Economics, Finance and Politics Volume 13/14,Spring 2018, p. 153-174
DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13699 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Research Article/ Araştırma Makalesi Article Info/Makale Bilgisi
Received/Geliş: Haziran 2018 Accepted/Kabul: Haziran 2018 Referees/Hakemler: Doç. Dr. Hakan CANDAN – Dr. Öğr. Üyesi
Sefa USTA
This article was checked by iThenticate.
KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ
ÖĞRENCİLERİNİN KARAMAN KENT ALGISI*
Şerife PEKKÜÇÜKŞEN** - Sevcan GÜLEÇ SOLAK*** - Ercan
OKTAY**** ÖZET
Kent algısı, kentin kendine özgü, tek ve biricik olan yönlerini, onu diğer kentlerden farklı kılan özelliklerini ifade ettiği kadar; kentin yaşanabilirlik kriterleri açısından değerlendirilmesini içeren geniş bir alanı ortaya koyar. Yaşanabilirlik kavramı ise, insan ve yaşadığı mekân arasındaki ilişkinin tanımlanabilmesi için kullanılan bir dizi ilkeyi içermektedir. Kentli nüfusun ağırlığının hissedilir ölçüde artması ve var olan hızlı değişimin etkilerinin en çok hissedildiği mekânlar olarak kentlerin öne çıkması, o mekânı paylaşanlar açısından yaşanabilirliği tanımlayan ilkeleri sorgulanır hale getirmiştir. Bahsi geçen kriterler ekoloji, arazi kullanımı, kamusal alanlar, ulaşım, sağlık, güvenlik, tasarım, eğitim/kültür ve kalkınma gibi çok farklı boyutları ele almaktadır.
Kentler içinde yaşayan her bir insana göre farklı şekillerde algılanabilir, çünkü her insanın kentin ilişki kurduğu, önemsediği, dikkate aldığı farklı boyutları vardır. Bu çerçevede üniversite öğrencilerinin gözündeki Karaman kent algısının araştırılıp, beklentilerin ortaya konulması önem arz etmektedir. Kent algısının şekillenmesinde pek çok boyut olmakla birlikte, bu boyutlardan öğrenci için daha belirgin farkları ortaya koyabilecek güvenlik, barınma, sosyal imkânlar ve ulaşımla ilgili değerlendirmelerin öğrenilmesi, bu doğrultuda
* KMÜ BAP Koordinatörlüğü’nce desteklenen 02-M-17 numaralı projeden türetilmiş olup, Uluslararası 5. KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu’nda sunulup özeti yayımlanmış bildirinin tam metnidir.
** Dr. Öğr. Üyesi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, El-mek: serifepotuk@yahoo.com
beklentilerin ortaya konulması ve öneriler getirilmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Elde edilecek verilerin kentsel politika yapıcılar için de
faydalanabilecekleri önemli göstergeler ortaya koyacağı
düşünülmektedir.
Araştırmada öncelikle kent algısı ve bu algının belirleyicisi olan kriterler kavramsal açıdan incelenecek, yerli ve yabancı literatür taranarak bir değerlendirme yapılacaktır. Kent algısının belirleyici kritelerinden güvenlik, barınma, sosyal imkânlar ve ulaşımla ilgili değerlendirmeler, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencilerine yapılacak bir anketle ölçülmeye çalışılacaktır. Basit tesadüfî örneklem tekniği ile yapılacak anketler, SPSS paket programı aracılığı ile değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Kent, Kent Algısı, Kent İmgesi, Karaman,
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
KARAMAN URBAN PERCEPTION OF THE STUDENTS AT KARAMANOĞLU MEHMETBEY UNIVERSITY
ABSTRACT
The urban perception reveals a wide range of aspects of the urban, including its exclusive and unique aspects, as well as its assessment of the liveability of urban criteria, as well as its differentiation from other cities. The concept of liveability includes a set of principles that are used to define the relationship between human and its living space. Increasing of the urban population and the prominence of the urban as the places where the effects of the rapid change are felt the most, makes questionable the principles that define liveability in terms of those who share the place. The given criteria tackle many different dimensions such as ecology, land use, public spaces, transport, health, safety, design, education/culture and development.
Urban can be perceived in different ways according to each person living in it, because each person has different dimensions that the city has established, cared about and considered. Within this framework, exploring the Karaman urban perception in the eyes of the university students and revealing their expectation is important. While the shaping of urban perception has many dimensions, learning about safety, accommodation, social facilities and transportation related evaluations that can reveal more significant differences for students from these dimensions, putting forward expectations and suggestions in this direction is the aim of the study. It is estimated that the data obtained will provide important indications for urban policymakers.
In the study, primarily the urban perception and the criteria that determine this perception are conceptually will be examined, domestic and foreign literature will be reviewed and an evaluation will be carried out. Evaluations related to security, accommodation, social facilities and transportation which are determinant criteria of urban perception will be tried to be measured by a questionnaire to students at Karamanoğlu Mehmetbey University. Questionnaires to be conducted by simple
random sampling technique will be evaluated through SPSS packageprogram.
STRUCTURED ABSTRACT
Cities can be perceived in different ways according to each person living in it because every person has different dimensions that have established, appreciated and considered by the city. In this framework, it is important to investigate the perception of the Karaman city in the eyes of the students and exposing their expectations. Along with being many dimensions in the formation of urban perception, learning of assessments related to safety, accommodation, social facilities and transportation, which can reveal more significant differences for students from these dimensions; putting expectations in this direction and introducing suggestions are the aim of the project. It is thought that the data obtained will also provide important indicators for urban policymakers.
In the study, firstly the perception of urban and the criteria determining this perception was examined from a conceptual point of view; evaluations related to safety, accommodation, social facilities and transportation as the determining criteria of urban perception have been tried to be measured by a questionnaire with the studentsof Karamanoğlu Mehmetbey University. The questionnaires were conducted by simple random sampling technique and evaluated by SPSS package program. Since the scope of the study does not allow analyses comparing the Karaman urban perception to different varieties -T-Test, Variance, ANOVA-, only frequency distributions and some of the comparative evaluations are given in the general evaluation and conclusion section.
Urban perception reveals the combination of many factors that determine the perspectives of those living in the city and contribute to the city commitment. It becomes meaningful through the experience of the people and their personal history. Therefore, there is a different urban perception for each person in various statutes, age groups, and cultural structures, but even though each person's perception is unique and specific, these perceptions combine with group perceptions to form a common perception of the city. Those who are involved in the formation of the town together with those who are later included in the town also have an important share in the thoughts and opinions of the city. One of the important activities that provide mobility between inter-cities is the education-oriented movements and hence the universities are confronted here as an important actor. In this context, the students of Karamanoğlu Mehmetbey University and Karaman city were determined as the sample of the research. This research has been carried out with the assumption that important data about urban perception can be obtained from the university students as a group with the opinion of the city they come and have the ability to compare.
Karaman is a city with about 15,000 university students. Since the foundation of the university in 2007, the population of the city has been steadily increasing. Karaman has almost doubled the number of university students since the university was founded until 2017 and has to host a serious student potential with the newly opened faculties and departments. In view of this potential, the municipality has much more importance as a source of urban policies, while the readiness of the
university is important. Because creating a livable urban spatial perception in many respects for students depends directly on the municipal efforts.
Whilst this potential of the student has changed the city in an economic, social and cultural sense; at the same time, it has been affected by the city. Therefore, this interaction process also plays a role in the formation of urban perception. The research has been shaped by four basic criteria that can determine the urban perception of university students. These dimensions are transportation, housing (or accommodation), security and social activities.
The results of the study and the overall assessment formed around these results are as follows.
Approximately 73% of the students participating in the survey are daytime education students. The reason for the difference is that all programs have not the evening education. The reason for the imbalance between the number of male and female students is because the number of female students is significantly higher in the faculty and colleges outside of engineering faculty and school of physical education and sports (BESYO).
