Süleyman Salm Tekcan'ın bir yapıtı.
Roma’da üç
Türk sanatçı
S
ÜLEYMAN Saim Tekcan, Ruşen Dora ve Erdinç Bakla 12 Mayıs-19 Mayıs tarihleri ara sında İtalya'nın Roma şehrindeki Carlo Levi Sa nat Merkezi’nde özgün baskı, resim ve heykelle rini sergileyecekler.Sergide kültürümüzü çağdaş yorum ve teknik lerle sunmayı amaçlayan Süleyman Saim Tek- caa’ın 15 özgün baskı resmi, Ruşen Dora’nın eski Türk evleri konulu 10 adet suluboya yapıtı ve Erdinç Bakia’mn ¡6 adet seramik heykeli yer alacak. Tekcan, özgün baskılarını daha önce Yu goslavya, Norveç, Almanya, Japonya ve ABD’- de sergilemişti. Mezar taşlan, hat sanatı gibi ol gular üzerine inşa olmuş Türk kültüründen ya rarlanarak yapıtlarına özgünlük kazandıran Sü leyman Saim Tekcan, Mimar Sinan Üniversite si Güzel Sanatlar Fakültesi’nde öğretim üyesi ola rak görev yapıyor.
Heykel çalışmalarına Nemrut Dağı'nda gör düğü anıt -heykellere duyduğu hayranlık ile baş layan Erdinç Bakla seramiklerinde Anadolu kül türünden yola çıkıyor. Marmara Üniversitesi En düstriyel Dizayn Bölümü öğretim üyesi olan Er dinç Bakla da Türk kültürüne çağdaş yorumlar getiriyor yapıtlarında. Resimlerinde Anadolu'daki eski Türk evleri, sokakları ve bahçelerini konu alan Ruşen Dora ise Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi olarak görev yapıyor. Dora'nm yapıtları Anadolu’da (M.Ö. 6 bin-8 bin) bugünlere kadar gelen toplum dü zeni ve insanların avlulu, ocaklı evleri ve şehir leri ile kültürünü ve yaşam felsefesini yansıtıyor.
giir Ödülü Finalistleri
d u y m u ş s u n d u r K a ş ık ç ı e lm a s ın ı b ir k a ş ık s u d a b o ğ d u m v a z d ığ ım ş iire g irm e k is te d i p iç
v a r m ; ö y le y a ğ m a b e ü s tü m ü z d e n e h a k k ı v a r n e iy iliğ in i g ö rd ü k n e d e ğ e ri v a r H iro ş im a 8 :1 5 'd e K u rtu lu ş S a v a ş ı'n d a , V ie tn a m ’da, m a y ın ta rla la rın d a d u y m u ş s u n d u r T o p k a p ı S a ra y ın d a n k a ç ırıp b o ğ d u m e lm a s ı h e rk e s h a k e ttiğ in i
b a k h a k e d ilm iş c a z g ır s e v in ç le rim o ld u m u ille d e y a n ım a s e n i is te rim g e l b e n i k a d ın la , b e n i a te ş le , b e n i d e m le s ö z c ü k le rim in iz in i s û r s ıy ır k a b u ğ u n d a n g e rç e ğ i p o rs e le n kırığım ı, y a z b o z ta h ta m ı fe n ik e a lfa b e m i ç ö z g ö tü r m ila tta n
ö n c e ç o k e s k iy e h ü z n ü m ü n p a ra n te z iç in i a ç , g e n iş e . a ç , s e s s iz e a ç, b e lle y ip y a b a n o tla rı y e ş ille y a ln ız lık n ö b e tim e g e ld i m i sıra b e n i ik iz le , b e n i ke d ile , b e n i s e v g ile b iliy o rs u n y a ş a m a k z o ru n d a y ız k im s e y e b o y u n e ğ m e d e n ik i k iş i d e o ls a k, ç o lu k ç o lu k d a o ls a k o y s a g ö k y ü z ü n ü n k u ş m e z a rlığ ın a d ö n d ü ğ ü d o ğ ru in s a n la rın ş ik a y e t k u tu s u o ld u ğ u d e n iz in u c u k a ç m ış s u o ld u ğ u c e lla tla rın b ü y ü k ila n la rla a ra n d ığ ı
d o ğ ru iş te s ırtım ı s a n a d ö n ü y o ru m Ö ld ü re c e k le rs e s e n ö ld ü r b e n i y a ş a y a c a k s a m s e n y a ş a t s e n a d a la , se n d a lg a la , s e n ıs la t d u y m u ş ş u n d u r ö m ü r b o y u h a p is y e d im b ir k a d ın ın b o y n u n a
AKGÜN AKO VA (1962)
GÜNEŞ SAYFA 8
Sanat • Kültür • İnsan
3 MAYIS 1988 SALI
"Sanatın kültürle alâkası kesilemez"
A.Adnan Saygun, sanatın bir eğlence vasıtası olarak düşünülemeyeceğini belirtiyor
E
UĞUR ÜNEL
81 yaşını
sürdüren besteci
“Sanatı eğlence
vasıtası gören
telakkinin
tashihi, işleri
yöneten İnsanlar
için bir vazife
oluyor. Bugün
devletin bir
sanat ve kültür
politikası
yoktur” diyor
ünel'le yaptığı söyleşide A.Adnan Saygun, "Benim İçin çalışmak bir mecburiyettir. Mahkûmiyet demiyor, mecburiyettir diyorum. Çalışmamayı tasavvur edemem ben. Yani, düşünmemek diye bir şey tasavvur edemem." diyor.
