-T * T -b l£ {9 <
Gala tas-, rny ün i v .ra i t .3 i
la t e s a r a y l i s e s i b in a s ı İçin d e kurulmuş ola n G alatasaray U nivrr- ;t-»3İ i l a bu ü esseseye b a ğ lı olan F a k ü lte le r hakkında gorokon malû - .1 t o p la m k hususunda, o İdden çok emek a r f e t t i ğ i m i z i burada b i l d i r - ek is t o r İ n . Bu uzun ç a lış m a la r ı ir, ve dev m lı a r a ş t ı r ı l d ı a z la ha z ı r l a d ı ğıı ı s bu y a z ı G alatasaray ü n iv e r s it e s i. in d a h ilî nizamnamea in den, Fr.ktilt e le rin d e okunan ç e ş i t l i meslek der ler in d e n ,tö is u u l l o - r ln d -,n ,ld ' ro ta rz ın d ı n,müeaseaenin kuruluş gayesinden ve t e ş k il â t ın - d : , bin a durur und: n , idare ve t lir : heyetle.- i y i o ta le b e le r in d e n bahse der. a lele.ee b i r y a s ı d e l i l d i r .Bütün b u n la rla beraber G alatasaray U ıi- vor s it e s in d e t e ş k i l olun n modern s is te m i,b u mt.es s o s en in tam r.ıyle ba t ıy a y ö n e lt ilm iş olmasa sayesin de yurduluza k a z a n d ırd ığ ı Garp k ü ltü rü r ü , la le n e t ar.'; in d e k i husus i y e t l e r i , öğretin ve e ğ itim u s u lle r in d e k i y e n i
1:'. l e r iyi b n c ı d .i l l in di r e t imine v e r d iğ i büyük ehem m iyeti, i l o r i garp r le k t i'" - İ n d e k i t n i v ^ r r i t e l e r l e müşterek v a k ı f l a r ı , a r a ş t ı r ı c ı
cevher-// '
do o lu ş u ,' z zamanda g e liş m e s in i 3 ğ lıy a n ve ran 1 a n ın ı a r t t ır a n üstün değer- e k i fo n k siy o n u , bunlardan başka müesses en İn y e n ilik ıa e fk û r e o i,lS - y i k l i k vo İ n k ıl â p ç ıl ık ruhu oiduü'u hakkında bu y a z ı ser i .iz le sayın
oVoyucularîrazfe t m b i r f i l i r arzodece i z .
Bu hulâsa malûmatı ha; ırl& m ış olduğumuz t f s H a t l ı G alatasaray trtlve s i t e s i ta rih in d e n çıkarm ış bulunuyoruz.
Lemloko ¿ iz d e Dârülfünün kurmak te c rü b e ie r i^ d o n i l k ik i* in d e n büobüfc tün başka b i r a h iy e t t e olan bu üçüncü tecrü b e Gali t- sar.- y b in s ı iç in c e y u p ıİn a n la r .Bu y e o y e n i ilim m üessesi Ü n iv e r s it e le r in iz in ta rih in d e t a l i m iyle modern ve i l e r i b i r safha t e ş k i l e t m iş t ir ,
G alatasaray Ü n iv e r s ite s in in d ayandı•> kuruluş f i k r l . b u ü n iv o ra ito rA nin F a k ü lte le rin d e lıer şeyden o v v o l İlm î f a a l i y e t l e r e hür ve s e r b e s t biı* s h olm ası g a y e sin d e d ir .Bundan o v v o l kurulmuş olan Dârülftbıûnl r ın
• or i l l i s i d e ,a şt Pd yukarı b ir e r yüksek okul d e re ce sin d e id i,F a z la o la r k h iç b i r sahada i s t i k l â l ve m uhtariyete sa h ip d e ğ i l l e r d i , Habuki ilim le r in f i k i r l e r i n ve fe n le r İ n b e h le h a l vo ancak tam b i r h ü rriy3t havanı için d e e l i ş e b i l e c e S i n i h an ri münevverimiz inkâ e d e b i l i r , G alatasaray ünivarait- : « s i i l â vo İd a rî i s t i k l â l i n i b iz z a t kendi kendine k a za n m ıştır, ülaa ¡et çe cne. resmen b i r m uhtariyet v a r il, e m iş t ir ,N İz-nname e ine onu u c e l â - h i y e t i n i tanıyan b i r madde konmamıştır .Fakat bu y e n i îtnivors ite n in İ ş l e -
3 t a r z ı ve ve İdare ş e k l î onun muhtar olduğunu ortaya koym aktadır. Bt gırıjsia vo ¿ ü a t a k il h avası İçin d e bu i l e r i müessese ta m n aaiyle kendi kendinin e f e n d i s i olafeak deva e t m iş t ir .Çünkü onun iş le r in e k a rışı n ı ve İlm î, id a r i ta rz ın a burnunu sokanı y o k tu , mger hâlâ bugün ü n iv e r s ii t e l o r ir/ılz İn randımanı düşük,hatta y ıld a n y ı l a daha da sönük o la ra k İlm î bocam alarla g erilem e h a lin d e elm ası b u n la rın i s t i k l â l vo m uhtariyetten
mahrum bulunraasındadır, B ir İ k in c i büyük sebep de b i r te k yabancı d i l i l s y ı k i y l e öftreterremekte o lm a s ıd ır .
G alat' saray L is e s i o t r ih la r d e t a le b e s in e y a ln ız fr n n s ız c a do'Vil * bütün yabancı d i l l e r i i h t iy a r î o la ra k ok u ttu iu g i b i lâ t in s o ve yunanca ı mecburî o la ra k o ü re tiy o rd u . Ve bu to k Lise G alatasaray ü n iv e r s ite s in e
3
İM in k a lit e d e t lob e y e t i ş t i r i y o r d u . Çünkü yabancı d i l sade b ir ' r e tim mevzuu d e ğ i l , fe n n î v© İlm î a ra ştırm a la ra e s a s l ı b ir üşenin hazırlam ak g a y e s in i güdüyordu,
ÖL-latasc-r* y L is e s in in g i b i ffc la te s/ r f y t in ive r s i t e n in in do bü yük b i r şa n sı va rd ı:& yn ı bina iç in d e o le b bu v.osaoseler y a t ı l ı İ d i,z e n g in la b o r a t u a r la r ı , b in le r c e ç e ş i t l i e s e r l e r l e d olu büyük b i r kütüphanesi, ve müteaddit okurca s a lo n la r ı var d i .Bu gen iş i kan la r ta le b e y e okuma h e v e s i k a za n d ırm ıştı,R u ava n ta jla rd a n b -kc hem lis e d e ham de G alatasaray P clcü lte le rin d e gok seçkim yabancı
P r o fe s ö r le r v a r d ı. Bunlar d e ğ e r l i ta n e b e lo r y e t i ş t i r i y o r l a r d ı , un- muayyon k o n t ır a t la r la müeaaeaeye b a ğ lı oldukarm dan öğ e t i n ve idaı r e kadı-o3unda a ç ık p r o fe s ö r lü k le r yoktu.Bu k e y fiy e t fte d r is a tın a s la sek teye uğratm ıyordu,Bu i s t i k r a r da G alatasaray ü n i v e r s i t e s i n in huzur ve İ s t ik r a r ın ı .da g l ı y ordu. Halâ ].rzurum,dr sen elerden boî»:
r i a c ilm iş olan Atatürk ü n iv e r s it e s i muallim kadrosu ü n h a llo r lo doludur,B u b ecer is i z i i l l e r düşünülecek o l r s * - olu rsa ttund n b ir a sırda n f a z l a b ir müddet v e i kurulmuş olan G alatasaray ü n iv e r s it e l i n i hor bakımdan ş im d ik ile r e cok üstün olduffu k olayca a n l a ş ı l ı r ,
//
G alatasaray ü n iv e r s it e s in in F a k ü lt e le r i
G alatasaray Ü n iv e r s it e s i daha Lise bin asın d a açılmadan e v e l Galatasaray t ı b b i y e s i a ç ılm ış t ı.B u Fakülte 1838 ta rih in d e kurulmuştur.On b i r y ı l devam etm iş ve yurdumuza pek çok d e ğ e r li D ok torlar y e t i ş t i r m i ş t i r .P r o fe s ö r Bernard g i b i o t a r ih le r d e Avrupaca tanınm ış meşhur b i r Doktor Viyana1dan g e t i r i l m i ş , onun v a z ife y e başlamasından sonra memleketimizde m eslekî n e ş r iy a t ç o ğ a lm ış tır p r o fe s ö r Bernard bu modern Fakültede Avrpa T ıp F a k ü lte le r in e tamamiyle uygun e s a s l ı y e n i l i k l e r vücuda g e tirm iş olduğu g i b i b iz z a t b i r çok f a y d a lı e s e r le r de y a y ın la m ıştır.B u n la r için d e b ir de Fakülteye E c z a c ılık şu b e si a ç t ı r m ı ş t ı r . P ro fe s ö r Bernard* m b ra n şı t a b i ilim le r d i.B u i t i b a r l a meme le ketim izde mevcut olmayan t a b iiy e k it a b ı neşretm iş ve adına (Elemantde Botanique à l'ü s a g e des é lè v e s de la F a cu lté de Médecine de Galata saray) komuştur.
Bu eserden b ir çok nüsha İsta n b u l Ü n iv e r s ite s in in T ıp Enstitünde bulundu ğu g i b i hususî kütüphanemizde de v a e d ır . Bu e s e r in İlm î d e ğ e r i büyüktür.