The findings of the research reveal that the students' preferences of the university are not done very consciously and only taking scores as the basis for the acceptance of students to universities has led students to irrelevant preferences. When the reasons for preferring to the university by the students are taken into account, the most important factor in choosing this university for the participated students is the proximity of their homeland and Karaman and only this is adequate to prove how their preferences are irrelevant. This situation primarily shows a lack of education policy and at the same time negatively affects urban perception and belonging, which is the main theme of the research. Namely; obligatory preferences prevent integration with the city and reinforce the alienation to the city. Failure to meet on the common ground leads to the negative construction of urban perception. Students who feel themselves belong to Karaman are mostly from Karaman and point out the habit as the reason of their belonging and even this alone reveals the fact that the student cannot integrate with the city. Indeed, a significant proportion of the students does not feel belonged to Karaman; they stated that they are temporary in Karaman and will not continue in their life here. Students cannot overlap with Karaman at the point of cultural and social values: They see Karaman as conservative in terms of not only religious dimension but also not being open to innovation at the same time. In the question about Karaman's disadvantaged aspects, the high participation rate in the statement that people from Karaman are intolerant to students also emerges as a factor negatively affecting the belonging at this point.
As a different identity living in the city, it is observed that -when it is wanted to learn the image of Karaman city in students' minds- the city is mostly defined by the image of sheep. The common use of “Karaman” and “sheep” words in a proverb reveals an image that is actually not appropriate much in the physical sense with the city. The mental background really keeps the Karaman-relevant images in the background.
For the students who participated in the study, Karaman's most advantageous aspect was expressed as being a small and quiet city. This leads us to believe that living in Karaman is easy for students. The second of the advantageous aspects of Karaman is stated to be easy for intra-city transportation. For the Karaman city brand, the "calm city (Cittaslow)" can be considered as a starting point in the global world where the efforts of branding cities are intense.
The fact that Karaman is close to Konya and Mersin is the third area mentioned as an advantage in terms of students. Students see Konya or Mersin as the substitute points of Karaman's missing parts in terms of various dimensions of urban life. This situation, seen as an advantage from students' point of view, means, at the other side, the emphasis on Karaman's incomplete sides. This continuing situation underlines an area of inadequacy that negatively affects Karaman's progress, development and self-sufficiency and will also affect in the future. Indeed, as Karaman's disadvantaged aspects, students specified that Karaman is undeveloped; there are no shopping opportunities and no places to visit in the city and it supports the determination above.
When an assessment is made in terms of social opportunities as one of the subjects that constitute the main framework of the study, this issue is taking place as one of the negativities affecting students' city perception of Karaman. The first of expectations for Karaman is the improvement of social opportunities such as increase of shopping and entertainment centres. The fact that there are no places to visit in disadvantaged directions is also supportive. Considering the historical importance of the city, it is clear that Karaman is suffering from publicity because Karaman was a capital city of an old principality and it is an old settlement centre which houses the Ancient Age remains. Even in terms of religious tourism, Derbe, located within the borders of Karaman, is a place where St. Paul lived for a while and mentioned in the Bible. Taşkale, Manazan Caves, Yılkı horses are not already known by the students who reside in Karaman and this can be seen as the lack of the municipality. Karaman Municipality ignores the students’ potential which will be volunteer tourism ambassador. The municipality must make these places accessible not only for students but for everyone living in Karaman, for example with regular shuttlesat weekends. Historical and cultural sites are not known/introduced, so they cannot be used for urban imagery as mentioned above. Karaman as a province that meets approximately one-third of the biscuit production and 20% of the bulgur wheat production in Turkey is also unknown by the student in terms of these aspects and hence the city image cannot go beyond the "sheep".
Another issue that needs to be evaluated in terms of the main framework of the work is accommodation. The fact that the students participating in the research are not included in the upper-income group and the higher rental prices in Karaman make the state dormitory more preferable. However, the capacity of state dormitory in Karaman is 1190 for male students and 3966 for female students and hence it was considered as a problem area for male students. In other words, dormitories that meet the need for female students are insufficient for male students. Therefore, male students find the accommodation opportunities to be inadequate.
Although the evaluation of the city as a small, easy-to-live city leads a tendency that the work would not have a negative assessment for the transportation framework, it is also desirable to increase transportation opportunities within the expectations. Despite seeming like a paradox, it can be interpreted that smallness is seen as a factor that facilitates transportation but emphasizes the inadequacy of the municipality as a service point. Considering that the transportation load of the city has been largely lifted by minibuses and the possibility of transportation has decreased in theevenings, the justifiability of this expectation is revealed at the local service point.
Finally, safety has emerged as a field that is particularly lacking in the local service point by female students and has shaped urban perception negatively. The resulting outcome is likely to be related to fear of crime by female students. The fear of crime, which is shaped independently of crime, reflects a psychological condition that seriously affects people in social life, even though it is not an object of crime. The lighting needs of female students should be met by university administration within the campus area and by the municipality outside the campus in order to reduce the crime and the fear of crime.
As a result, the research revealed that Karaman city perception of university students is not positively affected in many points, which also negatively affects their belonging. It is very important to ensure that people living in the city can integrate with the city at the point of defining themselves with the city. Considering that the urban identity, which can be shaped by the people living in the city, directly affects the branding of the city, which is very much researched on the global world, the result does not give positive signals for Karaman. Urban services which will be shaped towards the expectations of the students has stood as a problem area that needs to be assessed, faced and solved quickly for Karaman which is going to become a university city as well as being an industrial city. In university-city interaction; to be able to satisfy the expectations of a city from the university is proportional to the ability of the city to respond to the expectations of the university and the university students.
Keywords: Urban, Urban Perception, Image of The City, Karaman,
Karamanoğlu Mehmetbey University Giriş
Karaman, 15.000 civarındaki öğrenci sayısıyla öğrenci kenti olma yönünde hızlı adımlarla ilerlemektedir. Üniversitenin kurulduğu 2007’den 2017 yılına öğrenci sayısını neredeyse ikiye katlamış olan Karaman, yeni açılacak fakülte ve bölümlerle ciddi bir öğrenci potansiyeline ev sahipliği yapmak durumundadır. Bu potansiyel açısından üniversitenin hazır bulunuşluğu önemli olmakla birlikte, kentsel politikaların kaynağı olarak belediye çok daha fazla öneme sahiptir. Çünkü öğrenciler için birçok açıdan yaşanabilir bir kentsel mekân algısı oluşturmak doğrudan belediyenin çabasına bağlıdır.
Kentler içinde yaşayan her bir insana göre farklı şekillerde algılanabilir, çünkü her insanın kentin ilişki kurduğu, önemsediği, dikkate aldığı farklı boyutları vardır. Bu çerçevede öğrencilerin gözündeki Karaman kent algısının araştırılıp, beklentilerin ortaya konulması önem arz etmektedir. Kent algısının şekillenmesinde pek çok boyut olmakla birlikte, bu boyutlardan öğrenci için daha belirgin farkları ortaya koyabilecek güvenlik, barınma, sosyal imkânlar ve ulaşımla ilgili
değerlendirmelerin öğrenilmesi, bu doğrultuda beklentilerin ortaya konulması ve öneriler getirilmesi projenin amacını oluşturmaktadır. Elde edilen verilerin kentsel politika yapıcılar için de faydalanabilecekleri önemli göstergeler ortaya koyacağı düşünülmektedir.
Araştırmada öncelikle kent algısı ve bu algının belirleyicisi olan kriterler kavramsal açıdan incelenmiş, kent algısının belirleyici kriterlerinden güvenlik, barınma, sosyal imkânlar ve ulaşımla ilgili değerlendirmeler, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencilerine yapılan bir anketle ölçülmeye çalışılmıştır. Anketler basit tesadüfî örneklem tekniği ile yapılmış ve SPSS paket programı aracılığı ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın kapsamı farklı değişkenlere gore Karaman kent algısının karşılaştırılmasını sağlayan analizlere –T Testi, Varyans, Anova- izin vermeyeceği için sadece frekans dağılımlarına yer verilmiş, karşılaştırmaya ilişkin önem taşıyan bazı verilere genel değerlendirme ve sonuç kısmında yer verilmiştir.
1. Kavramsal Çerçeve
Rana Aslanoğlu'nun Kent, Kimlik, Küreselleşme kitabının önsözünde Lawrance Durrel'den aktardığı şekliyle
"Kent bizde başlar ve biter, o belleklerimizde gömülüdür."
Kente biz şekil veririz, ondan beklediklerimize göre bir algı oluşturur, beklentimizi karşılayıp karşılamadığına veya ne kadarını karşıladığına bakarak kenti konumlandırır, kente ait hissetmeye/hissetmemeye buna göre karar veririz. Bu çerçevede kent algısı, kent kimliği ve aidiyet kavramları çalışmanın üzerine oturacağı ana çerçeveyi belirlemek için önemlidir.