I l'i
B
E S T E C İL İĞ İ, y a z a rlığ ı, d ü şü n ü rlü ğ ü v e ö ğ re tm e n liğ i y a n ın d a y a ş a m ı boyunca birçok g örev ü s t len m iş ve A ta tü r k ’ün açtığ ı yolda b ir s a n a t a d a m ı o lm an ın o nuru n us ü r d ü r m ü ş tü r S ay g u n . D u rm a d a n ü re tm iş , ü re tic i o lm a n ın y o lla rın ı a ç m ış tır .
Bu y a zıd a, m ü zik s o ru n la rım ız ı ird elem e k ü z e re y ö n le n d irilm iş b ir k a ç s o r u y a s a n a tç ı n ın v e rm iş b u lu n d u ğ u y a n ıtla r ı s u n u y o r u z .
—B ugün ü lk em izd e çok çizgili m üziğin b ir b u n a lım için d e o ld u ğ u sö y le n e b ilir m i?
“ B u n a lım e sk id e n d e v a rd ı, b u g ü n d e v a r, ’ y a rın d a o lac ak . K ü ltü rü n o lu şu m u , g elişim i v e a k ış ı için d e ön d e g id e n le r ile a r t t a k a la n l a r v a r d ır . O lu şu m , g e lişim v e a k ış ım ile s o s y a l h a y a tın , o n u n la b irlik te s a n a tın ve h e r şe yin d e ğ iş m e sin i k a s te d iy o ru m . Z aten s a n a tın d e ğ iş m e si, s o s y a l h a y a tın d e ğ iş m e s in e v a s ı ta olu r. B u n la r b irb irin i ta m a m la y a r a k , e tk i le y e re k y ü r ü r le r . İş te bu g id işi b e n im se y e n ler, k a v ra y a b ile n le r ile k a v r a y a m a y a n la r d a im a o lacağ ın a gö re, bunalım d a o lac ak d em ek tir. B unalım b ir ih tilaftır. B irib irin e 'u y m a y a n iki zihniyetin k arşılaşm asıd ır. H er devirde, y al nız s a n a tta değil ilim d e, fe ls e fe d e v e d in d e de o lm u ş tu r. B ir G alileo , d ü n y a d ö n ü y o r dediği z am an , bu fikri b e n im se y en le r v e b e n im se m e y e n le r k a rş ı k a r ş ıy a g e lm işlerd i. B irta k ım in s a n l a r g e le n e k le rin e sım sık ı y a p ış m ış la rd ır. O n lar değişen so sy al bünyeyi n a za rı itib a ra a l m ak sızın a n c a k kendi a lışk a n lık la rı içinde y u v a r la n ır g id e rle r. Ve o n la ra u y m a y a n a y k ırı c e re y a n la ra da cep h e a lırla r. Bu d u ru m d a bu n a lım o lac ağ ı b e llid ir.”
—B unalım k a rş ıs ın d a g e rçe k s a n a tç ıla rım ı zın d u ru m u v e to p lu m u n s a n a tta n y a r a r l a n m a düzeyi ü z e rin e ne d ü şü n ü y o rs u n u z ?
“ S a n a t a d a m ı kendi a le m in d e çalışır. Y a zm a k m e c b u riy e tin d e old u ğ u için y a z a r. A m a e se r y azıld ık tan so n ra o rta y a çık m ası g e re k li b ir ş e y d ir. O nu to p lu m a d in le tm e k , to p lu m u n re a k s iy o n u n u g ö rm ek , e ğ itim a ç ıs ın d a n , b ilh a ssa o b a k ım d a n ç a lış m a la r y a p m a k g e re k ir. B ir e s e rin o rta y a ç ık m a s ı a n c a k d in letm ekle olur. D inletim , o r k e s tra la r, o p e ralar, b a le le r ile k o n s e rle rd e , oda m üziği k o n s e r le rin d e , re s ita lle r d e , s a h n e le r d e o la c a k tır. B u n ların k a p ıla rın ı k a p a rs a n ız , im k a n la rı o r ta d a n k a ld ır m ış o lu rsu n u z . G ö rü ld ü ğ ü gibi k o m p o zitö rü n y a z m a s ı y e tm e z . E s e r din letil- m iy o rs a , tü m m e s a i, b ilh a s s a to p lu m a ç ıs ın d a n , e ğ itim a ç ıs ın d a n boşa g itm iş o lu r .”
