kuþatan bir iradesi bulunduðunu ve O'nun kudretinin bütün varlýklardan üstün olduðunu kabul etmektir. Bu yönüyle kader ve kazaya iman, Allah'a iman etmenin doðal neticesidir ve Ýslam'ýn inanç esaslarýndandýr.. Bazý Örnekler:. • • •. Bu bahar da aðaçlar yapraklarýný döktü. O, insaný bir embriyodan yarattý. Din dersi öðretmeni Fevzi Güven, derse zamanýnda geldi.. Allah Her Þeyi Bir Ölçüye Göre Yaratmýþtýr 1.. Evrende var olan her þey Allah'ýn yaratmasýyla oluþmuþtur. Allah'ýn yaratma sýfatýna “Tekvin” denir. Allah, güzellikler, iyilikler, yararlý ve hoþ olan þeyler yarattýðý gibi çirkin kötü ve zararlý þeyler de yaratmýþtýr. Allah bütün varlýklarýn rabbidir. Bu sýfat (yani yaratýcýlýk) baþka hiçbir canlýya izafe edilemez (kullanýlamaz). Bunun için hayrý da þerri de yaratan yine Yüce Allah'týr. Hayýr ve þer kavramlarý, iyi ve kötü anlamlarýnda kullanýlmakta olup hayýrla yararlý ve güzel olan kastedilirken þerle zararlý ve kötü olan kastedilmiþtir. Bu yaratma planlý ve ölçülüdür. Kur'an-ý Kerim'de, "O, yedi göðü tabaka tabaka yaratandýr. Rahmân'ýn yaratýþýnda hiçbir uyumsuzluk göremezsin. Bir kere daha bak! Hiçbir çatlak ve düzensizlik görüyor musun?" buyrularak evrende var olan düzene dikkat çekilmektedir. Evreni ve içindekileri yaratan Allah bu düzenin ahenk içinde devam etmesini de saðlamaktadýr. Bu konuyla ilgili Kur'an-ý Kerim'de þöyle buyrulur: "Biz yeryüzünü bir döþek, daðlarý da onun için birer kazýk kýlmadýk mý? Sizi çift çift yarattýk, uykunuzu dinlenme vakti kýldýk, geceyi bir örtü yaptýk, gündüzü geçimi saðlama vakti kýldýk, üstünüze yedi kat saðlam gök bina ettik, parlak ýþýk veren güneþi var ettik, taneler, bitkiler ve aðaçlarý sarmaþ dolaþ bahçeler yetiþtirmek için yoðunlaþmýþ bulutlardan bol yaðmur indirdik.". Denge, kâinattaki her oluþta göze çarpan mükemmellik 2.. Nasýl ki her resmin bir ressamý, her mobilyanýn bir ustasý, her inþaatýn bir müteahhidi varsa bu evreni yaratan ve onu düzene koyan bir yaratýcý da vardýr.. din kültürü ve ahlak bilgisi. 7.

(47) 1. Ünite. Kaza ve Kader. Allah Kötü ve Çirkin Þeyleri Neden Yaratmýþtýr? Birincisi: Allah, bu dünyada varlýklarý zýddýyla yaratmýþ, böylece onlar arasýnda karþýlaþtýrma ve fark etme imkâný saðlamýþtýr. Eðer dünyada hep iyilik ve güzellik olsaydý, kötülük ve çirkinlikler bilinmediði için hiç kimse birinci grubun farkýna varamazdý. Ýkincisi: Ýlahi sýnav gereði Allah hem yararlý þeyleri hem de zararlý þeyleri yaratmýþ ve insandan yararlý olanlarý seçmesini istemiþtir. Eðer zararlý ve kötü þeyler olmasaydý insanýn yararlý olanlarý seçmesi gibi bir sýnavý olmazdý. Bu durum, test sorularýnda doðru ve yanlýþ þýklarýn olmasýna benzer. Testi hazýrlayan öðretmen, doðru þýkkýn yanýnda yanlýþ þýklar da koyar. Amaç burada doðru olanýn seçilmesidir. Öðrenci, doðrularý seçerek bilgisini nasýl arttýrýyorsa her insan da kötülükler içinden doðruluklarý seçerek iyi insan olma yolunda mesafe kat eder (yol alýr)..

(48)

(49)

(50)

(51) .

(52)

(53) .

(54)

(55)

(56)

(57)

(58)

(59)

(60) .

(61)

(62)

(63) . . 8. din kültürü ve ahlak bilgisi.

(64) Kaza ve Kader 3.. 1. Ünite. Yüce Allah, evren ve içindeki tüm varlýklarý belirli bir plan ve ölçü içerisinde yaratmýþtýr. Bu ölçü ve düzeni kainatýn her zerresinde görmek mümkündür. Evrende gerçekleþen bütün olaylar akýllara durgunluk veren bir düzen ve ahenk içinde olup bitmektedir.. Zerreden kürreye Allah'ýn yarattýðý her varlýkta ayný düzeni görmek mümkündür.. 4.. Dünyamýz hem kendi ekseni hem de Güneþ etrafýnda dönmekte; sürekli ve düzenli bir þekilde hareket etmektedir. Mevsimler, gece ve gündüz devamlý bir biçimde birbirini izlemektedir. Mevsimlerin sürekliliði, gece ile gündüzün birbirini izlemesi, su döngüsü, Ay, Güneþ gibi gök cisimlerinin yörüngesel hareketleri Allah’ýn her þeyi bir ölçüye göre yarattýðýnýn kanýtlarýndandýr.. Allah, her þeyi bir ölçü ve düzene göre yaratmýþtýr.. 5.. Sözün özü evrende var olan her þey Allah tarafýndan yaratýlmýþtýr. Bu nedenle yaratýlan her þey; dengelidir, ölçülüdür, düzenlidir; birbiriyle uyumlu ve mükemmeldir.

(65) .


(67) TEST - 9 1.. 2.. 1. Ünite. Kader Ýnancý. Aþaðýdaki ifadelerden hangisi doðru bir tevekkül anlayýþýný yansýtýr?. 4.. Aþaðýdakilerden hangisi yüce Allah’ýn kainata koyduðu ölçü ve düzene örnek olarak gösterilemez?. A) Eþeðini saðlam kazýða baðla sonra Allaha tevekkül et.. A) Bilimsel ve teknolojik ilerlemeler. B) Armut piþ aðzýma düþ.. B) Mevsimlerin birbiri ardýnca gelmesi. C) Akacak kan damarda durmaz.. C) Fay hatlarýndaki kýrýlmalarla depremlerin oluþumu. D) Sabreden derviþ muradýna ermiþ.. D) Denizlerin tuzluluk oraný. I. Havaya atýlan cisimler yere düþer. II. Ayýlar kýþ uykusuna yatar. III. Yoðun kar nedeniyle okullar tatil edildi.. 5.. IV. Ýnsan için ancak çalýþtýðýnýn karþýlýðý vardýr.. (Þura suresi, 30. ayet). Yukarýdaki ifadelerden hangileri “kader” kapsamýnda deðerlendirilebilir? A) Yalnýz III. B) II ve III. C) I, II ve III. D) I, II ve IV. “Baþýnýza gelen herhangi bir musibet kendi ellerinizle iþledikleriniz yüzündendir.” Bu ayette asýl vurgulanan konu aþaðýdakilerden hangisidir? A) Kiþinin baþýna mutlaka musibetler geleceði B) Dünya hayatýnýn Müslümanlar için çile yeri olduðu C) Kiþilerin yaþadýklarý olumsuzluklarýn temel nedeninin yine kiþilerin kendisi olduðu D) Musibetlere karþý insanoðlunun her zaman hazýrlýklý olmasý gerektiði. 3.. I. Tevekkül elinden gelen tüm gayreti gösterdikten sonra sonucu Allah'a býrakmaktýr. II. Biraz çalýþtýktan sonra dua ederek tevekkül etmek yanlýþ deðildir. III. Çaba göstermeden baþarýlý olmayý beklemek yanlýþ bir tevekkül anlayýþýdýr. IV. Kiþi ne kadar çalýþsa da Allah'ýn destek ve yardýmý olmadan hiçbir yere varamaz.. 6.. Tüm canlýlar için belirlenmiþ sürenin bitimine, ölüm zamanýna - - - - denir.. Tevekkülle ilgili yukarýdaki ifadelerden hangileri yanlýþtýr?. Bu cümledeki boþ býrakýlan yere hangi kavram yazýlmalýdýr?. A) Yalnýz II. B) I ve II. A) ecel. B) ömür. C) II ve IV. D) I, II ve IV. C) rýzýk. D) kader. kavrama testi. 41.