Gerek G alatasaray T ıp F a k ü lte s i ve gerek Hukuk, E debiyat, Fen ve Mühenââ d is F a k ü lt e le r i hakkında e ld e e t t iğ im iz t a f s i l â t l ı malûmat şu kaynaklardandır
a) Türk t a r ih ç ile r im iz in e s e r l e r i ve m a k a le le ri,
b) B a b ıâ lid e k i Başvekâlet a r ş iv d a ire sin d e gördüğümüz t a s n i f l i ve t a s n i f s iz v e s ik a la r ve resmî k a y ıt la r ,
c) Topkapı sa ra y ı a r ş iv d a iresin d en ç ik a rd iğ im iz d iğ e r v e s ik a la ,
e) Rr ? ı Rokfcor d a r ı n s ı n y a y ın la d ık la r ı T ıp t a r i h l e r i ,
f ) p ir kaç n ü te te b b l Doktontaıusun bu mevzuda;-! ç e ş i t l i m a k a le le r i,
g) Her y ı l yapılm akta olan ( T ı b b i y e l i l e r Bayramında) söylenen n u tu k la r, h) y in e T ı b b i y e l i l e r ba yra m v e s i y l e ş i y l e | çıkan n e ş r iy a t ,
i ) rçr.ls.tas'rry im îv o r s it e s in e ve G alatasaray T ıp F&kült s in e d a ir matbu n i -araıai'G ve ta lima tnaoo 1er ,
3) G alatasaray T ıb b iy e s inde Akunan d e r s l e r i g ö ste re n müfredat p rog ra m la rı, k) G alatasaray T ıb b iy e a in in a ç ı l ı ş ı n d a İ k in c i Sultan ahraud*un s ö y le d i i
t a r ü ı î nutuk,
l ) Yabancı seyyah vo t a r ik ic ile r in y a y ın la d ık la r ı ç e ş i t l i e s e r l e r ,
m) Yüksek r ü t b e l i b i r Akçem z a b it in in î tembul* da h a z ır ld y ıp A lm nyr.»da r.as i l m i ş oldu u lıa r it a ,
n) e-ali ta s '.ra y T ıb b iye s in in p la n l a r ı ,
o) G i la ta S' ra y T ıp Fakültesinden mezun olan d e ğ e r l i Doktor l ı n o y a r ıp ver iş o ld u k la r ı mütenevvi malûmat.
Bu çok ç e ş i t l i kaynaklardan ç ık a r d ı frı i z in a lım t a dayanana'• - a adak i b i l g i l e r i e ld e etm iş bulunuyoruz:
G alatasaray T ıp F a k ü lte s i 1839 ta rih in d e I I i n c i Sultan iahrrud*un za: a - nm da kurulm uştur. G alatasaray .n iv e r s i t e s İ i l e d iğ e r F a k ü lt e le r i Sultan rahr.ıud»un tarara»**- küçük oğ lu Abdülaziz ta ra fın d a n t e s i s e d i l m i ş t i r .
Gal--t' sar y T ıp F a k ü lte s in i a ç t ı j i gül» Gultan I I İ n c i niaauû*un s S y le r .iş o l in u t ar i l £ nutku oh« r, İye t in© b hatun. aynon b ir. d© bu y a z ı m s a a ld ık *
n Ç ocuk lar.
• iye i e l i y y o y i m ektebi t ıb b iy e olmak Üaore t e ş k i l ve t u r t i j t i p ed erek (' e k t e b l Tl* b l, y e l şîhâne) tesm iye o t t i . : . Buradc. bak - y i 3ih b a t i b© ¿ev iyyoye bidmefc i a« lases ine nuvaaabût olunacagınâm ı bu m ektebi sS.br mektepler© te r c i', ve t a i.d İn e t t İm »Bunda fr a n c is c a olarr. fe n n i t ı b b ı t a h s i l e d e ce k s in iz .Bu m ka mda şim di a iz l.o r i ç n b ir sus 1 vâr id oldururu ve bu s it. i in dah i b iz im 1 İsa ı izde. ve b izim â Ü ^ ıİK ik k it a p la r ı. :ızd a fe n n i tıb^pf yok udur k i ecn eb i
l i s a n ı üzere o lm a k lığ ı ih t iy a r edaliıa k a vi iti don İbârofc bulundu ¿ a©» nu b i l i r i u . B urasını ta s d ik i l o bora t o r yine s i s i n ta r a fın ı.', lan • e v k i l cevapta o la ra k ş im d ilik mevcut olan müşkülât ve nlJly r i beyân i l e şu h a lin d ah i karibon İ z a l e s i n i mo’ nul ve tensem î od©~ rim .v e k ıâ fe n n i t ıb b a â i t b iz d e pek çek k ita p mevcut olu p ip t id â A v ru p a lIla r dahi ta b a b e t i bu k it a p la r ın tercüme vo t a l i n i i l o ahz ve t e lâ k k i e y l e d i l e r .lâ k in işb u k it a p la r ın s a s ı arapr a y: - B ilm iş -re b ir zanundnnberi ü lo.u ıy i İslâm î, yo ta ufından . staj s m a ,t e d İ 3 ve toderrüstine ra ğ b et ve it in â olum.şadı ı z a .n ' vo l a t i - iS h â tı fe n n i l â y ı k ly l e b ile n ada r la r ı. ı z da az oldu u c h o t is bu k ita p la r rnetrûk kalmış x**MDE*jiKKxail*Bka*â oldu -avdan a n la r ı - -a talaasuıala» i l e u grn şıp fe n n i t ı b b ı tamam i; te a s ı l lis a n ı, i z
olan Türkçe ye nakletmek şim di hora b i r çok b o k o llü fa t ih tiy fir ı: «•: vo hem de uzun zamanlara m u h ta çtır. A v ru p a lIla r iSv, bu fe n n i kütüb btt arablyyeçîen n a k le t t ik t e n sonra yüz senodon z iy a d e d ir .atuda
t e f enniin vo cera k k i İ le u, r a ş ta k ta oldu k ların dan zavabı ve b a z a l d i t a h s i l l y y o s i n l t e a h i l e y le m iş le r ve mvahlınren b ir az şeyler daz.i bulup kendi k ita p la r ın a İlâ v e e y le m iş le r i i r .
Simdi onlara n is b o t lo an.uça t ı p k it a p la r ı Ijczi erte b o nâi ı s g i b i görü n ür. :aa a f i l i işbu noksanın y ek d lger inden ik z ilin i g vzo nİJBsr.î: dahi v o h lo i ûlada fcürkcey© n a k li mtiddin o a a y ıp İâak al on sene kadar l i s a n ı a ra b in ín ve h iç olmazsa b a ş a lt ı am e dahi fe n n i t ıb b ın ^ t a h s il iyi© uğraşmağa tevakkuf odor .Bizim İ s t gerek a s a k ir i şâhân© ve gerek amalimi m brusem iz i ç i n © t ıb b iy i hâzik a y e t i ş t i r i p hidem âtı lâ z iı ede iotilidám vo vo d iğ o r ta ra fta : dahi fe n n i t ı b b ı kamilen lisa n ım ız a a l ı p kütilbü lâ z l. e s i n i tll: ' : » ted vin e sayü ikdâ.n 'e t m e liy i» ,
'.iz le r e f r u n s ız c t okutmaktan benim muradı fr a n s ı cc liv a n ı t a h s i l e ttir fte k değildir^bncc.V f enr i t ı b -ı ögron lp l i s a n ı ız a
alm a k tır .Andan conrr, ue:.: l i i ş â ifn o in ar b ir t ; a fin tu .ce t l o la r a k neşra tm ekt.tr,
7
k o n d ic i gfiyot m ü stoit b i r adatadır .Avrupatıın b i r i n c i d eroco :o hüâonfi- s in d e n d ir işfco bu adamdan vo ş â i r H ocalarınıadan 11 1 t c 'm -b o t i t a h s i l e ç a l ı ş ı n fVo t o d r io e n tü rk cey o a l ı p l is a n ı m a üaoro tod fî-
vültino aû, y e y ie y i n ,* i r £ t t ib b â s ı f f a t i y l e : ö v ü l i k i oonebiy. o o.: b i r ta k ıı ta k ır1 «»clrAİüleirvfiİ eohftSfeBMt ın selmoalr.don vo şuraya buraya o o k u l-
. acın dan hogiaut vo mermin in P il la:, İnş%ft İ la h ı t o£lf. V -z.ü .ll f e n lo şobfî- cietnfluo a ld ık ta n sonra r ü t b e ! aalneye n â i l o l a c a k s ı m a ,, , . «oktopte bulıt'.dUi müddetçe* k â f f o i h a v iy le İ n i ş i jalikorm.»! b i r s ü r a tte t e r t i p o y le û i ı.K tniaım ide a lç a k lık iapbaba vo soğukluk ç ilu - • > in d e » v a r d ı r . c â i r l o r İ d i l i l bu k lya s i lo d l r ,V o a lS u e t i ¡k ıtiy a e i y orıi» o l - rnl; üaoro y a p t ır m a olduğum n i^ o n l r ı n ı z ı daîıi bu h a fta gö âereooJpKC
i r . ; ıonon nmıradı şa iitn er üaero e c»y ü g a y re t o d in .T a lo p ş ird e n , r -
«î; b ö n d e n ...
'•aicracl i l . bu nutuktan sonra ıb n îy c naîrtebî îlt îc ır ı Abdülhak o l l *yn vo üaşriu&l lir.ı voir s ”r î b m rd 't, i lt îf S f c e t m i ş t i r ,
•r. Brmard Bu lgfihın \m ilfc ifafca nden ao:-.ra ¿•iyot ciddi bir
«ur ■ t • e o i . l i i . ' a barlar ış vo 0 i l. ef-ruy Tıp JPaîrfiltof ini Avrupa
Yıp 1’ rultelori ro^ra*. ılarınr gîfco Ial£lı etmiş vo poi: nuhivı ea&nlo»
1 vjt nıştur.
Calafcasuray T ıb b iy e t; kt b in in resm î a d ı (T ıb b iy y e i A d liy y o l ’fiıfino) i d i , Y e r l i kaynaklar urun bu $ unvanını aynen a l m ı ş l a r d ır .
t y a b a n cıla r bu Luktebe(Gt.latuearay T ıp F a k ü lte s i) cio i ş i o r d i r . : j?okii. roi'öfcör Doktor Bem aeu u a e rin d e bunu a ç ık ç a b e l ir t m iş t ir *
( _.ö o n l do Bo atiiquo & 1* usa e de d İd ve s de la P a cu lte do tiioâee e ¿no uo Cali ta sa r uy) , Y e r l i H ıristiyan m u allim ler do böp bu yabancı-» Iûz c,.ib i (G alatasaray T ıp F a k ü lte s i) u u ın ı k u l lanmış la r u i r ,
8
0 d v-irlerd o (F akülte) k e l İne 3 in in mana s m d a n d ı , çünkü fa k ü lte k e lim e sin in manasında (s e r b e s t İ lk ) anlamı varü ı.B u mefhum müasaeaeuSn b i r n e v i i s t i k l â l ve h ü r r iy e tin e d e lâ le t e d iy o r
du , KS. »en Sl ita n u t d e v ir le r im iz .0 y e n i a ç ıla n m aarif Vv> baş taban© mü© e a© e © lor İne lıop b i r ad konarken (şâhâne) voya ( s u l t a n î) kelime e r i de ilâ v e etmek b ir n e v i teamüldü.33u ünvonl
l a r n ü essd eoyi hükümdarın > ir «y e s i a lt ın a a lıy o r d u . (T ıb b iy e -1 r^hâne), (î.lülkiyyel çâhâne) a d la r ın ın k u lla n ılm a sı se b e b i bu i d i , Kefekim. (Jal t a-.ray L i a ir in a ç ı l ı ş ı n d a da (ü o k to b i £
S u lta n î) d e n ilm iş ti,H a lb u k i yab n o ıln r do im (O a la r n sa ra y L is e s i) d e m iş le r d ir .