— B ir s a n a t y ap ıtın ın o rtay a çıkıp toplum y a r a rın a su n u lm asın ı sizce kim ve n eye g ö re sa ğ la m a lı?
B u e v v ela b ir p ro g ra m v e p la n m eselesid ir. S o rm a k laz ım , s a n a t, b ir m e m le k e tin k a l k ın m a s ın d a b ir to p lu m u n g e lişm e sin d e , b ir m a n ta lite n in b a ş k a b ir m a n ta lite ile y e r d e ğ iş tirm e s in d e , y a n i, esk i so s y a l to p lu m u n y e ni so sy al toplum a dönüşm esinde en m ühim bir u n s u r m u d u r, d e ğ il m id ir? E ğ itim v e k ü ltü r v a s ıta s ı m ıd ır, d e ğ il m id ir?
S a n a tın , b ir e ğ le n c e v a s ıta s ı te la k k i ed ild i ği a n d a , k ü ltü rle a la k a s ı k e silm iştir. Bu tela k kin in ta s h ih i, iş le ri y ö n e te n in s a n la r için b ir ı . i i i i c o lu y o r. E v v c ıa oıılaı ııı iü ra k iııiu g e liş in esi İazım . Bu g ü n d e v le tin b ir s a n a t v e k ü l tü r p o litik ası, p la n v e p ro g ra m ı y o k tu r.”
—Sizce d e v le t n e y a p ıy o r ve e sk id en ne y a p tı?
“ A ta tü rk ile b a ş la y a n d e v re d e n bu y a n a y a p ıla n la rı üç s a f h a y a a y ıra b iliriz .
İlk s a fh a d a , A ta tü rk v a rd ı. B ir yol g ö s te r m işti. Ve o yol e s e r v e ren ler ta ra fın d a n b enim s e n m iş ti. ’Y eni to p lu m y e n i s a n a t ’ d iy o rd u A tatü rk . Sosyal h a y a t d eğişince s a n a tın da ona u y g u n o la ra k d e ğ iş m e s i lazım g e lir d iy e d ü şü n ü y o rd u . A ta tü rk , m u a s s ır m e d e n iy e t se v i y e sin d e m illi k ü ltü rü m ü z d en söz ediyor. O hiç b ir z a m a n k endim izi in k a r ed elim d em em iştir.
A ta tü r k ’ün m illi k ü ltü rd e n a n la d ığ ı neydi? M illete m a lo lm u ş e v re n s e l d e ğ e rd e m a lz e m e ü z e rin e k u ru la n y a n i, to p lu m u n h a s le tle rin i k a p s a y a n e v re n s e l d e ğ e rd e m a lz e m e d e n söz e d ilm ek tey d i. H alk ın , top lu m u n k ü ltü re l m a l z em es in d e h a lk la b ü tü n le ş e re k e s e r v e rm e y i d u şu n u y o rd u . Yol buydu. M illi o lm a k için m a h a lli o lm a k y e tm e z . B öylesi, k u ru ve içi boş b ir m illilik a n la y ış ıd ır . A ta tü rk 'ü n m illi k ü l tü rd e n a n la d ığ ı, e v re n s e llik te n a y rı d ü şü n ü le m ez. H alk ın ru h u n u a n la m a y a ç a lışın , o n u n la b irle şin , on u n b ize v e rd iğ i, m a lz e m e y i y e ni im k a n la r la işley in v e y en i s a n a tı m ey d a n a g e tirin . Yol buydu. Çok se sli b ir s a n a t m e y d a na getirin ve bizim ruhum uza uygun olsun, A ta t ü r k ’ün d ed iğ i b u y d u .
ik in c i m e rh a le , k ısm en bile o ls a , tav iz v e r m e d ö n e m id ir.
1950 y ılın d a n a z önce b a ş la y a n dönem . D e v let p a r a v e riy o r. P a r a y ı e sirg e m iy o r. V e relim p a ra y ı.
A m a bu p a r a y ı n e y e v e re lim ?