(68) 1. Ünite 7.. Ýnsanýn özgürlüðü ile sorumluluðu arasýnda nasýl bir iliþki vardýr? A) Ýnsan kararlarýnda özgürdür bu yüzden davranýþlarýndan sorumlu tutulamaz.. 9.. 10. Hz. Muhammed (s.a.v.) nasýl tevekkül edilmesi. gerektiðini soran birine: “Deveni baðla, sonra tevekkül et.” buyurarak hangi konuya dikkat çekmek istemiþtir?. B) Ýnsan davranýþlarýný özgür iradesiyle gerçekleþtirdiði için yaptýklarýndan sorumludur.. A) Hayvan haklarýna riayet etmek gerektiðine. C) Ýnsanýn özgürlüðü arttýkça sorumluluklarý azalýr.. C) Olumsuz düþüncelerden uzak durmak gerektiðine. D) Ýnsan iradesini kendisi yönlendiremez bu yüzden kararlarýnda özgür ve sorumlu deðildir.. 8.. TEST - 9. Kader Ýnancý. “Veren el, alan elden üstündür.” hadisiyle aþaðýdakilerden hangisi çeliþir?. B) Allah’a güvenmek gerektiðine. D) Çaba ve gayret olmadan tevekkül edilemeyeceðine. 11. Ýnsanýn yaptýðý iþlerden sorumlu tutulmasý, aþaðýdakilerden hangisinin varlýðýna baðlýdýr?. A) Yoksullarý gözetmek. A) Seçme hürriyetinin. B) Ticaret yaparken dürüst davranmak. B) Kiþisel kabiliyetlerinin. C) Baþkalarýnýn sýrtýndan geçinmek. C) Aldýðý eðitimin. D) Helal rýzýk kazanmak için gayret göstermek. D) Dini inancýnýn. Kim kazanmazsa bu dünyada bir ekmek parasý Dostunun yüz karasý, düþmanýnýn maskarasý. Mehmet Akif Ersoy bu dizelerde aþaðýdakilerden hangisine deðinmek istemiþtir? A) Tembellerin baþarýlý olamayacaðýný B) Onurlu bir yaþam için çalýþmak gerektiðini C) Çalýþmayan kiþilerin çevresindekilere muhtaç olacaðýný. 12. “... Ýþ konusunda onlara danýþ. Bir kere de karar. verip azmettin mi, artýk Allah’a dayanýp ona güven. Þüphesiz Allah, kendisini dayanýp güvenen kullarýný sever.” (Ali Ýmran suresi, 159. ayet) Bu ayette hangi kavrama vurgu yapýlmaktadýr? A) Özgürlük. B) Ýrade. C) Tevekkül. D) Akýl. D) Ýnsanlarýn mesleklerini en iyi þekilde icra etmesi gerektiðini. 42. kavrama testi.

(69) TEST - 10 1.. Kader Ýnancý. Ýnsan; gördükleri üzerinde düþünen bir varlýktýr. Düþündüklerinden yeni fikirler üretebilir ve bunlarý da yazýlý ya da sözlü olarak ifade edebilir. Bundan dolayý insan yaptýklarýndan ve söylediklerinden sorumlu tutulmuþtur.. 4.. • "Dinde zorlama yoktur. Artýk doðrulukla eðrilik birbirinden ayrýlmýþtýr... ". (Bakara suresi, 256. ayet). • "Ona iki yolu (iyi ve kötüyü) gösterdik." (Beled suresi, 10. ayet). Bu metinde aþaðýdakilerden hangisine deðinilmiþtir?. Bu ayetlerin ortak olarak vurguladýklarý konu aþaðýdakilerden hangisidir?. A) Ýnsanýn, düþünerek fikir üretebilen bir varlýk olmasý onu sorumlu kýlmaktadýr.. A) Ýnsanýn, davranýþlarýndan sorumlu olan tek varlýk olmasý. B) Ýnsan, düþünerek iyiyle kötüyü, doðruyla yanlýþý birbirinden ayýrmaktadýr.. B) Yüce Allah'ýn her þeyi belli bir plan ve ölçüye göre yaratmasý. C) Kur'an, insanlara akýllarýný kullanmalarý ve eylemleri için geniþ bir alan býrakýr.. C) Ýnsanýn, tercihlerinde özgür býrakýlmasý. D) Ýnsan, düþünmekle Yüce Allah'ýn kudretini anlamakta ve yaþamýna deðer katmaktadýr.. 2.. 1. Ünite. D) Ýnsanýn, kendi emeðiyle rýzkýný kazanmasý. "En deðerli kazanç, kiþinin kendi elinin emeðiyle kazandýðýdýr." Bu hadis aþaðýdakilerden hangisi üzerinde durmaktadýr? A) Çalýþarak kazanmanýn B) Fakirlere yardým etmenin C) El iþçiliðinin özellikleri D) Zekâtý verilen kazancýn. 3.. Kur'an-ý Kerim'de, insanýn ancak çalýþarak birtakým þeyleri hak edebileceði vurgulanmýþtýr. Aþaðýdakilerden hangisi bu yargýyý destekler niteliktedir? A) "Ýnsan için kendi çalýþmasýndan baþka bir þey yoktur." (Necm suresi, 39. ayet) B) " Elbette sen yüce bir ahlaka sahipsin." (Kalem suresi, 4. ayet) C) "Ey iman edenler, sabýr ve namazla Allah'tan yardým isteyin, muhakkak ki Allah sabredenlerle beraberdir." (Bakara suresi, 153. ayet) D) "Ve onlar ki kendilerine emanet edileni korur, verdikleri sözü yerine getirir ve þahitliklerini (dosdoðru) yaparlar.". 5.. Allah her þeyi yerli yerinde yaratmýþtýr. Ýnsan ve hayvanlarý yaratmadan önce, yeryüzünü onlarýn yaþamalarýna uygun bir þekilde hazýrlamýþtýr. Dünyadaki hayat, O'nun yarattýðý düzen ve denge içerisinde sürüp devam etmektedir. Bize düþen, evrendeki düzeni korumaktýr. Bu metinden hareketle aþaðýdaki çýkarýmlardan hangisine ulaþýlamaz? A) Evrendeki düzeni korumamýz gerektiðine B) Allah'ýn dünyayý bir düzen ve denge içinde yarattýðýna C) Yeryüzünün, canlýlar yaratýlmadan önce, onlarýn yaþamalarýna göre hazýrlandýðýna D) Ýnsanýn, aklýný kullanarak evrendeki düzeni anlamaya çalýþmasý gerektiðine. (Mearic suresi, 32, 33. ayetler). kavrama testi. 43.