B izce en ehem iy o t l i mesele (tela t o saray T ıb b iy e s in Sn fo n k s iy orundadır .çünkü bu müessesonln pek çok h u s u s iy e t le r i v a r d ır kİ b a ş l ı o a l a r ı ş u n la r d ır :
A) YurJurauztia d ok torlu k B e sle rin e ' â y ık oldu jjı h a k ik î lo iterin i kazandırm ası,
p,) T a b ip li in i l u î lıü v iy u tin i a r k ı r m a s ı ,
C) Bu y a n i Fakülteni:-, ta r a n iy lo a v v u p ıî net o d la r la i ş l o - ı 08 i d e y i s i y l e Garp z ih n iy e t ir. îr fi'r k ly » * y e g ir m e s i,
k ) l a i k t r b k a sı indînde de D o k to r la r ın ız itim a t ve )nj v'iyet e d ilm e s i,B o y le ce ve lök e t im lz i i s t i l â etm iş olan yaban e l d o k to r la r ın t e d a v ile r ine ih t iy a ç k a ln n m s ı,
9
ola ra k g e t i r 11e» s i ,
Q) Bu yabancı p r o f'-s ü r ls r in y nx s ır a Türk d ok torla rd a n Avrupa’ da ih t is a s yapmış o la n la r ın y e t iş t i r ilm e s i,
H) F ran sız i l i n i n vo F ran sız e d e b iy a tın ın kakültane mükemmel b i r s u r e t te ö ğ re t i l k e s i , bu maksadı tutnin i<jisj bütün ih t is a s d o r s le r y le
,üraber t ar ili vo coJraTya g i b i k ü ltü r d e r s le r in in ele f r ana ı s ç a ok u tu l-n aşı
d ok torlu k va e c z a c ı l ı k t a lüzumu o ld u -X) LÜtinço i l o yun-anoanın
i ç i r tu d i l l e r i n do e s a s l ı b ir s u r e t te ta le b e y e Ö ,r o t ilm e s i,
j ) Fakültede la tin o e n in ö ğ r e t ilm e s i se. rosin d e l â t i n h a r fle r in in g e n ç le r arasın d a y a y ılm a s ı,
K) .vrupa T ıp Fa M İ t e le r in d e oldum.; g i b i tababet meale in in nazaı r£ b i l g i l e r kadar am elî b i l g i l e r in Ö- r e n ilm e s İ A l . I t o için d e h asta lan© ve k l i n i k l e r a ç ılm a s ı,
) c e ra lıî d e r s l e r i İ ç in ç.o a y r ıc a her t ü r lü r.odom v e sa it ve â l e t l e r g e t i r i l e r e k mükomnel b i am eliyathanenin a ç ılm a s ı,
li) o Lİöket l iizcie t ı p m eslekîne a i t d e r g i ve e s e r le r bnlunmadındnn bu ; i b l . o- u.'hor i ta b e t ok i r i n Fakülte i ç İn do b i r matbaa kurulm ası,
0) o: le k e tim izd e i l k daiM ola ra k bu ] k ü ltoue (Türk K odeksi) n ln t e r t i p uo n e ş r e c l± lio o 3 ± ,
P) 'M e P i r i n c i d efa o l r k t lebeye kadavralar ü zerin de t e ş r i h d e r e le r in in ö re tilm o s i,a y n ız a m n n d a o t o p s i y a p ılm a s ı,
■ 0) ■ ürk kadın b e lo r o y e r l i h ir ia t iy a n d o k to r la r la yabancı Prof e* s o r t e r ta ra fın d a n e s le k le r in e a i t dem l o r o k u tu lm a da i l k d ofa bu Ft: küItode ba şlam ışt ı r ,
10
Bütün bu yan i l İ l l e r ve in k ilâ p ^ h a r e k e t le r i sayesin de Ck.latuas.» ra y T ip F a k ü lte s i Avrupa T ıp P» k ü lt e le r in e eş o la n d ı ta s d ik edil©*® rek m u adeleti kabul e d i l m i ş t i r ,
YUjakarıde b lr o r b i r e r n- -ydı ••‘ı- az k u s u la n C-a İt. ta s -.ray T ıp k-dd-1«. t e s i Bocılelottlm lze sokmuş ve y e r le ş t ir m iş iİ r ,B u k e y fiy e t bu müe sesi n ln no kadar i l e r i Ve) modem b i r ilim ooa a olduğunu Isbat eder .Hiç
İnkâr edilem ez kİ bu y e n i l i k l e r o d e v ir le r i u l a i ç i n y a n i bundan yüs küsur sene eve İ k i T ü rk iy e s iz in başarm a olduj>u büyük in k ı l â p l a r d ı r .
İç t e bu bu büyük bat a r ı l a n d o la y ı» iyi® S a lcta sü rn y T ıb b iy e » in İn a ç ılış ın d a n b i r müddet sonra B a tı t ı p a le :>î bu müossosoyo k a r ş ı y a
-kin b i r '•.lâka g ö s te r m iş , b a z ı m uhabirler v a s ıt a » iy i® bu ook top Haklcır da b i r H ayli malûmat toplam ış ve bu molct-sp h«-kkıncu;. b ir çok y a z ıla r n e ş r e tm iş le r ve raüessesnin a d ın ı hop (P a cu lto da 'o do c in e -da dalat-' •
iö ra y ) o la ra k z ik r e t m iş le r d ir .yotekd Bemartl da evvele® s ö y le d i;/!- d » g i b i ,
P'. k ü lten in :îaş ruallim i Profoaöı yaz d.., a jütn-o (1)16*. en t do Botc nizne k 1* usage do s oi&vos de la î ’a v u lto do e d e c in de Galata. dûıu.y) a d ın ı verm işi iı* .Bu er of®» ö r1 ün ynpuıç oldu, u y e n i l i r l e r s ıra s ın d a n. ?x- oto b ir E c z a c ılık şu b esin in acık- ¡a s ın ı, u n e s le ; a ı iy io e oiT-etj ;.iosi i ç i n müössaaenin&rka bahçesinde .ujrük bir* n ebatat y e tiş tir ilm e ® Viyan 'tu n usta b i r balıçivan g o t i r i l n o s i . o c z a c ı l k t e k u lla n ıla n nobat l a r ın ûilcilnı© »i,bütün t e s i s a t ı i l e mükemmel b ir cczubana kurulm ası, b ö y le c e momlekotimîzae modern i p t û h s ilin in y a y ılm a s ı,lis a n a ve t©2
İm tih a n la rı usulünün t a t c i i i,ö ıh h i;,e r e ru rl'ı-x y e t i ş t i r yok i ç i n Fakül ted e k u rsla r a ç ı l a s ı,v e bu kuradan y e t iş e n s a k lık 'T enorların y u r d u u - d a ? * ıt ılr a s ış y r ıc a b i r a ş ı memurlar y e t iş t i r ü n e s i j i b i b i r çok f a a l İye y e t l e de g österm iş oldubunu ve e v e lc o a l t ı y ıld a n ib a r e t olan t a h s il m üddetini y e te r derecede g ö rn iy e re k Fakültenin dokuz y ı l t a h s ile cih a r rrıış vo m ezunlarının ne de c e de m k ö 'r o l b ir t a h s i l g ö rd ü k le rin is b a t
i ç i n viyana* da d o to ra im tih a n la rı y a p t ır t m ış t ır .B u İslahat-;. a i t t u f a l l a t ve v e sa ik v a r d ır .b iz uzatmam k i ç i n bunlaı-ı bu y a z la rım ıza a lm ıy o
ruz .
Burada raühtim b ir nokta ola ra k b ilh a s s a b e lirtm e k i s t e r i z k i G alatasaray T ıp F a k ü lte s i ne e s k i sistem de i ş l i y e n {Tıpbane) nin,n© o , pek çok e k s i k l i k l e r i olan (Cerrahh&ne) n in m irasına konmuştur .Bu
ekten yep yen i ola ra k ku ru l-uş ve kapanıncaya kadar on modern c ih a z la r la İşlem iş ve cidden çok v e r im li b i r müessese olm u ştu r.ü sk i T ıb b i
d en y e tiş m iş o la n la r bütün c e v h e r le r in i , yüksek i s t i d a t vo m eslekî ■ ış a r ı l a r ı n ı bu G alatasaray l 'ı ••biyesi--e b o r ç lu d u rla r .l a m d ı ¿Şl. a z o ir çok de y e r l i d o k t o r la r ım ou g e rçe i daima ta s d ik e t m iş le r d ir .Bugün, İ t i r a f edelim k i kalbur ü stü listau d o k t o r la r ım ız ı l e t i s e â «d tM k olur* sak piyus daki b a z ı d o k t o r l a r ın z a ne t e ş h is ,n e de te d a v i bakırından n a b z ın ız ı te s lim odam yiz. "
G alatasaray Tıp* F a k ü lte sin in iy m o tln i ta s d ik eden d o k t o r la r ı n ı z l a , ı.n iveı-aitem lzin t a r i h i n i yazmış ola n ir o fö z ü r le r im iz bu f k ü lte
y i «so rla m e le ve m akalelerinde c ok m etbetm ektedlrler J ) r , G a lip A ta 'n ın (T ıp F a k ü lte s i) e d i l asa iyi® r .er hum P rofesör leianet A li Aynî* n in ve e s k i pek t-örlerir .ir: ien Cö'^il Bİİ30İ* in ,y in o e s k i R ek törlerden İsm a il Hakkı B > -itacıoğlu'n u n ve rrjonl«ketimize yüzden f a z l a e s e r kazandırm ış ola n »erhum
De?'.an Nuri Ergin* in ve orlıura Besim üıner Paşanın (N o v s â li İ f l y e t ) a d id e k i s e r le r in d e G alatasaray T ı e o iy e s i hakkında çok tek d irk fir y s z ı l r vo modİh la r v a r d ır «Bunlardan başka yabancı d o k to r la r ın d tam;' i y i t r i h î v.:d, ■■ soy© d-., i r y a z ı l a r ı v r d ı r .G alatasaray Tıbb İyen inde olmuş D ck torl:
,,*ı-ı z m n o s le k i n e ş r iy a t ,,*ı-ı hem çok de e r i i , hora de pek ç o k t u r .’ u m ü e llif le r en r h a şla klyymfcli to t o b b n le r iy e üstün değerde ola n P rofesör Doktor S ü h eyll
•»
Unver* in de a d ı geçen müosaesoyo d a ir b î r çok e s e r i vo m a k a le le ri v a r d ır . Yine d ik e r niteli İ f ve arütotebbi Doktor la rıraizdah -ey İ t Tahsin» in do le h te •; ı vs e s e r l e r i v a r d ı r , Dr .Oojtan şevk i Uluda - (A ekorî T ıb b iy e ) b - ş l ı ı a l - t inek ''¡umhuriyey G a zetesin in T 1 layla 193? t a r i h l i nüshasını d hur.-.da sa y a b i l i r iz .G alatasaray T ıp F a k ü ltesin in ne do c ede üstün de İnerde b i müessese o ld u ;tâ hakkında, b i l g i edinmek için. Istanbu tn iv e rsite sA A in T ıp E n stitü sü kütüphane e in d ek i ((k isb S h ü l s M ve yüzhet ü l İ r r î î a d iy le b i r kübnanlı doktorun i i t a b ın ı te tk ik e şây&rt b u l a k t a y ı z .