P o litik a d e d im y a ! E v v elce A ta tü r k ’ün g ö s terd iğ i b ir yol v a rd ı. S o n ra bu yolu izlem ek a r zusu o rta d a n k a lk tı. P a ra n ın n asıl sarfed ild iğ i k o n u su , ö n e m in i k a y b e tti. Y en i g e le n le r k e n d ile rin e g ö re b i r y o ld an y ü rü d ü le r. A m a yol o m u y d u ? E fe n d im , biz n e k a d a r B a tı e s e rle rin i ta n ıtır s a k , o k a d a r y a r a r lı o lu ru z. Böyle- c e T ü rk sa n a tın ın n e o lacağ ı ü zerin d e fazla
du-r u lm a m a y a b a şla n ıld ı. T ü du-rk e s e du-rle du-ri o du-rta y a k o n u lm a d ı, ç a lın m a d ı. Bu k o n u d a e ğ itim a ç ı sın d a n toplum y a r a r ın a bir g e lişm e n in y a v a ş la m a s ın a se b e p o lu n d u . Ciddi v e ü z erin d e d u ru lm a s ı g e rek li b ir T ü rk e s e ri o lsa bile, üze rin d e d u r u lm a m ış tır . 1940 ile 1965 y ılla rı a r a s ın d a , o r k e s tr a la r ım ız ın T ü rk e s e ri ç a lm a sı m ev z u u b ah s d eğ ild i. Bu işi A n k a r a ’d a P ro f. I^essing b a şla tm ış tır. D aha so n ra H ikm ctJjim - şek d e v a m e ttird i. Bu m ev zu b ir p o litik a o la r a k e le a lın m ış değildi. İşi iyi n iy etle ele a la n la r v a rd ı a m a , yetm iy o rd u . B u sa fh a d a b ir g e lişm e v a rd ır, g e rile m e değil. A ncak devlet po litik a s ın ın y o k lu ğ u , h alk ın k ü ltü r konu su n d a eğitilm esini y a v a ş la tm ış tır. Bu konu id are edi- len le rc e d ü şü n ü lm ez o lm u ştu r. O ysa bizim bir k ü ltü r b ak an lığ ım ız v a r. B ilm eliyiz bizim kül tü r p o litik am ız n e d ir, d e m e le ri lazım d ı. H üs n ü n iy e t y e tm e m iş tir. İş le r a k s a m ı ş t ı r .”
— Bu d ö n e m d e tek çizgili T ü rk M üziği ile il gili g e lişm e le r v e e tk ile ri ü z erin e n e d ü şü n ü y o rsu n u z ?
“ B u d önem in için d e ele a lın m a s ı g erek li bir h u su s d a , a d ın a is te r T ü rk K la sik M üziği d e y in , is te r T ü rk S a n a t M üziği d e y in , n e d e r s e niz d e y in , e s k ile rd e n b e ri g elen tek sesli mu- s ik im iz d ir. M a k a m la r a d a y a n a n b ir m usiki. G üzel, bu d a iyi. B unu k im s e in k a r etm iy o r. A m a b itm iş. D e v ir d e ğ iş m iş. Y ani, 19’uncu yüzy ılın o r ta la r ın d a n ou y a n a d u rm u ş o iş. D u rm u ş a m a , on u n d u rm u ş o ld u ğ u n u , o yol d a g id e n le rin k a b u l e tm e s i zo r. Bu b ir. İkin c isi, a n c a k o k ü ltü r ü a lm ış o la n la r için zor. K aldı ki o in s a n la r , 19’uncu y ü z y ılın o r ta la r ı n a k a d a r g e lm iş o lan b üyük s a n a t e se rle rin in te rb iy e s in i a lm ış d e ğ iller. O n la r bu ta rih te n s o n ra g ittik çe so y s u z la şm a y a b aşlay an -çü n k ü a r k a s ı g e lm e y in c e d e je n e r e o lu r g id e r- m usikiyı d in led iler. D ede E fe n d i’ym iş, b u n lar b ir k e n a rd a k a lm ış tır. D ede E fe n d ile r İtrile r
falan 1925 yılın d an bu y an a o rta y a çıktı. S.Y ek ta ’nın fa aliy e tle riy le D a r ’ül E lh a n ’d a ele a lın m ış oldu. H alk bu m üziği b e n im se y em iy o r. G a rip , bu m u sik i ra d y o d a o ld u ğ u z a m a n k a p ıyorlar, din lem iy o rlar. O ndan u z a k la ş m ış la r. A m a şim d i, T ü rk S a n a t M üziği b a ş k a şe y e d e niyor. N e d in liy o rla r? O n la r d a h a s o n ra so y su z la ş m ış şe k ille ri d in liy o rla r. Asıl e n te r e sa n olan, a r tık o n la r d a id ra k e tm iş le rd ir. Bu m u sik i o h a liy le d e v a m ed em ez . B unu o m u sik iy le bilfiil m e ş g u l o la n la r id ra k e tm iş tir. O n la rın için d e d e ç a ğ d a ş d ü şü n c e v e a n la y ış la ç a lış a n in s a n la r v a r. B ir d e ö te k ile r v a r.