1.1. KentAlgısı
Kentler insanın yaşadığı, çalıştığı ve eğlenme-dinlenme faaliyetlerini yaptığı, bünyesinde barındırdığı nüfus miktarının fazla olduğu, insanların çoğunluğunun tarım dışı faaliyetlerde çalıştığı, uzmanlaşma ve iş bölümünün olduğu ve heterojen bir sosyal hayatın olduğu bir yerleşme türüdür (Karakuyu, 2015:1). Kent, mekansal değil, sosyal ve ekonomik değerler bütünüdür (Ercoşkun vd., 2016-5). Çeşitli tanımlamalarda farklı yönleriyle ele alınan kent sosyal, kültürel, ekonomik siyasal vb. etkenler ile sürekli bir dönüşüm ve etkileşim içindedir (Görün, Kara,2017:394).
Kentleşme olgusu ülkelerin toplumsal ve ekonomik yapısını biçimlendiren temel öğelerin başında gelmektedir. Kentleşme, yerleşik hayata geçişle birlikte ortaya çıkıp sanayileşme ile yeni boyutlar kazanmıştır. Bu değişiklikler de toplumsal değişmeyi zorunlu kılmıştır. Sadece nüfus artım sürecinden ibaret olmayan kentleşme toplumsal ve bireysel davranış değişikliklerine sebep olurken ekonomik ve sosyal gelişmeye koşut olarak kentlere yeni kimlikler de kazandırmaktadır. Uzun bir zaman dilimini kapsayan bu süreçte toplumsal uyum ve bütünleşme olgusu ortaya çıkmakta, daha önce yaşanılan yer ve göç edilen yerin özelliklerine, göç nedenlerine ve göç şekillerine, cinsiyete, maddi duruma göre kent algısı şekillenmektedir. Kullanıcıların kent algısı kentte yaşanılan süre, edinilen deneyimler, kentle ilgili bilgilerle oluşan bir süreçtir (Gedik, 2015:12). Kentler fiziksel özelliklerinden ziyade insanların anlam dünyalarında yaşadıklarıyla bilinecektir (Anaz, Dolu, 2015: 87).
Konumu, nüfusu, fiziki sınırları, çevresi, iklimi, yapısı, kökeni, tarihi ile şekillenen kent, içinde bulunduğu doğa, kentin yapısal-mimari biçimlenmesi, sosyal kültürel ekonomik durumu ile diğerlerinden farklı bir kimlik kazanmaktadır (Özcan, Sümer, 2015:246).
Kent algısı, kentin kendine özgü, tek ve biricik olan yönlerini, onu diğer kentlerden farklı kılan özelliklerini ifade ettiği kadar; kentin yaşanabilirlik kriterleri açısından değerlendirilmesini içeren geniş bir alanı ortaya koyar. Yaşanabilirlik kavramı ise, insan ve yaşadığı mekân arasındaki ilişkinin tanımlanabilmesi için kullanılan bir dizi ilkeyiiçermektedir. Kentli nüfusun ağırlığının hissedilir ölçüde artması ve var olan hızlı değişimin etkilerinin en çok hissedildiği mekânlar olarak
kentlerin öne çıkması, o mekânı paylaşanlar açısından yaşanabilirliği tanımlayan ilkeleri sorgulanır halegetirmektedir.
1.2. Kent Kimliği
Kimlik Türk Dil Kurumu sözlüğünde "Toplumsal bir varlık olarak insanın nasıl bir kimse olduğunu gösteren belirti, nitelik ve özelliklerin bütünü" ya da " Herhangi bir nesneyi belirlemeye yarayan özelliklerin bütünü" olarak tanımlanmaktadır (http://www.tdk.gov.tr, 2018). Kimlik en genel anlamda, kolektif aidiyetlerden katıldıklarımız, arzularımız, hayallerimiz, kendimizi tasavvur etmemiz, yaşama biçimimiz gibi hayattaki duruş yerimizi bildiren niteliklerin toplamıdır (Solak, 2014:10). Bununla birlikte kimlik kavramını bireyle sınırlamak eksiklik olur; içinde yaşayanlardan etkilenen, yaşayanları etkileyen canlı birer organizma olarak kentlerin de kimliğivardır.
Her kent kendine özgü bir kişiliğe, kimliğini oluşturan unsurların benzersiz bir birleşimine sahiptir. Kentin karakteri ya da mekânın ruhu, kentin mimarisi, doğal ortamı, sosyal ve kültürel çeşitliliği ve o yeri diğer yerlerden farklı kılan sayısız diğer tüm yerel koşullar ile şekillenir. Bütün bu elemanların birbirleriyle ilişkisi ve genel bir karakter oluşturmak için nasıl bir araya geldiği kent kimliğini şekillendiren en önemli etmenlerdir (Gedik, 2005: 1). Bir kenti, farklılaştıran, diğerlerinden ayıran, ayırıcı özelliklerini oluşturan her şey onun kimliğidir (Oğurlu, 2014:276). “Kent kimliği”, kente ait olan, o kenti diğerlerinden farklı kılan ve o kente değer katan, o kente özgü tarihi-modern, doğal- suni, kültürel-mimari unsurların oluşturduğu bir bütündür (Yanmış, 2015:136).
Kentlerin kimliğini kentin fiziki değerleri, yaşam kalitesine ilişkin memnuniyet ve kentin kimliğine ilişkin söylem oluşturur (Beyazıt vd., 2013:153). Kent kimliğini tanımlarken şu andaki durumunun yanında, kentin tarihsel gelişimi de göz önünde bulundurulur (Beyazıt, 2013:154).
Bir kentin kimliği, bir bakıma o kentin ruhu demektir. Bu ruh, o kenti ve o kentte yaşamayı anlamlı hale getirir. Zaten, “kentlilik bilinci” denilen şey de, kentte yaşayanların kendi kimliklerinin yanı sıra bir de içinde yaşadıkları kentle özdeşleşebilen bir kimliğe sahip olmaları halinden kaynaklanır (Oğurlu, 2014:278).
Kent kimliği her şeyden önce toplumsal uzlaşı ile ortaya çıkar. Kent araştırmacılarına göre, kent kimliği toplum tarafından üretilir. İster tarihten gelsin isterse modern zamanlarda oluşturulmak istensin bir kentin kimliği ancak insanların bu kimlik üzerindeki ittifakına bağlıdır (Tekeli, 1991: 79-83; Birol, 2007'den aktaran Yanmış, 2015: 136).
1.3. Aidiyet
Kent kimliği bir aidiyet bilincini beraberinde getirir (Beyazıt vd., 2013:150). Zira, aidiyet ve yere bağlılık, benliğin oluşması, bireysel ve toplumsal kimliğin tanımlanmasında önemli bir rol üstlenmektedir (Spencer, 2005:305-309).
Aidiyet, bireyin kendini konumlaması ve kişinin kendini bir yere ait hissetmesi ile gerçekleşen bir duyguyu ifade eder. Kente aidiyet duygusu, içinde yaşanılan ev ya da mahalleye duyulan bağlılığın ötesinde, bireyin kendisini bir kentli gibi hissetmesini ve kente entegre olarak, diğeriyle bütünleşmesini öngörmektedir (Ercoşkun vd., 2016:6-7). Kentlilik, bireylerin kentte yaşamanın gerektirdiği koşul ve normları anlamış olma, özümseme ve benimseme durumudur (Görün, Kara, 2017:398).
İnsanların yaşadıkları kenti kendilerinin kılabilmeleri, ‘bu kenti seviyorum’ diyebilmeleri bir kentten beklentileri ile doğrudan ilişkilidir (Öztürk, Osmanoğulları, 2016:262). Zira, insanların yaşamsal etkinliklerini gerektiği gibi sürdüremedikleri mekanları yoğun olarak kullanmadıkları, kullansalar bile mutlu olmadıkları görülmektedir (Eke, 2014:137). Birey ve çevresi arasındaki dinamik ve karşılıklı ilişki (yer, mekân, zaman, yaşantı, anılar, aktiviteler, sosyal ilişkiler,
psiko-sosyal gereksinimler, kimlik, simge ve semboller gibi bileşenler) aidiyet duygusunu, yere ve mekâna bağlılığı geliştirmektedir (Manzo, 2003:52).