(70) 1. Ünite 6.. TEST - 10. Kader Ýnancý. Tüm canlýlara rýzýk veren Yüce Allah, bizleri de rýzýklandýrýr. Bize düþen, rýzkýmýzý temin etmek için çaba sarf etmektir. Nitekim kuþlar, karýncalar ve arýlara baktýðýmýzda onlarýn da rýzýklarýný temin etmek için gayret ettiklerini görürüz. Aþaðýdakilerden hangisi bu metni en iyi açýklar niteliktedir? A) Topraðý iþleyen, ekmeði diþler. B) Bir elin nesi var, iki elin sesi var. C) Sað elin verdiðini sol elin bilmemelidir. D) Kaderin buyruðuna boyun eðmek gerekir.. 9.. Ýnsan çalýþmalý, rýzkýný helal yoldan temin etmeli ve kazancýný Yüce Allah'ýn uygun görmediði yerlerde harcamamalýdýr. Verilen nimetleri ihtiyaç sahibi olanlarla paylaþmalýdýr. Aþaðýdakilerden hangisi bu metni destekler niteliktedir? A) "Allah, inanýp iyi iþler yapanlarý ödüllendirir. Onlar için büyük bir baðýþlanma ve güzel bir rýzýk vardýr." (Sebe suresi, 4. ayet) B) "Allah'ýn sana verdiðinden (onun yolunda harcayarak) ahiret yurdunu iste; ama dünyadan da nasibini unutma. Allah'ýn sana iyilik yaptýðý gibi sen de (insanlara) iyilik et... " (Kasas suresi, 77. ayet) C) "Geceyi ve gündüzü, Güneþ'i ve Ay'ý yaratan odur. Her biri bir yörüngede hareket etmektedir." (Enbiya suresi, 33. ayet) D) "Biz her þeyi bir kadere (bir düzene, ölçüye, plana) göre yarattýk.". 7.. Gerekli tedbirleri aldýktan sonra Yüce Allah'a dayanýp güvenmek gerekir. Örneðin hastalýktan kurtulmak için öncelikle hastaneye baþvurmalý, hastalýðýn teþhis ve tedavisi doktor gözetiminde yapýlmalý ve Yüce Allah'a dua ederek þifa istenmelidir.. (Kamer suresi, 49. ayet). Yukarýda açýklamasý yapýlan dini kavram aþaðýdakilerden hangisidir? A) Tevekkül. B) Kader. C) Salih amel. D) Ömür. 10. Ne Güneþ Ay'a yetiþebilir, ne de gece gündüzü 8.. "Gerçekten insan için kendi çalýþmasýnýn karþýlýðýndan baþka bir þey yoktur." (Necm suresi, 39. ayet) Aþaðýdakilerden hangisi bu ayete uygun bir davranýþ deðildir? A) Ticaretle uðraþmak B) Emek sarf ederek kazanmak C) Tefecilik yapmak D) Çiftçilik yapmak. 44. geçebilir. Her biri bir yörüngede yüzerler.. (Yasin suresi, 40. ayet) Bu ayetten hareketle aþaðýdaki çýkarýmlardan hangisine ulaþýlamaz? A) Yaratýlan her þey Allah'ýn varlýðýna delildir. B) Allah her þeyi mükemmel þekilde yaratmýþtýr. C) Gece ve gündüzün meydana gelmesi kendiliðinden olmaktadýr. D) Her þeyi belirleyen Allah'týr.. kavrama testi.

(71) TEST - 11 1.. Her canlý türünü doðrudan ilgilendiren yasalardýr. Örneðin insanýn yaþamasý için solunum, sindirim ve dolaþým gibi sistemlere sahip olmasý gerekir. Canlýlar dýþ dünyayý algýlayabilmek için duyu organlarýna ihtiyaç duyarlar. insanýn yaratýlýþ gerçeði hakkýnda Allah þöyle buyurur: "(Ey insanlar!) Biz sizi basit bir sudan yaratmadýk mý? Ýþte o suyu, belli bir süreye kadar saðlam bir yere yerleþtirdik, sonra da ona ölçülü bir biçim verdik ... " (Mürselat suresi, 20 23. ayetler). Kader Ýnancý 3.. 1. Ünite. Yapýlan haksýzlýðýn yapanýn yanýnda kör kalmayacaðý ve bundan herkesin etkileneceði konusunda Kur'an'da þöyle buyrulur: "(Öyle) Bir fitneden sakýnýn ki aranýzdan yalnýz haksýzlýk edenlere eriþmekle kalmaz (hepinize eriþir) ... " (Enfal suresi, 25. ayet) Bu bilgi ve ayet aþaðýdaki hangi yasa ya da yasalarla iliþkilidir? A) Toplumsal yasalar B) Biyolojik yasalar. Bu bilgi ve ayetlerin iliþkili olduðu kavram aþaðýdakilerden hangisidir?. C) Fiziksel yasalar D) Fiziksel ve toplumsal yasalar. A) Özgürlük ve irade B) Biyolojik yasalar C) Fiziksel yasalar D) Toplumsal yasalar. 2.. Dünya renkli bir gölge gibidir. Onun peþine düþersen kaçar, sen kaçarsan o seni kovalar. Ýnsan binlerce yýl yaþasa yine dileði bitmez. Ýnsanýn bunca zahmet çekmesi hep boðazý ve sýrtý içindir. Mal toplar ama onu yiyemez. Öldükten sonra da vebali altýnda kalýr. Çok mal açgözlüyü doyurmaz. Ölüm gelince piþman olur ama artýk iþ iþten geçmiþ olur. Bu metne göre aþaðýdaki çýkarýmlardan hangisine ulaþýlamaz? A) Ýnsan, rýzkýnýn peþine düþmekle hýrsa kapýlabilir.. 4.. Evrendeki yasalar fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasalar olmak üzere üçe ayrýlýr. Aþaðýdakilerden hangisi fiziksel yasalara örnek olarak gösterilebilir? A) Meyvelerin ve sebzelerin olgunlaþmasý B) Bitkilerin topraða ve suya ihtiyacýnýn olmasý C) Balýklarýn solungaç solunumu yapmasý D) Güneþ'in, her zaman ayný yönden doðmasý ve batmasý. B) Ýnsan dünyadaki iþini bitiremez, çünkü ölümlüdür. C) Dünya hayatý mal biriktirmek içindir. D) Ýnsanýn yaþama arzusu hiç bir zaman bitmez.. kavrama testi. 45.