A m a b u ra d a o n la r a iış n a n lık la rın a , itiy a t la rın a e lb e tte y ö n e le c e k le rd ir. İş te bizim id a re cile rim iz o t a r a f a yö n elm iş in s a n la r a r a s ı n d a n o lu y o rla r. M usiki, n e d ir o n la r için? Ç alı nır. Söylenir. B ilh assa söylenen ş a r k ıla r falan değil m i? B ilh assa d e je n e re o lm u ş ve ra k ı sof ra s ın d a d in le n ile n le r değil m ı? İşte , itiy a t bu* d u r. G azino m üziği ön sa fa ç ık ıv e rir böyfece. Ve o n la r ç o cu k lu k tan itib a ren bu terb iy ey i a lı y o rla r. B ü y ü y o r, y e tiş iy o r ve id a re c i o lu y o r lar. işin başın a g eldikleri z am an bunu b ir m illi s a n a t telak k i e d iy o rlar. K a rş ıla ş tıra m ıy o rla r, m u k a y e se e d e m iy o rla r. M u h a k e m e le ri yok. S a n a t k ü ltü rle ri bunun d ışın d a b ir şeyi k a v r a m a y a m ü s a it d e ğ il, ikinci s a f h a d a o rta y a ç ı k an en önem li u n s u r b u d u r. A slın d a bu s a f h a d a , d iğ e r t a r a f a d a pek fa zla y ö n e lin m iş d e ğil. Belli b ir n iza m v a r. E h , şö y le böyle g itsin d e n iy o r. Ve 1930 y ılla rın a b ö y lece g e lin iy o r.
Ü çüncü d e v re b aşlıy o r.
iş te o ra d a a r tık , g a y e t şu u rlu b ir g e riy e dö nüş a rz u s u b e lir m iş tir Bu a r z u m u h te lif ş e k ille rd e te b a rü z e tm iş tir. G a z e te le rd e k o n u ş m a la rd a y a zılan ç iz ile n le rd e o r ta y a çıkıyor. B ir d e b u n la rın , m e s e la , b u n d a n d ö rt beş s e n e ev v elk i M illi K ü ltü r Ç û ra sı’n d a o rta y a ç ık
tığı gibi a k is le ri v a r.A ç ık ve çok a ğ ır la fla rla h ü c u m la r v a r. Y a n i ç a ğ d a ş a n la m d a ç a lış tı ğ ım ız için, bizim y a p tık la rım ız a h ü c u m la r v a r. O n lar, siz B atı m u sik isi y a p ıy o rs u n u z , h a tta , bizde şim d i b ir d e İs la m iy e t c e re y a n ı olduğu için, siz g a v u r m u sik is i y a p ıy o rsu n u z, biz ise T ürk m usikisi y ap ac ağ ız diyebiliyorlar. B irT ü rk -ls la m Sentezi M eselesi ç ık ıy o r b u r a d a k a rş ım ız a . E h biz çok se sliy e g ittik m i ts- la m i D ü n y a ’d a n k o p m u ş o luyoruz. B ir d e bu v a r. T ü rk -îs la m S en tezi ile v a rılm a k isten en , g e riy e b a k ış, g e riy e d ö n ü ştü r. O n la rın ile riy e b ak ı? için d e k e n d ile rin e g ö re fo rm ü lle ri v a r. T ab ii, biz de istiy o ru z ileriy e g itm e y i, d iy o r la r. Biz m illi s a n a tım ız d a n h iç b ir fe d a k a rlık y a p m a d a n y a p a c a ğ ız bu işi, siz y a p a m ıy o rs u nuz, y ap m ıy o rsu n u z d iyorlar. S onra o rtay a bir tak ım iş le r ç ık ıy o r. B u n la r için k e lim e b u la m ıy o ru m . R ezil, k e p a z e şe y le r. Ve en a ltta n en ü s te k a d a r bu ç ık a n la rı o n la r ta k d irle k a r ş ılıy o rla r. B ak iş te b u oldu, d iy o rla r. Bu a r a d a b a z ıla rı dini d e is tis m a r e d eb iliy o r. E s e r i n e bilinen a m iy a n e lik le ri de d o ld u rab iliy o r. B en y a p tım d iy o r. O lu v eriy o r. D ev let p o liti k a sı d e m iştik , tü m b u n la r b a k ıy o rs u n u z önü n ü ze gelm iş.