2. Üniversite Öğrencileri İçin Yaşanabilir KentKriterleri
Subjektif bir kavram olarak yaşanabilirliğin belirlenmiş kesin bir teorik çerçevesi yoktur ve yaşanabilirlik literatürü genel olarak, farklı coğrafi alanlar üzerinde yapılmış olan ampirik çalışmalardan oluşur (Woolcock, 2010). Örneğin, Chazal yaşanabilirliği değerlerin veya arzuların bir ifadesi olarak görür ve farklı ve gerçekten de değişen değerlere dayandığını ileri sürer (2010: 586). İnsanların temel ve üst düzeydeki gereksinimlerinin karşılanma düzeyi ve insani gelişme olanakları olarak tanımlanabilen yaşanabilirlik, insanların yaşamasına elverişli tüm koşulların değerlendirilip ölçülmesini ifade eder (Eke, 2014:138).
1960’lardan itibaren oluşmaya başlayan kentsel yaşanabilirlik literatürü, kentsel nüfus artışı, kent alanlarındaki kontrolsüz büyüme, kent insanının refah seviyesinin yükselmesi ve yaşam alanlarından beklentilerinin artması sonucu ilk kez bu kadar gündemde olmuştur (Keçeli, 2013: 236). Genel olarak kentsel mekanın güvenlik, ekonomik fırsatlar ve refah, sağlık, kolaylık,
hareketlilik ve rekreasyona katkıda bulunan unsurları kapsayan kentsel yaşanabilirlik görüşüne sıklıkla değinilmektedir (Vuchic,1999: 7). Yaşanabilirlik, bir alanı, yaşamak, çalışmak, yatırım
yapmak ve işletmek için "arzu edilen" bir mekan olarak gören cazibeli bir özellik kümesini temsil eder (Tan vd.,2014:178).
Yaşanabilirlik, sosyal bilimler, beşeri bilimler ve doğal felsefede teorik temelleri olan "ekonomik canlılık ve rekabet gücü, yerli güvenlik ve istikrar, sosyo-kültürel koşullar, kamu
yönetimi, çevre dostu ve sürdürülebilirlik" olmak üzere beş tema ile ölçülebilir ve şehirlerin yaşanabilirliği bu kriterlere göre sıralanabilir (Tan vd., 2014:180).
Yaşanabilirlik kriterleri kentli hakları bağlamında ele alındığında ortaya daha geniş ancak daha somut bir çerçeve çıkmaktadır. 1992'de kabul edilen Avrupa Kentsel Şartı, yerel yönetimlerin kentsel gelişime yönelik sorumluluklarını tanımlamak, kentsel gelişimin temellerini ortaya koymak ve yaşam kalitesi ile ilgili evrensel ilkeler oluşturmak felsefesinden hareket etmektedir.(Ertan, 1997:42). Bu açıdan kentli hakları, güvenlik, kirletilmemiş sağlıklı bir çevre, istihdam, konut, ulaşım, sağlık, spor ve dinlence, kültürler arası kaynaşma, kaliteli bir mimari ve fiziksel çevre, sosyal aktivitelerle yaşama çalışma, seyahat işlevlerinin uyumu, katılım, sürdürülebilir ekonomik kalkınma, erişilebilir mal ve hizmetler, doğal kaynakların akılcı kullanımı, bireyin sosyal, kültürel, ahlaki, ruhsal gelişimini sağlamaya yönelik koşulların oluşturulması, belediyeler arası işbirliği, bu hakların sağlanması noktasında finansal mekanizmalar açısından yerel yönetimlerin yetkili kılınması ve yerel yönetimlerin bu hakları tüm bireylere eşit olarak sağlamakla yükümlü olması şeklinde geniş bir alanı ortaya çıkartır (Avrupa KentselŞartı).
Yaşanabilirlik çalışmalarında indekslerin içeriklerini oluşturan göstergelerin bölge için arz ettiği önem kadar bu göstergelerin farklı insan grupları için ne ifade ettiği de son derece önemlidir. Kent alanlarını ve hizmetlerini birlikte kullanma durumunda bulunan farklı ekonomik ve sosyal sınıflar, çocuklar, gençler, yaşlılar, özürlüler ve etnik grupların kentsel yaşanabilirlik algıları ve beklentileri birbirinden çok farklı olacaktır (Keçeli, 2013:235). Bu sebeple yaşanabilirliği ölçen kriterler ve ölçüm araçlarının objektifliği açısından "iyi bir hayat" ya da "iyi bir topluluk" özelliklerini nasıl tarif edebilecekleri konusunda bir sorun olduğu değerlendirilmektedir (Lloyd at., 2016:346).
Bu açıdan çalışma söz konusu kriterleri üniversite öğrencileri açısından ele almıştır. Üniversite öğrencilerinin kendilerini kente ait hissedebilmeleri, kendi kafalarındaki yaşanabilirlik kriterlerinin ne kadarının karşılandığı ile doğrudan ilgilidir. Bu noktada öğrenciler için yaşanabilirliği sağlayan kriterler güvenlik, barınma, sosyal imkânlar ve ulaşımdır. Öğrencilerin bu konular hakkında
ne düşündükleri, çok büyük ölçüde kente ilişkin algılarını şekillendiren, kente ait hissetmeyi belirleyen bir süreci yansıtır.
3. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Öğrencilerinin Karaman Kent Algısı Alan Araştırması
Çalışmanın çıkış noktası, önemli oranda öğrenci nüfusunu barındıran Karaman kentinin öğrenci gözüyle değerlendirilmesi isteğidir. Araştırma sonuçlarının politika yapım sürecine yansıyacak ve karar alıcılar açısından da önemli veriler teşkil edecek olması, araştırmanın önemini daha da artırmaktadır.
3.1. Araştırmanın Amacı
Araştırma, güvenlik, barınma, sosyal imkânlar ve ulaşım boyutlarına göre öğrencilerin gözündeki Karaman kent algısının ölçülmesi, beklentilerin ortaya konulması ve bu doğrultuda önerilergetirilmesini amaçlamaktadır.
3.2. Araştırmanın Yöntemi
Araştırma için kent algısının belirleyici kriterlerinden güvenlik, barınma, sosyal imkanlar ve ulaşımla ilgili değerlendirmeler, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencilerine yapılan bir anketle ölçülmeye çalışılmıştır. Anketler basit tesadüfi örneklem tekniği ile yapılmış, anket çalışması tamamlandıktan sonra anketler bilgisayar ortamına aktarılarak temel ve ileri düzey istatistik analiz yöntemleri uygulanmıştır. Elde edilen veriler tablolar ve grafikler ile desteklenmiştir. Analiz için SPSS (Statistical Package Social Science) istatistik paket programıkullanılmıştır.
3.3. Araştırmanın Evrenine İlişkin Veriler
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nin bünyesinde bulunan 7 fakülte, 2 yüksekokul, 5 meslek yüksekokulu ve 2 enstitü ile toplam öğrenci sayısı 14883'tür. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nde eğitim gören toplam kız öğrenci sayısı 7564, erkek öğrenci sayısı ise 7319'dur. Bu öğrencilerin 9280'i normal öğretim programlarında 4627'si ise ikinci öğretim programlarında eğitim almaktadır. Karaman merkezde öğrenim gören öğrenci sayısı 12803 iken ilçeler toplamı 2080 öğrencidir. Lisans programlarında eğitim gören öğrenci sayısı 7457, ön lisans programlarında eğitim gören öğrenci sayısı 6450, yüksek lisans programlarında eğitim gören öğrenci sayısı 954 ve doktora programlarında eğitim gören öğrenci sayısı ise 22'dir. Aşağıdaki tabloda da öğrencilerin programlara göre dağılım yer almaktadır.