(72) 1. Ünite 5.. TEST - 11. Kader Ýnancý. Bir gün bir çocuk komþunun yumurtasýný çalmýþ eve getirmiþ. Annesi yumurtayý nereden bulduðunu sormadan kabul etmiþ. Daha sonra çocuk birçok þeyi çalarak eve getirmiþ. Nihayetinde büyüyen ve hýrsýzlýk yapmaya devam eden bu çocuk yakalanmýþ. Cezasýný verecekleri sýrada son isteðini sormuþlar. Çocuk annemi dilinden öpmek istiyorum demiþ. Ancak annesinin dilini ýsýrmýþ ve ona "Sen beni ilk baþta uyarsaydýn ben bu hýrsýzlýða bulaþmayacaktým." demiþ.. 7.. Kültür ve geleneðimizde bir iyilik yaptýðýmýz zaman insanlar çoðunlukla "Allah ömrünü uzun ve bereketli kýlsýn" duasýyla karþýlýk verirler. Bu temenniyle aþaðýdakilerden hangisi vurgulanmaktadýr? A) Bütün canlýlarýn ölümü tadacaklarý B) Her insanýn belirli bir ömrünün olduðu C) Ömrün uzun olmasýnýn deðil nasýl yaþandýðýnýn önemli olduðu. Bu metinden hareketle aþaðýdaki çýkarýmlardan hangisine ulaþýlamaz?. D) Kýyamet koptuðu zaman dünya hayatýnýn son bulacaðý. A) Hýrsýzlýk yapanlar kul hakký yediði için Allah onlarýn diðer yaptýðý iyiliklere mükâfat vermeyecektir. B) Ýnsanlar kendi özgürlüklerini kullanarak doðru veya eðri yola saparlar. C) Annenin çocuðunu zamanýnda uyarmamýþ olmasý sorumluluðunu yerine getirmediðini gösterir. D) Ýnsanýn baþýna gelen kötülük kendi eliyle iþlediklerinden dolayýdýr.. 6.. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) dünya hayatýný bir yolcunun bir aðaç gölgesinde dinlenmesine benzetmiþtir. Bu yolcu mola bittiði zaman yoluna devam edecektir. Dünya hayatý da bir gün bitecek ve ahiret hayatý baþlayacaktýr. Bu yüzden insan dünya hayatýný iyi deðerlendirmelidir. Bu metinden aþaðýdakilerden hangisine ulaþýlamaz? A) Dünyanýn bir sonunun olduðuna B) Müslümanlarýn hayatýn her anýnda güzel davranýþlar sergilemeye çalýþmasý gerektiðine C) Kýyametin ne zaman kopacaðýnýn Allah'ýn bilgisi dâhilinde olduðuna. 8.. Tevekkül, herhangi bir iþin olmasý için, sebepleri yerine getirdikten sonra, neticeye ihlasla teslim olmaktýr. Yani sonucu Allah'tan beklemektir. Buna göre aþaðýdaki davranýþlardan hangisi tevekküle örnek olarak gösterilemez? A) Hasta birinin doktorun verdiði ilaçlarý kullanmasý B) Bir öðrencinin üniversite sýnavýna hazýrlanmak için dershaneye gitmesi C) Bir kiþinin otomobilinin gerekli bakýmlarýný yaptýrdýktan sonra trafiðe çýkmasý D) Bir kiþinin kolay yoldan zengin olmak adýna þans oyunlarý oynanmasý. D) Her canlýnýn bir gün ölümü tadacaðýna. 46. kavrama testi.

(73) ZEKÂT VE SADAKA. 2. Ünite.

(74) .

(75)

(76)

(77)

(78)

(79)

(80)

(81)

(82)

(83)

(84)

(85)

(86)


(88) 2. Ünite. Zekât ve Sadaka. Ýslâmda Paylaþma ve Yardýmlaþmaya Örnek Verilebilecek Ýbadetler: • Zekât • Sadaka • Fidye • Fitre • Kurban. ZEKÂT VE SADAKA ÝBADETÝYLE ÝLGÝLÝ BAZI KAVRAMLAR. Zekât: Sözlükte artma, çoðalma, temizlik, bereket, iyi hal ve övgü anlamlarýna gelen zekât; dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rýzasý için belirli kiþilere vermesi gereken belli miktarý ifade eder. Nisap Miktarý: Nisap, zekât, sadaka-i fýtýr ve kurban benzeri ibadetler için konulan bir zenginlik birimidir. Nisap, asgarî zenginlik ölçüsü þeklinde de açýklanabilir. Havaic-i Asliye (Temel Ýhtiyaçlar): Ýnsanýn hayat ve hürriyetini korumak için muhtaç olduðu þeylerdir. Bunlar, barýnma, nafaka (yiyecek, giyecek ve saðlýk giderleri), ulaþým, eðitim, ev eþyasý, sanat ve mesleðe ait alet ve makineler, kitaplar, güvenlik amacýyla kullanýlan aletler ve elektrik, su, yakýt, aidat vb. diðer cari giderler ve bu temel ihtiyaçlarý karþýlamak için ayrýlan paradýr. Sadaka: Sevaptan baþka herhangi bir karþýlýk beklemeden sýrf iyilik niyetiyle yapýlan hayýr çeþitlerinin dinimizdeki ortak adý sadakadýr. Maddi ve manevi tüm iyilik çeþitlerini kapsar. Sadaka-i Cariye (kesintisiz, sürekli sadaka): Öldükten sonra da, amel defterimize sevap yazdýran sadakadýr. Sadaka-i cariye, cami, yol yapmak, aðaç dikmek, çeþme, faydalý ilmi eser býrakmak gibi insanlara faydasý dokunan her çeþit iyi iþlerdir. Fitre (fýtýr sadakasý): Sadaka-i fýtýr, her müslümanýn vermesi gereken vacip bir sadakadýr. Ramazan ayý içerisinde verilir. Buna fitre de denir. Ýnfak: Allah'ýn (cc) hoþnutluðunu kazanma yolunda kendi emeðinden, alýn terinden hak sahiplerine (muhtaçlara) vermektir. Karz-ý Hasen: Karz-ý hasen, kelime anlamý olarak, güzel ödünç demektir. Karz, geri almak üzere verilen demektir. Karz-ý hasen ise; "hiçbir maddi çýkar düþüncesi gözetmeksizin, sýrf Allah'ýn rýzasýný kazanmak ve din kardeþinin sýkýntýsýný gidermek amacýyla borç vermeye denir. Bu güzel amel bir çok ayette övülmüþ ve bu amelle âmil olanlar (bu ameli iþleyenler, yapanlar) türlü mükafatlar ile müjdelenmiþlerdir. Düþkünler: Yaþlýlýk, hastalýk vb. sebeplerle çalýþma gücünü yitirmiþ, yoksulluk sebebiyle mutluluk ve refahýný yitirmiþ, geçim sýkýntýsýna düþmüþ veya deðer ve onurunu yitirmiþ kimselere düþkün denir. Yolda Kalmýþlar: Belirli nedenlerden dolayý gideceði yere gidemeyenler; kaza, doðal afet vb. gibi nedenlerle gideceði yere varamayanlara denir. Darülaceze: Yardýma muhtaç çocuklarýn, kendi kendine bakamayan ya da bakacak kimsesi olmayan yaþlýlarýn, bakacak kimsesi olmayan sakat kadýn ve erkeklerin bu durumdan kurtarýlmasý amacýyla sultan ll.Abdülhamid Han zamanýnda istanbul kaðýthane' de 2 þubat 1896 tarihinde yaptýrýlarak hizmete giren acizler yani düskünler yurdu. Darüþþifa: Selçuklularda ve Osmanlýlarda hastalarýn tedavi edildiði yer. Saðlýk yurdu anlamýna gelmektedir. Hastane, saðlýk hizmeti verilen ve bu amaçla gerektiðinde hastalarýn yatarak tedavi olduklarý kurum. Aþevi: Yoksullara ve düþkünlere aþ (yemek) daðýtýlan yer. Ýmarethane: Osmanlý'da yoksullarý doyurmak için kurulan mutfaklardý. Bu kuruluþlarýn kökeni Ýslam'ýn "zekât ve fitre" gibi dini vecibelerinin yerine getirilmesine dayanýyordu. Ýmaretler parasýzdý. Yemekler ve onlarýn masraflarýný zenginlerin bir araya getirdiði vakýflar üstleniyordu. Vakýf: Bir kiþinin, belirli bir hizmetin yerine getirilmesi ya da baþkalarýnýn yararlanmasý için malýný ya da parasýný ya da mülkünün baðýþlayarak oluþturmuþ olduðu kuruluþtur. Kervansaray: Selçuklular ve Osmanlýlar döneminde yolcularýn ve ticaret kervanlarýnýn ihtiyaçlarýný karþýlayýp güvenliklerini saðlamak için yapýlmýþ büyük konaklama yerleridir. Buralarda konaklayanlar belirli bir süre ihtiyaçlarýný ücretsiz olarak karþýlayabilirlerdi.. 48. din kültürü ve ahlak bilgisi.