O ysa bu iş m e s e la , o p e ra d a n a sıl olu r? O p erad a önce bu işleri eleyip seçm ek için bir ko m ite k u ru lu r. C om ité de L ec tu re olur. Bu ko m ite la le tta y in in s a n la rd a n te re k k ü p etm ez. Bu işi bilen g e rç e k m a n a d a y e tiş m iş k o m p o z itö r v e o rk e s tra şefi gibi k im s e le rd e n m e y d a n a g elir. Ben b ir e s e r y a z d ım , g ö tü rü r bu O kum a K o m ite si'n e v eririm . O nu h ey et tetkik e d er. E v e t, bu e s e r b ir d evlet o p e ra sın d a te m sil e d ilm e y e d e ğ e r d e r. Ve s a h n e y e konur. D eğ m ez d e r. İa d e e d er. Bu gün böyle b ir şey yok. N ed en ? d e v le tin p o litik a s ı yok. İş ş a h ıs la rın e lin d e k a lm ış. Ş a h ıs la r ne is te rle rs e onu y a p a rla r. B öylece y azılm ış e s e rle r de b ir t a r a f ta k a lm ış o lu r.O rta y a ç ık m a m a s ı gerek en ler ise o rta y a ç ık a r. S onuç n e o lu rsa o lsun, g e lir d e v letin p o litik asın a d a y a n ır. Ç ağ d aş a k ım d u rd u ru la m a z a m a , ö n ü n e e n g e lle r ç ık a rılıp b öyle ce ç e lm e le n ir .”
—B ir eğ itim ve k ü ltü r sorunu o la ra k çok çiz gili m üziğin ülke çap ın d a ele alın ab ilm esi sizce n ey e bağ lı b u lu n u y o r?
“ D ev letin v ey a K ü ltü r B a k a n lığ ı’nın b ir s a n a t p o litik asın ın o lm a sın a b ağ lı. Ö rn ek v e r e y im : O p e ra la rım ız v a r. Bizim ş a rk ı söyleyen tü m s a n a tç ıla r ım ız o p e ra la rım ız d a d ır. K oro la rım ız d a o ra d a d ır . O p e ra la rım ız d a b ir se n e z a rfın d a üç b eş e s e r e le a lın ır, Bu e s e rle rd e ro l a la n la r d ışın d a k a lm ış e le m a n la rım ız ne y a p a r ? Boş d u ru r. B azen beş se n e boyunca h iç b ir iş y ap m az. O ysa d ev letten m aa şın ı alır. Ü stelik T ü rk iy e İz m ir, İsta n b u l y a d a A n k a r a 'd a n ib a re t d eğ ild ir. Bu m e m le k e t h e r t a r a fıyla bizim. O ra la ra bir şe y ler g ö tü rm e k g erek m ez m i? Bu s a n a tk a r la r d a n n ed en istifa d e e t m ey e lim ? R e s ita lle r o lab ilir, p iy an o e şliğ in d e bazı o pera sa h n e le ri c an lan d ırılab ilir. H atta o p e r a la r h a lk a a n la tılm a k s u re tiy le e le a lın a bilir. E ğ itim d iy o ru z. B unun ç eş itli u su lleri v a rd ır. Bu işle r r a s tg e le d in le tm e k s u re tiy le olm az. H er şey ciddi p lan ve h a z ırlık la ra b a ğ lıdır. Ben b u ra d a bütün b u n la rı a n la ta c a k d e ğ ilim . Bu y a ln ız b ir ö rn e k .”
— B ence ö rn e k le r çok ö n e m li. Ü zerinde te k e r te k e r d u ru lm a lı. Bu ko n u d a y e te rli b irik i m im iz olduğuna, ilgili b a k an lık la rd a, ne bu ö r n e k le ri s a p ta y a b ile c e k , ne d e ü ste sin d en g e lebilecek k ad ro la şm an ın bulunduğuna inanm ı y o ru m . Şu a n d a işe so y u n sak , y a p a lım desek, bu n u kim g e rç e k le ş tire c e k ? B ugün ciddi bir k ü ltü r p o litik ası iste s e k bile bu n u y a p a c a k k a d ro d a n yoksu n u z.
“ K im in lık rı yok? B a k a n lık la rd a b u lu n a n la rın m ı? O beni a la k a d a r etm ez. B u lsu n lar a d a m ını v e y a p s ın la r g e re k e n i. Z a te n k ü ltü r po litik ası yo k sa o ra d a böyle a d a m la r d a yok d e m e k tir. N eticesi b u n a g elip d a y a n ıy o r. Bizim gibi d eğ işm e h alin d e olan m em lek etlerd e, eski bir k ü ltürden y en i bir k ü ltü re doğru d e ğ işm ek te o lan m e m le k e tle rd e , k ü ltü r d e m e k n e d e m ek ? B ilm ek g e re k . B ugün T ü rk iy e , eski T ü rk iy e değil. D eğ işm e sü re k li o lm a k ta. K ül tü rü en b a şa g e tirm e d in m i, o işin sonu y o k tu r. M esela, h iy e ra rş im iz d e K ü ltü r B ak an ı en so n d a d ır. Onu h e r a n la m d a en ü ste ç ık a r m a dın mı olm az. Bu m em lek etin k u rtu lm a sı, yük se lm e s i için p a r a k afi d eğ ild ir. Z enginlik k ali d e ğ ild ir. M esela, S uudi A ra b is ta n z en g in d ir. A m a bizim istediğim iz kü ltü rd e g e rid ir. O lm a m ış tır. K ü ltü rd e y ü k se leb ilir, in s a n la rım ız ı o yolda y e tiştire b ilirs e k , ç a ğ a u y a b ilir toplum u- m uzu d e ğ iş tire b iliriz . K ü ltü rü en ü ste g e tir m ez, en büyük ö n em i v e rm e z s e k , işin b aşın a gelen in sa n la r d a buna göre o lur. Ve g eriy e dö nük olur. Böyle oldukça da biz ş a rk lılık ta n k u r tu la m a y ız . N e y a p s a k ne e ts e k , h an i A v ru p a b ilm em ne to p lu lu ğ u n a da g irs e k b ir şey d e ğ iş m e y e c e k tir.