Galatasaruy iîulatk Fskülteci
Tanzimat r e f ortîundan sonra Tü r k iy e ’ n in a r t ılı yüzünü Garba’ a ç o - v ir u e k ezn indo bulanan d o v lo t adam ların ız bu çok mühim oao on in ancak umumî kültürün yü k aeİE »aiâo r ta t a lıa il i l a yülcsok t a h s i l raüoa- 3 o l o r 3nin liu r u lm s ı oayoalndo tahakkuk e ü ile b i l e c o c in e k a t’ î kanaat
e t irm iş l o r d i.B u makaada i İz; .ot i ç i n ov v olî! garp met o d la rın a d yu««*] m n G alatasa ra y T ıp F a k ü lte s in i kurmuş Is ır d ı, Sonra da 1868 t© Galata»»
ra y L in n o in i t ó a la e y le m iş le r d i,B u n la r ı da ycıtor b u ln ıy a ra k a y n i binr. iç in d e 1874 f i n o sin de G alatasaray n ’ v o m i t e s in i do açm ışlar ı ,
frünki y a z ır a z m konunu Qa latí- saray Hukuk Fa k ü lt s i d i r ,0a l a t a -
rny ü n iv e r s i t e s i n i kurm k tasavvuru i l i defu L isen in â lim Müdürü sava Paşanın aklini» g İ n i ş t i , nüyle es m ü sta k il Yi iv o r r .it on in nieamna- n s e in l u lz z a t İ Ü f i r i a y i y k o . . ; I# lisA rİ? V i z ı r ı olan ı l ı p i l l vo münevver v e z ir le r im iz d e n S a ffe t P çaya t a i tim etm iş a y r i zamanda O ulutasaray T İb b iy esin d en aöfcun ola n K oçoeizade rur.t Pnşn i l e i l i
Poşonın da k u v v e tli m u za h e re tle rin i do s a r ı l m ı ş t ı , ««ava ?aşn t ı p t a h s ili yapmış o ld u .u halda bu m eslekte çalışm am ış, kem d i s i n i İd a rî
//
iş le r le meşgul olmayı ero İh e tm iş tir , Ve b i İha a en hukuk ilnîno çok k iyine t vermiş ¿hatta ¿tırla S e fir i olduktan sonra Yılftn hulruiajna d a ir
14
Sava Paşa büyük b i r âlim olduğu g i b i H ir is tiy a n vat nd ş l& n ı z iç in d e y ırduibuzun te r a k k i vo t o â l l o ta e s in d candan ia t ly e n b i r şaha i y o t t i , Diğer
cÜJOtten Maaı*if h â z ır ı s a f f e t Paşa di. t a n z im t in k ılâ b ım ız ın f i l o n y or leşine# i s i i ç i n y e n i y e n i m aarif m ü e sse se lo ri kurmak vo bu vadide b a z ı İs lâ h a t yap mak t- r a f t a n id i.K u v v e t li b i r orta t a h s i l i l e üstün v a sıfla rd a , yülesok ta h s i l i ç i n addî vo manevî her t ü r lü f e d a k â r lığ ı göze almak zamanının e l d l g i - vo k ?n i i d i .Bu mevzuda g e r i f i k i r l i olan d ev i© ' adam larını a s la d inleme.tek
lâzım oldururu Sadrazam * l ı Pnşpya a r z o t t i g i g i b i onun d e l â l e t i y l e do Padi- ur.-»* arza111 . Sndr:' zam  lî Poşu hükümdarın ir a d e s in i almak i ç i n zorlu k çekme d i .H a riciy e h â z ır ı Fuat paşa da k e n d ile r in i desteklem ek hausunda k iy m e tli 3 o l oynadı .Sultan AbdülSziz â l î p şanın t e k l i f l e r i n i hemen her.-.on daima kabul e t t i ğ i ç i n G alatasaray için d e ü n iv e rs ite ve o a b a ğ lı Hulcuh , E debiyat,P on Mülkiye Mühendis F a k ü lt e le r i kemen a ç ı l d ı , vo çok parlak u r r a s i . y a p ı l d ı .
V e k ille r H eyeti bu m eseley i muz- kore e t t i i 3irnüa b a z ı ur i f i k i r l i V e z ir le r bu i ş i baltalam ak i s t e d i l e r s e do B a rİoiv e H a z ırı K oçocizade Fuat
paşanın k u v v e tli îaüdafaasi sayesinde Kabinede kahir b i r e k s e r iy e t G alatasa ra y t n i v o r s t e s i i l e F a k ü lte le r in in a ç ılm a s ı karar a lt ın a a l ı n d ı .y a ln ız b i r i k i h â z ır m u halefette k a ld la r .Bur:l r ın başında medıeseden y e tişm iş A u liye
h â z ır ı Cevdet Paşa vardı .kuha l i f l o r y e n i tin iv e r s iyen in îst&nbu tr r a fın d a a ç ılm a s ın ı ve b ilh a s s a t e d r is a t ın Türkçe y a p ılm a sın ı i s t e y o r l a r d ı .Cevûot
Paça Hukuk F a k ü lte s i G- la ta s a ra y dr. a ç ıld ık t a n sonra da m uhalefetine devam e t t i.F c k e t öbür vükelâ hep ona k a rşı kodular ve G alatasaray L n iv o r s it o s in i ve hukuk F a k ü lte s in i da imâ raüdafea e . t H o r . İ ş te Galat a s ara Iiukuk F a k ü lte s i
15
bunda tan 89 y ı l önce y a n i 1874 t r ih in d e kurul: uştur .K urucuları da başta Sultan A ziz o İnak üzere Sadrazam  lî Paşa, H ariciye N a z ın Fuat Paşa,„:.aarif î ! « r i " i S a ffe t Paşa ve s o n r a la r ı H a riciye N a z ır lığ ın a g e t i r i l e n L isen in «tüdiirü Sava Paşadır .Bur a da bu v a s iy le i l e h a t ı r a l a r ın ı t a z i z tm eyi b il' b orç b i l i r i z . p,u t a r i h î müessese için d e i l k , o r t a ve l i s e k ıs ım la r ı i l e Ü n iversite ve Fi F- k ü l t e l e r i am b i r kül h a lin d e hep b ir arada bulunuyor ve Fransız canın t e d r is a t d i l i sonuna kadar devam etm iş ola ra k yurdumuzda tam manasiyle h a k îk i b i r k ü ltü r f a a l i y e t i g e li ş i y o r d u .
G alatasaray Hukuk F a k ü lte s i P r r is ’ d e k i Sor bor Ü n iv e r s it e s in i Hukuk Fa k ü lt e s in in bütün u s u l l e r i ve program larının t a t b ik iy l e devam e t m iş t ir .Buradan üanyasizado A d liye N a z ıri R e fik Boy i l e D evlat Şurası R e is i Reşat bey (Doktor Nihat Reşat» B erkerin ba ba sı) g i b i pek d e ğ e r l i hukukçular ye., iş ip 4a- meşruti y et in k ilâ b ım ız d a mühim r o l l e r o y n a n ış la r d ır .
Gul ta saray ü n i v e r 'i t e s i i l e Hukuk F a k ü ltesin e a i t muhabere e v ra k ın ı şim di Fransa’ n ın îatan bu ldak İ B aşkonsolosluk b in a s ı olan .s k i F ran sız S e fa r e t hanesinde t e t k ik etm iş ve gerek P r o fe s ö r le r in Fransadan g e t ir ilm iş olduğunu g ö ste re n evra k ı ve gerek g e t i r t i l e n k it a p la r ın l i s t e l e r i n i ve bu fa k ü lte y e a ç i l e n s k tö r îe doayyenin kim ler olduğunu gösteren muameleli y a z ı l a r ı o ra dan öğrenmiş bulunuyoruz .Bunlardan b' şicr. bu müesseseye a i t b ir çok malumatı
a y e r l i kaynaklardan te v s ik e t-«iş bulunmaktayız .Gorek B* şv ek â let A rşiv D aire» sinde ve gerek Topkapı karayı a r ş i v i İçin d e b i r çok v e s ik a la r a daha ra stla m ış bulunuyoruz.B unların h e p s i b ir b i r i n i t e y i t e tm e k te d ir. D i»or c ih e tte n G a la ta - s ray Ü n iv e r s ite s i i l e Fa k ü lt e le r in e d a ir mütermiv ^ lûmat da (M aarif Nezaretli T a r ih ç e ! t e ş k il â t ve İcrâ â ta ) a d l ı e * e r d e n (S a ffe t Paşanın zamanı n e z a r e ti) b a ş l ı k l ı yazıdan çıkarm ış bulunuyoruz.Bu e s e r d e ,k i y a r ı resm i m a h iy etted ir,
pek çok r e ş i t l i t a f s i l â t va rd ır.B û kaynaklardan başka B elediye Müzesinde d* o d v i r l e r e a i t g zete k olofcsiyon la rın d a resm î ilâ n la r ,fa k ü lt e y e İr b u l ş r t l a
-15
rırti g ö ste re n b i l g i l e r v a rd ır.A y n ı sananda d e ğ e r li n ü t e t e b ö ile r ir iz<ie den merktim Oar n 'lîu i Ergin* in b ş c i l t l i k a a r i f ta r ih in d e de pek
c ok ma'I tun-' t bulara a k t o d ır .