Tablo 1: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Öğrenci Sayıları Fakülte/Yüksekoku l/
Enstitü
Normal Öğretim İkinci Öğretim Toplam Normal- İkinci Öğretim Toplamı Erkek Kız Toplam Erkek Kız Toplam Erkek Kız
İktisadi ve İdari BilimlerFakültesi 760 982 1742 817 667 1484 1577 1649 3226 Edebiyat Fakültesi 364 779 1143 273 392 665 637 1171 1808 Mühendislik Fakültesi 487 263 750 7 8 15 494 271 765 İslami İlimlerFakültesi 64 162 226 61 104 165 125 266 391 SağlikBilimleri Fakültesi 47 152 199 0 0 0 47 152 199 Eğitim Fakültesi 48 134 182 0 0 0 48 134 182 Kamil Özdağ Fen Fakültesi 50 77 127 2 2 4 52 79 131 Fakülteler Toplamı 1820 2549 4369 1160 1173 2333 2980 3722 6702 Beden Eğitimi Ve SporYüksekokulu 240 126 366 104 35 139 344 161 505 Sağlik Yüksekokulu 91 159 250 0 0 0 91 159 250 Yüksekokullar Toplamı 331 285 616 104 35 139 435 320 755 TeknikBilimler MeslekYüksekokulu 933 424 1357 378 165 543 1311 589 1900 Kazim Karabekir Meslek
Yüksekokulu 365 572 937 209 257 466 574 829 1403 Sağlik Hizmetleri Meslek
Yüksekokulu
161 567 728 158 451 609 319 1018 1337 SosyalBilimler Meslek
Yüksekokulu
418 316 734 259 140 399 677 456 1133 Ermenek Meslek Yüksekokulu 351 188 539 64 74 138 415 262 677 Meslek
Yüksekokulları Toplamı
2228 2067 4295 1068 1087 2155 3296 3154 6450 Sosyal Bilimler Enstitüsü
YüksekLisans
393 210 603 606
SosyalBilimler EnstitüsüDoktora 3 0 3 FenBilimleri Enstitüsü Yüksek
Lisans
205 146 351 370
FenBilimleri EnstitüsüDoktora 7 12 19
3.4. Ankete Katılan Öğrencilerin Bilgilerinin Sıklık Dağılımları
Frekans tablosu, bir veri setini özetlemenin bir yoludur. Değişkenin her değerinin (veya değerler setinin) ne kadar sıklıkla ortaya çıktığı kayıt edilir. Ayrıca her kategoriye düşen yüzdelerin de bu tabloya ilave edilmesi mümkündür. Sınıflama ve sıralama ölçeğindeki verileri özetlemekte kullanılır. Bu çerçevede aşağıdaki tablolarda araştırmaya katılan öğrencilerin bilgilerinin dağılımı verilmiştir.
Tablo.2: Cinsiyete Göre Dağılım
Cinsiyet Sıklık (f) Yüzde(%)
Kadın 383 68,0
Erkek 180 32,0
Toplam 565 100,0
Tablo 3:Öğrenim Görülen Sınıf Sınıf Sıklık (f) Yüzdesi (%) Hazırlık 5 ,9 1. Sınıf 159 28,2 2. Sınıf 151 26,8 3. Sınıf 153 27,1 4. Sınıf 96 17,0 Toplam 564 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin %28,2’i 1. sınıf, % 26,8’i2.sınıf, %27,1’i 3. sınıf %17'sinin de 4. sınıf öğrencisi olduğu görülmektedir.
Tablo 4: Eğitim Türü
Öğrenim Türü Sıklık (f) Yüzdesi (%)
Normal Öğretim 409 72,9
İkinci Öğretim 152 27,1
Toplam 561 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin %72.9’u normal öğretim, %27.1’i ikinci öğretim öğrencileridir.
Tablo 5: Çalışma Durumu
Herhangi Bir İşte Çalışıyor Musunuz? Sıklık (f) Yüzdesi (%)
Evet 52 9,2
Hayır 512 90,8
Toplam 564 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin %90,8’i herhangi bir işte çalışmamakta, %9.2’si çalışmaktadır.
Tablo.6: İstediğiniz üniversiteye yerleşebildiniz mi?
Sıklık (f) Yüzdesi (%)
Evet 154 27,3
Hayır 410 72,7
Araştırmaya katılan öğrencilerin istedikleri üniversiteye yerleşip yerleşememelerine ilişkin soruda yalnızca %27,3’ünün istediği üniversiteye yerleşebildiği, %72,7’sinin ise yerleşemediği sonucuna varılmıştır.
Tablo 7: Karaman'a Gelmeden Önce Yaşadığınız Yer Sıklık (f) Yüzdesi (%) Köy 74 13,1 İlçe 175 31,0 İl 123 21,8 Büyükşehir 192 34,0 Toplam 564 100,0
Ankete katılan öğrencilerin, %34’ü Karaman’a gelmeden önce büyükşehirde, %31’i ilçede, %21,8’i ilde, %13,1’i ise köyde yaşadıklarını söylemiştir.
Tablo 8: Karaman'a Gelmeden Önce Yaşadığınız Bölge
Sıklık (f) Yüzdesi (%)
İç Anadolu Bölgesi 245 43,5
Akdeniz Bölgesi 162 28,8
Güneydoğu Anadolu Bölgesi 47 8,3
Doğu Anadolu Bölgesi 25 4,4
Ege Bölgesi 36 6,4
Marmara Bölgesi 39 6,9
Karadeniz Bölgesi 9 1,6
Toplam 563 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin Karaman’a gelmeden önce %43,5’i İç Anadolu Bölgesi’nde, %28,8’i Akdeniz Bölgesi’nde, %8,3’ü ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaşamaktadır.
Tablo 9:Karaman'da İkamet Edilen Yer Sıklık (f)
Yüzdesi (%)
Özel Yurtta 56 9,9
Devlet Yurdunda 321 56,9
Ailem İle Birlikte Evde 70 12,4
Arkadaşlarımla Birlikte Evde 94 16,7
Tek Başıma Evde 5 ,9
Diğer 18 3,2
Ankete katılan öğrencilerden %56,9’unu oluşturan kısmı devlet yurdunda, %16,7’si arkadaşlarıyla birlikte evde, %12,4’si ailesiyle birlikte evde kalmakta, %9,9’u ise özel yurtta barınmaktadır.
Tablo 10: Karaman Denilince Aklınıza Gelen İlk Üç Sözcük Sıklık (f) Yüzdesi (%) Koyun 371 23,0% Türk Dili 211 13,1% Karamanoğulları Beyliği 180 11,2% İsmet Paşa 170 10,6% Yunus Emre 90 5,6% Taşkale 19 1,2% Bisküvi 97 6,0% Sanayi 34 2,1% Elma 61 3,8% Bisiklet 21 1,3% Aktekke 108 6,7% Mümine Hatun 10 0,6%
Kazım Karabekir Paşa 24 1,5%
Bulgur 7 0,4% Batırık 13 0,8% Piri Reis 30 1,9% Kış 58 3,6% Soğuk 88 5,5% Diğer 18 1,1% Toplam 1610 100,0%
Ankete katılan öğrencilerden %23’ü Karaman denilince akla gelen ilk üç sözcüğü işaretleyiniz sorusuna “koyun”, %13,1’i “Türk Dili”, %11,2’si “Karamanoğulları Beyliği”, %10,6’sı ise “İsmet Paşa” yanıtını vermiştir.
Tablo 11: Karaman'ın Avantajlı 3 Özelliği Sıklık (f)
Yüzdesi (%)
Küçük ve Sakin Bir Kent Olması 401 28,4%
Kent İçi Ulaşımın Kolay Olması 332 23,5%
Hiçbir Aktivite Olmadığı İçin Ders Çalışmaya Daha Fazla Zaman Kalması
219 15,5%
Konya ve Mersin'e Yakın Olması 174 12,3%
Ekonomik Bir Kent Olması 162 11,5%
Güvenli Bir Kent Olması 59 4,2%
Diğer 65 4,6%
Araştırmaya katılan öğrenciler açısından Karaman'ın en avantajlı özellikleri sorusuna, öğrencilerin %28,4’ü “Küçük ve Sakin Bir Kent Olması”, %23,5’i “Kent İçi Ulaşımın Kolay Olması”, %15,5’i “Hiçbir Aktivite Olmadığı İçin Ders Çalışmaya Daha Fazla Zaman Kalması”, %12,3’ü “Konya ve Mersin'e Yakın Olması” yanıtını vermiştir.
Tablo 12: Karaman'ın Dezavantajlı 3 Özelliği Sıklık (f)
Yüzdesi (%)
Sosyal Aktivite İmkanının Az Olması 371 24,1%
Kentin Gelişmemiş Olması 267 17,3%
Alışveriş İmkanının Sınırlı Olması 228 14,8%
Gezilecek Yerin Olmaması 187 12,2%
Eğlence Merkezi Sayısının Az Olması 152 9,9%
Karaman Halkının Öğrenciye Hoşgörüsüz Olması 129 8,4%
Şehir İçi Otobüs Saatlerinin Düzenli Olmaması 84 5,5%
Kiralık Ev Bulmanın Sorunlu ve Kiraların Çok Yüksek Olması 71 4,6%
Sinemaların Yetersizliği/Filmlerin Geç Gelmesi 37 2,4%
Diğer 13 0,8%
Toplam 1539 100,0%
Karaman'ın en dezavantajlı özellikleri sorusuna araştırmaya katılan öğrencilerin %24,1’i “Sosyal Aktivite İmkanının Az Olması”, %17,3’ü “Kentin Gelişmemiş Olması”, %14,8’i “Alışveriş İmkanının Sınırlı Olması”, %12,2’si ise “Gezilecek Yerin Olmaması” yanıtını vermiştir.
