¡¡¡¡¡jggiüH
A
N
M
A
lîîSSlîPîffi^"
Yazan: HALİDE EDİP ADİ VAR
Hemen hemen bir elin parmaklan . üzerinde sayılan çağdaş yazar arka daşlarımdan Ruşen Eşref için bunu yazıyorum. Vaktiyle az çok yakın dan tanımış olduklarım, yâni evime gelenler fikrî teşekküllerde buluştu ğumuz, yahut aynı gazetede yazıları yahut isimleri geçenler arasından bir tanesi, Yahya Kemal göçtü gitti. Sen en genciydin. Ruşen Eşref! Sen de bugün aramızdan çekildin, gittin! Se ni bugün selâmlıyanın adı Halide Edib’dir. Fakat, yazar Halide Edib değil... Anlatayım, hangi Halide.
Sen 1888 de doğmuşsun. Halide 1884 de doğdu. Seni ilk gördüğü, hiç unutmadığı garip ve hazin bir hâdi seden doğan bir hâtıra ile o seni bugün selâmlıyor.
Halide’nin annesi yeni ölmüştü. Çok küçük olduğu için, henüz ölü mün ne demek olduğunu bilmiyor, gözünden ve koynundan kaybolan annesinin nerede olduğunu sorup duruyordu.
Bu esnada, büyük annesi onu ba basının boşalan evinden alarak Seli miye’de İbrahim Paşa konağının ki ralık tarafına götürmüştü (Bugün o konak yanmıştır). Karşısında bir de kocaman, eski bir Yaver Paşa kona ğı vardı Bu konakta bir hayli aile otururdu.
Bir gün, Halide’nin büyük annesi onu elinden tutarak bu konağa gö
türdü. «Lohusa var, şerbet içecek sin» diyordu.
Salıntılı eski merdivenlerden çı karak, kapısında eski biçim bir per de, önünde bir sürü ayakkabı olan bir odaya götürdü. İçerde, odanın kö şesinde bir karyolada, kundaklı bir çocuğa meme veren bir lohusa yatı yordu. Halide odada kimler olduğu nun farkına varmıyarak birdenbire koştu, bu yatağa sıçradı, çocuğu itti, lohusanın boynuna sarıldı: «Sen bu rada miydin anneciğim?» dedi. Bu senin annendi. Kundaktaki çocuk da şendin! Odadaki misafirler ağlıyor, bir tanesi hıçkırıyordu. Evet, müş terek anamız, müşterek ruhumuz vardı. Küçük Halide kadınların ni çin «Vah zavallı çocuk» diye ağla dıklarını bilmiyordu. Fakat, boynu na sarıldığı kadının göçmüş olan an nesi olduğuna emindi.
Dinle: Yazılarından ve hayatından bahsedecek değilim. Seni yıllar son ra tanıdım. Bana annenin de bu hâ diseyi hiç unutmamış olduğunu söy lemiştin. Bunun için sen, yazarların değil, insanların en hâlis, en güve nilir yüreklileri arasmdaydm. Hali de, ruh itibariyle senden kendisine daha yakın bir insan tanımadı, işte bugün, ruhu kadar gösterişi de hoş olan Ruşen E şrefi Halide Edib se lâmlıyor, «bezmi ezelde» en lâyik ol duğun yeri alacağına inanıyor.
Taha Toros Arşivi