T J-íS s / b í
S '
Tarihten
anılar
Cem ATABEYOĞ LU
İB R A H İM PAŞA. O sm anlI ta r i
h in in en re n k li k iş ile rin d e n b i r id ir. Kanunî Sultan Süleym an g ib i «m uhteşem » b ir padişahın s a d ra za m lığ ın ı ya p m ış; ayni za m anda bu b ü y ü k pa d işa hın e- n iş te s i o lm a k m a zh a riye tin e de e riş m iş tir. B üyük b ir üne o ld u ğu ka d a r büyük b ir servete de
d er k e n d is in i e s irc ile rin e lin d e M a n is a 'y a kadar g e tirm iş tir. Burada dul b ir kadına satılan kü ç ü k İta lya n e sir, M üslüm a n o la ra k İb ra h im adını a lm ış tır. Pek güzel kem an çalan İb ra h im , bu m a rife tiy le Şehzade S ü le y m a n 'ın d ik k a tin i ç e k tiğ in d e n d u l ka d ından a lın m ış tır. İb ra h im , ş e h za de liği devam ınca S ü le y m a n 'ın yanından a y rılm a dığı g ib i, P a d işa h lığ ı zam anında
S ü le y m a n 'ın gözünde b ir kat daha değer ka za n m ıştır. A n c a k g ö re v le rin d e sa ğladığı b a şa rıla r ve padişahın k e n d is i ne olan h u d utsu z se vg isi ile g ü veni onu b ir ta k ım a ş ırılık la ra s e v k e tm iş tir. Bu arada k e n d is i ne «Serasker-i Sultan» g ib i b ir paye v e rm iş ; yabancı e lç ile re karşı a la b ild iğ in e haşin ve m e m le k e t iş le rin d e de s o ru m suz davranm aya b a ş la m ış tır.
lan İb ra h im Paşa, ye m e kte n sonra yan odada is tira h a te ç e k ilip uykuya d a ld ığ ı b ir sırada iç e ri g iren c e llâ tla r « M a kb u l İb ra h im Paşa»nın iş in i b itir m iş le rd ir.
Pek bü yü k b ir se rve te de sa h ip b ulunan M a k b û l İb ra h im Paşa' nın k a tli h a lk arasında büyük b ir s ü rp riz te ş k il e tm iş ve bu o la y d a n sonra M akb u l İb ra h im Paşa, h a lkın d ilin d e M a k tu l
ib-Eniştesi olması dahi Kanuni’ nin kızgınlığını önleyememişti
MAKBUL/MAKTUL İBRAHİM PAŞA
İbrahim Paşa'nın, restore edilerek «Türk ve Islâm Eserleri Müzesi» olarak kullanılm akta olan Sultanahm et m eydanındaki görkem li sa rayında, günümüzde en "ğuzelTen nadide eserler sergilenmektedir. Büyük ilgi gören «Venedik Cam ları Sergisi» de 16 eylüle kadar açık kalacaktır.
sahip* ola n İb ra h im Paşa'nın S u lta n a h m e t'te y a p tırd ığ ı sa ray, T op ka p ı S a ra yı'n ı kıska n d ıra c a k b ir ih tişa m a s a h ip ti. K anunî S u lta n S ü le ym a n ’ ın ço- c u k la rın n ı bu sarayda sünnet d ü ğ ü n le rin in ya p ılm a sı da b u nu g ö s te rir.
İb ra h im Paşa'nın g ö rk e m li sa rayı restore e d ilm iş ve bugün «Türk ve İslâm E serleri M üze- si»ne ta h sis o lu n m u ş tu r. T ü rk ve İslâm sa n a tların ın en güzel, en n â d id e e s e rle ri, şaheserleri bu g ö rk e m li sarayda te ş h ir e- d ilm e k te d ir B üyük ilg i gören «Venedik C am ları Sergisi» de bu sarayda a ç ılm ış b u lu n m a k ta d ır.