G-r la ta sa ra y hukuk F a k ü ltesin e a i t b a z ı r e n i n e ş r iy a t ı da H icrî 129: ta rih in d e çıkan (La Tür’ .i) matbaasında b a s ılm ış olan nizamname! i d a h ilî den de ü r e n iy o r u z /. Funda Hukuk F akültesinde o, urum d e r s i» in şunlar olduguu görü yoru z:
(Bundan üç sene muîcadden ?:©ktobi S u lt a n ı1 nin Oülhane k ı ş l a y ı
hümayununa naklolunduğu sıra d a d e v lo t lû Cevdet taşa î ia z r e t lo r i bu w»kt mektebe b i r tohumu te ra k k i elm iş yan i sunufu â liy e s in d o ( e c o l l e i
ahkamı a d l i y e ) nin t e d r i s i n i ve andan »ea ra 3ek iz ay sonra d e v lo t lû S a ffe t Faşa h a z r e t le r i mektebi ¡-uezkûr dorun un da H azine! c o l i l e y e bar olmamak ş a r t iy le Avrupa D arülfünunları usulüne te v fik a n b ir
d â r ü t ta lıs ilin t e s i s i n i te n s ip buyurm alariyle derh al ic a b ı İcra kılınıra rnş ve işb u talimhane i rcd id j/ (îJ ek rtib i i l iye i S u lta n iy e) namı i l e tesm iye e d i l m i ş t i r .)
Aynı y a ıın ın davara da ş ö y lo d ir :
( şim di „iOk&tibi û l i y y e i mezkûrdar her " ir in d e te d r is olunmakta olan ulûm ve fünün un t a f s i l â t ı n a g e l lir ” , e k t o b i Hukukta d e r s le r d ö rt sene devam ©dip i l k üç sene esnasın a okunanlar ş u n la r d ır :
U ulü F ık ıh , Ptiruı F ı L ı l ı ,h i l e l i k-dimode l i r i hukukun r.e halde bulnauguna d ir malûmatı nuhtasaea,
17
la n Frr.ns- * da c a r î olr-n Y-P- van in i edeniyyoye ta tb lk a n P oma Hukuku,
' ona k rv a n ln in ln 3 u r e tita n z ln ve ik m ali t a r i h i , y a n i usulü hukuku Rom- , l'uliılcu t i c â r iy y e ve Dahr i y r e , TJeulü Hfaakomei C ez riy y e, Ka van in i Cezaiye
i l e Itsülü Kuhakemoi Cezai y e .
Dürdürcü senede oîrunsn i r s l e r ş u n la r d ır :
TTsulü İdare 1 itü lk iy y o, K a v in in ! r a -.s iy y e , üuîruku M ile 1, Ekonomi yar İlm i se rv e t veya i k t i s a t .
D a h ilî nizamnamenin b iz e v e r d i i d ibnr tam am layıcı malûmat da sun la- d ı r :
( ( olrteb l S u lta n î OtilhSno k ı ş l a y ı hümâyununda - r la t ?s ray* ana n aklolun du ??u s ıra d a hasbelmerbut iy y e t Darülfünun m dahi bu ta ra fa nakle
İmana s ı ' z e rin o i ş in lo dünya t m a vfik ıf o İ m yan b a z ı kinse l o r it ir a z a b a ş l-y ıf) 'o k to b i Hukukun Darülfünunun -© k â tib i s a ire sin d e n b i t t e f r i k gûyfi aklana devan odon e fe n d ile r e t e s h i l â t olmak üzere B b i n l i oiv a rın d k i r nahalo n a k lin i id d ia eylem iş oldu kların dan ve b ö y le b i r film in ozhâ n ı u.uniyyoden k ü lliy y e n i z â l e s i lüzûmu îaıvi ta h tın d a bulfjndu^mdan nok t o b i lozîcurun m ekfitibi s a ir o i fonniyyeûen ayrılm asından n o ş 'o t ¡decelc m ahzurların dahi bu sıra d a e n z£ rı unuma vn z*ı m ık toza yl maslahattan o l makla 't i r z â t ı ne s İdare ye hülâaafan cevaba ib tid S r olu n u r:
''v v o lıî ’ »oktobi Hukukun DUn 11 in le r in in b ir ta k ın ı o k t e b i S u lta n î ' ua 1 1 iı. l o r inden olu p orada b e y tu to t e 'n o k te ,m a a şla rın a c ü z î b ir zam i l e m ektebi mezkurda dalıi ders vermer^i deruhte e tm iş le r s e de moktobi d iğ e r nalıale naklolunduğu ta k d ird e b öy le c ü z 'î b ir zam i l o or-y a ;id lp ölmek
k ü l f e t i n i ih t iy a r e t k iy e c e k le r i ve » a k i t l e r i dahi bura müsait olmıyacag; d e r k â r d ır .
18
i n i y o r ) t • h f .i l i ulûm ve i’ ünün y a ln ız u a llim le r le ta le b e n in iç tim a i i l e üyenser olnmıyaca» andan gerek m uallim lere ve erek ta le b e y e rnüt»- '1 iyen n eza ret ve bu n la rın devam ve a dev i devamlarına dikkat edecek ve ik t iz a eden ta le b e ve diirûsyi ve s a ir e c e t v e l l e r i n i n zapt ve ta n zim i i l e e&bâbı tor a kİ. iye. t m m uhafazasını g o z e te ce l 'O n u r la r ın vucudii herhalde lazım ölm e siy le b ö y le b i r h e y e tin l â y ı k ı v e ç h ile t e ş k i l i is e
'ren3den b i r '■ok masrafa muhtaç o la c a ğ ı g i b i m a s a r ifi sâ ide ih t iy a r etme i ç i r g e r ç i i h t i s a r ı t a r a fın a g id ilm iş o ls a m aarifçe matlûp olan t e r a l - k i h a s ı l olam ıyacagı b e a i h i d ir .
S a lis e n D erseadetin g a la s ı h a s e b iy le / v ru p a 'n m küçük ş e h ir le r in d e y a n i î t a 1ya., Almanya ve Yun,-n-ustm vo bu g i b i m e lo k e tle r in ş e h ir le r in d e
olduğu g i b i ta şra d a şâkirdân g e lo e eiıvou a u r e tlo g e çin o n iy e ce k le r in d e n Vdrr.e, T tw , Hûda vond ig û r , Aydın , be la n i k . Ya n y < -çirit ve c e :: â i r i Bı dır is o f id v i l ? ve t l e r in in g a y r i müslim a h a lis in in » k â t i b i nalıs usa darından son s i m r ı f t a l e b e l e r i b iz z a ru r Yunanistan, İ t 1ya, Almanya, nr nsc vo Rusya uek- t e p le r in e müracaat eylem ekte ve bu c ih o t l o a v d e tle rin d e l i s a n t ü r k i
31e İlm i p ık ıh ı b ilm e d ik le r i m ülâbe-?esiyle umuru maka kim. ve s a ir hldetnâ- t ı •'»evloti a liy y e d e istihdam olunana d ik ir rından mâdâ Htoc.o b o r id e ka
randı k l a n e fk a r ı f ¿a İdece n. d e v le t ve i l l e o z».rar l a n dolundu; u mücer r e p t i r . iş t e şim di bunl r ın İsta n b u l' g l i p İlm i hukuku bu mektepte tah
s i l e y le m e le r i İçendiler in in mektepte d a h ilî olarak soh evî y irm i beş o - tuz l i r a i l e kabul o lu n u ılu rın a mütevakkıf oldu'undan ve r f ton bu mekte- bir. t e s i s i n i n b i r c l h o t i bu adamların d i y f r ı ecnebiden ayağın ı kesmek maksadına mübtenl bulunduğundan mektebi mezkûr mektebi su lta n id en a y r ı l d ığ ı ta k dirde t a l e b e ! d a h iliy e 3 i f f a t i y l e kabul olunnrnıyacagından işbu r rb şa dı h a y ırııı i h l â l i n i ı u cip o la c a ğ ın ı o bu da d e v le t ç e ra a r r a t ı k ü l l i yy d en İb a ret addolunacağı erbab ı vu]~j.f ro -dinde umuru m üsellem dir.
i tbIfin ilm i hukuk ve Turuku raaabir . lök tep lerin e devanı eden ta le b e m ed â risi i l r .i y v e i oam ânijyenin ş e r e f l i zamanlarında vo el* Sn d< rtlfi'n u n la rd e. olduğu g i b i ) « k â t i b i uezkûre- in nar l e r i a den waûâ b i r i n c i ve i k i n c i senede ¡¿debiyât m ektebinin (ya n i g? l a
-r ta sa ra y Fdeblyat F' k ü lt e s in in ) d e r s le r in e dahi devam etmeğe mecbur oldu k la rın d a n e;>er y a ln ız m ektebi Hukuk d iğ e r b ir makale n a k lo lu nup ed eb iy a t r-oktebî d- lata saray* da kalsa Hukuk M ektebinin eıeoi- t a l e b e s i her gün b ir b irin d e n a y r ı ve uzak i k i ..ektobe g i t e a mecbur o la c a k la r ve eyer i'd eb iy a t mektebi dahi o l t a r a fa nftKİoin-
sun deyû i t i r a z olunur is e bâ lâ ıa beyan olundu, u üzere T uruk vo luâbir o k te b l t a leb e s i arada kalacağından : .âdâ iM-sbiyat n e k te - b in in Mektebi ü u ltâ n i i l e olan i r t i b a t ı h a k ik is i irme, z 3 bot iyi© m ektebi nezlrûrun dahi in tiza rım a h a le l g e l e c e k t i r /İ ş t e b u r a la r ı/i b i l r i y o n l a r ve Hukuk M ektebini' d e r s le r in in ulumu s a ir e d e r s l e r i ne G: la i r t i b a t ı olm adığı ve makabline , mabadln© i r t i b a t ve « g münasebet ve i r t i b a t ı o İr ııyan d e r s iâ u k a b ilin d en oldu? u ubaleae
sin ce o la n la r ın ne büyük hatada bulundukları itb u t a f s i l â t t a n a n l a ş ı l ı r ... ) ) .