Tablo 13: Karaman Halkı Denilince Akla Gelen İlk Üç Sözcük Sıklık (f) Yüzdesi (%) Gelenekseldir 251 19,2% Sıkıcıdır 251 19,2% Diğer 187 14,3% Dindardır 144 11,0% Sakindir 143 10,9% Samimidir 95 7,3% Sıcaktır 62 4,7% Yardımseverdir 55 4,2% Çalışkandır 42 3,2% Dürüsttür 21 1,6% Naziktir 17 1,3% Cömerttir 15 1,1% Girişimcidir 22 1,7% Yenilikçidir 3 0,2% Toplam 1308 100,0%
Ankete katılan öğrencilerden %19,2’si Karaman halkı denilince akla gelen ilk üç sözcüğü işaretleyiniz sorusuna “Gelenekseldir” ve “Sıkıcıdır”, %14,3’ü “Diğer”, %11’i “Dindardır”, %10,9’u “Sakindir” yanıtını vermiştir.
Tablo 14: Boş Zaman Etkinliği/Değerlendirme Sıklık (f)
Yurtta / evde 277
Arkadaşlarımla kafede oturarak 117
Kitap okuyarak 97
Yakın çevreyi gezerek 93
Spor yaparak 72
Diğer 46
Sanatsal faaliyetlerle 22
Öğrencilerin boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri çoklu seçenekli soru ile öğrenilmek istenmiştir ve bu nedenle yukarıdaki tabloda toplam frekans örneklemden daha fazladır. Elde edilen cevaplara göre öğrencilerin boş zamanlarını daha çok evde veya yurtlarında geçirdikleri görülmektedir. Daha sonraki etkinliklerinin ise arkadaşları ile birlikte kafede oturmak olduğu görülmektedir. Sanatsal faaliyetlere olan ilginin azlığı ise dikkat çekicidir.
Öğrencilerin sosyalleşmeyi ve farklı bakış açılarını zenginleştirecek faaliyetleri tercih etmemeleri öğrencilerin kişilik yapıları, ekonomik durumları gibi sosyo-psikolojik ve ekonomik nedenlerden kaynaklanabileceği gibi kentin ve üniversitenin bu faaliyetleri destekleyici imkanlarının daha az olmasıyla da ilişkili olabilir. Bu nedenle yerel politika yapıcıların bu konu ile girişimlerde bulunması gerekir. Çünkü üniversite yaşamı sadece öğretimden ibaret olmayan bir süreç ve en genel anlamıyla kent de sadece bir takım fiziksel unsurlarla tanımlanan bir kent değil bir yaşam biçimi yani kentliliği oluşturan bir mekân olmalıdır.
Tablo 17 :Karaman'a Aidiyet (a)
Kendinizi Karaman'ın Bir Parçası Olarak Hissediyor Musunuz? Sıklık (f) Yüzdesi (%)
Evet 188 33,5
Hayır 374 66,5
Toplam 562 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin %66,5’i, kendilerini Karaman’ın bir parçası olarak görmemekte, %33,5’i ise kendilerini Karaman’ın bir parçası olarak görmektedir.
Tablo 18 : Karaman'a Aidiyet (b)
Kendinizi Karaman'ın Bir Parçası Olarak Hissediyorum.
Çünkü... Sıklık (f) Yüzdes(%)
Alıştığım Şehir 92 48,7
Doğup Büyüdüğüm Şehir 39 20,6
Özgür Olduğum Şehir 25 13,2
Mutlu Olduğum Şehir 10 5,3
Yaşamak İstediğim Şehir 7 3,7
Kendimi Bulduğum Şehir 7 3,7
Diğer 9 4,8
Toplam 189 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin %48,7’si alıştığı şehir olduğu için, %20,6’sı doğup büyüdüğü şehir olduğu için, %13,2’si özgür olduğu şehir olduğu için kendisini Karaman’ın bir parçası olarak hissetmektedir.
Tablo 19 :Karaman'a Aidiyet (c)
Kendinizi Karaman'ın Bir Parçası Olarak Hissetmiyorum Çünkü... Sıklık (f) Yüzdesi (%) Burada Geçiciyim 172 46,4 Değerlerimi Yansıtmıyor 61 16,4 Kültürüne Yabancıyım 44 11,9
Ailem Buralı Değil 35 9,4
Diğer 31 8,4
Burada Doğmadım 28 7,5
Toplam 371 100,0
Araştırmaya katılan öğrencilerin %46,4’ü geçici olduğu için, %16,4’ü değerlerini yansıtmadığı için, %11,9’u kültürüne yabancı olduğu için kendisini Karaman’ın bir parçası olarak hissetmemektedir.
Tablo 20: Karaman'a Yönelik Beklentiler
Sıklık (f)
Alışveriş İmkânlarının arttırılması 367
Eğlence Merkezi Sayısının arttırılması 345
Şehir İçi dolmuş ve otobüs seferlerinin ve saatlerinin arttırılması 260
Güvenlik kontrollerinin arttırılması 241
Sokak ve caddelerin daha çok aydınlatılması 231
Öğrencilere yönelik barınma sorunlarını gidermeye yönelik girişimlerde bulunulması
215 Karaman Halkı ile Öğrenciyi kaynaştırmaya yönelik sosyal faaliyetlerin yapılması
213 Karaman'da sanayi üniversite işbirliği çerçevesinde staj, yarı zamanlı çalışma gibi
faaliyetlerin arttırılması
211
Öğrencilere yönelik olarak psiko-sosyal destek merkezlerinin açılması 167
Kafe/ restaurant sayısının arttırılması 140
Yerel yönetimlerin öğrencilere yönelik çamaşır yıkama merkezi, sosyal aktivite
merkezi, eğitim destek merkezi vb gibi merkezler açması
131
Kent konseyi, öğrenci konseyi vb gibi katılım mekanizmalarında söz alma fırsatlarının
verilmesi
121
Diğer 65
Araştırmada öğrencilerin Karaman'a yönelik beklentileri de çoklu seçenekli soru ile belirlenmek istenmiştir bu nedenle cevaplarda birden fazla seçenek işaretlenmiş bu da elde edilen toplam frekansın/sıklığın örneklemden daha fazla olması ile sonuçlanmıştır. Elde edilen veriler öğrencilerin alışveriş ve eğlence merkezlerinin arttırılması ile ilgili beklentilerinin ilk sıralarda olduğunu göstermektedir. Diğer bir beklenti ulaşım ile ilgili olarak şehir içi dolmuş ve otobüs sefer sıklığının arttırılmasına yöneliktir. Üçünü grup olarak nitelendireceğimiz beklenti ise güvenlikle ilgili kaygılardan kaynaklanmakta, güvenlik tedbirleri ve sokak aydınlatmasıyla ilgilidir. Bu beklentiler aynı zamanda kenttin öğrencilerin gözündeki eksikliklerine denk gelmekte, bu konuda da yerel yöneticilere konuyla ilgili girişimlerde bulunulması gerektiğini ifade etmektedir.
3.5. Karaman Kent Algısı Ölçeğinin Güvenilirliğine İlişkin Bulgular
Karaman kent algısı ölçeğinin güvenirlik değerini belirlemek için güvenirlik testi yapılmıştır ve ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik değerinin ,794 olduğu belirlenmiştir. Buradan hareketle ortaya konan 31 maddeli Karaman kent algısı ölçeğinin güvenilir olduğu söylenebilir.