(89) Zekât ve Sadaka. 2. Ünite. ÝNSANIN PAYLAÞMA VE YARDIMLAÞMA ÝHTÝYACI 1.. Toplumsal hayat paylaþma, dayanýþma, yardýmlaþma ve de insanlarýn birbirleriyle kaynaþmasýný zorunlu kýlar. Yaratýlýþtan gelen farklýlýklarla hayatýn içinde yoðrulan insan için yardýmlaþma olmazsa olmazdýr. Yardým anlayýþýnýn özünde fedakârlýk vardýr. Maddi unsur taþýyan þeylerden tutunda sevgiye kadar herþeyin bir baþkasýyla paylaþýlmasý vardýr.. 2.. Her toplumda yetimler, düþkünler, hastalýk veya yaþlýlýk nedeniyle gereksinimlerini karþýlayamayan bu nedenle de geçim sýkýntýsý çeken kiþiler vardýr. Bu gibi durumlarda, varlýklý insanlar muhtaçlara el uzatmalý, onlarýn bu sýkýntýlardan kurtulmalarý için yardýmcý olmalýdýr. Bunun sonucu olarak zengin ile yoksul arasýnda güçlü bir bað kurularak toplumsal birlik ve beraberliðe katký saðlanmýþ olur.. 3.. Sadece sevinçler ve mutluluklar deðil, acýlar ve hüzünler de paylaþýlmalýdýr. Çünkü sevinçler paylaþýldýkça artarken, acýlar ve hüzünler paylaþýldýkça azalýr.. 4.. Varlýklý insanlarýn sahip olduklarý imkânlarý ihtiyaç sahipleriyle paylaþtýðý bir toplumda kýskançlýk, kin ve nefret duygularý azalýr böylece toplumsal dayanýþma ve barýþa katký saðlanýr; sevgi, saygý, hoþgörü ve anlayýþ gibi erdemlerle ideal bir toplumun temelleri atýlmýþ olur.. ÝSLAM’IN PAYLAÞMA VE YARDIMLAÞMAYA VERDÝÐÝ ÖNEM. Ne verirsen elinle o gelecek seninle. 1.. Ýslam dini, paylaþma ve yardýmlaþmaya büyük önem vermiþ, elinde imkâný bulunanlarýn ihtiyaç sahipleriyle varlýklarýný (sadaka ve infak gibi ibadetlerle) paylaþmayý öðütlemiþ, zekât ibadetiyle de farz kýlmýþtýr.. 2. 3.. Kur’an’ý Kerim’in bir çok ayetinde yardýmlaþmanýn, yoksulu ve yetimi doyurmanýn öneminden söz etmektedir. Paylaþmak ve yardým etmek için mutlaka zengin olmak gerekmez. Ýslam dini bollukta ve darlýkta insanlara yardýmcý olmayý ögütler. Ýnsanlara yardýmcý olana Allah’ýn da yardým edeceðini bildirerek insanlarý paylaþma ve yardýmlaþma konusunda özverili davranmaya çaðýrýr.. din kültürü ve ahlak bilgisi. 49.

(90) 2. Ünite. 4.. Zekât ve Sadaka. Yüce Allah, Kur’an’da zekât, sadaka gibi ibadetlerde nelere dikkat edilmesi gerektiði ile ilgili: “Ey iman edenler! Allah’a ve ahiret gününe inanmadýðý hâlde insanlara gösteriþ olsun diye malýný harcayan kimse gibi, baþa kalkmak ve incitmek suretiyle yaptýðýnýz hayýrlarýnýzý boþa çýkarmayýn. Böylesinin durumu, üzerinde biraz toprak bulunan ve maruz kaldýðý þiddetli yaðmurun kendisini çýplak býraktýðý bir kayanýn durumu gibidir. Onlar kazandýklarýndan hiçbir þey elde edemezler...” buyurmaktadýr.. Paylaþma ve Yardýmlaþmayý Öðütleyen Bazý Ayet ve Hadisler . “Müminler birbirlerine yardým etmede, birbirlerini sevmede ve birbirlerini korumada bir vücudun organlarý gibidir. Vücudun herhangi bir organý rahatsýzlandýðýnda bütün vücut bundan rahatsýz olur. Ayný þekilde bir mümin de sýkýntý içinde bulunduðunda, diðer müminler onun sýkýntýsýný, derdini ve üzüntüsünü paylaþýrlar.” (Buharî, Edeb, 78. hadis). . “Gördün mü? O hesap ve ceza gününü yalanlayaný! Ýþte o, yetimi itip kakan, yoksula yedirmeyi özendirmeyen kimsedir... Ufacýk bir yardýma bile engel olurlar.” (Maun süresi). . “Gözleri görmeyene rehberlik etmen sadakadýr. Saðýr ve dilsize anlayacaðý bir þekilde anlatman, ihtiyacýný gidermesi için ona rehberlik etmen sadakadýr. Derman arayan dertliye yardým için koþuþturman, koluna girip güçsüze yardým etmen sadakadýr...” (Ahmed bin Hanbel, Müsned, c. 5, s. 168-169.). . “Onlar (sorumluluklarýnýn bilincinde olanlar), bollukta da darlýkta da Allah için harcarlar (infak ederler), öfkelerini yutarlar ve insanlarý affederler. Allah iyilik edenleri sever.” (Al-i Ýman suresi, 134. ayet). . “Þüphesiz ki sadaka veren erkeklerle sadaka veren kadýnlar ve (bu nedenle) Allah’a güzel bir borç verenler var ya, (verdikleri) onlara kat kat ödenir. Ayrýca onlara çok deðerli bir mükafat da vardýr.” (Hadid suresi, 18. ayet). . “Bir hurmanýn yarýsý ile (sadaka vererek) bunu da bulamýyorsanýz güzel bir sözle ateþten korununuz.” (Buharî, Menakýb, 25. hadis). . “Onlarýn (zenginlerin) mallarýnda yardým isteyen veya utancýndan dolayý isteyemeyen yoksullarýn hakký vardýr.” (Zariyat suresi, 19. ayet). 50. din kültürü ve ahlak bilgisi.