T R T ded iğ in iz k u ru m ne y a p ıy o r? B ir k ü l tü r politik ası v a r m ı? S a n a t p o litik ası v a r m ı? B u n ların v azifesi k ü ltü rü ön p lan d a tu tm a k tır. K a n u n la rı öyle. T u tu y o rla r m ı? Yo. Kim s e o ra lı değil. Ç ünkü b ilm iy o rla r, a n la m ıy o r lar. Ü stelik o n lar, m illi bir k ü ltü r politikası ta k ip e ttik le rin i sö y lü y o rla r, iş te bizi p e riş a n ed en o n la rın bu m illiy e t a n la y ış ıd ır. M illiliği o n la rın a n la y ış ın d a a ld ın m ı, o z a m a n m e m lek et bu h a le g e lir .”
Akoral’da şah-mat
RESSAM
N e v z a t A k o r a l 'ın s e r g is i ü z e r i n e A h m e t S a y ’la s ö y le ş iSELÇUK ALTAN
i
< 1 7
ALİCİ olmak, satranç diliyle anlatılırsa, l 'L Akoral için şöyle demeti: Şah-Matl... 1949’da Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü’- nii bitiren ve o günden bu yana, kişisel ve karma ser gileri ile hep belirli bir düzeyin üzerinde yol alan Nev zat Akoral’ın, Ankara Sanat-Yapım Galerisi’nde aç tığı resim sergisi için, yazar/eleştirmcn Ahmet Say böyle diyor.—Niçin “ Şah-Mat” Sayın Say? diye soruyorum. “ İlhanı perisinin parmağı, sanatçıya değdiği an da çakan şimşekler 'buluş’lur ve yapıl artık kurta rılmıştır, dense de, Nevzat Akoral, resmin öyle ‘çarçabuk’ kurtulacağına inanmıyor. Resimden son
raki tutkusu ‘satranç’ oiaıı Akoral, sakin bir eday la, çakan şimşekleri tutup yakalıyor, avucunda sım sıkı tutuyor, sonra düşünmeye ve kurmaya başlıyor. Yaratıcılığın yüzde doksanının işçilik olduğunu bili yor, avucundaki bulutlan işlemeye girişiyor.”
—Tamam da niye “ Şah-Mat” ?
“ İşte o noktada, satranççının kurguları gündem dedir. Yapılan her hamle, sağlam desenin ve rengin gücüyle yerini bulan birer motif değerinde olmazsa, hamle neden yapılsın?”
—Sayın Say yine tamam da, ama niye “ Şah- Mat” ?
” 0 noktaya geliyorum şimdi!.. Nevzat Akoral ‘Şah’ dediği zaman, kaçacak yeriniz yok, boş yok!.. Kurgu, form, renk, desen, ışık, denge, hareket, işçi lik, yalınlık, duyarlılık, bütünlük, bunlann hepsi (sizi) sarmalamış, kıpırdayamıyorsunuz!.. O yüzden, Ako- ra! ’Şab-Mat’ diyor ve yengiye ulaşıyor.”