* *
İb ra h im Paşa, Pargalı b ir Ita l yan g e m ic in in o ğ lu o la ra k d ü n yaya g e ld i. D e n izle rde babasıy la d o la şırke n , C e za yir'd e k o r sanların e lin e e sir düşm üş,
ks-da onks-dan k o p m a m ış tır. Sultan Süleym an onu k e n d is in e ilk in O dabaşı yapm ış, sonra da v e z ir lik v e rm iş tir.
Z eki, ça lışka n ve b e c e rik li b ir insan olan İb ra h im Paşa, Ka nu n î Sultan S ü le y m a n 'ın ö y le s i ne gözüne g ir m iş tir k i, koca hü n kâr önce onu kızka rd e şi Ha tic e S u lta n ile e v le n d irm iş son ra da Vezîr-i A zam lığa g e tirm iş t ir (1 5 2 2 ). Ö n c e le ri «Frenk İb rah im Paşa» a d ıyla a nılan Pa şa, daha sonra Padişahın üze rin d e k i se vg isi ve gü ve ni y ü zünden « M a kb u l İb ra h im Pa şa» a d ıyla a n ılm ış tır.
M akb u l İb ra h im Paşa, M a c a ris tan, A v u s tu ry a , M ıs ır s e fe rle rin de ve M ohaç z a fe rin d e Kanunî Sultan S ü le y m a n 'ın yanında b u tu n m u ş; gerek bu s e fe rle r s ıra sın d a, gerekse M ıs ır ve A n a d o lu 'd a k i h iz m e tle rin d e başarılar s a ğ la d ığ ın d a n K anunî Sultan
Bu arada D e fte rd a r İskender Ç e le b i'y i padişaha haber v e r m ek lüzum unu d ahi d u ym adan k a tle ttirm e s i, bardağı taşıran son d a m la o lm u ş tu r.
A ş ırı g u ru ru , bü yü k so ru m su z lu k iç in d e ke n d i başına b u yru k h a re k e tle riy le Kanunî Sultan S ü le y m a n ’ ın gözünden düşm eye başlayan M a k b u l İb ra h im Paşa' nın bu arada sarayın iç in d e n de ke n d in e b ir düşm an b u lm a sı d u ru m u n u bü sb ütü n sars m ış tır.
Padişahın annesi Kösem Sul- ta n 'ın d ü ş m a n lığ ı, onun Kanunî n e zdinde n ifa k a z o rla m ış tır. So nunda Kanunî Sultan S üleym an, e n iş te s in in a rtık bardağı ta ş ır d ığına kanaat g e tirm iş ve k a t lin i m ün a sip g ö rm ü ştü r. 1 5 3 5 y ılı Ramazan ayında b ir gün Kanunî Sultan Süleym an ta ra fın d n a saraya ifta ra ça ğ
ırı-ra h im Paşa o la ırı-ra k y a d e d ilm e y e b a ş la m ış tır. O nun p a d işa hın e- n iş te s i ve gözbebeği o lm ası d a h i, K a n u n î'n in b ü yü k gazabını ö n le y e m e m iş tir.
İb ra h im Paşa'nın o g ö rk e m li sa rayı yavaş yavaş gözden ve çaptan dü şm ü ş ve b ir süre s o n ra da a k ib e tin e te rk e d ilm iş tir . Yakın zamana dek a la b ild iğ in e bakım sız, âdeta b ir harabe ha lin d e bu lu n an İb ra h im Paşa Sa rayı daha sonra esaslı b ir res torasyona ta b i tu tu lm u ş ve Sü- le y m a n iy e 'd e pek m ütevazi b ir binada b u lu n an «T ü rk ve İslâm E serleri M üzesi» 1 9 8 3 y ılın d a buraya n a k le d ilm iş tir.
M üze d e ki eşyalar kadar İbra h im Paşa sarayı da z iy a re tç ile rin h a klı h a y ra n lığ ın ı ç e k m e k te d ir bugün. Ve ü nlü V e zîr-i A- za m 'ın adı bu binada yaşam ak ta d ır...
23
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