(91) TEST - 1. Zekât ve Sadaka. 2. Ünite. . SLOGAN HAZIRLAYALIM. SINIF. 8. ÜNÝTE. 2. DERS. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi. SÜRE. 20 veya 30 dakika. KAZANIMLAR. Sosyal hayatta yardýmlaþmanýn önemini kavrar.. KONUNUN BAÞLIÐI. Paylaþma ve Yardýmlaþma ile Ýlgili Slogan Üretelim. ÝÇERÝÐÝ. Öðrencilere yardýmlaþma ile ilgili akýllarda kalacak özet bilgi vermek. YÖNTEM VE TEKNÝKLER. Keþfetme (Buluþ). KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER. Renkli tahta kalemleri, renkli kartonlar 1. Sýnýf 2 veya 3 gruba ayrýlýr. Gruplara 10’ar dakika süre verilir. Bu süre içerisinde öðrencilerden “paylaþma ve yardýmlaþma” ile ilgili sloganlar üretmeleri istenir.. ETKÝNLÝÐÝN ÝÞLENÝÞÝ. 2. Süre bitiminde gruplardan en beðenilen üç slogan belirlenmesi istenir. 3. Sloganlar sýrasýyla sesli bir þekilde sýnýfta okunur. 4. Okunan sloganlar gruplar tarafýndan oylanýr. Hiçbir grup kendi sloganýný oylayamaz. 5. Oylama sonucu en fazla oyu alan grup 1. seçilerek sloganlarý renkli kartonlara yazýlýr ve sýnýf panosuna asýlýr.. etkinlik testi. 51.

(92) 2. Ünite. Zekât ve Sadaka PAYLAÞMA VE YARDIMLAÞMA ÝBADETÝ OLARAK ZEKÂT “Fakirleri araþtýrýp bulunuz, görüp gözetiniz...” Riyâzüs Sâlihîn, C 1, s. 314. Zekât, Ýslam'ýn köprüsüdür. (Hadis-i Þerif). 1.. Zekât, sözlükte artmak, bereketlenmek, çoðalmak, temizlenmek anlamýna gelir. Dini terim olarak zekât, dinen zengin sayýlan Müslümanlarýn ibadet niyetiyle mal veya paralarýnýn belirli bir oranýný, yýlda bir defa ihtiyaç sahiplerine Allah rýzasý için vermesidir.. 2.. Zekât, hicretin ikinci yýlýnda farz kýlýnan bir ibadettir. Mal ile yapýlan bir ibadet olan zekâtýn farz olabilmesi için kiþinin akýllý, hür, zengin, ergenlik çaðýna girmiþ olmasý ve sahip olduðu malýn üzerinden bir yýl geçmiþ olmasý gerekiyor.. 3.. Zekât, zenginin yoksula bir lütfu, iyiliði deðil; yoksulun zenginin malýndaki hakkýdýr. Þükretmenin sadece sözle olmadýðýnýn bilincinde olan Müslüman, Yüce Allah’ýn bahsettiði mal ve servetin zekâtýný vererek teþekkür etmelidir.. Eðer tadýný bilirseniz, ekmeði paylaþmak, ekmekten daha lezzetlidir.. 4.. Ýslam dinine göre bir kimsenin zengin sayýlabilmesi için temel ihtiyaçlarýnýn dýþýnda 80,18 gram altýn veya bunun karþýlýðý mal veya paraya sahip olmasý gerekir (Buna nisap miktarý da denir).. Sahip olunan zenginliðin üzerinden bir yýl geçmedikçe kiþi zekât vermek zorunda deðildir.. 52. din kültürü ve ahlak bilgisi.

(93) TEST - 6 1.. Zekât ve Sadaka. Mehmet Bey’in, temel ihtiyaçlarýný karþýlayacak parasýnýn dýþýnda, 12.000 TL nakit parasý bulunmaktadýr.. 4.. B) 300 TL. C) 400 TL. D) 200 TL. Zekât vermek, insanda birçok güzel duygunun uyanmasýna ve güzel ahlakýn geliþmesine yardýmcý olur. Zekat ibadetinin kiþiye kazandýrdýklarý arasýnda aþaðýdakilerden hangisi yoktur?. Bir yýldan beri harcamadýðý bu paradan ne kadar zekât vermesi gerekir? A) 150 TL. 2. Ünite. A) Zekât, kiþiyi cimrilikten kurtarýr, kiþinin cömertlik duygularýný kamçýlar. B) Zenginle fakiri yakýnlaþtýrýr ve müminler arasýndaki kardeþliði pekiþtirir. C) Zekât, kiþiyi toplum içinde saygýn ve gururlu bir insan haline getirir. D) Kiþiyi para veya mal hýrsýnýn kölesi olmaktan kurtarýr.. 2.. 3.. Dinimizde herkesin yararlanacaðý okul, cami, yol, çeþme gibi hayýr kurumlarý yaptýrmak aþaðýdaki sadaka türlerinden hangisi içerisinde yer alýr? A) Sadaka-i cariye. B) Ýnfak. C) Zekât. D) Fitre. Aþaðýdakilerden hangisi dinimize göre bir insanýn temel ihtiyaçlardan sayýlmaz? A) Kullanýlan araba B) Zanaatkâr birinin çalýþma takýmlarý C) Ziynet altýnlarý D) Kiraya verilen ev. kavrama testi. 5.. Ýslam dini toplum içinde yardýmlaþma ve dayanýþma bilinci oluþturmak için bazý ibadetleri emretmiþtir. Aþaðýdakilerden hangisi yukarýda sözü edilen ibadetlerden deðildir?. 6.. A) Hutbe. B) Oruç fidyesi. C) Sadaka-i fýtýr. D) Zekât. Allah'ýn sevgisini kazanmak amacýyla kiþinin servetinden hayýrda bulunmasýna ne denir? A) Fitre. B) Fidye. C) Ýnfak. D) Zekât. 71.

(94) 2. Ünite 7.. TEST - 6. Zekât ve Sadaka. Ramazan ayýnda varlýklý Müslümanlarýn yoksullara yaptýðý yardýma - - - - denir. Bu cümlede boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerden hangisi getirilmelidir? A) fýtýr sadakasý. B) sadaka-i cariye. C) fidye. D) zekât. 10. Zekâtla ilgili aþaðýda verilen bilgilerden hangisi yanlýþtýr?. A) Zekât verilecek malýn üstünden bir yýl geçmesi gerekir. B) Zekât verirken ilk önce yakýn çevredeki ihtiyaç sahipleri gözetilir. C) Zekât yoksulluðun ortadan kalkmasýna yardýmcý olur. D) Kiþinin zekât vermeye yükümlü olmasý için asli ihtiyaçlarýný karþýlayabilecek zenginlikte olmasý yeterlidir.. 8.. Aþaðýdakilerden hangisi zekât verebilmek için karþýlanmasý gereken temel ihtiyaçlar arasýnda deðildir?. makla aþaðýdakilerden hangisini hedeflemiþtir?. A) Müslümanlar arasýndaki iletiþimi kuvvetlendirmek. A) Eðitim harcamalarý B) Gezme, eðlenme masraflarý. 9.. 11. Ýslam dini Müslümanlara zekât ibadetini farz kýl-. B) Ýnsanlarý kötü davranýþlardan uzak tutmak. C) Kiþinin evi, arabasý. C) Ýnsanlarýn paylaþama ve yardýmlaþma duygusunu geliþtirmek. D) Ailesinin bir yýllýk yiyecek ve içecek masrafý. D) Kiþinin duygu dünyasýnýn geliþtirmek. Ticaret malý, koyun, keçi ve nakit paranýn ne kadarý zekât olarak verilmek zorundadýr? A) %40. B) %25. C) 1/10. D) %2,5. 12. Zekât yapýlýþý bakýmýndan nasýl bir ibadet türüdür? A) Bedenle yapýlan B) Mal ile yapýlan C) Dil ile yapýlan D) Hem mal hem beden ile yapýlan. 72. kavrama testi.