Galat.- saray F a k ü lte le r in e a i t olan n ize - ¡naneden yukarıya aynen ç ık a r t t ı k ı n ı z bükük F ak ü ltesin e ta a llu k eden hususlardan
//
şu 1 ühi?.; İlm î c ih e t l e r - eydana c ı., ıakt. d ı r :
a) G alatasaray Hukuk F a k ü ltesin de okutulan d .ra le r in hacı mü te n e v v i olm a sı, he mde cok « h a m iy e tli m evzuları ih tiv a e y le d iğ in in a n la ş ılm a s ı,
b) u d e r s le r in İslâm ve Türk hukukuna ta a llu l ed en lerin den ba başka e s k i m ille t le r d e t a t b ik olunan hukuk ilm in in ne halde bu
lunduğuna d a ir ta le b e y e b i r t.- kim malûuut v e r ilm e s i,
c) aran sa1 da t a t b ik olunan oaenî kanunların i y i c e ö r o 1 11» m esi,
d) F ran sız (code ç i v i l e ) in in te d r is oluru:anı,
o) Fransız nedeni Kanunlarına to v fik a n Bone Hukukunun eşhas bah sin in okutulm ası,
f ) Eski Rona kanunlarının tanzim i vo ilana 11 ta r ih in e d a ir 19
o
’ ) T?otna Hulnıku ve - o m Hukuku u su lü ,
h) torn alılard a A k it le r , M alla rın ta k s im i, Msb; b ı tem ellü k ve TaaaÜ'uf ,M ülkiyyet hakk ı, örucu 7,aman, Hayrı menkul er lâ k in
T e r h in i, Veraset ve Vaaiyyet ve Hibe b a h is le r 'i i l e Rom. Iıukkuku- nun Ueâi'i b a h s i,
i) iîuîmku umumiy y e , j ) Hukuku s as iy y e , k) Muahedeler,
D
Hukukumla1 ve d ü v el, m #> Ka var ir. i esas iyye .n) tim i İ k t i s a t ,
nurlardan b^şka G alatasaray Hukuk F a k ü lte s i ta le b e le r im in aynı saranda ed ebiyat F akültesinde okunan d e r s le r e de ı.ooburî e±a
ol • rak dcvirıo t a b i tu t u lm a la r ı.
Onla ta sa ra y Hukuk F akültes inde okutulan d e r s le r in m ü fred a tı, yukarıda görüldüğü g i b i hen avrupaî t e d r is u s u lle r in e göre t e r
tip len m iş ,hen de d e r s le r in serim inae yep yen i b ir z ih n iy e t nâkim olmuştur .Diker c ih e tt e n s e r î ve meaenî kanur la r ,k o d s i v i l g i b i s e k iz mühim ders mevzularından başka usulü F kıh,F üruı F ik ıh
( ’ o c e l l e i ahkâmı Adi i y y e ) , T ic a r e t Kanunları,T ic r e t i B u iyyo - nunu, nuh- keme u su lü , Ceza Kanunu vo (Jsulü İs t in t a k ,Usulü ı.uha- kemei c e z a iy y e , Usulü İd a r e i Mülkiyye , K&vanin/ ve nizam atı
î ü lk iy y e g i b i b i r ta k ın ç e ş i t l i d e r s le r de e v e İ k ile r in e katıl& ea cak olu rsa G alatasaray Hukuk B'&kültösiniii ilm£ hüviyyet in in ne kadar o s a s l ı ve c id d i b i r t e d r is tem eline dayandığı g ö r ü lü r .
Bugunki Hukuk F a k ü ltelerim izd e yukarıda s a y d ığ ın ız b a h is le r i ve hukkî mevzuatı okratmak pek mühim sayılm az .l akat b u n la rı
rsûPı yukarı yüz y ı l e v v e l okutma) e lb e t t e fevk a lâ de sa y ıl:, a l ı d ı r . d ır .H o le bu onyodi m eslekî d erslerd en başka G alatasaray K dooi-
yat F akültesinde okunan Türk vo F ran sız E d eb iya tı,A ra p vo Fars Edeb E d e b iy a tı, kât in ve Yun&nd i l l e r i vo odeb iy a t l a n , F e ls o f e , A r k e o lo ji
l o j i , umumî T a rih ve umumî Coğrafya g i b i daha b i r çok kültür fird d e r s le r in in Hukuk t le b e s in e meehıiT’ t n io ^ ic K ' m o M t '
21 *
ve b ilh a s s a bütiin bu d e r s le r in Fr tısız d i l i i l e t e d r i s i ve h e p s i n in sene sonu im tihanına d a h il olm ası k e y f i y e t l e r de hesaba k a t ı
lm a c a G alatasaray Hukuk F a k ü ltesin in ne dereced e mütekâmil ir ilim m üesseses i olduğu tamamiyle meydana ç ık a r . Sonra iş s- de bu
der l o r i n ö^re İme s inden ib a re t d e ğ i l d i r .Unutulmamalıdır k i bu d e r s le r in y a rıs ın d a n çok f a z l a s ı fr a n s ız d i l i y l e , fr a n s ız k it a p l - rın dan ve h iç Türkçe b İlm iyen P r o fe s ö r le r ta ra fın d a n okutulmc s ı ta le b e n in yabancı d i l i ne kadar i y i b i l d i r i n i a çık ça ortaya koyar Bugün bütün lis e le r im iz d e ve o r t a o k u lla r ıuzda yabancı d i l l e r oku tulduğu , hat ta ü n iv e r s ite le r im iz d e do Yabancı d i l l e r e mahsus kurs la r ve o k u lla r bulunduğa ha.İde e y a z ık k i meselâ Hukuk F ck ü lte le rim izde bulunan t a le b e le r ö ğ re n d ik le r i ırat iv e r l e r i n h iç b i r i s i n i fr a n s ız d i l i y l e ne o k u y a b ilir le r , ne de a n la t a b iliile r .F r a n s ir .e s b ir t e z y a z a b ile c e k ik tid a rd a olan t a le b e y i parmakla ö s t e r o b i l i - riz. .0 da ya G alatı.stra y . L isesin d en ,ya h u t Fronl r f d-.,n çıkm ış olan g e n ç l e r d i r .
Bütün bu izah at yüz sene o ve İ k i f a i n t ' sa r1 y Hukul Fa k ü lt • c i nin 9im d ik ile r le mukayese götürmez derecede üstün olduğunu lsb a t e d e r .
//
22
ry la ta e u ra y Hukuk Fakültea in in t s l c b o ka -ulü baklanda Kizam- rr.ro: 7 t uMe v a r d ır ,Bu nizamname.:; in bam ; da aynen şu y z ı v a r
d ı r :
( ( p e a v ii ib a d m üanü r ü iy y e t v© t e s v iy e u iy le i muhafaza i i»x- kak emri e he n a l i s t ikmâl oluntıak ic lr malûmatlı zevat y e t i ş t i r i l mek i ve İki â l i fünûr: 11© şeh&rletrar© a la n la r a d liy e N e za re ti c e li!e s 5 n d e memuriyet ve h izm etlerd e istihdam kılınm ak üzere
y e k te b i r u lt ft r î de ■/•urunda es la ve küşât olunmuş olan Hukuk Mekte b in in n izam a tı d a h lliy y e s İ d İ r ) ) .Bundan somu maddelere g e ç i l i y o r :
B i r i n c i madde - Mektebi Hukuka k a y ıt ve kabul olunacak ta le b e M ektebi S u lta n î i l e r e k a t ib i id aİyecLe t a h s i l Aûm ve f unun etm iş ve yedinde şahadetnamesi bulunmuş ta k ırd a n o l a c a k t ı r .
İ k in c i madde - Mektebi S u lta n î ve rek ât i b i ide d iy e den mfidfi ftersaadet ve ta ş ra la r d a bulunan ta®kâ t i b i ra>;hsu3= dan ç ı k ı p HUlcuk mektebine -"ir; »ok arzu • -¿enlerden oı©kât i b i ne* küre şlk ird o m . d oru -
cop inde imtihan v e r e b ile n le r doğrudan doğruya o k t e b i Hukukun t-ir^r-c* s ın ıfın a , it h a l olu ra cek ve liy a k a t ve ilrti< a r l a r ı d erece 1
a tlû b e s o l--iy e n la r ik m âli r e v â x ıs i ç i n M ektebi S u lta n î»d a t a r t t i p olunmuş olan a l n ı f ı mahsusa m,.lâzirt s ı f f a t i y l e devan e t t i r i l e rek b i r veyahut i k i sono sonra b ilim tih a n ib r a z ı l iyakat o y lo u ik
-ı
l e r i lıaldo k e s â lik kektebıl hukukun b i r i n c i s ı n ı f ı n ; İlh ak i a lın a © » c a k l a r d ır .
v Clincü ; :adû® - Hukuk Mektebine k- b u l olunao&k ia İra ,ş ö h re t, d e r o c e i s in ve ikametgâh ve v a ta n ı a s l i l e r i k o ça n lı defte;, o k a y ıt ve imlâ ve buluların s u r e t i k a b u lle r in i mübeyyin y e d ie r in e b i r k ı t - n varak ai mahsusa i* t â k ılın a r i bunlar mektebin t a l e b e ! rauntaza- nasından addoc. i l e c e k l e r d i r ,
pöroüncu madde - el,t-.-pto okunacak d e r e le r e h a riçtim uulun- ”t 'ı 3. a t iyen l e r devam vu 1 ; t ii^an 11© m ü kellef olııiya cu k ve bunlara d ip ! or-a 3* tâ du rm a yıp rual3 l ir le r i ta ra fın d a n o ir* k ıt »a tasdllaıa: aj
v e r i l e b i l e c e k vo bu kışım ta le o e ; iri i s im le r i d iğ e r b i r u e fto r e k a yıt ve iş a r e t olunarak y e t le r in e b ir e r k ı t 'a duhuliye varakası ve i l e c e k t i r .
23 / m dciü
-p is in e i T alebe i rnntazama ’-ovraî olunan d e r s le r e devam ve muallim l e r i ta ra fın d a n g ö s t e r ile n ve t e k l i f e d ile n s u a lle r e cevap la r vermekle ve sere i© d ört d efa mektep id a re sin e ı, l r . aat ederek Phskrins iyon ttsir olunan k a y ıt pusula la r ır ı a ld ık ta n
sonra seho sonu im tih a n la rın ı y a z ı l ı ve 3ö z lü ol&rak İ fâ eyler.»ge mecbur o la c a k la r d ır .
A l t ı n c ı madde - ek to b in b ilcü m le 'ua 11 im ler i ne adinde t a le b e n in is im le r i ulunan b i r e r d e ft e r mevcut olup h . gün d e re
le r e baklam dan e v v e l ta le b e n in yokl&rnası y a p ıla ra k nâmev- cut o la n la r ı a iş â r e t e d ile c e k ve mevcut A lanlar ve s o r u la cak s u a lle r e v e r e c e k le r i cev n rla ra not v e r i l ek u â u liy le
/her
d e r e c e le r i k a y d e ile ce k ve ta leb ed en h a n g is i hakkında mual lim le r i! b ir gûnâ m ütalaası varsa mülâhazat ia n e s in e iş a r c i i l e û era lo e son v e r ild ik t e n sonra bu d e f t e r l e r idareye v e r i l e c e k t i r .