Genel Değerlendirme Ve Sonuç
Kent algısı, kentte yaşayanların kente bakışlarını belirleyen, kente aidiyeti sağlayan birçok faktörün birleşimini ortaya koyar. Kısmen süreklilik arzetse de zaman içerisinde kişiden kişiye değişip, yeniden inşa edilebilen bir süreci tanımlar. Kişinin yaşanmışlıklarıyla ve kişisel tarihle anlamlanır. Dolayısıyla farklı statülerdeki, farklı yaş gruplarındaki, farklı kültürel yapıdaki insanların her biri için farklı bir kent algısı vardır, ancak her kişinin algısı tek ve özel olsa da bu algılar grup
imgeleriyle birleşerek ortak bir kent algısını oluşturur. Bu algının oluşumunda o kentli olanlar ile birlikte kente sonradan bir şekilde dâhil olanların da kente yönelik düşünce ve görüşleri önemli bir paya sahiptir. Kentler arası mobiliteyi sağlayan önemli faaliyetlerden birisi de eğitime yönelik olarak gerçekleştirilen hareketlerdir ve üniversiteler burada önemli bir aktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın örneklemi Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencileri ve Karaman kenti olarak belirlenmiştir. Geldiği kente dair fikirleri olan ve kıyaslama yetisine sahip olan bir grup olarak üniversite öğrencilerinden kent algısı ile ilgili önemli veriler elde edilebileceği varsayımıyla bu araştırma gerçekleştirilmiştir.
Karaman 15.000 civarında öğrenciye sahip bir kenttir. Üniversitenin kurulduğu 2007 yılından bu yana kentin nüfusu sürekli bir artış göstermektedir. Bu öğrenci potansiyeli, kenti ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda değiştirmekte; aynı zamanda kentten etkilenmektedir. Dolayısıyla kent algısının oluşmasında bu etkileşim sürecinin de rolü vardır. Araştırma üniversite öğrencilerinin kent algısını belirleyebilecek olan dört temel kriter etrafında şekillenmiştir. Bu boyutlar, ulaşım, barınma, güvenlik ve sosyal faaliyetlerdir.
Çalışmanın sonuçları ve bu sonuçlar etrafında şekillenen genel değerlendirme şu şekildedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaklaşık %73 gibi bir çoğunluğu normal öğretim öğrencisidir. Aradaki fark tüm programların ikinci öğretimlerinin olmaması sebebiyledir. Kadın erkek öğrenci sayıları arasındaki dengesizlik ise, kadın öğrenci sayısının mühendislik fakültesi ve BESYO dışındaki fakülte ve yüksekokullarda belirgin şekilde daha fazla olmasındandır.
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular öğrencilerin üniversite tercihlerinin çok da bilinçli bir şekilde yapılmadığını, üniversiteye yerleşimde sadece puanların esas alınmasının öğrencileri isabetsiz tercihlere yönlendirdiğini ortaya koymaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin üniversiteyi tercih sebeplerinden en önemlisinin Karaman’ın yaşadıkları bölgeye olan mesafesi olması da bunu kanıtlar niteliktedir. Bu durum öncelikli olarak eğitim politikasıyla ilgili bir eksikliği göstermekte ve aynı zamanda araştırmanın asıl konusu olan kent algısını ve aidiyeti olumsuz etkilemektedir. Şöyle ki; zorunlu tercihler kentle bütünleşmeyi engellemekte ve kente yabancılaşmayı pekiştirmektedir. Ortak paydada buluşamamak, kent algısının olumsuz inşasına yol açmaktadır. Kendini Karaman’a ait hisseden öğrencilerin çoğunun Karamanlı olması ve aidiyet sebebi olarak alışkanlığı göstermeleri, öğrencinin kentle kendisini bütünleştiremediği gerçeğini ortaya koymaktadır. Zira belirgin bir oran kendisini Karaman’a ait hissetmediğini; burada geçici olduğunu, hayatına burada devam etmeyeceği düşüncesini ortaya koymaktadır. Öğrenciler, kültürel ve toplumsal değerler noktasında da Karaman’la örtüşememekte, Karaman halkını sadece dini boyutuyla değil, aynı zamanda yeniliğe açık olmama anlamında da muhafazakâr bulmaktadır. Karaman’ın dezavantajlı yönleri ile ilgili soruda Karaman halkının öğrenciye hoşgörüsüz olması ifadesine katılım oranının yüksek olması da bu noktada aidiyeti olumsuz etkileyen bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır.
İçinde yaşayan farklı birer kimlik olarak öğrencilerin kafalarındaki Karaman kent imgesi öğrenilmek istendiğinde en çok koyun imgesi ile kentin tanımlandığı gözlenmektedir. Karaman ve koyun kelimelerinin bir arada bir atasözünde yaygın şekilde kullanılıyor olması aslında kenti fiziksel anlamda çok fazla karşılamayan bir imgeyi karşımıza çıkarmaktadır. Zihinsel arka plan, gerçekten Karaman ile ilgili imgeleri arka planda bırakmaktadır.
Çalışmaya katılan öğrenciler için Karaman’ın en avantajlı yönü küçük ve sakin bir kent olması olarak ifade edilmiştir. Bu bizi öğrenciler açısından Karaman’da yaşamanın kolay olduğu fikrine ulaştırmaktadır. Zira Karaman’ın avantajlı yönlerinden ikincisi kent içi ulaşımın kolay olması olarak belirtilmiştir. Kentlerin markalaştırılma çabalarının yoğun olduğu küresel dünyada Karaman kent markası için, “sakin kent” bir çıkış noktası olarak düşünülebilir.
Karaman’ın Konya ve Mersin’e yakın olması, öğrenciler açısından avantaj olarak belirtilen üçüncü alandır. Öğrenciler, Karaman’ın kentsel yaşamın farklı boyutları açısından eksik taraflarını
ikame noktası olarak Konya veya Mersin’i görmektedirler. Öğrencilerin bakış açısıyla avantaj olarak görülen bu durum, diğer taraftan Karaman’ın eksik taraflarının vurgulanması anlamına gelmektedir. Durumun bu şekilde devam etmesi, Karaman’ın kalkınma ve gelişmesini ve kendine yetebilirliğini olumsuz etkileyen ve gelecekte de etkileyecek olan bir yetersizlik alanının altını çizmektedir. Zira, kentin gelişmemiş olmasının, alışveriş imkanlarının olmamasının, gezilecek yerlerin olmamasının Karaman’ın dezavantajlı yönleri olarak belirtilmiş olması, bu tespiti destekler niteliktedir.
Çalışmanın ana çerçevesini oluşturan konulardan birisi olarak sosyal imkânlar açısından bir değerlendirme yapıldığında da bu husus öğrencilerin Karaman kent algısını etkileyen olumsuzluklardan birisi olarak yerini almaktadır. Zira Karaman’a yönelik beklentilerden ilki alışveriş ve eğlence merkezlerinin artırılması gibi sosyal imkânlara yönelik beklentilerdir. Dezavantajlı yönlerinde gezilecek yerlerinin olmamasının belirtilmiş olması da destekleyici mahiyettedir. Bir beyliğe başkentlik yapan, eski bir yerleşim merkezi olarak Eski Çağ kalıntılarını barındıran hatta inanç turizmi açısından Aziz Pavlus’un bir süre yaşadığı ve İncil’de adı geçen Derbe’nin sınırları içerisinde olduğu Karaman’ın bu noktada tanıtım konusunda sıkıntılarının olduğu düşüncesi ağır basmaktadır. Taşkale’nin, Manazan Mağaraları’nın, Yılkı atlarının hâlihazırda Karaman’da ikamet eden öğrenciler tarafından bilinmiyor olması, belediyenin eksikliği olarak görülebilir. Karaman Belediyesi, elindeki gönüllü turizm elçiliği yapacak öğrenci potansiyelini görmezden gelmektedir. Belediye bahsi geçen mekânları örneğin hafta sonları düzenli servislerle sadece öğrenciler için değil, Karaman’da yaşayan herkes için ulaşılabilir hale getirmelidir. Tarihi ve kültürel mekânlar bilinmemekte/tanıtılmamakta, dolayısıyla yukarıda bahsedildiği şekilde kent imgesi için kullanılamamaktadır. Aynı haberdar olmama/tanıtılmama durumu sanayi için de geçerlidir. Türkiye bisküvi üretiminin yaklaşık üçte birini, bulgur üretiminin %20’sini karşılayan bir il olarak Karaman’ın bu yönü de öğrenci tarafından bilinmemekte dolayısıyla kent imgesi “koyun”dan öteye gidememektedir.