(95) TEST - 7 1.. 2. Ünite. Zekât ve Sadaka. Peygamber efendimizin bir hadisine göre, kiþinin öldükten sonra dahi amel defterlerini açýk tutan ibadet aþaðýdakilerden hangisidir? A) Namaz. B) Sadaka-i fýtýr. C) Sadaka-i cariye. D) Fitre. 4.. Aþaðýdakilerden hangisi zekât vermenin amaçlarýndan deðildir? A) Toplumsal dayanýþma ve yardýmlaþmayý artýrmak B) Allah'ýn insanlara verdiði nimetlere karþý teþekkür etmek C) Toplum içindeki ekonomik dengesizliði gidermek D) Zengin insanlarýn gösteriþ yapmasýný saðlamak. 2.. Allah'ýn hoþnutluðunu ve rýzasýný umarak yapýlan her türlü iyiliðe (mesela bir gülümseme) - - - - denir.. 5.. Atasözünden aþaðýdakilerden hangisi çýkarýlabilir?. Bu cümlede boþ býrakýlan yere hangi kavram yazýlmalýdýr? A) sadaka. B) fidye. C) fitre. D) zekât. Bir elin nesi var, iki elin sesi var.. A) Baþkalarýndan cesaret alma B) Yalnýz yaþamama C) Yardýmlaþma D) Kendini kabul ettirme. 3.. Aþaðýdakilerden hangisine fýtýr sadakasý (fitre) verilemez? A) Yoksullara B) Evlat veya torunlara. 6.. 120 tane büyükbaþ hayvaný olan bir çiftçi, bir yýlýn sonunda bu hayvanlardan kaç tanesini zekat olarak vermelidir? A) 3. B) 4. C) 2. D) 5. C) Borçlulara D) Düþkünlere. kavrama testi. 73.

(96) 2. Ünite 7.. TEST - 7. Zekât ve Sadaka. Ýslam dininin yayýldýðý toplumlarda çok sayýda vakýf kurulmuþtur. Medreseler, camiler, aþ evleri, hastaneler gibi sosyal kurumlarýn giderleri bu vakýflar tarafýndan karþýlanmýþtýr. Vakýflar devlet tarafýndan kurulabildiði gibi genelde toplumun ileri gelen zenginleri tarafýndan oluþturulmuþtur. Yukarýdaki bilgilerde Ýslam toplumlarýnýn hangi alana verdikleri önemden bahsedilmiþtir?. 10. Zekât vermekle kiþi birçok kazaným elde eder. Aþaðýdakilerden hangisi bu kazanýmlar arasýnda gösterilemez? A) Çalýþkanlýk ve baþarý B) Cömertlik ve yardýmseverlik C) Ýnsan sevgisi ve merhamet D) Para veya mal hýrsýnýn kölesi olmaktan kurtulma. A) Yardýmlaþma ve dayanýþma B) Doðruluk C) Bilim, sanat ve ticaret D) Mimari. 11. Yüce Allah “Þükrederseniz nimetimi arttýrýrým" bu8.. Zekât veren insanlar hem ibadet yapmýþ, hem de toplumda zor durumda bulunan insanlara karþý insanlýk görevlerini yerine getirmiþ olurlar. Zekât ibadeti, ekonomik yönden durumlarý iyi olan insanlarýn içlerinden gelerek yoksul, düþkün ve borçlu insanlara yardým etme aracýdýr. Buna göre, aþaðýdakilerden hangisi zekâtýn toplumda yerine getirdiði iþlevlerden biri deðildir? A) Ýnsanlar arasýndaki iþbirliðini artýrmasý B) Zengin fakir dayanýþmasý C) Sevgi ve saygýnýn geliþmesini saðlamasý D) Toplumdaki statü farklarýný korumasý. 9.. Zekat ibadetiyle ilgili aþaðýdaki eþleþtirmelerden hangisi yanlýþtýr?. yurmaktadýr. Zekât vermek, kazandýðýmýz servetin þükrüdür. Bu þükrü yerine getirmekle, Allah'ýn takdirini kazanmýþ oluruz. Servetimiz bizim için hayýrlý ve bereketli olur.”. Bu metinden hareketle aþaðýdakilerden hangisi çýkarýlamaz? A) Zekât vermekle kazandýðýmýz servetin þükrü yerine gelir. B) Zekât malý azaltsa da, zekâtý veren kiþi huzura erer. C) Zekâtla mal azalmayacaðý gibi artar. D) Þükretmek malý arttýrýr.. 12. Aþaðýdakilerden hangisi fýtýr sadakasý (fitre) için söylenemez?. A) Kýrkta bir - Altýn ve gümüþte. A) Fýtýr sadakasý Kurban Bayramý’nda verilir.. B) Kýrkta iki buçuk - Sýðýr, manda gibi büyükbaþ hayvanlar. B) Fýtýr sadakasý kiþi baþýna verilir. C) Fýtýr sadakasý zekât verilebilecek kiþilere verilir.. C) Yüzde iki buçuk - Para ve ticaret mallarýnda. D) Fýtýr sadakasýnýn miktarý kiþinin ekonomik düzeyine, maddi durumuna göre deðiþir.. D) Onda bir - Toprak ürünleri. 74. kavrama testi.

(97) TEST - 8 1.. Zekât ve Sadaka. I. “Onlar, kendi canlarý çekmesine raðmen yemeði yoksula, yetime ve esire yedirirler.”. 4.. lI. “Allah yolunda mallarýný harcayanlarýn örneði, yedi baþak bitiren bir dane gibidir ki, her baþakta yüz dane vardýr. Allah dilediðine kat kat fazlasýný verir... ”. A) “De ki: ... Harcadýðýnýz her þey, ana-baba, yakýnlar, öksüzler, yoksullar ve yolda kalmýþ kiþiler içindir. Allah yapacaðýnýz her hayrý (iyiliði) bilir.”. (Bakara suresi, 261. Ayet) III. “Ey iman edenleri Kazandýklarýnýzýn iyilerinden ve rýzýk olarak yerden size çýkardýklarýmýzdan hayýrda harcayýn... ”. (Bakara suresi, 215. ayet) B) “Kim doðru yolu seçerse bunu ancak kendi iyiliði için seçmiþ olur, kim de doðruluktan saparsa kendi zararýna sapmýþ olur. Hiçbir günahkâr, baþkasýnýn günah yükünü üstlenmez... ”. (Bakara suresi, 267. ayet) IV. “Öyleyse yetimi sakýn üzme. Ýsteyeni sakýn azarlama.”. (Ýsra suresi, 15. ayet). (Duha suresi, 9 - 10. ayetler). C) “Allah, hiç kimseye gücünün üstünde bir þey yüklemez. Herkesin kazandýðý iyilik kendi yararýna, kötülük de kendi zararýnadýr... ”. Yukarýdaki ayetlerden hangisi zekât kelimesinin “artma, çoðalma, bereket” anlamýný içerir niteliktedir?. 2.. B) Yalnýz II. C) II ve III. D) I ve IV. Dinimiz, insanlarýn yardýmlaþmalarýný ve elde bulunan imkânlarýn baþkalarýyla paylaþýlmasýný ister. Aþaðýdaki ayetlerden hangisi bu metni destekler niteliktedir?. (Ýnsan suresi, 8. ayet). A) Yalnýz I. 2. Ünite. (Bakara suresi, 286. ayet) D) “Þüphesiz biz ona (doðru) yolu gösterdik. Ýster þükredici olsun ister nankör.” (Ýnsan suresi, 3.ayet). I. Sadaka verebilmek için belirli bir zenginliðe ulaþmak lazým. II. Sadaka sadece mali deðeri olan þeylerden verilir. III. Gülümsemek veya güzel bir söz sadakadýr. IV. Çocuklar sadaka veremez.. 3.. 5.. - - - - açken tok yatan bizden deðildir.. Yukarýda sadaka ile ilgili verilen bilgilerden hangileri yanlýþtýr?. Bu hadisi þerifte boþ býrakýlan yere hangi ifade yazýlmalýdýr?. A) Yalnýz I. B) Yalnýz III. A) Komþusu. B) Kardeþi. C) I ve II. D) I, II ve IV. C) Akrabasý. D) Çocuðu. Zekât verirken akraba ve komþulardan ihtiyaç sahibi olanlara öncelik tanýnmalýdýr. Ancak zekât verecek kiþi - - - - zekât veremez. Bu metinde boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerden hangisi yazýlamaz?. 6.. Ýslam medeniyetindeki vakýf müessesini aþaðýdakilerden hangisi içinde deðerlendirebiliriz?. A) torunlarýna. B) büyükannesine. A) Tevekkül. B) Fidye. C) kardeþlerine. D) çocuklarýna. C) Fitre. D) Sadaka-i cariye. kavrama testi. 75.