/e d i n c i madde - loktobin k a lo n l mahsusun-ta vücudu lâ z ııı -¡elen d e fte r le r d e n başka a l t ı n c ı maddede zik ro lu n d u m üzere :.!ua 1 1 imle i* ta ra fın d a n rok top id a re sin e yevmi v e rle n ders cet4- v a lle r in d e k i i a re r a t ı n a k il ve kayda ylemek i ç i n b ir esas
ıı
d e f t e r i dahi tu tu la ra k işb u d e fte r d e ta le b e n in is im le r iy le bulunduğu s ı n ı f l a r ve okudukları d e r s le r y a z ıla c a k ve Mu a llim le r in iş ar o l e r i aynen ve t a le b e n i vâr ve harekâtı baklanda idaren in ta h k ik a tı vâ i « s ı in r a i on kaydolunacaktı S e k iz in c i madde - B e ş in c i maddede beyan olundu mı v e ç h ile nıayyı v a k it te lâzım gelen k a y ıt p u A u la lcrın ı almak İstİy o n ta le - b e r in d e f t e r i mahsusunda y a z ı^1 olan is im le r i sıra sın d a g ö s t e r ile n i ş a r e t l e r e n a za r»n b i r ay za rfın d a b ir dorato
Özürsüz 61arak d ö rt defa h a z ır bulunm adıkları ceya u a l- l i u l e r i n s u a lle r in e mütemadiyen do uru c e v a lc r v ra me d i l loj veyahut bu esnada b i r gûna s u ih a r e k e t le r i teb>yyün e y le d i ğ i ta k d ird e ceza ola ra k zikrolunan : n s k r ip s ly o n ^ hakk: ta le b in d e n s a k ıt o la c a k la r ve se n e i ta d rİ3 İy y e için d e lâzım -elen d ört Enskrips iyonu a la ıy a n la r sene sorm İni
24
im tihanına kabul olun-:lyacak vo s s b o p lo r i i e f' ¿ r i a - susan mülâhazat hanesinde g ö s t e r i l e c e k t i r . :,.u kudur k i t lebe halikandi.. bu i k i cezan ın ta y in in e üdttr ve -ua 1 1 im ler in. r e y l e r i unzam o l a c a k t ır .
Dokuzuncu madde - Sene i t e d r is iye ic-Aüe devam ve tu: 11 im l e r i n s ordunla m s u a lle r e lıakkiyla cevap v e r ip t e h n s k r ip s
i-/ vo
y o n ia r ın ı temamen a la n la r bu esnada b i r gûnâ a u i : t1 v h a re k e t l e r i bulunmayanlar sene sonu im tihanına kabul o lu n a c a k t ır .
Orun ou madde - done sonu im tihanı r a b r i r î vo t a k r i r i olup &W imtihan zamanındı yüdür ve dun 11 ir:lo r içtim â ederek e v v e l emirde t a h r i r î imtihan e v ra k ın ı ut a lc a i l e kabule şâyân o la n l a r ı n o t la r v ererek derece ta y in ve v&z e y le d ik te n sonra ta k r i r i İm tih a n la rın ı b a şla n a c a k tır .T ı h r i r î İm tih a n la rı kabul
olun uıyan lar üc ay sonra te k ra r intih an a girmek üzere t a h r i rîd e n r e d d o lu n a c a k la rd ır .
O r b ir in c i madde - .„şagıda y a z ı l ı c e tv e ld e g ö s t e r i l d i ğ i v e ç h ile i ektefoi hukukta okunacak d e r s le r d ört sene z a r fın la i t mam e d i l e c e k t i r .
On i k i n c i madde - Avrupa m ek tep lerin in t a h s i l m ü ddetleri y - d i aydan İb a re t it.o de . om uİlki rr.hrno >1 sûhenode bu n i a i l i û
İti ulûm vo flinunu t a h s i l ed en ler M uallim lerin te d ı La ve ta lim - ?-irine an ûelıa ziyade ı. üs t e f id o la b ilm e le r i i ç i n ..ekfcebl Huku- ’cun c e r e i t e d r is ly y e s i dokuz ay olup ou a y la r ın s e k i z i t a h s iie le vo b i r in in y irm i günü tek ra ra vo on günü im tihanlara mün h a sır o l a c a k t ır ,
Onücüneü madde - Dört sene z a rfın d a devam, vo her sene dört def'-, k a y ıt la r ın yen ilen m esi y a p ıla ra k or sone sonu imtihan im tih an ın ı vere o i l e n l e r dördüncü senenin sonunda ..-oktora im tih a n ın a kabul o lu n a ca k la rd ır.
Ondördünoü madde - doktora İm tihanı onur cu raddede g o s t e - r i l o n y u rtla ra göre y a z ı l ı ve s ö z lü o la c a ğ ın ım İntihandan
sonra Doktor unvanını kazanmağa i s t e k l i olun ta le b e b ir mes el© i ilm iyye ü zerin e b i r r i s â l e k a le le a l ı p M aarif N eza reti
26
G alatasaray Hukuk Fa küİ t e s in in A.vrupa* ö a k i F û k ü lt o le - re e ş oldu i unu isba t eden d iş p r hususlar da gerek İdare ve gor-ek t ©dr İr- n i e t ünden ar ne 1 1i y i ur us '.yet l e r d i r k i b u n la rı önem li olu m la rı d o la y ıs iy i© aşa aya aynen a l ı -y o ru z r
Bu Fakül öde dah; oza u n lard an İ t ib a r on a k tö r l e r , Dekan, ' ovayyen. F ak ülten in m ü fe t t iş i,v e d ik e r omur la r var d . Hu ünvanl&r ’ eırdunuzda ancak Cumhuriyet d e v r i n iz in son itene l o r ih d e kabul ve t a t b ik e d i l e » 1 i ş t i r .
F akülten in i r - R e k tö r ü G alatasaray Lis n sinil d e ğ e r l i Müdürü Sava paşa id io o n ra H a riciy e erkânından İs :.a- ı l Boy onun ya rin e Rektör old u .Bu z a t la r Fak a lten in tü tün idare i n l e r i n i tan b i r i s t i k l â l i l e r e1 sen h a l l e d i
y o r l a r d ı . 'ar son Saya paşa Han ou F akültenin hen de Galata ta .s ;r a y i n i v e r r .i t o s i n i Şii’ler F elrflltelo in in h a k ik i kuru cusu i d i .
Hukuk Fa lrlilt e s in in Dekanı olan za t Fon» Hukuku d e r s l e r i n i okutan Agreje f r o f o s o r üs yu Lo r a s t e l D’ H ol- lya id i.G e r e k l l n î vo gere t idamı k a b i l i y e t i herkes t a r a fı fin d a n tap kik v: t r k d lr e d ilm iş ve G alatasaray U nİvereites t o s i kanandıktan sonra L iseye i k i n c i Hüdiîr ta y in e d ilm iş ve bu t a r i h î ^Uansosede -AB y ı l f a s ı l a s ı z c a ç liş t r u ş t ı r .
Hukuk F a k ü lte s in in t a l i n heyetin de bulunan yor;- vo yabancı p o f:.: ö r le r in VS ile r olduğu o t a r ih le r d e n e ş r o lunun D evlet -'ki lnarnıo l e r inde y a z ı l ı oldu :'.’ i b i ( r r i f lTes r o t i T e ş k ila t ve İ c r a a t ı ) a d l ı eserde v a r d ır .Dunlar dan başka usum Huri Hrgin* İr. beş c i l t l i k a a r l f Tur illin de do t a f s i l a t l ı alG-.ot tulırnmaîdır d ır .Bunlar t e t k ik o d i - lo©'>k olu rsa F akültenin t a l i n h e y e tin in no kadar d e ğ e r li vo âlim üstr.dlar olclufâı a n l a ş ı l ı r .Y e r l i L u a lll le r n ln de çoğun vru m*da m eslekî t a h ş i l gdrrrlü ;a h ıo l :r olduğu meydana ç ı k a r . "
Hususî kütüphanemizde bu Fakülte mezunlarından b - z ı s ı n ı n yarm ış oldukl» r>\ t e z l e r ow*uttur .B e y a z ı-» tâ k i
İn k i la p ’ Tüzesinde do bu tö z le r d e n a ur ot le r o ra stla m ış o l duğumuzu zikretm ek i s t e r i z .
c o l i l o s i n i n r iy a s e t iride lüdür vo '«¿aU lviler en mürekkep oluıı b i r / e c l i s t e y a z d ık la r ı Vez r i s a l e s i n i n ı rainde ra ca w i n i t ı n ı t e n v ir ve is b a t İ le a r z ı 1 1ya İm t vo o h lly y o t o t t He
p
ten sonra Doktdr Unvanını ' â lz o la c a k la r d ır ,
Oriboş i n c i madde - Ger ok D ok t dr a İmtihanına vo ge#*e rok lx Lsolunan " e z r i s a l e s i n i n te* l i f i n e muvaffak olaruıya yani/ r mektepçe olan haklarından tematnen Iskat ed ilm ey ip bu y ip bu makule Doîrt A rlardan- h a f i f b i r imtihan vo örek
L isa n siye yani ¡ozuniyyet unvanına n a i l o la c a k la r d ır . Ona İ t i n c i randde - Doktor ünvfihına n a i l o la n la r ma’ akim vo 1 id e mât ı Devle ! a liy y e d e istihdâm a k osb i İ3- tlh k ak ve Lisans iye rü tb e sin e n a il o la n la r dahi om â lik i VI mahruaai - u hû nen ir her ta ra fın d a dâva v e k i l i o la ca k la r d ır .
On e d in c i dde - *gbu ITu ak i’ol t .bine kaydolunan t a l tf l 'b 'n l r s u r e t i t a h s ille r in d e n ve mecbur o ld u k la r ı t e o
k a y ıt e l â t ı icra sın d a n ve d i o l oma ahzinden do
la y ı b i r gûnr m a sra fla rı olm ayıp y a ln ız dördüncü sene r.İha e n ih ayetin d e h a l l e t t i k l e r i m eselei llm iyye r la a le : in i
kendi p a r a la r ı i l • t a b1 e t t irme ge mecbur o la c a k la r d ır . T!u onyedi maddede sa ydı famız hususlar Gel ta sa ra y TIulcu F a k ü lte s in in tnmamiyle Avrupa '-tet od la rın a göre t e r tip len m iş on modern ta rzd a iş le y e n b i ilim müousosesi oldu -unu ve bundan yüz y ı l e v v e l Vurulmuş olduğunu o r t a ya koym aktadır.