Çalışmanın ana çerçevesi açısından değerlendirme yapılması gereken diğer konu barınmadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin üst gelir grubunda yer almıyor olması ve Karaman’daki kiralık ev fiyatlarının yüksekliği devlet yurdunu daha tercih edilebilir hale getirmektedir. Ancak erkek öğrenciler için 1190, kadın öğrenciler için 3966 kişilik devlet yurdu kapasitesi olan Karaman’da barınma konusu, erkek öğrenciler için bir sorun alanı olarak değerlendirilmiştir. Kadın öğrenciler için ihtiyacı fazlasıyla karşılayan yurtlar, erkek öğrenciler için yetersizdir. Dolayısıyla erkek öğrenciler barınma imkânlarını yetersiz bulmaktadır.
Kentin küçük, kolay yaşanabilir bir kent olarak değerlendirilmesi, çalışmanın ulaşım çerçevesi için olumsuz bir değerlendirmenin olmayacağını düşündürse de, beklentiler içerisinde ulaşım imkânlarının artırılması da istenmiştir. Tezat gibi görünse de küçüklüğün ulaşımı kolaylaştıran bir faktör olarak görüldüğü ama hizmet noktasında belediyenin yetersizliğinin vurgulandığı şeklinde yorumlanabilir. Şehrin ulaşım yükünü büyük oranda dolmuşların kaldırdığı ve geç vakitlerde ulaşım imkânlarının azaldığı göz önüne alındığında yerel hizmet noktasında bu beklentinin haklılığı ortaya çıkmaktadır.
Son olarak güvenlik, özellikle kadın öğrenciler tarafından yerel hizmet noktasında eksikliği belirtilen ve kent algısını olumsuz şekillendiren bir alan olarak ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan sonucun kadın öğrencilerin suç korkusu ile ilişkili olabileceği muhtemeldir. Suçtan bağımsız olarak şekillenen suç korkusu, bir suç olayın nesnesi olmamasına rağmen insanları toplumsal yaşam içinde ciddi şekilde etkileyen psikolojik bir durumu yansıtmaktadır. Kadın öğrencilerin aydınlatma istekleri, yerleşke alanı içerisinde üniversite yönetimi, yerleşke dışında belediye tarafından suçun ve suç korkusunun azaltılması amacıyla karşılanmalıdır.
Sonuç olarak yapılan araştırma, üniversite öğrencilerinin Karaman kent algısının birçok noktada olumlu şekillenmediğini, bu durumun aidiyeti de olumsuz etkilediğini ortaya koymuştur.
Kentte yaşayan insanların kendilerini kentle tanımlama noktasında kentle bütünleşebilmelerinin sağlanması son derece önemlidir. Kentte yaşayanlar tarafından da şekillendirilebilen kent kimliğinin küresel dünyada üzerinde çokça durulan kent markalaşmasını doğrudan etkilediği göz önüne alındığında, ortaya çıkan sonuç Karaman için olumlu sinyaller vermemektedir. Öğrencilerin beklentilerine yönelik olarak şekillendirilecek kent hizmetleri, sanayi kenti olmanın yanında üniversite kenti olma yönünde ilerleyen Karaman için hızla değerlendirilmesi, karşılanması ve çözülmesi gereken bir sorun alanı olarak ortada durmaktadır. Üniversite kent etkileşiminde kentin üniversiteden beklentilerinin karşılanabilmesi, kentim üniversitenin ve üniversitelilerinin beklentilerine yanıt verebilmesiyle doğru oarantılıdır.
KAYNAKÇA
Anaz, Necati, Melike Dolu (2015). "Mitler ve Algılar: Konya Kent Algısı Üzerine Ampirik Bir Çalışma", Kent Çalışmaları II (ed. Mehmet Karakuyu, Arif Keçeli, Şaban Çelikoğlu), Pegem Akademi, Ankara, 87-107.
Aslanoğlu, Rana A. (2000). Kent, Kimlik, Küreselleşme, Ezgi Kitabevi, Bursa.
Avrupa Kentsel Şartı (1996). Çev. Zerrin Yener ve Kumru Arapkirlioğlu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
Beyazıt, Eylem, Hüseyin Gül, Muharrem Güneş (2013). "Kent Kimliği ve Kimliksizleş(tiril)en Kentler Üzerine Bir Tartışma", Kent Üzerine Özgür Yazılar (ed. Cem Ergun, Muharrem Güneş, Ayşe Dericioğulları Ergun), Bağlam, İstanbul, 149-162.
De Chazal, J. (2010). "A Systems Approach to Livability and Sustainability: Defining Terms and Mapping Relationships to Link Desires with Ecological Opportunities and Constraints", Systems Research and Behavioral Science, Vol. 27, 585–597.
Eke, Armağan Seçil Melikoğlu (2014). “Mekanın Yaşanabilirliği Üzerine Sistematik Bir Çözümleme”, Tasarım+Kuram, S.18, 137-148.
Ercoşkun, Özge Y., Ebru Öcalır Akünal, Bahar Yenigül, Leyla Alkan (2016). "Kentlilik Bilincini Oluşturan Göstergeler ve Kentlilik Bilincini Geliştirme Yolları", Paradoks, C.11, Özel Sayı, 4-23.
Ertan, Kıvılcım Akkoyunlu (1197). "Kentli Hakları", Amme İdaresi Dergisi, C.30, S. 3, 31-48. Gedik, Gül Sibel (2015). Tarihi Çevrelerin Sürdürülebilir Yeniden Yapılanmasında Kullanıcı
Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Görün, Mustafa, Gamze Kara (2017). "Üniversite Öğrencilerinin Kentlilik Bilinci Algısı: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Örneği", Yönetim Bilimleri Dergisi, C.15, S.10, 393-409. Karakuyu, Mehmet (2015). "Sürdürülebilir Kentler Nasıl Oluşturulur? Yapılması Gerekenler ve
Engeller", Kent Çalışmaları II (ed. Mehmet Karakuyu, Arif Keçeli, Şaban Çelikoğlu), Pegem Akademi, Ankara, 1-13.
Keçeli, Arif (2013). “Kentsel Yaşanabilirlik ve Cinsiyet”, Marmara Coğrafya Dergisi, S.28, 232-245.
Lloyd, K., S. Fullagar, S. Reid (2016). " Where is the ‘Social’ in Constructions of ‘Liveability’? Exploring Community, Social Interaction and Social Cohesion in Changing Urban Environments", Urban Policy and Research, Vol. 34, No.4, 343-355.
Manzo Lynne C. (2003), “Beyond House And Haven: Toward a Revisioning Of Emotional Relationships With Places”, Journal of Environmental Psychology, 23, 47- 61.
Oğurlu, İdris (2014). "Çevre- Kent İmajı- Kent Kimliği- Kent Kültürü Etkileşimlerine Bir Bakış", İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Yıl.13, S.26, 275-293.
Özcan A., Sümer G. Ç. (2015). "Küreselleşmenin Kimliksiz Kentleri ve McDonalds Kent Kültürü", Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Vol.7, No. 13, 238-256.
Öztürk, Serdar, Fırat Osmanoğulları (2016). "Blue in the Face" Filmi ve Modernizm: Kentlililk ve Aidiyet Üzerinden Bir Değerlendirme", Mediterranean Journal of Humanities, VI/I, 261-274.
Spencer Christopher (2005). “Place Attachment, Place Identity and the Development of the Child’s Self-identity: Searching the Literature to Develop and Hypothesis”, International Research in Geographical and Environmental Education, Vol:14, Issue: 4, 305-309.
Solak, Sevcan Güleç (2014). Mekan-Kimlik Etkileşimi ve Kentsel Mekandaki Tezahürleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Tan, G.K., W.W. Thye, G. Aw, (2014). " A New Approach to Measuring the Liveability of Cities:
the Global Liveable Cities Index", World Review of Science, Technology and Sustainable Development, Vol. 11, No. 2, 176-196.
Vuchic, V. (1999). Transportation for Livable Cities. Rutgers, NJ: Center for Urban Policy Research Woolcock, G. (2009). " Measuring Up?: Assessing the Liveability of Australian Cities", State of
Australian Cities: National Conference, https://research-
repository.griffith.edu.au/bitstream/handle/10072/29808/61038_1.pdf?sequence=2, erişim tarihi: 19.12.2017
Yanmış, Mehmet (2015). "1980 Sonrası Diyarbakır Kent Kimliğinin Değişimi (Sosyal, Siyasal, Dini)", Kent Çalışmaları II (ed. Mehmet Karakuyu, Arif Keçeli, Şaban Çelikoğlu), Pegem Akademi, Ankara, 133-148.
TDK,http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ac2