(98) 2. Ünite 7.. TEST - 8. Zekât ve Sadaka. • “De ki: Maldan harcadýðýn þey; ebeveyn, yakýn-. lar, yetimler, fakir ve yolcular için olmalýdýr.” (Bakara suresi, 215. ayet). • “Fakirleri araþtýrýp bulunuz, görüp gözetiniz.” Bu ifadelerden hareketle aþaðýdaki çýkarýmlardan hangisine ulaþýlabilir? A) Fakir insanlar basit ve deðersiz kimselerdir. B) Paylaþma ve yardýmlaþma Ýslam dininin en önemli öðretilerindendir. C) Ýslam dini sadece yetim ve fakirlere önem vermiþtir. D) Kiþi ne kazanmýþsa kendine kazanmýþtýr, kazancýnda kimsenin payý yoktur.. 10. Zekat verilirken dikkat edilmesi gereken bazý durumlar vardýr.. Aþaðýdakilerin hangisi bu durumlara örnek gösterilemez? A) Birey yaptýðý yardýmý zekât olarak verdiðinin bilincinde olmalýdýr. B) Zekat verdikten sonra bunu herkese duyurmak gerekir. C) Zekat verirken, yoksul ve muhtaçlarýn onuru zedelenmemelidir. D) Zekat verilen kimse minnet altýnda býrakýlmamalýdýr.. 11. I. Dayanýþma bilincini geliþtirmek II. Yoksullarý koruyup gözetmek III. Ekonomik dengesizlikleri azaltarak toplumsal yapýyý güçlendirmek IV. Cimrilik ve bencillik gibi duygularý törpülemek. 8.. Zekat ibadeti ile ilgili aþaðýda verilenlerden hangisi yanlýþtýr? A) Farz ibadettir. B) Her müslümanýn mutlaka vermesi gerekir. C) Malýn belirli bir kýsmý zekât olarak verilir.. Yukarýdakilerden hangisi Ýslam dininin köprüsü olarak nitelendirilen zekât ibadetinin amaçlarý arasýnda gösterilebilir? A) Yalnýz I. B) I ve II. C) I, II ve III. D) I, II, III ve IV. D) Yýlýn herhangi zamanýnda verilebilir.. 12. I. Zekât verirken akraba ve komþulardan ihtiyaç sahibi olanlara öncelik verilmelidir.. 9.. Zekât ve sadaka ibadeti ile ilgili aþaðýdaki bilgilerden hangisi doðrudur? Zekât. Sadaka. A) Sünnet. Farz. B) Ramazan ayýnda verilir.. Her zaman verilir.. C) Sadece mal veya para ile yapýlýr.. Yapýlan her güzel iþtir.. D) Tüm Müslümanlarýn vermesi gerekir.. Zengin Müslümanlara farzdýr.. 76. II. Zekât, minnet duygusu uyandýrmaksýzýn incitmeden verilmelidir. III. Kardeþlerden muhtaç olan birine zekât verilebildiði gibi verilmesi hususunda öncelik de tanýnmalýdýr. IV. Belirli bir zenginliðe ulaþmayan kiþiler de (dilerse) zekât verebilirler. Zekât ibadetiyle ilgili yukarýdaki bilgilerden hangileri doðrudur? A) Yalnýz I. B) I ve II. C) I, II ve III. D) II, III ve IV. kavrama testi.

(99) DÝN VE HAYAT. 3. Ünite.

(100) .

(101)

(102)

(103)

(104)

(105)

(106)


(108) 3. Ünite. Din ve Hayat DÝN, BÝREY VE TOPLUM. 1.. Din, insanýn olduðu her yerde var olan, doðumundan ölümüne kadar hayatýnýn her evresinde karþýsýna çýkan evrensel bir olgudur. Din, Arapça bir kelime olup yol, adet, hüküm, kanun, düzen, karþýlýklý mükâfat - ceza, itaat, inanç gibi anlamlara gelir. Terim olarak din; "Din kurallarý Allah tarafýndan konulan, peygamberler aracýlýðý ile insanlara bildirilen, akýl sahibi insanlarýn kendi istekleriyle hayýrlý olan þeylere sevk ederek dünya ve ahirette mutluluða ulaþtýran ilahi kanundur.". 2.. Bir kimsenin dini görevlerden sorumlu olmasý için ön þart akýllý ve özgür olmasýdýr. Ýnsaný diðer varlýklardan ayýran en önemli özelliði olan aklýn, dini anlamada önemli bir yeri vardýr. Dinin esaslarý içinde, insanlarýn birer kul olarak Allah'a karþý sorumluluklarý; iman, ibadet, ahlâk esaslarý ve insanlarýn birbiriyle olan iliþkilerinde uymalarý gereken kurallar yer almaktadýr.. 3.. Ýnsan ruh ve bedenden meydana gelmiþ bir varlýktýr ve bunlarýn kendine özgü bazý ihtiyaçlarý vardýr. Saðlýklý bir yaþam için bedenin beslenme, barýnma, korunma gibi ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý gerekir. Bedeni ihtiyaçlarý karþýlamak nasýl yaþamýn bir gereði ise, manevi varlýðýnýn devamý da ruhsal ihtiyaçlarýn karþýlanmasýna baðlýdýr. Çünkü insanýn sevme, sevilme, baðlanma, güvenme, sýðýnma, korunma, ait olma gibi ruhsal ihtiyaçlarý vardýr. Her insanda bulunan ruhsal ihtiyaçlardan biri de doðuþtan gelen "inanma" ihtiyacýdýr. Çünkü Allah insaný inanma ihtiyacý ile yarat-. 78. din kültürü ve ahlak bilgisi.