25
G alatasaray ’ühenl i s l i k ve -?«r Puktlltoslr.de o,.iman iver s l e r l c b u a l l i r l o r hakkında yuî<arıda b a h s i geçen Hizar.mumede aynen şu malûmat v a r d ır :
İrşr.et ve a r a z i üzer in3 t a tb ik a t d e r c i m uallim i ,'v.syü P ri l l o t ,
Topografya ve resife ' u ^ l l i n l tnisyü Lcrnbert (îTiçan 5İn c i m *U & ) ,
,,;akin.Jİ t a t b ik i ve ilm i s e y y a li t *üayü Frade i l e Hıfik B ey(P ü tb esi B in b a ş ı,y iş a n 4 üncü Osmnnî)
K ila.» t i S n ry l bu.' İ l i n i t z İr Bey (Hutbe: b ir a la v , iç an 4 üncü M ecidî)
i .onda se i be i r e bun 11 i r i ? ,f i l Boy (h ü tb o ‘.B in b a ş ı) C ebri â l i vo u s o llo s a t u. 11 ir;ir ;:dh<:r B t j (b in b a ş ı) H-and-saei II lliy y * "ur13 i r i k in iş Bey (Kolaj a s ı ) ,
Y e fa z u lî vo temamî p u n llim i Ahmet Boy (Kol.' r s ı ) kimya sanayi i -'nailim i büsyü F l e u r l ( İra n Osronî vo Z tincü Meciclı)
îlv ü lS r z ve : a d m iy y a t î’tta l 1 imi vnyü Charles i.s.klne i r iy a z iy e " u a l l i r l fü syü Abra •!
'.'op orrsfyr ve "'esir' ' m i l i m i Hayrı Buy ( ü lv zlm i o e l o İ n c i b e c i d î ) ^
u l l t ı k in y ev ly o BreparatörÜ iüayü b ir e r Kondolrtor: yüsyü ca ssa n .
i.atbu n iza m a ;.e de şu mütemmim malûmat da v a r d ır : Huruk-u-Kaablr m ektebinin müddeti t a h s i l i y y o s1 d ö rt tene olmakla t e d r is olunacak fürün şunlardan İ b a r e t t i r :
(Bende oo i H a lliy e ) - (Hendese i Be an iye) - (" e f a z u l î ve
temanî) - (ilm i Mtteelleeat) - (Cebri kİfi) - (Topograf*
7; e) - ( r i n y O - ( Kimya s' b a y i i ) - (Pikin t i T a o i i y e ) Iliknet n a y li) - (• ..k in c i Piyaz iy e ) - ( i n c i 'J t — b *kî) - ( ’hIv z) - ( * '. l .n iy a t) - (İlm i mukavemet ve metanet) - i n ş a l t ı Bahriye) - (İ lm i de:'y a la t) - ' a v £ - - k i n e lo r ) - (Fenni i i a r ı) - T a h lil ve t a h . r r i - i m a d en iya t),
Yine aynı nizamnamenin T O ımcu Ve I I â c i madde le r in d e Turuk-ut îla lb ir ve 'İk iy e rü h on d isler mektebi ndon r ‘ 01 i rîn is tik b a lle r in i L2 ilendiren husus l a r ın htikû: e tç e g a r a n ti od H e ce b de aynen ş ö y le k a yded ilm iş- t i r :
Ü hendloinl mülkiye nektobinden çıkacak ta le b e n in * em n iyeti i s t i k b â l 5 dahi İlm i Hukuk D oktorlarından b iç nşagı de ğ i İd i r . c ünl dİ Hükümeti ser ivye Pürünü r iy a z iy e ve ta h liy e d e
..oha.; P ’■ fevkr İ a d e le r i müsellem t 'onurlara muhtaç o l Hrumdan rşddâ r e n i İ l k i mahrusada t e r gün d e v ir y o l l a n irş- tu e maa- din t a h a r r i s i ve bu g i b i daha pek cok sa n a yiin i c . ’ i s ı i r i n bu kadar ş i r k e t le r t e ş k i l olunmaktadır k i bunlar içir: lazım olan mü mühendislur in k û ffo tıi ş im d ilik Avrupa * dan s o lb e t iir ilm e k t e d ir ,
Zamanı İ lâ n ı tekarrüp eden havan i n i e a s î ı i n v a zon d a n vonra b ilcü m le m l l o l i osnaniye şahrâhı •' r akkidc 'ebabet vo müsabakat kaydına d ü şe ce k le rin e ve işbu rekabet ve müsabaka -
i in -n ş e r e f l i meydanı Darülfünunu P u ltah î olacakın a şüphe y o k t u r .
Yine aynı nizamnamede ühendis vo T^en F akültesinde obrnacak k it a p la r hakkında da t a f s l â t v a r d ır , yıı Fakültede her s ı n ı f t a ol:unan d e r s le r de a y r ı a y r ı y a z ıl m ı ş t ı r .
EİZ"mnamenln b i r maddesi do Bu fa k ü lte y e mülhak olan Konfloktor.yani Mühendis muavinliği mektebinin de mevcut bulun-
u j*u y a z ıl ı d ı r .B u şubenin t e d r is müddeti İ k i y ı l d ı r . Pir in c i s ın ıfın d a De e c e l s in iy e ruad e la t ı n ın sonuna kadar cebir», t a t - b ika t l ı ola ra k ü s o lle o a t ı nüa t e v iyvre , Loğa r i t to İ s t ir.a l i ,
87
G alatasaray ¡.¡tilkiye n ü ra -a d ia lig i ve F m F a k ü lte s i
Galat -'S;'ray ü n iv e r s it e s in in bu şubesinde ç e ş i t l i t.°. z i l 1 a c u s l a r ı v a r d ır . Bunlar ş u n la r d ır :
Turuk-u-' " b ir .Kerıdokto* re kt ab i , ve Ten F a k ü lt e s i. Bunların en mühimi i-,.üh ondisiik k ıs m ıd ır .
Gûl t a s --ray L is e s in in
f Qı 1867-1868 d e rs y ı l ı iç in d e kuruluşundan it ib a r e n son s i n ı f t e (S c ie n ce s ) y a n i Fen ve (L e tt r o s ) y a n i ç b i-^ yat k o l l a r ı v a r d ı,o t a r ih le r de o rta ö ğ re tim müessese l e r i olan ida d î " e kt e y le r in in son s ı n ı f la r ı n d a b ö y le şu b e le r y o k tu , aıc k Gum ur yetû i la ; anda b i r iz sonra Lise t a b i r i k u lla n ın ca bu t e ş k i l â t ta vücuda y e t i r i l d i .Yine cumhuriyet devrim izde G alatasaray L is e s i' b i r de (T ica re t ve B a n k a cılık ' ş u b e s i olmak üzere g e n ç le r in te. â - y ü l l e ı i n e göre m eslekî b i l g i l e r ögrotun uç şube kuru, imiş t u r .
G a l a t a s a r a y r u h e n d iş lik ve Pen F a k ü lte s i de 1874 y ılın d a t e s i s olundu.Bu F akültenin d i ğ e r l e r i g i b i b i r nizerane .e s i v a r d ır , bunu da B rvn Paşa h z ırla m ış ve lîfturif H a z ırı S a f f t Paşaya t a s d ik e t t i r m i ş t i r ,
ru: ısî kiitünhanev.:izd e bulunan tu nizamname ( Latürki) n a t- baasında b a s ı ld ı k t n sonra a y r ıç g a z e t e le r le urnumr. ilâ n -dilm i: - t i r . Bu f ' i ' l t o ' e ds ir y - .o r li kaynaklarım ızdan ve resm î »..o ; r -
lerim izd en olan ( 'a a r if n e z a r e t i Turİhça i T e ş k ila t ve İ c r a a t ı) a d lı h a c ı'T ı k ita p ta gördüğümüz malûmata rc zaran d e r s le r in '« k çoi'u ^r a n sızca o la ra k yabanoı p r o fe s ö r le r ta ra fın d a n okutulmuş t ı r ,
Bu fa k ü lte d e oe Y>< bancı d i l i l e te Tt is a t r - u k r a ; d o la - y ı a i y l e m ütenasipler ta ra fın d an bı.lt- 1 . a. İcra maruz k ılm ış iae de büyük b ir zarara u rem a n -ıştır,
;.lühendİ3 mu kt o binde b ir do i.on tok tor y e tiş i; iren . ube a ç ılm ış -ro pek çok İşe y r a m ış tır .B & lta l m h r k. t l . -i b şl- dit-ı
:*ı sırada m ühendislik F a k ü lte s i k ısa b i r müde-et İn p a tı 1: tiz i do y in e İanen a c ilm iş olduğunu o ta r ih le r d e g -z e t z le r d e ç ık ;iş ola n resm î ilâ n la rd a n a n lıy o r u z .ı e s e lâ -mal ; ( oniteup do Comrerce) a d lı gazetede fr a n s ız c a neşrolunan ilâ n ın Terke s i a y nen şudur:
" Mektebi r u lt a n î d a h ilin d e bulum n (Turuk- .- a a b ir) m ektebi bu a a r i f îîozt e t i ç e l i l e s i t 'r a f ın d a n t e v s i ve İ s la h e d ile r e k işbu IP94 sen esin in T e ş r in i Teni ip tid a sın d a n itib a r e n betekr! r k iş â t olunup i k i n c i ve üçüncü vo dördüncü s e n e le r d ure-
le r in o bu ayın I ünoü P a za rto si günü bu.,.1- ru c > ı c il - t l g n e k te - b l mezkûr*-n ta le b 1 kadim ce! i l e yeniden t a h s ile t f î l i p o lanla-a» d e f t e r i mahsusuna i s im le r in i k& yüettirr.ıelerl vo y e n i ta le b e n in k a y ıt vo k a b u lle r i i ç i n mükemmel diplom a veyahut d erece i sâniye taba i l l e r i r i ikmal e t t i k l e r i n e d a ir şebabetnane ib ra z e y le r e lo r r i , ’ )i l ö m vo abı d etn a rıeleri matlûp v e ç h ile olm ayanların im ti han v e rm elori lüzumu ih ta r ve beyan o lu n u r .”
I r,.j t a r i h l i Vakit ga zetesi--d e bu hususta u-lîmat o l du ü g i b i , aynı y a z ın ın devamında a., la ta sara v '¡h. .1.1 t '’b in aen şahadetname alm ış i k i k iş in in Sivas V ila y tifao hüh n d is t a y in e d i l d i k l e r i h a v a d isi de va.rc.xr.