A FS A D ’TAN FO TO Ğ RAF
TEMEL E Ğ İTİM KU R SU
A
NKARA F o to ğ ra f S a n a tç ıla rı r \ D e rn e ğ i'n in (A F S A D ) d ü z e n le d iğ i 36. d ö n e m fo to ğ ra f te m e l e ğ itim k u rs u b a ş la d ı. Tem el fo to ğ ra f b ilg ile rin in v e rild iğ i k u rs 6 h a fta lık p r a tik d e rs le rd e n o lu ş u yo r. K u rs C u m a rte s i veya P a z a r g ü n le ri 1 0 .0 0 -1 4 .0 0 s a a tle ri a ra s ın d a ya p ılıyo r.YILDIZ Ü NİVERSİTESİ
GENÇLİK G Ü N LE R İ
Y
ILD IZ Ü n iv e rs ite s i S a n a t G ü n ie ri’n in b e ş in c is i b u k e z G e n ç lik G ü n le ri a d ı a ltın d a d ü z e n le n iy o r. M a y ıs a yın d a g e rç e k le ş tirile c e k p ro g ra m d a Ç a ğ d a ş T ü rk R e s m in d e n se rg isi, Ü n iv e rs ite lile r M ü z ik Y arışm ası, k o n fe ra n s , ko n se r, ö ğ re n c ile rin h a z ırla d ık la rı h a lk o y u n la rı g ö s te risi, K la s ik Türk M ü z iğ i ve tiy a tro iz le n e c e k . 3 -2 0 M a y ıs a ra s ın d a k i “ Çağdaş Türk R e s m in d e n ” s e rg is i g a le ric i ve k o le k s iy o n c u Yahşi B a ra z ’ın k o le k s iy o n u n d a k i y e n i y a p ıtla rı iz le m e o la n a ğ ı ve riy o r. 21 s a n a tç ın ın 5 0 'y i a ş kın y a p ıtın ın y e ra ld ığ ı s e rg id e g ü n ü m ü z Türk re s m in d e s o y u t ve fig ü r a n la y ış la rın d a n ö rn e k le r ve riliyo r. S erg i, Yıldız Ü n iv e rs ite s i A ra ş tırm a ve K ü ltü r M e rk e z i'n d e a ç ıla c a k.R A H M İ PE H LİV A N LI
SERG İSİ A T İN A ’DA
i e R A LLA R IN R es sa m ı” o la ra k # \ ta n ın a n R ah m i Pehlivanlı, b u g ü n A tin a 'd a b ir s e rg i açıyo r. S e rg in in açılışını, İs ta n b u l B e le d iy e B a ş k a n ı B ed rettin D alan ile A tin aB e le d iy e B a ş k a n ı M lltlad is Evert
y a p a c a k la r. S a n a tçı, 2 0 M a y ıs ’a d e k s ü re c e k s e rg is in d e , 4 0 d o la y ın d a y a ğ lıb o y a , 10 k a d a r d a s u lu b o y a re s m in e y e r ve riyo r. Y a ğ lıb o ya la r, d ü n y a n ın .ç e ş itli y e rle rin d e y a p tığ ı p o rtre ve m a n z a ra la rı, s u lu b o y a la r is e g e n e llik le İs ta n b u l B o ğ a z ı ve H a liç ’i k o n u a lıyo r.
K O RAY OLŞEN
FO TO Ğ R A F SE R G İS İ
F
OTOĞ RAF s a n a tç ıs ı Koray O lşen, A n k a ra D e vle tG ü z e l S a n a tla r G a le ris i’n d e s e rg i açtı. H a le n K ü ltü r ve T u rizm B a k a n lığ ı’n d a e tn o lo g o la ra k ç a lış m a la rın ı s ü rd ü re n s a n a tç ı, s e rg id e y e ra la n fo to ğ ra fla rın ı A n a d o lu ’n u n ta rih s e l ve a rk e o lo iik a ç ıd a n z e n g in y ö re le rin d e y a p tığ ı m e s le k i in c e le m e le r s ıra s ın d a ç e k tiğ i s la y tla rd a n d e rle d i. S e rg i 15 M a y ıs 'a k a d a r a ç ık k a la c a k .
İZD O B SE ZO N U
10 M A Y IS ’TA
KAPATIYO R
m/
ZM İR D e v le t O p e ra ve B ale si, s e z o n u 10 M a y ıs a kşa m ı, J .S tra u s s ’un “ Ç in g en e B a ro n ” o p e re ti ile k a p a ta c a k . İs ta n b u l D e v le t O p e ra ve B a le s i s a n a tç ıla rın d a n G ü rçil Ç e llk ta ş ’ın s a h n e y e k o y d u ğ u o y u n d a , o rk e s tra y ı W alter Straussy ö n e te c e k . B a ş lıc a ro lle rin i S elm in G ünöz, B ü le n t G ökalp, Rıza Ekşioğlu, N u rgün B abürhan, Ayşa Yenal, Seza K ovanlıkaya ve Hülya G ündüz ü n p a y la ş tığ ı o y u n u n
d e k o rla rı Edip Tufanoğlu,
k o s tü m le ri ise Sem iram ls Tufanoğlu
ta ra fın d a n g e rç e k le ş tird i. “ Ç ingene B aro n ", 3 M a y ıs a k şa m ı 2 0 .3 0 'da,
7 M a y ıs 'ta d a s a a t 1 5 .0 0 'te s a h n e le n e c e k . İz m ir D e v le t O pera ve B a le si, s e z o n b o y u n c a , D onizetti'nin “ Lucia D i L a m m e rm o o r” a d lı o p e ra s ı ile A d a m 'ın ”G is e lle ” ve L. M ln k u s 'u n “ D o n K iş o t ” b a le le rin i s u n d u .
Taha Toros Arşivi
